Tíminn - 07.01.1950, Blaðsíða 5

5. blaff
TÍMINN, laugardaginn 7. janúar 1950
Lauffttrd. 7. jatt.
Dýrtíðartillögur
Sjálfstæðisflokksins
Eins og nú er komið fjár-
hagsmálum ísíenzkn þjóáar-
innar, ætti það að vera hverj
um manni Ijöst, úð það dug-
ar ekki neitt smákák til að
ieysa þjóðina úr yfirvofandi
vanda. Enginn lætur sér nú
um munn fara, að ráðlegt sé
að áætla útflutningsverð-
mæti þessa árs meira en 300
milljönir króna. Verðhækkun
á aðkeyptum vörum er óum-
flýjanleg staðreynd og rekst-
ur allur útgerðar mjög óviss
og vafasamur.
Eftir langa bið kemur
stjórn Sjálfstæðisflokksins
loks með tillögur úm að fara
hinar troðnu leiðir uppbót-
anna og leggja nýja, geysi-
þunga almenna neyzluskatta
á þjcðina. Hún lætur það
fylgja með, að það sé alls
ekki sín stefna að leggja
þessa nýju skatta á þjóðina
og sízt á þennan hátt. Sín
stefna sé öll önnur og það
muni koma í ljós einhvern-
tíma seinna. Á þessu stigi sé
ekki hægt að segja neitt um
það, hvernig stefna Sjálfstæð
isflokksins sé. Það muni
koma í ljós einhverntíma
seinna. Þær tillögur, sem
hann beiti sér nú fyrir, séu
allt annað en stefna hans-
Það mun vera eitt af endem
um þessarar stjórnar, að
flytja sjálf tillögur um
skattaálögur, sem nema 60 til
80 milljónum króna á ári, og
segja þó jafnframt, að það
sé svo sem engan veginn sín
stefna, að leggja þetta á þjóð
ina. Mun flestum finnast, að
það sé átakanlegur aumingja
skapur, að afneita svo eigin
tillögum og eigin verkum.
Þjóðin þarf þess nú sann-
arlega með, að hún hafi rík-
isstjófn, sem er bær um að
hafa einhverja forustu og hef
ir manndóm til að kannast
sjálf við þær tillcgur, sem
hún ber íram. ...
En þótt Sjálfstæðisflokk-
urinn og stj örn hans afneiti
þannig sínum eigin tillögum,
mun engin taka það alvar-
lega, meðan hann kemur ekki
fram með annað. Frá hon
um liggur ekki uppástunga
um annað en að fara áfram
hina troðnu slóð qg hækka
neyZluskattana. Meðan svo er
ástatt, verður ekki hægt að
líta öðruvísi á en að þessar
tillögur marki raunverulega
stefnu hans. hvað sem öllum
afsökunum líður.
Það er í sjálfu sér gott, að
eftir því sem marka má af
umræðum þingmanna um
þessar tillögur, eru ekki lik-
ur til þess, að hinir nýju skatt
ar verði samþykktir án ann-
arra ráðstafana, svo sem
stjórnin fer fram á. En þrátt
fyrir það er allt óvíst um af-
greiðslu dýrtíðarmálsins. Sum
ir óttast, að þjóðin verði svo
gæfulaus, að enn verði hald-
ið áfram lengra út í öngþveit
ið með því að halda sér við
troðnu slóðirnar og gera pen-
ingana alltaf verðminni og
verðminni.
Nú þarf samvinnu allra
fjöldasamtaka í landinu um
það, að hleypa nýju lifi í
framleiðsluna og gera skipt-
ingu þjóðarteknanna réttlát-
ERLENT YFIRLIT:
i Nyja stjórnin í Indo-Kína
Áfstöðu kínversku koMimiinistastjóraar-
innar íil Indó-fivíiia er hcðið mcð efíir-
væiitingu.
í seinustu viku liðfia ársins gerð-
ist sá atburöur í Saigon í Indó-
Kína, að Frakkar afhentu fyrri
keisara landsins, Bao Dai, völdin
í Viet Nam, en það nær yfir 40%
af flatarmáli Indó-Kína og þar
búa um 84% af öllum íbúum lands-
ins. Indó-Kína skiptist í fimm fylki
og heyra þrjú þeirra tTongking,
Annam og Cochin Kína) undir Vi-
et Nam, en hin tvö (Cambodia og
Laos) heyra áfram beint undir
Frakka.
Samkvæmt samningum Frakka
og Bao Dai fer stjórn hans með
öll innanlandrmál Viet Nam, en
Frakkar annast fyrst um sinn her-
mál og utanríkismál og hafa nokkra
íhlutun um fjármál.
