Morgunblaðið - 09.12.1917, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ
S
VBtrartjöílin i Peírograd.
Meðal stórhýsanna í Petrograd var vetrarhöll keisarans langmest og
veglegust. Upprunalega vetrarhöllin var svo stór og svo tr.ikið völurdar-
hús að i útbyggingum hennar áttu heima ótal fjölskyldur er euginn vissi
deili á. Sú höll brann 1837 og þá lét keisarinn reisa það hús af nýju.
Var verkinu hraðað svo sem mest mátti og unnu þar þúsundir manna dag
og nótt. Til þess að þurka múrveggina, var kynt i herbergjunutn, svo að
þar var 30 stiga hita inn'. í þeim hita urðu verkamennirnir að vinna,
en þegar þeir gátu ekki afborið það, voru þeim fengnar ishettur á höfuðið,
og hrundu þeir þá niður eins og flugur.
Myndin, sem hér birtist af höllinni, var tekin meðan keisarinn sat
að völdum og fáni har.s biakti yfir hinni miklu byggingu. Sézt þó hér
eigi nema lítili hluti hennar. í þessari höll hefir bráðabirgðastjórnin setið
þangað til maximalistar komu til sögunnar. En í borgarastyrjöld þeirri,
sem nú hefir geisað í Rússlmdi, var vetrarhöllin lögð algerlega i auðn. —
Sprengikúiur moluðu veggi þess og dýrgripum þeim, sem þat hafði verið
hrúgað saman, hefir annaðhvort verið stolið eða þeir ónýttir.
Það sem hún hafði keypt í Ameríku
°g bændurnir biðu eftir með óþreyju.
Miklir þurkar voru í sumar og
þeir ónýttu uppskeruna að miklu
leyti. Bændur h?fa þvi að þessu
S1nni mikið meira en helmingi minna
af fóðurvörum heldur en venjulega.
Framleiðsla flesks minkar óðfluga,
því að svínunum verður að slátra
áður en fóður þrýtur. í vor verða
tæplega meira en 300.000 svín eftir
af þeim 2V2 tniljón, er vér áttum
^ður en stiíðið hófst. Smjörfram-
leiðslan minkar líka óðum. Og þar
eð smjörlíkisiðnaðurinn hér innan-
íands nefir orðið að hætta algerlega,
^egna aðflutningsteppu á hrávörum,
þá getur þjóðin eigi fengið eins mik-
ið af feitmeti og hún þarf venjulega.
Og eins og vér höfum nú þegar
skamtað brauð og sykur handa allri
þjóðinni, eins verðum vér nú að
skamta henni það allra minsta, sem
hægt er að komast af með, af feit-
öteti.
Danska þjóðin þekkir þau ógur-
legu kjör, sem mikill hluti heimsins
á nú undir að búa og tekur því slík-
um takmörkunum með þoliumæði.
En hún horfir óttaslegin á það,
hvernig margra kynslóða erfiði, til
þess að skapa mikla framleiðslu, er
nú að verða að engu. Kýr og hest-
ar fá nú þegar eigi nægilegt fóður,
svínum og fiðurfé er slátrað. Ef
eigi fæst nægilega mikið af útlend-
um áburði, þá mun jörðin gefa enn
nunna af sér á næsta ári til lífsvið-
urhalds þjóðarinnar. Afleiðingin af
þessu mun verða sú, að um langan
aldur eykst útflutoingur lifandi hrossa
og nautskjöts, séistaklega til Þýzka-
lands, sem fram að þessu hefir keypt
tnest af þeim vörum af oss, enda
þótt vér höfum gert oss alt far um,
þrátt fyrir nær óyfirstlganlega örð-
Ugleika, að koma á kjötútflutningi til
Englands líka.
En þótt Baudaríkin og England
banni oss alla aðflutninga á lifs-
nauðsynjum, sem vér fáum þó eigi
séð að komi þeim sjálfum að neinu
gagni og óvinum þeirra ekki að
jafnmiklu ógagni sem oss, þá von-
um vér að þau leyfi aðflutning
á öðrum nauðsynjavörum, svo sem
steinolíu. Aðflutningsbann á henni
stöðvar allar kornmyllur vorar og
lætur öll þau hundruð þúsund heim-
ili í myrkri, er eigi hafa fengið raf-
öaagn. Og það neyðir oss til þess
að fá steinolíu frá Galiziu.
Danir eru fullkomiega fylgjandi
hllum tilraunum um það að Norð-
t'tlönd skiftist á nauðsynjavörum.
Hinn ótvíræði vilji allra þjóðanna um
það að vernda hlutleysi sitt í sam-
einingu, bendir stjórnendunum einnig
þess að gera alt sem í þeirra
Valdi stendur í því efni. Eu af því
Sem eg hefi þegar sagt yður, mun-
^ þér skilja það, að Danmörk hefir
f^ki af miklu að miðla. Þó er eng-
lílQ efi á því, að danska þjóðin
^tmdi neita sér um margt, ef hún
S**iá þann hátt afstýrt neyðáNorð-
Ur'öndum. Og hið sama mun gilda
hinar þjóðirnar. En hversu mikl-
r raunir sem vér rötum í, þá mun
það aldrei geta fengið oss til þess
að steypa oss í enn meiri raun-
ir, með því að fara í stríðið.

