Tíminn - 07.01.1950, Blaðsíða 7

5. blað
TÍMINN, laugardaginn 7. janúar 1950
7
I9rííisii verzlisnar-
mála.
(Framhald. af 3. siðu).
kaupfélagið sitt á Hornafirði,
því óvíða á landinu mun
vera meiri félagsþroski og
menningarbragur á mörgum
sviðum en einmitt þar.
með kaupmannaverzlun upp
til svéita, þó að þær blómg-
ist vel •LJBéyfc.lavlk og í kaup-
stcðum við sjávarsíðuna.
Síðá'n Mýrdælingar gengu í
Mjólkurbú Flóamanna og
kaupfélagið í Vík tók mjólk-
urflutningana þangað, þá hef
ir það komið nokkuð af
sjálfu sér, að verzlunin vest-
Þegar kaupfélagið í Vík í, an Mýrdalssands hefir færzt
Vestur-Skaftafellssýslu var
stofnað, voru þar þá fyrir 2
aðalverzlanir, Brydes verzlun
og Halldórs verzlun og aðrar
smærri verzlanir. Kaupfélagið
þar átti því til að byrja með hrauns a& Meðallandi með
meira til kaupfélagsins. Eft-
ir að slátur- og frystihúsið
var byggt á Kirkjubæjar-
klaustri, hafa allir sauðfjár-
eigendur austan Skaftárelds-
erfitt uppdráttar að keppa
við svo öflugar verzlanir, en
með áhuga og skilningi
þeii-ra manna, sem stofnuðu
félagið, þá smástækkaði um-
setning þess, og félagsmcnn-
um fjölgaði við vaxandi
reynslu og aukinn félags-
þroska, og nokkuð síðar, þeg-
ar útibú kaupfélagsins var
stofnað við Skaftárós og
byggt var þar stórt vöru-
geymsluhús, verzlað þar, ull
tekin þar og vörur fluttar
þar að og frá með Skaftfell-
ingi, sem að Vik. Við þessi
þægindi og hagnað fyrir
töldu, að mestu leyti, jafnt
þeir, sem verzla við Halldórs-
verzlun og kaupfélagsverzlun,
slátrað fé sinu þar, til stór-
hagræðis fyrir þau sveitarfé-
lcg, sem að því standa.
Kirkjubæjarklaustur er vel
í sveit sett, og merkilegur
staður að fornu og nýju. Þar
eru óvenjulega góð skilyrði
með rafmagn, þegar búið er
að vinna að því eins og til
stendur, en eins og menn
vita, er það aðalskilyrði fyrir
flestum framförum og fram-
kvæmdum. Þar er líka flug-
völlur, sem fer nú að verða
plássið, sem að þessu stóð, j eitt aðalskilyrði með alla
fjölgaði félagsmönnum um flutninga, og er það mikil
allan helming. I herlegheit að hafa þá ná-
Þegar hér var komið sögu lægt verzlunarstcðum, frysti-
var kaupfélagið orðið mjög í j húsi og sláturhúsi. Með öll-
uppgangi að umsetningu. Þá , um þessum skilyrðum, sem
átti Þorsteinn Þorsteinsson nefnd hafa verið hér og eru
kaupmaður í Vík orðið Bryd- j fyrir hendi á þessum merki-
es verzlunina í Vík, og vilöi j lega stað, þá mætti segja
hann nú selja verzlunina, en , manni, þegar tímar líða, að
svo vitur maður sem hann sá j þarna yrði miðstöð allra fé-
það í hendi sér, að enginn j lagsmála og samtaka fólks-
sem gat keypt mundi viljajins, sem býr á milli sanda,
kaupa á þessum stað, svo j Mýrdalssands og Skeiðarár-
sands, og sumir vilja stofna
þar nýtt kaupfélag, sem allir
i þessu plássi gætu orðið sam
taka um, bæði þeir, sem
verzla við Halldórsverzlun og
kaupfélagsverzlunina. Svo
eru til menn vestan Mýrdals-
sands, sem vilja að Kaupfé-
nái allri
verzluninni í sýslunni í eitt
kaupfélag, og enn aðrir, að
Jón Halldórsson kaupmaður í
Vík breyti Halldórsverzlun í
kaupfélag, með líku fyrir-
komulagi og kaupfélagið á
Hellu í Rangárvallasýslu. En
hvað sem þessum skoðunum
líður, ög hvort sem kaupfé-
lögin verð.a eitt eða tvö í
sýslunni, þá er stefnan sú í
verzlunarmálum sveitanna.
