Alþýðublaðið - 18.02.1945, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐID
Þar sem sóknin byrjaði
Frá Ástralíú byrjaði hin mikla sókn Bandaríkjamanna gegn Jap-
önum, sem nú hefir breiðst út allt norður að Japanseyjum sjálfum.
Myndin er af amerískum hermönnum á einni af aðalgötum Sidney,
stœrstu borgarinnar í Ástralíu.
Viðtal við Guðmund Jónsson söngvara
HVAÐ SEGJAHIN BLÖÐIN7
Frh. aí 4. síðu.
Út af tali og blaðaskrifum
kommúnista um hækkun olíu-
verðsins skrifar Tíminn á föstu
daginn:
„Kommúnistar hæla sér af því
meðal smáútvegsmanna, að þeir
hafi viljað haga hinni nýorðnu
verðhækkun á hráolíu og taenzíni
þannig, að hráolían hækkaði tveim
ur aurum minna, en benzín tveim
ur aurum meira. Segja þeir, að
þannig hefði aukinn gróði olíufé-
laganna af benzínsölunni, getað
jáfnað hallann, sem orðið hefði af
olíusölunni.
Þegar betur er að gætt, mun
smáútvegsbændum verða ljóst, að
kommúnistar voru hér fyrst og
fremst að hugsa um eigin hags-
muni. Þeir eiga olíufyrirtæki,
sem nefnist Nafta. Þetta fyrirtæki
yerzlar eingöngu með benzín hér
í bænum. Kommúnistar vildu að
Nafta fengi að græða tveimur aur
um meira á hverjum benzínlítra.
Það hefði orðið hreinn gróði hjá
Nafta jþótt hin olíufélögin hefðu
orðið að verja þessum gróða til
að jafna með hallann á olíusöl-
unni!
Þeir kunría það', vissulega vel,
kommúnistamir, að þykjast vera
að vinna fyrir aðra, þegar þeir
eru fyrst og fremst að hlúa að
eigin gróða og bitlingum,“
Já, það er alltaf þægilegra,
að geta brugðið einhverri grímu
hugsjónarinnar og umhyggj-
unnar fyrir öðrum yfir eigin
peningagræðgi.
Harry Hopkins...
Frh. af 5. y,íO+*
óþægiieg áíhriif á þá, sem vilja,
að allt .gaijgi sinn vanagang
eins og í venjuiegri isikrifstofu
mennsku. Þetta raskar þó síður
en svo ró forsetans, þar sem
hann er elkikert sérlega mikið
fyrir skriíffinBbu oig vanagang
sjóilfur.
Höpkins er samt sem áður
engin liðlskja. Hann hefur
sínar eigin huigmyndir og þrá
kelikni, ag heftur oft áhrif á á-
kivarðanir forsetans. Til dæmis
er talið, að Höpkins hafi átt
drjúgan þátt í, að Stettinius var
skipaður utannilkisráðiherra oig
núverandi aðsitoðarmenn hans
fengu emhætti sín.
Hioipkms á marga vini meðal
Stettiniús, — Tiorrestal, — og
Harrimiann — fjöiákyldnanna í
Niew Yorlk, en þær eru aflar
efnaðar, oig fiestír þessarra
manna hafa nú miikiivæigum
sitörfum að gegma í þáigu stjórn-
•arinnar. En samt reynir hann
síðiur en svo að trana s'ér fram,
uimfraim viljia fórsetafms og sam
þykikis hans. Forsetinn getur
verið þrár, og þeigar hann er í
þvií skapimu, lætur Hopkins nið
ur falila mótibárur sínar og hagar
sér í fullu samræmi við vilja
forsetans.
