Morgunblaðið - 09.12.1917, Blaðsíða 3

9- des. 39. tbl.
MORGUNBLAÐIÐ
3
;■■ Sl.ííii'-'SPP-
IVílKJLL þVGTTL't'!
m ee w
LÍTLU £HVÍÐI 3
Þvotturinn, sem þið sjáið þari.a, |
þa& er nú enginu Ijeítingur, en ;;
samt var furðu litil fyrirhöfn |i
vi& a& þvo hann hvkasi seni srjö. tj
Þa5 var þessi hreina sápa, sem |
•&tti mestan og bestan þútt í því. g
Clemenceau.
Clemenceau fór glæsilega á
stað sem forsætisráðherra. Og
það er enginn efi á því að gamli
maðurinn — hann er nú rúmlega
hálfáttræður — er enn þá ern í
skapi og það er ekki við lambið
að leika sér þar sem hann er.
I baráttu sinni að undanförnu
við stjórn 0g blaða-eftirlit, hafði
Clemenceau gefið blaði sínu
»Homme Libre« (frelsingi) nýtt
nafn og nefnt það »Homme En-
chaine« (bandingi). í þessu blaði
réðist bann miskunarlaust á
hverja stjórnina á fætur annari.
Hann var óánægður með allar
stjórnir Poincares og þegar hon-
um var ámælt fyrir það, að
leggja þannig hverja stjórn í ein-
elti þá svaraði hann: »Eg hefi
eigi ráðist nema á eina stjórn.
Það er alt saman sama stjórnin.*
Poincaré varð að brjóta odd af
oflæti sínu, þegar það var sýnt að
Painleve-ráðuneytið gat eigi set-
ið lengur. Þá varð hann að snúa
sér til hins svarna óvinar síns,
»tígrisdýrsins«, eins og sumir
nefna Clemenceau. Og eftir lang-
ar samræður sættust þeir, og Cle-
menceau lofaði að taka við
stjórnartaumum.
En þá komu ný vandræði til
sögunnar. — Rótnema-flokkarnir
þrír radíkalir jafnaðarmenn, lýð-
veldis-jafnaðarmenn og hinir sam-
einuðu jafnaðarmenn, slógu sér
saman þá er Painleve féll og
mtluðu sér að hafa áhrif á hina
^ öýju stjórnarskipun. Að minsta
kosti ætluðu þeir sér að vera á
öióti Clemenceau. En Clemenceau
íókk með lipurð liðkað það þann-
% til, að þegar til kastanna kom,
var enginn flokkur honum and-
v*gur nema hinir sameinuðu jafn-
aðarmenn. Og eftir það veittist
konum létt að mynda nýja stjórn.
Og hin nýja stjórn er ekkert
ahhað en Clemenceau. Hann hef-
lr sjálfur tekið að sér hermála-
ráðuneytið og utanríkisráðherr-
aQö er hinn gamli vinur hans 0g
®anaverkamaður frá »Justice*,
Stephan Pichon. Hann var líka
utanríkisráðherra í ráðuneyti Cle-
menceau hinu fyrra. Um skipun
hinna ráðherranna skiftir engu
máli.
Hinn 16. nóvember fól Cle-
menceau meðritstjóra sínum Clu-
chet ritstjórn blaðs síns og nú
var það endurskírt og nefnt
»Homme Libre* aftur. Þá hættu
árásirnar á stjórnina. Og um
sama leyti fór Stephan Pichon
frá blaðinu »Petit Journal.c
Og nú settist Clemenceau nið-
ur við það að semja ræðu, þá er
hann hélt í þinginu 20. nóv., þar
sem hann skýrði frá stefnuskrá
stjórnarinnar. Það er sagt að
hann hafi verið tvo aólarhringa
að því að semja liana. Og hún
er heldur eigi hroðvirknislega
samin. Það virðist svo sem gamli
maðurinn hafi verið mjögánægð-
ur með hana, því að hann sýndi
ýmsum vinum sinum handritið
áður en hann flutti ræðuna.
Ræða Clemenceau.