dýrt eins og hann þurfti að
selja, nema ef kaupfélagið
vildi kaupa. Hann bauð því
stjórn kaupfélagsins öll verzl
unarhúsin með íbúð og nokk-
uð af vörum m. m. til kaups,
og þar sem félagið vantaði
orðið tilfinnanlega góðan
húsakost, þá varð það að j lag Skaftfellinga
samkomulagi hjá stjórn
kaupfélagsins að kaupa þetta
allt og að þeim húsakosti,
með ýmsum breytingum, býr
kaupfélagið enn. Þetta reynd
ist vel fyrir báða aðilaj Þor-
steinn kaupmaður þurfti að
selja og vildi flytja til
Reykjavíkur og verzla þar, en
kaupfélagið fékk þarna
rammgerð hús, og þó að það
hefði verið betra að kaupa
ekki vcrurnar, sem fylgdu j að þar ýerði í framtíðinni
húsunum, þá græddu báðir j einungis kaupfélagsverzlanir.
samt á kaupunum, og það er j Það gefur að skilja, að
alltaf góð verzlun, ef báðir menn geta fylgt hvaða stjórn
græða. | málaflokki sem er, þó að þeir
Allar smáverzlanir, sem líka hinsvegar myndi með sér
voru i Vík, eru fyrir löngu samtök um heilbrigðan fé-
hættar verzlun þar, svo nú er lagsskap, bæði um verzlun og
það einungis Halldórsverzl- önnur ménningarmál, eins og
un, sem verzlar þar enn á sýnir sig í Austur-Skaftafells
móti kaupfélaginu- Jón Hall- sýslu, Rangárvallasýslu og
dórsson kaupmaður í Vik, víðar. Það hefir alltaf verið
sem á Halldórsverzlun, er , segin saga, að þar sem hefir
mjög vinsæll og hinn mesti verið sett upp myndarleg
sómamaður. Það er því óhætt verzlun, þá hefir skapast í
að gera ráð fyrir því, að kringum_ hana atvinna, fé-
hann geti keppt við kaupfé- j lagslíf og fjör. Svo var það í
lagið, meðan hann sér sér vik í Mýrdal, þegar verzlun-
hag í því og sínum mönnum,! in byrjaði þar- Þá kom þar
en hann er líka hygginn mað ^ nýtt andrúmsloft, atvinna og
ur eins og Þórhallur Daní- j nýbyggingar og fjölgaði þar
elsson kaupm. í Höfn og mun j ótrúlega fljótt búendum. Þá
sjá fyrir, hvert stefnir i verzl j Var líf og fjör og framfara-
unarmálum Vestur-Skafta- j húgur í Mýrdal.
