Vísir - 31.10.1951, Blaðsíða 5

Miðvikudagmn 31. október 1951
V I S I R
B

fyrir
280
aldrei
miiij. marka
var afhentur.
Æ wrhsmiögs&hygigiiwtfjwmmi
er hgímtwwtishwéwöi hitreiösw
íþO Iíbm. ú ktstm
Æfintýrið um alþýðubílinn' Ustu, sem þeir tóku til eigin
þarfa i Þýzkalandi. í fyrra
voru framleiddir um 100.000
þýzka (Volkswagen) þykir
furðulegt, en er þó aðeins á
bvrjunarstigi. 1 borginni
Wolfsburg, 170 km. suðaust-
ur af Hamborg, er unnið nótt
■og nýtan dag að framleiðslu
niþýðubílsins í liúsi, sem er
85.000 fermelrar að fíatar-
máli. Það er 1300 m. að
lengd, en járnbrautarvögnum
tu' ekið inn um annan enda
þess'með hráefnin, en út um
hinn endann koma svo bil-
nrnir fullgerðir, tilbúnir til
nfskipunar til 24 þjóðlanda,
sem kaúpa hann. Verksmiðj-
bilar, sem seldir voru til 24
landa. Mikil aulcning hafði
verið ráðgerð árið 1951, en
hún var undir öflun hráefna
komin.
Bærinn lifar á
verksmiðjunni.
Sparif j áreigendurnir ? Þei r
borguðu -brúsann. Einn þeirra
cr tollvörður við landamæri
Danmerkur og Þýzkalands.
Er hann sá í skjölum dansks
blaðamanns, að hann ætlaði
til alþýðubílaverksmiðjunn-
Ivomið með
nn framleiðii’ nú um 400 bíla
á dag, og gæti með lclukku- a r, sagði hann:
stundar fyrirvara komizt upp
í 600 á dag, ef ln áefnin bær-
ust nógu ört að.
Alþýðubila vérksmiðj an,
sem i dag er ein stórvirlcasta
bílasmiðja Evrópu, liófst sem | nokkur ár enn til þess að geta
eitthvert mésta svikáfyrir- eignast bil.
tæki veraldarsögunnar, enj AVoIfsburg cr bær í hröð-
Hitler átti hugmyndina. Hver j um vexti. Þar búa 25.000
einasti Þjóðverji átti að eign- ^ ,;nanns, en 15 þúsund þeirra
ost sinn alþýðubil, en þeir j v;nna ; Vcrksmiðjunni. Fyrir
óttu að spara fyrir lionum. j árum var þar engin bvggð,
an og ágóðinn. Einhverntíma
mun þýzka ríkið talca við
öllu saraan, en fram til þess
tíma verða milljónirnar not-
aðar til stækkana, og ráðgerð
hefir verið verksmiðjubvgg-
ing samhliða hinni núver-
andi byggingu, er verði jafn-
Stór. Framleiðsian verður
gifurleg, sömuleiðis ágóðinn,
og samkvæmt ráðagerðunum
verður alþýðubíllinn töluvert
ódýrari. Hann kostar i dag
um 5000 mörk í Þýzkalandi,
en um 10.000 dariskar krónur
með söluskatti í Danmöfku.
Hitler hafði ákVeðið, að 'Bíll-
inn skyldi kosta 1000 möfk.
8 km. gönguför um
bygginguna.
Að skoða alþýðnbílaverk-
vagn handa mér. Eg hlýt að
fara að fá liann. Eg sparaði
fyrir lionum í mörg ár.“ En
með núverandi launum sín-
um má hann víst spara i
fin 300.000 Þjóðverjar nurl-;
uðu saman um 280 millj . rik-
utan gömul höll og nokkur
bændabýli. Höllin er enn til,
ísmafka síðast á fjórða tug c,n C1. nli vegnm Rauða kross
að nefna liér, en öll hafa sínu
smáhlutverki að gegna í hinni
miklu framleiðsluvél.
Innan í aliri bvggingunni,
sem er 1300 m. löng, eru sval-
ir, liátt uppi yfir ysnum og
þysnum i vinnusölunum, en
þaðan er gott útsýni út yfir
tröllauknar stálþvingur eða
pfessur, sem á broti úr sek-
iúndu breytir stáþlötum í nær
fullgerða bílhurð, vatns-
kassa eða þak. Maður starir
út yfir þúsundir fermetra,
þar sem vélagnýrinn þrumar,
og maður leitar árangurs-
laust að mannfólkinu sjálfu,
þvi að þarna eru 1000 vélar
lír stáli óg 15.000 vélar
laust að komast upp í 110
kin. á klst., og auðvelt er að
halda þeim hraða langa
stund. Hann er taliún furðu
öruggur í beygjum og stýris-
útbúnaður traustur og ein-
faldur.
holdi og blóði.