Áður fyrr vann Hopkims át-
jián stundir á dag í Hivíta hús
inu, einfoum fynst eftir
árásina á Parl Har-
bour, en veigma áhrifa þriðju
kionu sinnar £er bamn sér nú
öllu róðlíeigar. Hún var áður fyrr
tízkiu-ritstjóri við tímaritið
„Herper's Bazaar“ Harri Hop-
kins hefðl haft mikil áhriff á
gang málanna í Bandartíikjunum
undanfarin ár og má vera hreyk
inn af starfi slínu.
Davfð Sfeiánssofl
Frh. af 2. síðu.
einn forystumanna til þess að
hvetja sig ,og eggja.
Þá ias Davíð upp kvæðin:
„Höfðingi smiðjunnar11, „4-nd-
varp“, „Þorsteinn dómundur“,
„Sódóma“ og „Hallfreður vand
ræðaskáld“.
Eftir að skáldið hafði lesið
þessi kvæði léku þeir Björn Ó1
. afsson og Árni Kristjánsson á
j fiðlú og flygel, en að því loknu
las Davíð upp: „Kveðið um
fuglana“, en það kvæði flutti
skáldið í fyrsta sinn í veizlu
Leikfélagsins. Ennfremur las
Davíð upp „Líkið í fjorunni“,
,,Á dökkum miðum“, Fáðu
mér beinið mitt, Gunna“,
„Messalína", „Ég sigli í haust“.
Með því kvæði átti upplestr-
inum að Ijúka, en áheyrendur
hylltu skáldið svo ábaft að það
las upp tvö kvæði til viðbótar:
„Konan, sem kyndir ofninn
minn“, og síðan nýtt kvæði,
sem heitir „Dögun“.
Frh. af 4. síðu.
svo margir bölva í sand og
ösku. Það er að segja, sandrok-
ið, eða moldrokið < er ekki eins
skemmtilegt, en annars-------“
— Hvað hefir þú sungið oft
hér síðan þú komst heim frá
Ameríku?
„Ég hef sungið 13 sinnum
einn, þrisvar sinnum með Tón-
listarfélaginu svo og með Pétri
Jónssyni, fyrir utan skemmtan-
ir og á fundum.“
’— Ætlar þú ekki að halda
hljómleika áður en þú ferð?
„Jú, núna í vikunni /hef ég
hugsað mér að halda kveðju-
hljómleika. — Nú, en svo kem
ég vitanlega aftur.“
Svo fer ég að spyrja Guð-
mund um framtíðarfyrirætlan-
ir hans, hvað hann muni ætla
að taka sér fyrir hendur á næst
unni.
— Ég býst við að verða um
tvö ár í viðbót við söngnám og
ætla þá jafnframt að leggja
stund á það, sem nauðsynlegt
er til þess að geta sungið í
óperum. Maður þarf að læra að
minnsta kosti hrafl í ítölsku,
þýzku og frönsku og að sjálf-
sögðu framlburð í þessum mál-
um.“
Svo spjöllum við saman góða
stund um heima og geima, unz
unz forvitnin og fréttamennsk
an fær yfirhöndina og ég spyr:
Hvar finnst þér nú einginlega
bezt að syngja, Guðmundur?
„í Reykjavík11, svarar hann.
„Þó má ekki skilja það þannig
að ég hafi ekki hlotið góðar
móttökur úti á landi. Síður en
svo. En hér er ég fæddur og hér
finnst mér, að fólkið skilji mig
bezt og ég skilji það bezt. Yfir
leitt vildi ég segja það, að ég
átti aldrei von á svo góðum við-
tökum hér sem orðið hafa. Ég
'held, að það sé óvíða í heimin-
um, að svo miklu leyti, sem ég
þekki til, að fólk sé jafngott
,,publikum“ og hér. Og fyrir
það þykir mér sérstaklega
gaman að syngja fyrir Reykvík
inga. Ekki'af því, að ég vilji
ekki gagnrýni, því hún er mér
mjög kærkomin, en vinaiihugur
og stemning, sem jafnan ríkir
hér, er mér ógleymanleg.“
Og svo spyr ég Guðmund:
Hefir ekkert spaugilegt komið
fyrir þig á söngvarabrautinni?