Herrar mínir! Vér höfum tek-
ið það að oss að taka við stjórn-
inni til þess að halda stríðinu á-
fram af auknum ákafa, þannig
að allir kraftar komi að sem
beztum notum. Vér komum hér
fram fyrir yður gagnteknir af
einni einustu ákvörðun: að heyja
fullkominn ófrið. Vér æskjum
þess, að það traust, sem vér biðj-
um yður að sýna oss, komi
fram í verkinu, sem skírskotun
til þeirra sögulegu dygða, er
hafa gert oss að Frökkum.
Að sigra til þess að vera rétt-
látir, — það hefir verið mark-
mið allra stjórna vorra síðan ó-
friðurinn hófst. Þessari stefnu
munum vér fylgja. Vér eigum
mikla leiðtoga, sem hafa unnið
sér mikið til ágætis og vér eig-
um þrautreynda leiðtoga, sem
eru gagnteknir af þeirri göfugu
hollustu, er gerði feður þeirra
fræga. Með tilstyrk þeirra, með
tilstyrk vor allra, mun hið ódauð-
lega föðurland, sem eigi miklast
af sigrum sínum, þræða veg for-
laganna og kappkosta að ná
friði.
Frakkar þeir, sem vér neyð-
umst til að senda fram til víga,
eiga kröfu til vor. Þeir krefjast
þess að vér hugsum sífelt um
þá og að vér gerum ekkert sem
eigi kemur þeim við. Vér eigum
þeim alt að þakka, undantekn-
ingarlaust. Alt fyrir Frakkland,
sem ver heiður sinn með blóði!
Alt fyrir gyðju hins sigrandi rétt-
lætis! Vér höfum að eins eina
auðvelda skyldu og hún er að
standa við hlið hermannanna,
lifa, liða og striða með þeim og
hugsa eigi um neitt nema föður-
landið. Það er kominn tími til
þess að vér séum ekkert annað
en Frakkar og stærum oss af því
að það sé nægilegt.
Réttindi hersins og réttindi
landsins að baki hans eiga að
bráðna saraan. Herinn á alt land-
ið. Og ef það eru til menn sem
finna gömul haturs frjóefni í
björtum sínurn, þá útrýmum
þeim.
Á hinum friðhelga reit hug-
sjónanna hefir Frakkland liðið
fyrir alt það, sem er mannlegt.
Vonir þess, sem það hefir ausið
af hinni hreinu uppsprettulind
mannúðarinnar, eru óbifanlegar
og það er fúst til þess að leggja
enn meira í sölurnar til þess að
verja ættjörð hinna miklu for-
feðra til þess að greiða mann-
kyninu og þjóðunum veg að lífs-
ins hliðum.
Hver einasti maður í landinu,
að börnum og gamalmennum með-
töldum, verður að leggja hönd
að hinu mikla verki. Og í því er
fólkinn kraftur frönsku þjóðar-
innar. Mennirnir á vinnustofun-
um, garrílir bændur., sem yrkja
jörð sína, þrekmiklar kouur, sem
vinna, og börn, sem leggja fram
8Ína litlu hjálp — alt eru það
hermenn vorir og þeir munu geta
sagt síðar, þá er þeir líta yfir
hið mikla verk, alveg eins og
hermennirnir í skotgröfunum: Eg
var líka með.
Og vér verðum einnig að
standa við hlið þeirra. Vér verð-
um að elska hver annan og leggja
niður allar ósæmilegar deilur. En
að elska hver annan er ekki hið
sama sem að segja það, heldur
að sýna það í verkinu. Og vér
viljum reyna að sýna það í verk-
inu. Og til þess biðjum vér yður
að hjálpa oss.
Er hægt að hugsa sér nokkra
fegurri stjórnarstefnuskrá?
Það hafa verið gerð glappa-
skot. Vér "skulum eigi lengur
hugsa um þau, nema til
þess að ráða bót á þeim.
