Tíminn - 02.08.1950, Blaðsíða 8

„ERLEiVT YFÍRLÍT 4 I DAG:
Eru Þjjóðverjjar sekir?
34. árg,
Reykjavík
„Á FÚRMM VEGV‘ í DAG:
Saftgerð oy sultuqerð
2. ágúst 1950 166. blað
Ákvörðun um sykurauka
til saft- og suitugerðar
í þessum mánuði
l>riðjun»'ur af innfluttmn sykri fer til iðn-
aðarfyrirtirkja ýmsra og' veitingalaása
Tímanum hafa siðustu daga borizt fjölmargar fyrirspurn
ir um, hvort hann gæti veitt upplýsingar um, hversu mikils
sykurskammts til sultu- og saftgerðar heimilin gætu vænzt
að þessu sinni. Sneri tíðindamaður frá Tímanum sér í gær
til EIís Ó. Guðmundssonar skömmtunarstjóra með þessar
fyrirspurnir.
— í júlímánuði var veittur
aukaskammtur til sultugerð-
ar vegna rabarbarans, eitt
kílógramm á mann, sagði
skömmtunarstjóri, og nú
hefir sá skömmtunarmiði, nr.
9, verið framlengdur til
septemberloka, ef einhverjir
kynnu fremur að vilja nota
sykurinn til saftgerðar, er
berjatínslan hefst.
Um það, hvort sykur-
skammturinn verður auk-
inn vegna saftgerðar, hef-
ir ekki enn verið tekin á-
kvörðun. Við viljum sjá,
hvernig berjasprettan verð
ur. En um eða upp úr miðj
um þessum mánuði, má
vænta, að þessu máli verði
ráðið til lykta. — Undanfar
in sumur hafa tvö og upp
í þrjú kílógrömm sykur á
mann verið veitt aukalega
til sultu- og saftgerðar á
heimilum, auk hins venju
lega skammts, sem er og
hefir alltaf verið kringum
fimm kílógrömm hverja
þrjá mánuði.
Sykurbirgðirnar.
Til þess að veita, þótt ekki
sé nema eitt kílógramm auka
lega á mann, þarf sykurbirgð
ir, er nema 140 smálestum.
Að vísu er nú til nokkuð af
sykri, eitthvað kom um dag-
inn og von er á meiri sykri
innan skamms. En um raun-
verulegar birgðir í landinu er
ekki að ræða, enda vita allir,
að ekki þarf annað til en
skipi seinki, svo að ýmsar
matvörur og neyzluvörur
þrjóti.
auga hvað þessi síðast
töldu fyrirtæki fá mikið af
sykri, ekki sízt þeim foreldr
um er eiga jafnframt í sí-
felldu stríði að forða börn
um sinum frá sælgætisáti,
og gosdrykkjaþambi, köku
áti og liangsi á sjoppum,
sem byggja tilveru sína á
þessari framleiðslu.
Skammturinn ekki
skertur.
Skammturinn til þessara
fyrirtækja hefir að minnsta
kosti ekki enn verið skertur.
Hann er hinn sami og áður.
Munu einkum koma til greina
tvö atriði, er því valda, toll-
tekjur ríkisins af sælgæti og
gosdrykkjum og atvinna
fólks, er að þessari fram-
leiðslu vinnur.
Hagnýting eigin
framleiðslu.
Það er auðvitað mjög baga
legt, sagði skömmtunarstjóri
að lokum, að við skulum
ekki geta látið í té sykur, svo
að menn geti að minnsta
kosti hagnýtt eigin fram-
leiðslu til sultugerðar, til
dæmis þeir, er rækta rabar-
bara, kannske í allstórum
stíl. Enn inn á þá braut hefir
ekki verið farið. í Bretlandi
var þessu hagað svo á stríðs-
árunum, að niðursuðusam-
lögum fólksins var veittur
sykurskammtur til sultu- og
saftgerðar. Húsmæður tóku
sig saman og sendu ber sín
og annað hráefni til samlags
ins, en fékk þaðan aftur
sultu og saft.
Þriðjungurinn til
iðnaðar.
Það lætur nærri, að y3 af
öllum sykri, sem fluttur er til
landsins, fari annað en til al
mennings, sagði skömmtun-
arstjóri. Talsvert er notað til
síldar- og hrognasöltunar.
En mest fá sælgætisgerðir,
brauðgerðir, gosdrykkjagerðir
og veitingahús. Auk þess hef
ir verið veitt ofurlítið af sér-
leyfum til heimilisiðnaðar.
Veitingahús hafa fengið
nokkuð eftir þörfum, og nýj-
um veitingahúsum veitt syk-
urleyfi, er þau hafa risið upp.