Stórmerkilegt
framleiðsluafrek
Hámarkshraði
bifreiða innan húss!
Alþýðubíllinn er ékki nýr
af nálinni, og útbreiðsla Iians
aðeins á-byrjunarstiginu. Út-
f 1 u tningsstj óri verksmiðj -
unnar heitir Peter Koch, og
er frá Sönderborg, en liann
hefir starfað þar í 12 ár.
Hann segir svo: „Við geturn
ur engan veg'inn fullnægt éftir-
spurninni, og eliki myndi
nægja að stöðva söluna á
heimsmarkaði. Sérhver Þjóð-
verji, sem á 5000 mörk, getur
, keypt sér bílinn, þvi að engar
AlþýðubíHinn er stórincrki-]1--mjul. eru ]aggar a slíkt, en
Iegt afrek í nýtízku bilafram- afgreiðslutíminn getur seink-
leiðslu. Hann vegui 700 'vg-,1 að kaupunum. Hollendingar.
er rafsoðinn saman, með
smiðjuna er sama og að straumlínu-yfirbyggingu
aldariimar og ætluðu- að
eignast bíl. Hinn frægi bygg-
Ingafræðingur dr. Porsche,
teiknaði þetta furðuverk, og
nokkrir bílar voru smiðaðir
til þess að sýna fólki, en far-
artækið, sem spariféð rann
til. var stríðsvagn Ilitlers.
Leiðin, sem sá vagn ók, er
öllum kunn. Illutar lians
Voru eklci livað sízt fram-
leiddir í Wölfsburg.
Övenjuleg framleiðslu-
aukning.
En hvernig stendur þá a
þvi, að i dag er tiliilutur,
sem nefndur hefir verið al-
þýðuvagn, og hvernig má það mánuði,
vera, að nú
Danmerkur sem eins konar
björgunarstöð fyi’ir unga
Austur-Þjóðverja, sem hrák-
ízt hafá frá heimilum sinum,
en sloppið vestur fvrir járn-
tjaldið. Markalína rússneska
hernámssvæðisins er í aðeins
10 km. fjarlægð frá bænum.
Flóttaf'ólkið fær fæði og föt,
kennslu og aðstoð við að út-
vega atvinnu, að verulegu
Jéyti í alþýðubílaverksmiðj-
unni. Wolfsburg ér eiginlega
samféHd verksmiðja, um-
kringd verkamannabústöð-
um, nýtízkulegum, en ekki
sérlega ódýrum. Ilúsaleigan
nemur 80—*-100 mörkum á
en kaupið, sem er
leggja upp í 8 km. gönguför,
og cr þá ekki meðtalin leiðin
frá aðalinnganginum að hin-
um enda byggingarinnái’, cn
þar hefst förin. Þá lcið er ek-
ið í almenningsvagni. Dag
hvern flýtja járnbrautarlestir
samtals 400.000 kg. af hrá-
efnum, þ. e. a. s. stálplötum
og klunnalega steyptum hlut-
um, er líkjast hjóli, öxli,
bullu o. s. frv. sem siðan eru
fullunniii þar. 1000 mismun-
andi vélar sjá svo um það,
sem eftir er. I risavöxnum
sölum byggingarinnar er
hver ferþumlungur skipaður
deiglum, rennibekkjum,
fjögurra strolcka vél, sem er
lárétt aftast í vagninum.
Fjögur hiytðasUg (gírar) eru
á bílnum, cn liæsta gírið er
aðeins notað, þcgar hraðinn
er vfir 65 km. á klst. Ilreyf-
illinn er loftkældur af blás-
ara, 1100 teningssentim. að
rúmmáli og 25 hestöfl við
kaupa f lesta bílana, en í fyrra
seldust fleiri alþýðubílar í
Sviss en af nokkurri annarri
tegund, en Svíar keyptu um
10.000 þeirra, og vofu sumir
fluttir um Danmörku með
járnbrautarlestum,“
í Wolfsburg er unnið í
vöktum og allar vélar hamast
frá kl. 5 að morgni til lcl.