Það hafa einnig verið framdir
glæpir. Glæpir gegn Frakklandi,
og þeim verður að hegna undir
eins. Takið það að yður, herrar
mínir, gagnvart sjálfum yður og
gagnvart landinu, sem krefst rétt-
lætis, — takið að yður þá skyldu
að réttlætinu fáist framgengt eftir
strangleika laganna. Og það mun
ekkert, hvorki tillit til manna né
flokka, geta fengið oss til þess að
vanrækja skyldu vora, eða ganga
feti lengra en hún heimtar.
Þrekleysi væri sama og með-
sök. Vér viljum hvorki vera þrek-
lausir né ofstopafullir. öllum á-
kærðum mönnum á að stefna fyrir
herdóm. öllum undantekningar-
laust. Engum friðarvinum verð-
ur lengur leyft að hafa sig í frammi!
Vér viljum eigi hafa meira af
þýzku undirferli! Ófriðurinn, ekk-
ert annað en ófriðurinn! Herir
vorir eiga ekki að komast milli
tveggja elda. Réttlætið fyrir öllu!
Frakkland skal komast að raun
um að það er varið.
Við höfum keypt frelsi vort
alt of dýru verði til þess að hafna
nokkru af því, nema á þann hátt
að hindra birtingar og æsingar,
er gætu komið óvinum vorum að
gagni. Framvegis mun haft eft-
lit með birtingu] stjórnmála og
hermálafregna og einnig með
fregnum þeim er’raskað geta al-
mennum friði. — Blaðaskrifstofa
mun gefa ráð, ekkert annað en
ráð, *hverjum sem óskar þess. í
ófriði sem í friði eiga menn að
bera ábyrgð á því, sem þeir rita.
Ef farið er að grípa þar fram í
þá er það ekkert'annað en ger-
ræði.
Herrar minir! Oss virðist eigi
nauðsynlegt að segja meira til
þess að lýsa stefnuskrá þessarar
stjórnar. Dagar koma eftir þennan
dag. Vandamál munu fylgja
vandamálum. Vér ætlum að halda
áfram skref fyrir skref með yður,
herrar mínir, til þess að koma
því í framkvæmd sem nauðsyn-
legt er. Vér erum undir eftirliti
yðar. Vér munum alt af spyrja
yður hvort þér treystið oss.
Einhvern dag munu þrumandi
fagnaðaróp gjalla frá París og út
til hins minsta kotbæjar í land-
inu. Þá verður hinum sigursælu
fánum vorum fagnað, fánum sem
vættir eru í tárum og sundur rifn-
ir af sprengikúlum.
Það verður hinn fegursti dag-
ur þessa kynflokks og það er í
voru valdi að skapa hann. Og
á þennan óafturkallanlega ásetn-
ing biðjum vér yður, herrar mín-
ir, að setja innsigli vilja yðar.
I Memoirer og Breve,
hinu merka ritsafni, er þeir gefa út
P. F. Rist og Julius Clausen, kem-
ur út á næsta ári Endurmimingar
lArna Maqnússonar jrá Snóksdal í
danskri þýðingu eftir cand. Pál Eggert
Ólason. Arni var ferðalangur mikill,
sjómaður og hermaður í þjónustu
Dana og Rússa og lýsir bókin ferð-
um hans og æfiferli. Var haun utan-
lands um 40—£0 ár, en kom þá
hingað til íslands og ritaði þessa
bók til skemtunar fyrir frændur sína.
Síðan fór hann aftur til Danmerkur
og hafði í elli sinui ofan af fyrir
sér með barnakenslu. Hann mun
hafa andast í Jótlandi laust eftir
1800. Eigin handarrit Árna er nú
hér í Landsbókasafninu.
Caruso kyssir jörðina.
í byrjun nóvembermánaðar kom
hinn heimsfrægl tenor-söngvari Caruso
til New York, eftir að hafa dvallð
nokkra mánuðl i Suður-Ameríku. Þeg-
«r hann steig á land í Hoboken varp-
aði hann sér til jarðar og kysti jörð-
na mörgum kossum í þakklætisskynl
fyrir þá hjálp, sam Bandaríkin hafa
veitt ítölum.
Caruse er fyrlrtaks fjármálamaður,
en hann er tilfinnlngamaður að auki.