Engan veginn er talið víst, að
stjórn Bao Dai verið trygg í sessi
og valda því ástæður, sem verða
greindar hér á eftir.
Styrjöldin í Indó-Kína
Indó-Kína varð frönsk nýlenda
seint á seinustu öld. Á stríðsárun-
um náðu Japanir völdum í Indó-
Kína. Við burtför þeirra náðu kom-
múnistar yfirráðum í Viet Nam
undir stjórn Ho Chi Minh, er hlot-
ið hafði menntun sína ví Moskvu.
Honum tókst að styrkja aðstöðu
sína allvel áður en Frakkar gátu
komist á vettvang, og tóku þeir því
upp samninga við hann, í marz
1946 viðurkenndu Frakkar lýð-
veldi það, sem Ho hafði sett á fót,
en ekki náðist þó samkomulag um
iandamæri þess eða hve víðtæka
sjálfstjórn það skyldi fá. Samn-
ingaumleitanir um þessi mál báru
lítinn árangur og rétt fyrir ára-
mótin 1947 lauk þeim með fullum
friðslitum. Síðan hefir raunveru-
lega staðið styrjöld í Indó-Kína,
er kostaí hefir Frakka geysileg f jár
útgjöld'og um 10 þús. fallna her-
menn. Frakkar hafa náð völdum
yfir helztu borgunum og frjósöm-
ustu héruðunum, en Ho heldur þó
enn yfirráðum yfir stórum land-
svæðum.
St.jórn Bao Dai.
Á síðastl. ári hugkvæmdist
Frökkum að það gæti verið leið
til lausnar á þessu máli að koma
upp innlendri stjórn í Viet Nam.
Þeir sneru sér því til fyrrverandi
keisara Indó-Kína, Bao Dai, sem
hafði verið allvinsæll af þegnum
sínum. Árangurinn af samningum
hans og Frakka er ríkismyndun
sú, sem greint er frá að framan.
Eins og nú er ástatt í Indó-
Kína, ráða Frakkar nokkurn veg-
inn yfir fy'.kjunum Tongking og
Cochin Kína, en þau eru náttúru-
a,uðugust og fjölbyggðust af fylkj-
unum. Annarsstaðar ráða Frakkar
tæpast nema einstaka borgum og
samgönguleiðum milli þeirra. Alls
er talið, að Frakkar ráði yfir hér-
uðum, þar sem rúmur helmingur
íbúanna er búsettur, en þeir cru
um 27 millj. i Indó-Kína alls.
Afstaða franska þingsins.
Þótt stjórn Bao Dai virðist eiga !
nokkru fylgi að fagna, er talið von ’
laust að hún geti sigrast á Ho og
fyigismönnum hans, nema hún
njóti verulegrar hjálpar Frakka ^
fyrst um sinn. Eins og er, ríkir
fullkomin óvissa um, hve víðtæk sú
hjálp verður. Franska þingið hefir
enn ekki staðfest samning stjórn- !
arinnar við Bao Dai og er búist I
við, að miklar deilur verði um 1
hann í þinginu. Kommúnistar eru
honum mjög andvígir og jafnaðar- 1
menn hafa takmarkaöan áhuga fyr
ir málinu. Aðrir flokkar þingsins'
munu hinsvegar fylgjandi sam- 1
komulaginu, en afstaöa þeirra get-
ur þó oltið verulega á því, sem
gerast kann í Asíumálunum næstu
vikurnar. Það þykir líklegt til að
styrkja mjög aðstöð.u þeirra, sem
fylgja samningnum, ef stjórnir
Bretlands og Bandaríkjanna fást
til að viðurkenna stjórn Bao Dai.
Hættan frá ^ína.
Sigur kommúnista i Kína hefir
mjög orðið til þess að beina at-
hygli að Indó-Kínamálunum. Her-
sveitir kínverskra kommúnista eru
nú komnar að landamærum Indó-
Kína og kínverskir kommúnistar
eiga því orðið auðvelt með að
styrkja skoðanabræður sína hinu-
megin við landamærin. Mörgum
finnst því líklegt, að Ho muni ber-
ast liðveizla frá þeirn og víst er
það, að sigur þeirra hefir þegar
styrkt hann í sessi og aukið trú á
sigurvonir hans. Hins er svo aftur
að gæta, að sigur kinversku komm-
únistanna hefir orðið til að beina
mjög athygli Bandaríkjanna að
Indó-Kína og þeir kunna’ því að
vera líklegri til að veita Frökkum
þar ýmsa aðstoð hér eftir en áður.