„Ég veit ekki, en 'þó var það
dálítið skrítið þegar ég. söng
einu sinni í listamannaklúbb í
Santa Ana í Kalforníu. Ég átti
að syngja ítalska aríu. Ég byrj-
aði og mundi fyrstu línuna, en
svo hafði ég steingleymt öllu
hinu enda þótt ég hefði kunnað
alla ar'íuna áður. Ég tók það til
bragðs að syngja ýmis ítölsk
orð, sem ég hafði lært, gersam
lega . samhengislaust. En þetta
virtist ágætt, því ég fékk hól
dagiinn eftir í blöðum og var
vakin at'hygli á því, hve vel ég
bæri fram ítölsku. Geta má
næi-ri, að þeir, sem viðstaddir
voru, voru ekki neinir ítölsku-
hestar. Annars hlustar fólk yf-
irleitt meira á músikina, tón-
ana sjálfa, en minna á orðin
sjálf.“
Mér finnst þegar hér er kom-
ið sögu, að ég hafi haldið Guð-
mundi nógu lengi „upp á
snakki“ eins og sagt er og fer
að týgja mig. En að endingu
segi ég svona:
— Hvar vildir þú helzt búa,
ef þú ættir völ á dvalarstað og
hefðir nóg af öllu?
„í vesturbænum í ,Reykja-
vík,“ segir Guðmundur og bros
ir. „Hér vildi ég helzt geta lifað
og starfað, því hér á ég heima,
hvað sen annars úr öllu verð-
ur.“
Svo kveðjumst við að sinni,
en þó aðeins í bráð, vona ég.
Guðmundur Jónsson er ein af
þeim sjaldfundnu perlum, sem
við höfum ekki ráð á að kasta
á glæ. Hann hefir allt til að
bera til að gera garðinn fræg-
an, eða öllu heldur frægari en
hann var. Hann hefir hlotið þá
rödd í vöggugjöf, sem aðeins
örfáir menn geta vænzt að öðl-
azt. Hann ’hefir líka prúðmann-
lega og drengilega framkomu,
sem ávallt mun verða honum
til góðs, hversu 'hátt, sem hann
kann að komast í listamanns-
stiganum. Hann mun jafnan,
að ég held, verða sami drengur-
inn, sami Reykvíkingurinn sem
vdð öll dáum í dag. Það mUn ó-
hætt, að öðru óbreyttu, að spá
honum glæsilegri listamanns-
braut enda munu þeir verða
margir, sem óska honum góðs
gengis, þegar hann hverfur aft-
ur til frekari náms og frama.
Thorolf Smith.
« •
Um ávarpshettt
kvenna
EG vil þakka Hallgrími Jóús
syni fyrir grein þá, er hann,
ritaði í Alþýðublaðið 28. jan.
s. 1., um ávarpstitil kvenna. Ég
vona að grein þessi hvetji kon-
ur til þess að fylkja sér um til-
lögur jDær, er þar umgetur. Það
er lítt skiljanlegt, hvers vegna
konum geti ekki dugað eitt á-
i/arpsheiti, eins og körlum. Ég
tek eindregið undir þá tillögu,
er fram kemur í grein Hall-
gríms, að allar konur, yngri
sem eldri, ógiftar sem giftar,
séu ávarpaðar með sama titlin-
um, og sé það „frú“.
Mjög oft er verið í vafa um,
hvernig ávarpa beri ókunnar
konur. Ég segi ekki að það
valdi beint móðgun, þó að ó-
jgift kona sé kölluð ,,frú“, eða'
ung gift kona ,,ungfrú“ eða
,.fröken“, en óviðkunnanlegt er,
að það skuli hending ein ráða,
hvort hitt er á það rétta. En að-
alatriðið í þessu máli er, að það
skuli eiga sér stað, að konur
skuli vera flokkaðar með alls
konar titlum eftir því, hvar þær
búa í landinu og eftir ýmsum
kringumstæðum þeirra.