Kristín Jónsdóttir
listrnálari
hefir í vetur haft sýningu á 90 mál-
verkum, vatnslitamyndum og teikn-
ingum i Kaupmannahöfn hjá Chr.
Larsen. Þar sem vér höfum séð
minst á sýningu hennar i blöðunum,
þá er vel af henni látið. Segja blöð-
in að henni muni láta bezt að mála
landslagsmydir og sérstaklega af hinni
hörðu og alvarlegu íslenzku náttúru,
en þó séu margar landslagsmyndir
hennar frá Sjálandi góðar. Politiken
segir að aðsókn að sýningu Kristinar
hafi verið mikil og að hún hafi selt
fjölda af myndum, einkum myndir
héðan að heiman.
Sj öorustan
í Kattegat.
Svo sem hermt var í símskeyt-
um hingað, stóð sjóorusta í byrj-
un nóvembermánaðar í Kattegat,
að eins nokkra stunda siglingu
frá Kaupmannahöfn.
Um nánari atvik að sjóorustu
þessari veit enginn enn. Skýrslum
Þjóðverja og Breta ber ekki sam-
an. Bretar segjast hafa sökt einu
hjálparbeitiskipi og 10 vopnuðum
botnvörpungum, en Þjóðverjar
kannast fyrst um sinn að eins við
að þeir hafi mist beitiskipið.
Nokkrir Þjóðverja þeirra, sem
voru á beitiskipinu, komust lífs
af og voru fluttir til K.hafnar.
Var þeim bjargað af dönsku skipi,
sem þar sigldi hjá nokkru síðar.
Skipstjóri þess skips segir frá því,
að hann hafi snemma raorguns
2. nóv. heyrt skothríð mikla þá
er hann sigldi fram hjá Kullen.
Þoka var á, svo hann sá engin
skip, en hann var þess þegar full-
viss að sjóorusta væri háð þar í
nánd.
Litlu aíðar kom hann að skipi
sem stóð i björtu báli. Það var
þýzka beitiskipið »Marie Flens-
borg K.« um 3000 smálestir að
stærð. Var það skip útbúið í vík-
ing og mun hafa átt að komast
út í Atlanzhaf. Skipstjóri þess
var Lauterbach, en hann hafði
áður verið á »Emden« i hinni
frægu för þess suður um höf. —
Lauterbach var meðal þeirra er
af komust, en um 45 manns munu
hafa farist. Danska skipið »Dal-
gar« flutti Þjóðverjana til K.hafn-
ar og voru margir þeirra sárir.
Eínn lézt síðar á spítala í Dan-
mörku.
Þýzku sjóliðsmennirnir sögðu
dönskum blaðamönnum frá því,
að nokkrir vopnaðir botnvörpung-
ar hefðu siglt á undan beitiskip-
inu. En eftir að Dalgar var kom-
ið af stað til K.hafnar með Þjóð-
verjana, heyrði skipstjóri greini-
lega skothríð mikla nokkru norð-
ar. Er talið víst, að þar hafl
Bretar grandað botnvörpungunum
þótt Þjóðverjar hafi eigi kannast
við það enn.
Þýzku sjóliðsmönnunum var
gefið leyfi til þess að halda heim
aftur, en f jölda höfðu brezku her-
skipin á burt með sér fil fanga-
búðanna í Bretlandi.
V
Smávegis
frá Danmörku
Hámarsverö ásykri.
Verðlagsnefadin í Kaupmannahöfn
hefir nýlega sett hámarksverð á sykur
þar i borginni, vegna þess að verðið
á honum var orðið mjög mismun-
andi i hinum ýmsu borgarhlutum.
Nú er hámarksverð á púðursykri
23—24 aura pundið, strausykri 27—
28 aura pundið og höggnum sykri
31 eyrir pundið. ' Segja dönsku blöð-
in að þetta láta nærvi því að vera
etns og meðalverð það er áður var
þar á sykri.
Brennivín á 10 krónur.
Seint í nóvembermánuði lagði
danska stjórnin 6.50—7.50 króna
skatt á hverja brennivíns og áka-
vitisflösku, sem spritverksmiðjurnar
áttu þá í fórum sínum. En það
voru um 1 miljón flöskur. Kostar
nú hver flaska af brennivíni 10 kr.
i Kaupmannahöfn og hefði það ein-
hverntima þótt ótrúlegt. Venjulega
hafa Danir^ drukkið 20 miljónir
flaska af brennivíni á ári, en það er
hætt við að einhver verði að minka
við sig nú, þegar »snapsinn« kostar
krónu.
Mjólkurverð
Það er mjólkurekla í Kaupmanna-
höfn eigi síður en hér og mjólkin
hækkar þar stöðugt í verði. Hafði
eigi verið ráðið fram úr vandræðun-
um er síðast fréttist. Þá ætluðu
mjólkurframleiðendur enn að hækka
verðið og selja þá pottinn á 30 aura
en við það hefði hann komist upp
1 43 aura hjá mjólkursölum. En
seint í nóvembermánuði kostaði þó
potturinn ekki nema 37 aura i smá-
sölu.