Sælgætisgerðir, brauð-
gerðir og þess háttar stofn
anir fá vissan skammt, er
reiknaður var út I upphafi,
er skömmtunin var sett,
ný fyrirtæki af þessu tagi
hafa fengið sykurleyfi með
hliðsjón af því, er eldri fyr
irtæki höfðu. Almenningi
er það vafalaust þyrnir í
Þá fór ekkert forgörðum af
þeim sykri, er til þessa var
veitt, en hjá okkur er auð-
vitað alltaf meira eða minna
af sultusykrinum eytt til
annars.
Sykurinnflutningurinn
Samkvæmt upplýsingum,
er Tíminn fékk frá hagstof-
unni, var fyrstu sex mánuði
þessa árs fluttar um 2976
smálestir af sykri. Sykur-
skammtur almennings á þeim
tíma mun hafa numið ná-
lægt 1400 smálestum.
Árið 1949 voru fluttar inn
um 5565 smálestir af sykri. Á
því ári mun sykurskammtur
almennings hafa numið um
3200 smálestum. En þessar
tölur sýna ekki fullkomlega
rétt hlutföll á skiptingu syk-
ursins milli almennings og
fyrirtækja, þar eð til greina
koma birgöir við upphaf og
lok tímabilsins.
Fjölbreytt hátiðahöld í R.vík
m verzlunarmannahelgina
Skcnimtanir verða í Tovolí í þrj.i da»a
Eins og að undanförnu mun Verzlunarmannafélag
Reykjavíku efna til fjölbreyttra skemmtana um verzlunar-
mannahelgina og hefir í því skyni tekið Tivolí á leigu i þrjá
daga, þ. e. laugardag, sunnudag og mánudag.
í Chicago er nú verið að
gefa út ritsafn mikið, er nefn-
ist „Great Books of the West-
ern World“, 54 bindi. Verða í
þvi 443 ritverk 74 höfunda.
Þetta ritverk á að túlka menn
ingu hins frjálsa manns á
tuttugustu öld.
Aðalritstjórinn er Róbert
Maynard Hutchins, áður for-
seti Chicagoháskóla.
Allt hey þurrt við
utanverðan Eyja-
fjörð
Frá fréttaritara Tímans
á Dalvík.
Hér við utanverðan Eyja-
fjörð er nú indælisveður eins
og fegurst getur verið, sólskin
og hiti. Hefir hér um slóðir
verið þurrt veður frá því á
fimmtudag. En til hafsins er
aftur á móti sífellt þoka.
Allt hey, sem iaust var, er
nú orðið þurrt, og víða búið
að alhiröa.
Óeirðum lokið
í Belgíu
Belgiska stjórnin ræddi í
gærkvöldi um breytingu á
valdaafstöðu Leopolds lcon-
ungs. Konungur hefir ákveð-
ið að leggja niður völdin og
fá þau í hendur erfðaprinsin
um 21. sept. n. k.
Allt er nú með kyrrum kjör
um í Brussel. Leiðtogar verka
iýðsfélaga hafa skipað mönn
um að hefja vinna. Einu ó-
eirðirnar sem áttu sér stað
voru fyrir framan skrifstof-
ur Jafnaðarmannafiokksins.’
Kl. 4,30 á laugardag hefjast
hátíðahöldin úti í Tivolí með
þvi að Magnús Valdimarsson
setur hátíðina. Síðan munu
þýzkir trúðleikarar, sem ný-
komnir eru til landsins, sýna
listir sýnar og Baldur Georgs
sýna töfrabrögð.
Um kvöldið kl. 8,30 hefst
skemmtun að nýju með því að
Baldur og Konni tala saman,
síðan sýna hinir þýzku lista-
menn og dansað úti og inni
til kl. 2 e. m.
Á sunnudaginn verður há-
tíðamessa í dómkirkjunni kl.
11 f. h. Kl. 2,30 leikur 12
manna hijómsveit undir
stjórn Baldurs Kristj ánsson-
ar á Austurvelli, síðan leikur
hljómsveitin úti i Tívolí. Þá
hefjast skemmtiatriðin að
nýju og eru hin sömu og dag-
inn áður, auk þess gamanþátt
ur, Jón Aðils o. fl.
Um kvöldið kl. 8,30 verður
áframhald á hátíðahöldunum
og meðal nýrra skemmtiatriða
mun Jan Moravek leika
einleik á harmoníku og músík
kabarett hans leika sígauna-
lög o. fl. síðan dansað til kl. 1.