Slíkt er ekki vansalaust.
Flvers vegna er, til dæmis, hús-
freyjan í sveitinni aðgreind frá
húsfreyjunni í kaupstöðunum?
Og er ekki nokkuð hjákátlegt,
að ávarpa háaldraða konu með
ávarpsheitinu ,,fröken“ eða „ung
frú“? Þeir titlar eru óneitan-
lega í hugum manna bundnir
við ungar konur.
Þá vildi ég í sambandi við
þetta minnast á annað atriði,
sem mér finnst ekki síður þurfi
að vekja máls á, og það er ó-
viðkunnanlegur ósiður hjá
mörgum, sem bæði í ræðu og
riti ávarpa fólk' með því að
segja „menn og konur“. Mér
finnst að í þessu felist ójafnrétti
kynjanna, því'að vissulega nefn
ast bæði kynin sameiginlega
„maður“ og ,,menn“. Ég tel, að
slík ávörp eigi að vera „karlar
og konur“, eða „konur og karl-
ar“, svo sem óneitanlega marg
ir segja, þótt þeir séu hlutfalls
lega fátir. Mér finnst þetta á-
varp, „menn og konur“, vera
mjög ósmekklegt og óviðkunn-
anlegt, og tel að það' eigi ekki
að hévrast þar sem til er anpað
ávarp, bæði fallegra og réttara.
Ég vona, að ekki líði á löngu,
þar til hætt er að flokka konur
með alls konar ávarpstitlum, og'
að allar konur séu ávarpaðar
,,frú“' og einnig, að þeir ræðu
menn, sem vanið hafa sig á aqj
segja „menn og konur“, þegar
þeir ávarpa fólk, noti ávarpið
„karlar og konur“, éða — og
Snnmidagur 17. febrúar 1945
Þsgar þeir sáu hana
seinasl
Þannig sáu hermennirnir ., í
einni af hersveitum Kyrrahafs-
styrjaldarinnar amerísku leik-
konuna Helen Walker seinast,
þegar þeir voru» að leggja af
stað frá Kaliforníu. Hún. hafði
klifrað upp á háa húsgrind til
þess að geta fylgt þeim' eftir
með augunum svo lengi sem
- unmt væri.
Merkjasaia Kvenna-
deildar Slysavarnar
félagsins er í dag
T DAG, fyrsta dag góu, efnir
Kvennadeild Slysavarnarfé-
lags íslands til f jársöfnunar fyr
ir starfsemi sína. Verða merki
Slysavarnafélagsins seld á göt-
um bæjarins og ennfremur
verða skemmtanir í kvöld að
Hótel Borg og Oddfellow, og
rennur allur ágóðinn af þeim til
Slysavarnarfélagsins.
Því málefni er ávalt vel borg
ið, sem konurnar taka sameig-
inlega öflugan þátt í, en svo er
um málefni slysavarnanna á ís
landi.
Kvennadeild Slysavarnafél-
agsins í Reykjavík hefir valið
konudaginn að sínum boðunar-
degi og gefst Reykvíkingum þá
kostur á ’því að sýna hug sinn
til þessa mikilsverða málefni
og þá einnig kvennanna, með
því að kaupa meri og st.uðla að
sölu þeirra.
Engum sem hugleiðir stað-
hætti hér, blandast hugur
um, að aukinna slysavarna við
strendur landsins er full þörf
og þá jafnframt að þær kosta
mikið fé.
Konunum er þetta ljóst, því
leggja þær sjálfar ótrauðar út
til borgaranna í Reykjavík í
dag, senda unglingana eða börn
in sín með beirri von og vissu að
þeim verði vel tekið nú sem
fyrr.
Kaupið merki Kvennadeild-
arinnar er boðun konudagsins,
en hann er f dag.
þó öllu heldur — „konur og
karlar*.
I G.