fellssýslu, eins og Þórhailur j Þegar verzlunin byrjaði í
sá fyrirfram í verzlunarmál- , v?k og lengi þar á eftir, voru
um Austur-Skaftafellssýslu. ’ samgcngurnar með vöru-
Því þegar sá tími kemur, að flutniríga einungis á sjó; svo
Halldórsverzlun hættir að var líka við Rkaftárós og
verzla, þá standa hennar, Ingólfshöfða í Öræfum. Oft
verzlunarmenn dreifðir, en var erfitt að eiga við upp- og
þó að kaupfélagsstjóri hætti. útskipun á þessum stöðum
og stjórnarnefndarmenn, þá vegna brims við sandana, og
koma nýir menn í staðinn, en hættulegt vegna slysahættu á
fyrir því er engin trygging mönnum og skemmdum á
vörum. Það var því mikil
framför til hagnaðar og far-
sældar öllum þeim, sem við
brimið þurftu að stríða, þeg-
ar vegasamband var komið
landleiðina alla leið frá
Reykjavík austur um Vík og
Kirlcjubæjarklaustur og á
þeirri leið öll vctn brúuð, og
síðan allar vörur fluttar á
bílum, og þar með algerlega
hætt við sjóleiðina að þess-
um stöðum, og þá var útibú
kaupfélagsins við Skaftárós
flutt að Kirkjubæjarklaustri,
og þá var happaskipið Skaft-
fellingur seldur, að vísu á ó-
heppilegum tíma rétt fyrir
verðhækkunina, en hann var
líka búinn að borga sig vel
og prýðilega. En þróunin
heldur áfram í samgöngu-
málum sem öðrum málum,
því nú fer það að verða jöfn-
um höndum loftleiðin, ekki
einungis með fólk, heldur líka
með vöruflutninga, og er þeg
ar byrjað við Öræfin eins og
fyrr segir, og enda víðar, s.
s. við Hellissand. Og þar næst
ætti það að geta orðið við
Kirkjubæjarklaustur, eftir
því sem þeir segja, sem vit
hafa á þeim málum.
Þessi framanritaða grein er
skrifuð til fróðleiks og at-
hugunar, með framtíð verzl-
unarmála í Skaftafellssýsl-
um. í tilefni af því tvennu:
1. Það að ég hefi verið nokk-
uð mikið riðinn við þessi
verzlunar- og kaupfélags-
mál, var einn af helztu hvata
mönnum að stofna útibúið
við Skaftárcs og síðar að
Kirkjubæjarklaustri, var frá
byrjun ullarmatsmaður þar
eystra, meðan ull var þvegin
þar. og í stjórn kaupfélagsins
nær því frá byrjun til þessa
dags. 2. Nú er ég að skilja við
þessi verzlunar- og kaupfé-
lagsmál, er að flytja þaðan
og orðinn gamall, enda eiga
beir yngri að taka við af
þeim eldri. eins og gerist og
gengur í lífinu. En enginn
skyldi láta sig vera afskipta-
lausan af verzlunar- og vel-
ferðarmálum sínum, munið
það, þið yngri menn.
H
TILKYNNING
frá FÉLAGSM ÁLAR ÁÐU NEYTINU
í sambandi við sveitastjórnarkosningar, sem nú
fara í hönd, og að gefnu tileíni, vill félagsmálaráðu-
neytið taka fram eftirfarandi, kjörstjórnum til leið-
beiningar:
1. Framboðslistar skulu vera afhentir formanni
yfirkjörstjórnar fyrir kl. 12 á miðnætti laug-
ardaginn 7. janúar.
2. Lista skal merkja eftir þeirri röð, er heiti
stjórnmálaflokkanna sem listan bjóða fram,
verða í, er þeim er raðað í stafrófsröð, sam-
ber 22. gr. laga um sveitastjórnarkosningar
og 39. gr. laga um alþingiskosningar.
FÉLAGSMÁLARÁÐUNEYTIÐ
6. janúar 1950
♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦•
■♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦«
íslenzk fríraerki
Notuð íslenzk frímerki kaupi
ég ávalt hæzta verði.
JÓN AGNARS
Frímerkjaverzlun
P. O. Box 356
Ármeningar. í kvöld verða í-
þróttahúsinu.
Minni salurinn kl. 8—9, II. fl.
karla.
