Morgunblaðið - 08.12.1939, Blaðsíða 2

2
MORGUN BLAÐIÐ
Föstudagur 8. des. 1939.
Vonir Rússa um skyndistríð hafa brugðist
Barist á tíu vígstöðv-
um í Finnlandi
Rússar reyna að sækja að
Mannerhaim-viglinunni aftan frð
Nota eiturgas!
R
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
IJSSAR hafa lýst Finnland í hafnbann frá því
á morgun, 8. desember.
En samkvæmt finskum fregnum hafa Rúss-
ár byrjað að framkvæma hafnbannið þegar í dag. Þýskt
skip kom til hafnar í Finnlandi í dag og skýrðu skipsmenn
frá því, að rússneskur kafbátur hefði skotið á það, er það
var á leið inn í Botniska flóann um sundið milli Álands-
^yja og Finnlands.
SÆKJA FRAM TIL BOTNISKA FLÓANS.
Nánari fregnir haía borist í dag um vígstöðvamar í Finn-
landi.
Rússar halda uppi sókn á samtals 10 stöðvum á landamær-
unum. Auk vígstöðvanna syðst á Kyrjálanesinu og nyrst við Pet-
samo, eru 8 vígstöðvar milli Ladogavatnsins og Norður-Ishafsins.
Hörðust er sóknin á þessum slóðum, fyrir vestan borgina
Kantalachs, við Kantalachsfjörðinn í Hvítahafi. (Kantalachs er
beint í suður frá Murmansk og eru járnbrautarsamgöngur á milli
þessara borga) Hjer reyna Rússar að sækja í vestur til borgarinnar
Torneá fyrir botni Botniskaflóans. Þeir eru með því að reyna að
kljúfa S.-Finnland frá N.-Finnlandi og rjúfa samgöngur á landi
milli Finnlands annarsvegar og Noregs og Svíþjóðar hinsvegar
(Torneá er við suðurmörk hinna sameiginlegu landamæra Finn-
lands og Svíþjóðar).
Rússar segjast vera komnir 50 km. inn í Finnland á þessum
vígstöðvum.
FEIKNA ÁHLAUP Á KYRJÁLANESI.
Á vígstöðvunum rjett fyrir norðan Ladogavatn virðast Rúss-
ar vera að reyna að brjótast vestur og suður með Ladogavatni, til
þess að geta gert árás á vígstöðvar Finna á Kyrjálanesi (Manner-
heimvíglínuna) aftan frá. '
Orustur hafa verið harðar á þessum vígstöðvum í dag. Hafa
Rússar haldið uppi látlausri fallbyssuskothríð á tvær finskar borg-
ir norðanvert við Ladogavatn.
Finnar halda því fram, að Rússar hafi notað hjer gas-
sprengjur og segja að 11 finskir hermenn liggi á sjúkra-
húsum þeirra með gaseitrun.
Á sjálfu Kyrjálanesinu hefir Rússum ekkert orðið ágengt.
Ákafar orustur hafa staðið þar í dag á austanverðum vígstöðv-
unum nálægt Ladogavatni. Gerðu Rússar þar feiknaáhlaup, en
Finnum tókst að hrinda því, og fregnir í kvöld herma að Finnar
hafi byrjað þar gagnsókn. _______
—Fyrirætlanir Rússa í Evrópu og Asíu—
„Stalin er kominn
á Napoleons-
stigið!u
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
ÍGAGNRÝNI enska blaðsins „News Chron-
icle“ á fyrirætlunum þeim, sem Rússar eru sagð-
ir hafa, á prjónunum um landvinninga kommún-
ista í Evrópu og Asíu, kemst blaðið að þeirri niðufstöðu,
„að Stalin sje kominn á Napoleonstigið“.
í London gætir yfirleitt nokkurs kvíða út af kröfum alþjóða-
sambands kommúnista (Komintems) á hendur Rúmenum.
„Daily Telegraph“ skýrir meðal annars frá því, að
20 rússneskar hersveitir (divisionir) sjeu við landamæri
Rúmeníu (hjá Bessarabíu).
