Morgunblaðið - 01.06.1939, Blaðsíða 6

MÖRGUNblABIö
Fimtudagur 1. júní 1939^
Ffelagsdómur dæmir:
Ur daglega lífinu Samningur um uppból vegna
gengisbraytingar ógildur
Steindór Einarsson bifreiðaeigandi j ur hús Páls Stefánssonar frá Þverá)
hefir tekið upp þá nýjung að setja
útvarpstæki í bifreiðar sínar, sem eru
í langferðum norður í land. Þessi
nýjung mælist vel fyrir, ekki síst vegna
þess að hægt er að ná jafnvel útlend-
um útvarpsstöðvum með útvarpstækj-
unum. Farþegar, sem fara norður á
Akureyri, skemta sjer við að hlusta
á frjettir úr Reykjavík, þegar þeir
koma á Öxnadalsheiði. Og þegar skil-
yrði eru góð, geta þeir hlustað á dans-
músik frá London á meðan þeir aka
eftir Öxnadalnum. Fyrsta hraðferðin til
Akureyrar frá Bifreiðastöð Steindórs
var farin í gær.
★
AUir þekkja hundþúfurnar, er
„hreykja kambi" sínum meðfram öllum
þjóðvegum á íslandi, og hafa gert alt
frá því götuslóðir mynduðust og troðn-
ingar um landið.
Forfeður íslenskra hunda, sem áttu
heimkynni í skógivöxnum löndum, munu
hafá notað skógartrje í staðinn fyrir
þúfur. Og ef til vill hafa þeir getað
notað hjer hrís og bjarkir framan af,
meðan landið var „viði vaxið milli
fjalls og fjöru“. En er skógurinn eydd-
ist urðu seppamir að láta sjer nægja
þúf'umar.
Oft undrast maður þá reglusemi
hundannn, að þeir skuli helst ekki gera
þarfir sínar nema á þessum stöðum. Ef
einhversstaðar í nánd glittir í dökk-
grænan kollin á einni slíkri þúfu, þá
skoppa -þéir þangað
f’Úð eS vjett eins og náttúran hafi
kent, þeirtj| að þeir eigi ekki að dreifa
frá ’iejer óþverfa ut um alt, Kýár sem
þeir standa, heldur eigi þetta alt að
vera á sínum ákveðnu stöðum.
Þetta liefði einhvemtíma verið kall-
að fagur nieningárvottur, ef það hefði
átt sjer stað meðal manna.
★ "
Hjer á landi hafa menn átt furðu
erfití ,með að tska þetta sjer til eftir-
breytni. Þeim hefir staðið furðanlega
á sajjaa hvar þeir væru staddir, þegar
þannig hefir borið 'unair,
Þó hafa menn getað merkt það.'baiði
í kaupstöðum og sveitum, aft margir
hafa,, haft vist dáheti á sömu slóðuri-
um, kem hafa þá að sínu leyti verið í
þeirra augum einjs og „þúfurnar“. Á
og Hótel Heklu er mjótt sund. Þaðan
leggur altaf megnustu fýlu. Þaðan
renna lækir. Þar, standa tjamir, því
það er eins og þangað sje þeim stefnt
sem þurfa að „fara afsíðis" sem kall-
að er. Þetta er svo til sama sem á
aðal umferðatorgi bæjarins. Þó salerni
sje ekki steinsnar þaðan, hefir það
engin áhrif. Hvemig sem á því stend-
ur, þá er eitt vlst, að þetta er nú, og
hefir verið um skeið, ein aðal „manna-
þúfa“ í höfuðstaðnum.
Talað hefir verið um að girða fyrir
sundið, með ramlegri girðingu, til þess
að bæja mönnum frá, En hvílík girð-
ing þyrfti það að vera, svo hún dygði ?
Aðrir hugsa sjer að láta sjer nægja
sterkan lögregluvörð.
Því eitthvað verður að gera, Hið
daglega flóð út yfir torgið verður að
stöðva. „At ósi skal á stemma“ sagði
Ving-Þór forðum.
★
Valdimar Kr. Amason pípulagninga-
maður hefir sett á stofn flókagerð, í
því skyni að menn geti fengið sem
mest a£ innlendu efni til einangranar
á hitavatnsgeymum og hitalögnum í hús
sín. Hefir Valdimar látið Atvinnudeild
F
JELAGSDÓMUR kvað þann 30. f m. upp dóm
í málinu Alþýðusamband Islands f. h. Verk-
lýðs- og sjómannafjelags Keflavíkur gegn Elíasi
Þorsteinssyni f. h. Útvegsbændafjelags Keflavíkurhrepps.