Það gefur að skilja, að Banda-
mönnum stendur stuggur af því,
ef kommúnistar ná yfirráðum í
Indó-Kína. Þeir ná þá ekki aðeins
yfirráðum yfir stóru og auðugu
landi með nær 30 millj. íbúa, held-
ur er þeim þá opnuð leið til Suð-
austur-Asíu og hinna eftirsóttu
landa þar eins og Indónesíu, Thai-
lands og Malakkaskagans. Miklu
skiptir því, að útþensla kommún-
ista stöðvist við landamæri Indö-
Kíná.
Afstaða kínversku komm-
únistastjórnarinnar.
Næstu vikurnar verður því fá-
um málum öllu meiri athygli veitt
! eii framvindu atburðanna í Indó-
ari en verið hefir. Það má
ekki láta stórgróðamennina
hafa sjálfdæmi um þá skipta
gjörð, en það dugar heldur
ékki, að einstakar stéttir fái
að hrekja allt atvinnulíf þjóð
arinnar með frekju og of-
forsi út í botnlaust öngþveiti.
Jafnframt því, sem byrðar
viðreisnarinnar eru lagðar á
þjóðina, en það er óumflýj-
anlegt fyrr eða síðar, verður
að innleiða nýja siði á ýms-
um sviðum viðskipta og at-
vinnulífsins. Það markar vel
afstöðu Sjálfstæðisflokksins,
að hann kemur ekki fram
með nein slík úrræði jafn-
hliða hinu nýja tollafrum-
varpi sínu. Það sýnir svo vel
sem verða má, að fyrir hon-
um vakir fyrst og fremst að
leggja byrðarnar á almenn-
ing — en láta auðmenn og
braskara sleppa.
Það getur verið þjóðinni
gagnlegt að kynnast þessari
stefnu Sjálfstæðisflokksins.
En þetta er hinsvegar ekki
það, sem koma þarf. Þess-
vegna þarf ný sjónarmið til
að rnóta lausn þessara erfiðu
mála, en þeirra virðist sann-
arlega ekki að vænta msðan
Sjálfstæðisflokkurinn fær að
i hafa forustuna.
Uppdráttur af Indó-Kína. —
Strikin sýna Viet Nam-rikið.
Kina. Þeir atburðlr munu m. a.
leiöa það í ljós, hver verður af-
staða kínversku kommúnistastjórn-
arinnar í alþjóðamálunum, — hvort
hún ætlar að snúa sér að
uppbyggingarstarfi innanlands eða
landvinningastarfi út á við. Örlög
Indó-Kina munu vafalaust mark-
ast mjög mikið af því, hvern veg-
inn kínverskir kommúnistar velja
heldur, og raunar á það kannske
ekki aðeins við um Indó-Kína,
heldur mestan hluta Asíu.
Líklegt má telja, að stefna kín-
versku kommúnistastjórnarinnar-
ar í þessum málum komi fljótlega
í Ijós eftir að hún hefir hlotið við-
urkenningu lýðræðisríkjanna. Hún
hlaut í gær viðurkenningu Bret-
lands. Brezku samveldislöndin, sem
eftir eru, munu nú viðurkenna
hana hvað úr hverju, og sennilega
koma svo fleiri lýðræðisríki á eftir
m. a. Frakkland. Eftir að form-
leg skipti hafa þannig hafist milli
hennar og lýðræöislandanna getur
ekki orðið löng bið á því, að þessi
mál skýrist betur og það komi i
ljós, hvers vænta má.
Liklegt er talið, að Bandaríkin
(Framh. á 6. síðu.)
Raddir nábTmna
Þjóðviljinn kallar lista
Sósíalistaflokksins við bæjar
stjórnarkosningarnar „lista
alþýðunnar". Alþýðublaðið
rifjar það hinsvegar upp í
gær, að í efstu sætum listans
sé ekki neinn maður, er geti
talist beinn fulltrúi hinna
stóru launastétta. Það segir:
„Verkalýðurinn skipar ekki veg
legan sess á þessum lista kom-
múnista. Fulltrúi Dagsbrúnar,
Hannes Stephensen, hefir verið
settur út af sakramentinu og
skipað í vonlaust sæti. Dagsbrún-
armenn, sem eiga öðrum frem-
ur hagsmuna að gæta í bæjar-
stjórn, geta þakkað kommúnist-
um fyrir þá hugulsemi. Björn
Bjarnason, fulltrúi iðnaðar-
manna á listanum síðast, er horf
inn með húð og hári. Hafa kom-
múnistar þar með sýnt hug sinn
til iðnaðarmannastéttarinnar,
sem lagði á það mikla áherzlu
á síðasta iðnþingi, að iðnaðar-
menn fengju sæti 1 bæjarstjórn,
enda eru þeir nú fjölmennasta
stétt bæjarins. Loks er Steinþór
kennari Guðmundssoní allur á
brott af 'listanum, og hafa þá op-
inberir starfsmenn misst þau
litlu ítök í flokki og bæjarstjórn,
sem af þeim manni gátu talizt“.