Ungverski þjóðbankinn tilkynti í dag, að hann myndi ekki
kaupa rúmenskan gjaldeyri frá og með deginum í dag. Þetta
þykir boða ilt, þar sem Ungverjar hafa elt grátt silfur við Rúm-
ena út af Transylvaníuhjeraðinu í Vestur-Rúmeníu, þar sem bú-
settir eru 2 miljónir Ungverja.
ÓSKASEÐILL RÚSSA.
Á óskaseðli Rússa, sem talið er að lagðuí kunni að vera fyrir
Rúmena, eru mjög svipaðar kröfur og Rússar kúguðu Eystrasalts-
ríkin til að ganga að, svo sem um gagnkvæman aðstoðarsáttmála,
og um flotabækistöðvar í rúmenskum höfnum við Svartahaf, auk
Bessarabíu, sem þeir heimta að Rúmenar skili aftur.
Að svo stöddu hafa Rússar þó ekki sett fram formlega við
rúmensku stjórnina neinar óskir í þessa átt.
Rússar tilkyntu í morgun, að
þeim hefði; á einum stað tekist að
brjótast í gegn um varnarlínu
Finna á Kyrjálanesinu, hina svo-
kölluðu ' Mannerheim-línu. En
Finnar segja, að hjer sje um hel-
beran uppspuna að ræða.
Benda Finnar á, að Manner-
heim-línan sje 30 km. breið og
þar sje tengd saman vötn, mýrar
og þjettir skógar. Á víð og dreif
á varnarlínunni eru stórir granit-
veggir, sem sumstaðar eru hús-
háir, og eru því ágætar skriðdreka
varnir.
Ennfremur er jarðsprengjum
stráð um alla línuna og fyrir
framan hana og auk þessu eru þar
ramgerðar gaddavírsgirðingar, og
er leitt rafmagni um sumar þeirra.
Orustur hjá
Petsamo.
Nyrst á vígstöðvunum hjá Pet-
samo eru orustur mjög harðar.
í hernaðartilkynningu Rússa í
kvöld segir að þeir hafi tekið
Petsamo aftur. En í tilkynningu
finsku herstjórnarinnar segir, að
Finnar verjist þar ennþá af mik-
illi hreystí.
Samkvæmt * ítölskum frjettum
kveiktu Finnar í húsum í Petsa-
mo, svo að Rússar komu að rúst-
um einum, þegar Finitar urðu að
hröfa burtu úr borginni í byrjun
stríðsins. En áður höfðu þeir tæmt
matvæli og aðrar vörur úr öllum
sölubúðum.
FRAMH. Á SJÖTTXJ SÍÐT3
Frakkar vilja
fara með
Finnum gegn
Rússum!
Frá frjettaritara vorum.
Khöfu l gær.
rönsk blöð kref jast þess í
dag, að bandamenn,
Frakkar og breska heimsveld-
ið slíti stjómmálasambandi
við Rússa.
„Le Temps“, áhrifamesta
blaðið í París, gengur jafnvel
feti lengra og krefst þess, að
bandamenn lýsi yfir því, að
þeir sjeu á bandi með Finnum.
Blaðið segir, að útlit sje nú
helst fyrir, að tímamót sje í
styrjöldinni. „Það er gömul
reynsla“, segir blaðið, „að í
styrjöldum er hugrekkið mik-
ilvægasta dygðin“.
Butler, aðstoðarutanríkis-
málaráðherra Breta, lýsti yfir
því í þinginú í dag, að Hali-
fax lávarður væri að í-
huga að nýju afstöðu Bret-
lands til Sovjet-ríkjanna.
*
En því er lýst yfir í Eng-
landi í dag, að flugvjelamar,
sem Finnar fá frá breskum
flugvjelaverksmiðjum, sjeu á
engan hátt á vegum bresku
stjómarinnar.
Flugvjelar þessar em sagð-
ar yera 100.
★
Finski sendiherrann í Rúss-
landi fór í dag — á níunda
degi stríðsins — frá Moskva.