Málavextir eru:
Þann 4. janúar f. á. var gerður samningur milli Verk-
lýðs- og sjómannafjelags Keflavíkur og útgerðarmanna í Kefla-
víkurhreppi, um kjör sjómanna og landmanna við báta í Kefla-
vík og Njarðvíkum.
f 1. gr. voru kjörin ákveðin
kr. 1,75 fyrir hvert skippund
af línufiski og kr. 1.55 af netja-
fiski. í 2. gr. var ákvæði um
skyldu útgerðarmanna til að
tryggja hverjum skipverja lág-
markskaup, kr. 125.00 á mán-
uði, er skyldi greiðast hálfs-
mánaðarlega eftir á. Var trygg
ingarfjeð ekki afturkræft, enda
þótt aflahlutur reyndist við loka
uppgerð lægri en tryggingarupp
hæðin nam. Ef skipverji var í
fæði hjá útgerðarmanninum
Háskólans rannsaka þessa flóka sína. tryggingarupphæðin 35 kr
og gera samanburð á þeim og erlendum
flókum, sem hjer eru notaðir. Hefir nú
r/mnsókn leitt í Ijós að einangrunar-
hæfileikar í flókum Valdimars eru
' " \kL -j St \ i
betri, en í hinum erlendu flokuni._
Sennilegá gæfa mélin Jjéjjs t ekki
nægilega vel, að einangrun hjtavatns-
geýma og hitalagna er mikilsvirði, eftir
því, sem hún er betri, má komast áf
með minni kol. Þeir, sem hafa hug á
því, að einangra sem best, ættu að
gefa hinu innlenda einangrunarefni
gaum.
K. R.vann
Fram 8:0
\ nnar kappleikur I. flokks um
gærkvöldi og hófst ekki fyrri en
klukkan langt gengin 10, vegna
sveit|hæjum, einkum þar senx em torf- |slandsglÍTOunnar. K. R. vann Fram
með 8 mörkum gegn 0.
; Veður var hryssingslegt og taold
rok á vellinnm. Eftir að hafa sjeð segir m
vegg&' eru þessir staðir oft vaxnir
græi£ini "ifftoSa, svo þeir ein líka auð-
kemnlegh' á gróðri.
Hjer í Reykjavík hafa svona uþpá-
haldáktaðir verið ,á almajinafæri. Fyrir
allmörgum áram var einn slíkur, t. d.
krókájdnn við hliðina á dómkirkju-
kómum. Sá staftur var um skeið svo
mikið sóttur, að settar voru grjnduj'j þetur rætist úr með æfingu, skiln-
íramán við skotið til að verja það. j iiig og kunnáttu á knattspymn-
Þettíptókst að mestu leýti, og' sá Staður * íjjþóttinni
er sípan úr sögunni.
En það er eins og þetta loði við enn.
á mánuði.
I 9. gr. sanmingsins var svo ákveðið,
aft „verði gengisfall á íslenskri krónu
frá því sem nú er, miftað við sterl-
íftgspund, lækkar pi-emian í hlutfalli
tdð það“.
Kú var, sem kunnugt er, með lögum
ffá 4. apríls. I. gerð breyting á skráðu
gengi krónunnar og reis þá ágreining-
ur milli tjeðra aðilja, um gildi 9. gr.
fi'amangreinds samniugs. Höfðað.i, ,þ,ví
A1 þýð usa mba tul íslandfj f. h. Verka}ý?>th
og sjómannaf.jelags ;KefIayíkur Miál
fyrir Fjelagsdómi ,,og krafftist ,þess
aSállega, að/!?,, gr. fyrnefnds. samnings
yrfti dæmd í fullu giLdi og að Iiina
hækkuftu premíu bæri að miða við
þann hluta aflans, sem óseldur var
þegar lögin f’i'á 4. apríl (gengisbreyt-
ingíri) koinu í gildi; og til vara, að
premían miðaðist við þann aflahluta,
seta óyeginn var við gildistöku lag-
ánria.
yÚtvegsbændafjelag'ið gerfti hinsveg-
ai* þá kröfu, að ákveftið yrfti með dómi,
að 9. gr. í-samningi aðil.ja væri úr gildi
fállln, vegna skýlauss ákvæftis laganna
frá 4. apríl.
.1 forsendum dólus Fjelagsdómsiiis
Öll fjelögirí keppa í I. fl. dettur
mauui ósjálfrátt í hug hvort ekki
hefði vei-ið rjettara að láta þessi.
lið haida B-liðsnafninu þangað til
í mílbænum og víftar Jjiirfi aft vera
svonH staðir, sem hafi sitt ákveðna aft-
dráttárhfl. Og það er svo undarlegt, að
engu*Íi' líkara en þessir staðir þurfi að
vera ifc almannafæri, framan í ölhtm, al-
veg ði11s og hinar grænkolluðu þúfur.
★
Milli xitfþyggingar Utyegsbankans (áð
Rabarbar
nýupptekinn,
35 aura y2 kg.
VI5IR
Laue:ave£ 1.