Á mánudaginn fara svo
fram aðalhátíðahöldin, sem
hefjast úti í Tívolí kl. 4,30
með því að sýndir verða trúð
leikar, Ralf Bialla, töfrabrögð
og búktai, Baldur og Konni,
reiptog milli afgreiðslumanna
og skrifstofumanna. Um kvöld
ið kl. 3 gamanþáttur Jón Að-
ils o. fl. Harmoníkusóló Jan
Moravek. Músikabarett Jan
Moravek og hljómsveit.
Töfrabrögð, og búktal, Baldur
og Konni. Knattspyrnu-
keppni milli afgreiðslustúlkna
og skrifstofustúlkna. Flug-
eldasýningar á miðnætti.
Dans til kl. 2.
í heimsókn
cftir 50 ára
dvöl erlcndis
Þriðji „Þorfinns-gesturinn"
á þessu sumri, er nýkominn
til landsins, Þorvaidur Hjalta
son að nafni.
Þorvaldur er 63 ára, fæddur
í Súðavík 13. ágúst 1887. For-
eldrar hans voru Kristján
Hjaltason og kona hans Henri
ette Thorsteinsdóttir, norsk
að ætt. Þorvaldur ólst frá
tveggja ára aldri upp hjá
Símoni Aiexíussyni (lögreglu
þjóns í Reykjavík), og Mál-
fríði Þorláksdóttur, konu hans
en þá fluttu foreldrar Þor-
valdar til Noregs.
Kristján, faðir Þorvaldar,
fann upp og smíðaði öngul
þann, sem notaður hefir ver-
ið til þess að veiða með smokk,
fékk fyrir þá framtakssemi
(Framhald á 7. síðu.)
Malik tekur aftur
sæti í Öryggisráðinu
Malik fulltrúi Rússa í Ör-
yggisráðinu tók þar sæti aft
ur. Lagði hann dagskrár í
þrem liðnum fyrir ráðið 1.
samþykkt dagskrár. 2. um-
ræður um lausn Koreudeil-
unnar er 3. að leyfa fulltrúum
Pekingstjórnarinnar að taka
sæti í ráðinu.
Kínversk
sáttaiillaga
Sagt er að dr. Chou Enlai,
utanríkisráðherra Mao Tse
tungs, hafi lagt fyrir sendi-
herra Indverja í Peking á-
ætlun um málamiðlunartil-
lögur í Kóreudeilunni, er Asíu
veldin skyldu sameinast um.
Þessa áætlun er talið, að
Pancjit Nehru hafi sent
brezku stjórninni til álits, og
hefir því hvorki verið játað
eða neitað í lÆndon.
í þessari orðsendingu á Mao
Tse-tung að liafa lýst því
yfir, að Kínastjórn óskaði
umfram allt friðar, svo að
hún gæti sinnt viðreisnar-
starfinu í stríðsherjuðu landi
sínu og vildi þvi gera sitt til
þess að leysa Kóreudeiluna.
Jafnframt hafi afskipti
Bandaríkjamanna af henni
verið fordæmd.
Húsmæðranámskeið
á Laugarvatni
Undanfarið hefir staðið
yfir sex vikna matreiðslunám
skeið í húsakynnum hús-
mæðraskóla Suðurlands að
Laugarvatni, og lauk því nú
þann 31. júlí. Það hefir verið
venja undanfarin ár að halda
matreiðslunámskeið í skólan-
um annaðhvert sumar, þegar
húsmæðraskóli íslands dvel-
ur þar ekki.
Námskeið þessi hafa verið
mjög eftirsótt, enda fýsir
marga að dvelja að Laugar-
vatni á sumrin. Þessi nám-
skeið eru sótt af stúlkum víðs
vegar að af iandinu, ætíð er
þó meiri hluti þátttakenda úr
kaupstöðum, enda eðlilegt,
þar sem námskeiðin standa
yfir aðalbjargræðistíma sveit
j anna. Þetta námskeið, sem
j nú var að ljúka var meir en
fullskipað, þátttakendur
j voru 31. Kennt var matreiðsla
niðursuða og almenn hús-
störf, auk þess handavinna
seinnipart dags. Kennarar
voru voru forstöðukona skól-
ans, Bryndís Steinþórsdóttir,
Sigrún Árnadóttir og Krist-
rún Jóhannsdótttir. Handa-
vinnukennslu annaðist Indí-
ana Guðlaugsdóttir.
Húsmæðraskólinn tekur að
þessu sinni til starfa í byrj-
un september, sem nánar
verður auglýst. Af sérstökum
forföllum er ennþá pláss fyr-
ir nokkra nemendur næsta
vetur.