Með honum voru 30 starfs-
menn hans. Hann fer yfir
Þýskaland til Svíþjóðar og
þaðan til Finnlands.
Hefir hann ekki getað kom-
ist frá Rússlandi fyr en þetta,
m. a. vegna þess, að Rússar
hafa neitað að viðurkenna, að
stríð væri milli Finnlands og
Rússlands.
Fjöldi sænskra, norskra,
belgiskra, hollenskra, breskra,
franskra og bandarískra
manna vora á járnbrautar-
stöðinni til að hylla sendi-
herrann er hann fór.
FuSllrúi
Pélverja
i Genf!
Pólverjar munu senda
fulltrúa á fund Þjóðabanda
lagsráðsins, sem hefst á
laugardaginn.
Þriðja hollenska
stórskipinu
sðkt
Khöfn í gær.
ollendingar hafa enm mist
eitt af stórskipum sínum,
„Tiandoon“, 8200 smálestir.
Þetta er þriðja stórskipið, er
Hollendingar missa á rúmum
hálfum mánuði. Hin skipin voru
„Simon Bolivar“, 8 þús. smálest-
:ir og „Spaarndam“, 9 þúsund
smálestir.
Samtals voru þessi skip því 25
þús. smálestir.
Manntjón á skipunum hefir
verið 95: þ. e. 84 af „Simon
Bolivar", 5 af „Spaarndam“ og
G af síðasta skipinu „Tiandoon“
Þessir sex menn voru allir
skipsmenn (af samtals 53) ; en
allir (14) farþegarnir á skipinu
björguðust.
Þjóðverjar segja að „Tian-
doon“ hafi rekist á tundurdufl
,í Ermarsundi, en Bretar halda
því fram að skipið hafi verið
skotið í kaf með tundurskeyti.
Skipið sökk á hálfri klukku-
stund.
„Tiandoon“ var á lei'ð til
Austur-Indlands með vörufarm.
Pólski kafbáturinn „OrzelIe“,
sem í byrjun pólsk-þýska stríðsins
slapp fráj Gdynia til Eistlands og
flúði síðan þaðan, er nú kominn
til Englands. Var hann þrjár vik-
ur á leiðinpi og varð oft að forða
sjer undan þýskum og rússneskum
herskipum.
En Gafencu, utanríkismála-
ráðherra Rúmena, sem staddur
er í Aþenu um þessar mundir,
hefir lýst yfir því, að Rúmenar
sjeu jafnan reiðubúnir til þess
að yfirvega allar óskir, sem sett-
ar kunna að vera fram við þá,
en þó með því skilyrði — og það
er aðalatriðið — að þær fari
ekki í bág við sjálfstæði og full-
veldi rúmensku þjóðarinnar.
En meðan ekki er hróflað við
sjálfstæði Rúmena þá munu þeir
gæta strangasta hlutleysis.
Gafencu bætti því við, að hann
fengi ekki sjeð að hagsmunir
Rúmena og Rússa rækjust á í
neinu atriði.
Tyrkir kvíðnir.
Það þykir benda til þess, að
horfurnar á Balkanskaga hafa
versnað undanfarna sólarhringa,
að sendiherra Tyrkja í Rúmeníu
lagði í dag af stað til Istambul
til að ráðgast við tyrknesku
stjórnina.
Tyrknesk blöð eru hvassyrt í
garð von Papens, sendiherra
Þjóðverja í dag, og saka hann
um að vera að reyna að skapa
misklíð milli Rússa og Tyrkja.
Blöðin segja að hann hafi lát-
ið útbreiða í Tyrklandi óhróð-
ursgrein um Tyrki, sem nýlega
birtist í Pravda.
von Papen bað í dag um við-
Sarajoglu, utanríkismálaráðh.
Tyrkja og ræddust þeir við í
hálfa klukkustund.
Fregnir frá Þýskalandi herma
að einn af nánustu samstarfs-
mönnum Hitlers, sje nú á leið-
inni til Ankara.
Morgunblaðsafgreiðslan tekur
eins og undanfarna vetur á móti
peningagjöfum til Vetrarhjálpar-
innar.