Þannig hafa þeir bæjarfull
trúar kommúnista, sem helzt
gátu talist fulltrúar alþýðunn
ar, verið látnir víkja fyrir
vikapiltum Brynjclfs, sem
voru taldir trúir Moskvulín-
unni.. Þetta hyggst Þjóðvilj-
inn að geta dulið með þvi að
æpa enn hærra en áður um
„lista alþýðunnar“.
Alþýðu f íokkur inu
og komraúnistar
Alþýðublaðið ver forusti •
grein sinni í gær til að riíj;
upp ummæli, sem nýlega birn
ust á þessum stað í Tímanun
Ummæli þessi fjöliuðu un
það, að vinstri menn gæt»
ekki átt samleið með Moskvt
kommúnistum í stjórnmálun
og var því til sönnunar ben'
á afstöðu verkamannaflokk
anna á Norðurlöndum og
Bretlandi,
í litleggingum Alþýðublað
ins er því síðan haldið fram
að þetta skjóti nokkuð skökki
við hjá Tímanum, þar sen
hann heimti af Alþýðuflokki
um hér samstarf við kotom
únista, þótt það sé fordæmr,
af jafnaðarmannaflokkunun
annars staðar.
Hér skýtur vissulega ekk
neinu skökku við hiá Tím
anum, því að hann hefir síð
ur en svo heimtað af Alþýðu
flokknum, að -hann hefð
samstarf við kommúnista
Allt er það tómur uppspmí
Alþýðublaðsins og sömuleið
is það, að Framsóknarflokk
urinn hafi reynt að myndi
stjórn með kommúnistum ss,
síðastl. hausti. Ádeila AIþýð«
blaðsins á Tímann og Fram
sóknarflokkinn í þessu sam
bandi er því byggð á upp
lognum forsendum.
í skrifum sínum ím þess
mál í haust hefir Tíminn ein
mitt hvað efíir annað haldi<
því fram, að Alþýðuflokkur
inn væri ekki álasverður fyri
það, þótt hann vildi ekki san
starf við kommúnista, því a<
það væri í samræmi við ai
stöðu jafnaðarmannaflokk
ana annarsstaðar. Hinsvega
hefir Tíminn deilt harðlcgi
á Alþýðuflokkinn fyrir þar
að vilja ekki vera á móti í
haldinu og mynda samfylk
ingu með Framsóknarflokki.
um gegn því. Það er fyri
þetta, sem Alþýðuflokkurir t
er álas verður, og það er u:
þessum ástæðum, sem harir
er álasverður, og það er ax:
mannaflokkunum annars
staðar, sem eru engu síður
skeleggir andstæðingar íhale)
ins en kommúnismar.
Sú eina stjórnarmyndunai
tilraun, sem Framsóknar
flokkuriím gerði á síð.a^tf
hausti, miðaðist að þvi a<
koma upp vinstri stjórn, sen
Framsóknarflokkurinn og Ai
þýðuflokkurinn stæðu að. Si
stjórn hefði að vísu örðif,
minnihlutastjórn,en þó-mikh
sterkari en stjórn Sjálfstæð
isflokksins. Ef þingið hefð
líka ekki viljað fallast á til
lögur hennar, átti hún þam
leik á borði að efna til kosn
inga, því að líkur eru til a<
þessir tveir flokkar gætt
fengið meirihluta, ef þei>
gengu sameinaðir tíl kos
inga. Ef þjóðinni væri hiei
slíkri samfylkingu gefin eip
dregin von um vinstri stjóri,
er alveg víst, að fjölmargv
af þeim mönnum, sem m
fylgja Sósialistaflokknun,
myndu koma til liðs við slíki
samfylkingu og Moskvumem
irnir standa einangraðir eft
ir.
Alþýöuflokkurinn hafnað,
hins vegar slíka samvinnu tf
gekk til enn nánari band*
lags við íhaldið en áður. Me<
því útilokaði hann þeim eiiu
raunverulega niöguleika, scn
nú er til þess að koma %
vinstra samstarfi og yinstr
stjórn í Iandinu. Með þessi ,
(Framh. á 6. sú )
%