Útbú Fjölnisvegfi 2
í kvöld kl. 8.30 keppa Fram og
j Víkingur í Meistaraflokki. Yerður
f J>að án efa fjörugur og skemtileg-
1 nr leikur, því fjelögin berjast um
hvort þeirra hlýtur annað sætið á
mótiim. Mun hvorugur vilja láta
sinn hlnt.
Á laugardagskvöld kl. 8.30 fer
svo úrslitaleikur í Meistaraflokki
fram milli K. R. og Vals.
| Fjölmenni inikið hefir sótt alla
j leiki Rej'kjavíkurniótsins, en lang-1
j fjölmennast mun þó verða á þeim
■ tveimur úrslitaleikjurn, sem eftir
i eru. Vívax.
Trúlofun sína hafa opinberað
uugfrú Ingibjörg Elíasdóttir frá
„Dómki’öfur sínar .byggir stefnaudi á
því, aft. í fiyuuangreindúni samningi.
aðilja sje miftáft ýift binWáfthirígu sjó-
manna og laudmauna, en ekki fast kaup,
og haldi því !9. ■ griysiariniingsins gitdí
sínu, þar sem ákvfoði 3. gr. gengis-
skráningarlaganna, sem hanna kaup-
hAkun, eri.da þótt aft jrínmmngurn. s.jeu
ákvæfti um kftupgjaldsbreytingar vegna
hækkunar efta lækkiuiar á framfærslu-
kostnafti efta gengi, taki ekki til Jreiri'a,
manna, sem ráftnir eru -upp á hlut úr
afla. , , .,
Samkvæmt 1. gr. saniuingsins frá 4.
jariúar 1938 ber skipverjum ákveðin
aflaverftlaun (premia) fyrir hvert skip- Bæjarráð hefir samþykt fyrir
pund, sem aflast á skipið, auk þess sern . sitt leyti að Flugmálafjelag Is-
þeim er ,ti;ygt ákveftift íágmarkskaup J lands reisi bi'áðabirgðaflugskýli á
Vatnsmýrarbletti V. Skýlið sem
þar er nú er of Jítið fyrir land-
heimilaö innaii hálfs ínánaðar, frá gild-
istöku laganna, að ákveða um þanu fisk
er Jæir hafa eigi látiö af hendi þegar
lögin ganga í gildi, að hann skuli, í
stað hins samningsbundna verðs,
greiddur með því verði, er fyrir hattn
fæst fob, að frádregnum þeim verk-
unarkostnaði og öðmm kostnaði, er á
hann fellur frá því aö hlutarmaður af-
hendii' hann. Jafnvel þó að svo mætti
Iíta á, að sjómenn óg landmenn, sem
eingöngu cra ráðnir upp á aflávérð-
lauii og fast kaup, eins og gert er í 1.
gr. og 2. gr. oftnefnds samnings, kynnu
að geta talist hlutamenn, þá verður
ekki sjeð, að þeir gætu notfært sjer
rjett þann, sem hjer um ræðir, nema
þá að gerast hlutameun samkvæmt 1.
mgr. 4. gr. laganna, en örinur hlunn-
indi en þessi eru hlutarmönnum ekki
veitt í lögunutn.
Samkvæmt þessu vei'ður ekki taliö,
að þeir sjómenn og landmenn, sem
í'áðnir eru með þeim kjöram, sem um
getur í 1. gr. og 2. gr. samningsins,
verði taldir hlutamenn, heldur sjeu
þéijt' Táðnir upp á kaup.
m er svo ákveðið í 3. gr. gengis-
ski'áningar 1 aguniiíi, að kaup þaft, sem
igrejtt er við gjklistýku þeirra, skuli
óbreytt stauda til 1. apríl 1940, og
gildir þetta jafnt þó að í samningum
sjeu ákvæði um kaupgjaldsbreytingar
vegna hækkunar eða lækkunar á gengi.
Samningur sá, sem um ræðir í máli
þessu, fellur samkvæmt framansögðu
undir ákvæfti nefndrar lagagreinar og
verða því úi'slit máls þessa þau, að
krafa stefnanda, um að 9. gr. oftnefnds
samnings sje nú dæmd í gildi,, verður
ekki tekin til greina.
■■Eftir atvikum Jiykir rjett a.ð máls-
.kostnaður falli niður“.
Samkvæmt þessu sýknaði Fjelags-
dómui’ Elías Þorsteinsson f. h. Útvegs-
bæudafjelags Keflavíkurhrepps.
T*essi dómur var upp kveðinn af
þremur dómurum, þeim Hákoni Guð-
muildssýni, Gunnlaugi Briem og Pjetri
Magnússyni hrm. Hinn síðastnefndi var
tilnéfndnr í dóminn af Útvegsbænda-
fjelagi Keflavíkurhrepps.