SKIPAUTG€KÍ>
RIKISINS
n
HEKLA"
austur um land til Siglufjarð
ar hinn 12. þ. m. Tekið á móti
flutningi til áætlunarhafna
milli Fáskrúðsfjarðar og Húsa
víkur á mánudag og þriðju-
dag. Pantaðir farseðlar óskast
sóttir á þriðjudag. Tekið á
móti flutningi til Vestmanna
eyja alla virka daga.
Ræstingakona
óskast strax. — Upplýsingar
hjá húsverðinum.
Landssmiðjan
Hjólasamstæða
Til sölu hjólasamstæða und-
an bíl (með hásingu öxli og
drifi), sem er mjög hentugt
undir vagn. Upplýsingar hjá
afgreiðslu Tímans.
Síld á djupsævi
(Framhald af 6. siðu).
gerð og látið reyna hana.
Þar sem þessar tilraunir
hafa ekki borið þann árangur
fram til þessa, er til var ætl-
azt, en brýna nauðsyn ber
til að finna aðferð til að veiða
síMina á djúpsævi, hefir
ráðuneytið þann 3. þ. m.
skipað nefnd 10 manna til að
hafa forgöngu um áframhald
tilraunanna:
Þessir menn eiga sæti í
nefndinni: Þorleifur Jónsson,
framkvæmdastjóri, formað-
ur, Sveinn Benediktsson,
framkv.stjóri, Sturlaugur H.
Böðvarsson, útgerðarmaður,
Hafsteinn Bergþórsson, út-
gerðarmaður, Ármann Frið-
riksson, útgerðarmaður, Vé-
steinn Guðmundsson, verk-
fræðingur, Hjalteyri, Árni
Friðriksson, fiskifræðingur,
Davíð Ólafsson, fiskimálastj.,
Gunnar Böðvarsson, verk-
fræðingur, og Óskar Jónsson,
f ramkvæmdastjóri.
Ráðuneytið taldi nauðsyn-
legt að unnið yrði að þessum
rannsóknum undir einni
stjórn, og að samvinna tæk-
ist með sem flestum, er áhuga
höfðu á þessum málum og að
þeim vildu vinna, og taldi rétt
að hafa nefndina fjölmenna,
i svo að nefndarmenn gætu
skipt með sér verkum og á
þann hátt náð árangri sem
fyrst. Nefndarstörfin eru ó-
launuð, en hið opinbera mun
greiða annan kostnað við
störf nefndarinnar.
(Frétt frá atvinnumála-
ráðuneytinu.)
Stóri salurinn, kl. 7—8 ha'nd-
■ knattleikur karla. Kl. 8—914
Reykjavík giímuæfing, fullorðnir. Munið
að mæta vel og stundvislega.
Stjórnin.
ELDURINN
gerir ekki boð á undan sér!
Þeir, sem eru hyggnir
tryggja strax hjá
Sam.vin.rLutryggLngam
Frost og fannfergi
á Norðurlöndura
Undanfarna daga hefir ver
ið hörkufrost og mikil snjó-
koma víða um Norðurlönd. í
gær var snjókoman mest i
Danmörku og tepptust farar-
tæki víða. Járnbrautarvagn-
ar standa í sköflum á tein-
um hundruðum samaan og
bifreiðar á vegum. Rafmagns
línur hafa slitnað og i Kaup
mannahöfn tepptist umferð-
in um tíma nær alveg. Eftir
að 1500 menn höfðu verið
settir til að hreinsa göturnar
tókst þó að koma sporvögn-
unum af stað á ýmsum aðal-
götunum í gærkvöldi.
í Svíþjóð hefir frostið kom-
izt allt upp í 50 stig og í Nor-
egi verið um 40 stig. í fyrri-
nótt var kaldasta nótt vetr-
arins í Noregi. Umferðateppa
var víða þar. Járnbrautarlest
um seinkaði og aðrar tepptust
Hraðlestin milli Osló og Berg-
en var um hálfa aðra klukku
stund á eftir áætlun í gær-
kveldi.