22.30. Þess vegna stækkar
3.)00 snúnina á minútu. Vél- ^Wolfsburg dag frá degi, og
araflið er ekki mikið saman-
borið við stærri vagna, en
„mismunardrif'4 gerir það að
Verkum, að þessa gætir ekki
svo nijög. Þegar búið er að
aka vagninum i tvo daga cðo
svo, finnst manni, að eðlileg-
ur hraði lians, þar sem végur
enginn tekur mark á spjöld-
unum i hinum stóru vinnu-
sölum, sem segja: „Hámarlcs-
hráði bifreiðá innan húss er
60 km. á ldst.“
fræsurum,
hundruðum
pressum og leyfir, sé 80—90 km. á klst.
annarra tækja
með fjórum farþegum. Þar
og áhalda, sem ekki er unnt; sem vegur er beinn er Vanda
aka um 250.000 :méð því hæsta, sem 'þekkist
þeirrá Um í mörgum löndum
heims? ? Vegua þess, að al-
þýðuvagninn vár ótrúlegui’j
bíll, ekki einvörðungu scm Þar er eng'inn
svikafyrirtæki, heldur einnig
sem farartæki .venjulegs
fólks. Sigurvegarar i heims-
styrjöldinni sáu það, og visa-
vérksmiðjan i Wolfsburg,
sem var eyðilögð i sprengju-
árásum að 3/5, var endur-
reist til friðsamlegra fram-
leiðslustarfa, fyrst ofurliægt,
en siðán blossaði framleiðsl-
an upp. í lok ársins 1945 voru
smiðaðir 713 alþýðubílar.
Hernámsyfirvöldin tóku 711
þeirra. Árið 1916 var talan
9878, þar af tóku bandamenn
9258. Tvéim árúm siðar voru
smíðaðir 19.000 alþýðubilar,
cn bandamehn tóku 3000
í Þýzkalándi, cr milli 400 og
500 mörk.
jicirra, og það Voru liinir síð-J en á meðan eykst framleiðsl-
eigandi.
Alþýðubílavei’ksniiðj an
kostaði 150 milljónir marka,
er hún var reist lárið 1938. I
fyrra greiddi hún fyrirtækj-
um þeim, er selja henni lirá-
efni, 200 millj. marka og á-
góðinn er verulegur. Hins
Vegar er enginn talinn eig-
nndi verksmiðjunnar. Hvergi
stendur það skrifað, hverjum
beri ágóðinn. Þetta er ótrú-
legt fyrirlæki, og óljóst með
öllu um eignarrétt á því.
Húsameistai’inn og eigand-
inn — þriðja rikið — er horf-
ið í djúp sögunnar, en eng-
inn hefir koniið í stað hans,
Maðurir.n á myndinni er amenskur stertingl. Háitn var í
amerlska gctuliðinú í Þýzkalar:di, en gékk að éiga' þýzka
konu, og ggt við henni ívö börn. Nú vill knn fá að setjast
aö í Þýzkalandi.
Færri farþegar
með flugvélum.
Fyrir tveimur árum voru
flugvélar aðal flutningatæk-
ið í farþegaflutningum rnilli
Islands og utlanda, en á þessu
hefur orðið gjörbreyting
síðustu tvö árin.
Af 4537 farþegum sem
ferðuðusl milli Islands og út-
landa í júlímánuði 1949 fóru
nær 2800 manns rn'eð flugvél-
unt, en tæp 1800 með sliip-
hnt.
I fyrra verður á þessu
breyting, er Gullfoss bætist
í skipaflotann, cn fluggjöld
milli landa stórliækka. Þá
nernur l'arþegafjöldinn í júlí-
mámiði 3875 ntaltns og af
þeim ferðast rúmlega 'þriðj-
ungur með flugvélum en
hinir með skipum.
I júlintánuði i surnar sem
leið var tala þeirra farþega,
sent ferðuðust ntilli Islands
og útlanda 3649. Þannig hef-
ur farþegafjöldinn lækkað
ár frá ári imdaugengin þrjú
ár. Af þessu fólki ferðaðist
nærri 2300 með skipum, en
tæjt 1400 mcð fhigvélum.
1 s.l. júlímánuði fóru 1836
furþegar til útlanda, þar af:
röskur helntingur Islending-
ar, en 1813 ntanns komu tiij
landsins og af þeim voru 788
Islendingar-