Tveir dómendanna, þeir Sverrir Þoi'-
bjarnarson og Sigurjón A. Ólafsson
höfftu sjerstöðu,. töldu að 9. gr. samn-
ingsins ætti að halda fullu gildi, þrátt
fyrir ákvæftin í lögunum um gengis-
breytiiigu' og vildu takh til greina vara-
kröfu stefnaiídá f máliriu.
á ‘ýriánuði. Skipverjarnir eignast ekki
hlrít af afia skipsins og' hafa engan
ráðstöfunari’jett yfir hontjmi ennfremnr vjel Flugináiafjelagsins, TF-SUX.
hafa þeir enga áhættu af breytingppx, IjJ^fjir orðið aft laka fjugvjelina í
sem kynnu að verðsi ;i verði fisksins. sunclur á hycrja kvöldi, til þess
Samkvæmt þessu veröur ekki talift, aftj að ge-ta geyrnt haua þar. Enda er
iim hlutaráftningu sje nð ræða í samn- ]ietta skýli ætlaft .annari flugvjel.
ingnum. , sem hjer var standum á sveimi í
X ;2. mgr. 4. gr. gengisskráningarlag-. fyrra, en er nú í „klössun". Það
anna er híutarmÖnnum, ef þeir hafa .er tveggja sæta vjel eins og TF-
Saurbæ í Holtum og tíuðjnundiu' gert samning um sölu á hlut sinum fyr-f HriX, og niun liúu lief.ja sig aftur
•Tónsson, Einlandi, tírindavík. i ir /ákveftið verft í íslenskum krór.um. til flugs innan skamms.
MinningarorO um Guð-
björgu Gunnarsdóttur
Guðbjörg var fög-ur grein á;
góðum stofni, rótföstum;
bændaættum, frá Hvammi og' Vík-
ingslæk — áfram til Árna sm„
Torfa sm. í Klofa og- Oddverja —
í Rangárþingi. En Þorlákshöfn og
ITjalIa — Ásdísi systur Ögmundar
bisk., tíísla Sveinssyni sýslum. í
Miðfelli o. s. frv. — í Árnesþingú
Hún var fædd í Eystri-Kirkjubæ-
á.Rv. 21. apríl 1860, dóttir hjóna
þar: Gunnars hreppstj, og Ingi-
gerðar Árnadóttur hreppstj. Jóns-
sonar á Stóra-Hofi. GJunnar (dó
1872) var sonur Eingrs bónda á
Reyðarvatni, Gunnarssonar b. é,
Hvammi á Landi, og fyrri konu?
Einars, Guðbjargar Þorsteinsdótt-
ur bónda í Þorlákshöfn, Þórðar-.
sonar b. s. st.
Systur Guðbjargar í Kirkjubæ
voru, Guðrún k. SigurðaT b. a.
Stórólfshvoli og Ing'igerður k. Sig
nrðar á Selalæk.
Eftir andlát foreldra sinpa bjá
Guðbjörg í Kirkjubæ , um nær-
feit 4 tugi ára. Giftist (10. okt.
1884) orðlögðum gæðamanni, Hirti
„snikkara" Oddssyni, af Víkings-
lækjar-ætt. Hann andaðist 1921,
var hvers manns hugljúfi og mjög
aðsóktur sem afbragðs smiður og
málari, listnæmari en þá þekt-
ist til sveita. Að sama skapi var
hann iðinn, trúr og vandvirkur,
en ódýr á vinnu sinnij í öfugu
hhitfalli við Jiá góðu kosti. —
Vegna næstum sífeldra smíða
fyiúr aðra, bæði utan heitnilis og
heima, varð húsfreyjan einatt að
bæta umsjón og hlutverki bónd-
ans á búinu, við innanhúss annir
sínar og barnauppeldi. Og fórst
hénni það alt jafn prýðilega úr
hendi.
Börn þeirra: 1. Elín kona
Björns Guðmnndssonar b. á Rauð-
nefsstöðnm, eiga 3 dætur upp-
komríar. 2. Ingigerður, giftist
Bergi Jónssyni, dóu bæði úr
lungnabólgu með viku miliibili
1921, áttu 2 dætur, nú uppkorim-
ar. 3. Oddgeir, rafvirki i Vest-
marínaeyjum, giftur og á 4. börn.
— Öll eru bamaþörnin, eirís og
börnin, efnileg og mvndarleg. 4.
Sigríður, barnakennari í Reykja-
vík. Hún hefir annast um móðm*
sína, síðan hún bi'á búi 1924, og
hvor um aðra hjer í bænum.
Guðbjörg hafði fótavist langt
fram á 79. áldursár, en var rúm-
föst síðustu mánuðina, og hlaut
liægt andlát 25. maí 1939. Ilún
var kona svipmikil og tíguleg —
eins og myndin sýnir, af henni
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
I