Morgunblaðið - 08.12.1939, Síða 5

Föstudagur 8. des. 1939.
Ötgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk.
Rltstjórar:
Jðn Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgOarm.).
Auglýsingar: Árnl Óla.
Rltstjðrn, auglýsingar og afgreiBsla:
Austurstræti 8. — Slmi 1600.
Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánutSi.
1 lausasölu: 15 aura eintakiS,
25 aura meS Lesbók.
''lllllllimillllllllllllllllllllllllllllllllh.
Nýtl frumvarp á Alþingi:
'^tiiiiiiiiiitiiiiKimiiniitiiiHiiiiiiiuifi..
99
HOGGORMURINN
íi
Móðgunin!
ÞEGAR verið var á dögunum
að ræða um það á fundi
Jjjngmanna, að reka kommúnista
úr Þingmannasambandi Norður-
landa, vegna afstöðunnar, sem
;þeir höfðu tekið í Finnlands-
málunum, risu þeir upp þrír af
ijþingmönnum kommúnista og
töldu, að með þessu væri Island
.að brjóta hlutleysi sitt gagnvart
Rússlandi, sem nú ætti í styrjöld
• og að Alþingi hefði, með afstöð-
unni til kommúnista, sagt Rúss-
landi stríð á hendur.
Ef til vill hafa menn ekki
~veitt því eftirtekt, hvað í þess-
-ari yfirlýsingu kommúnista felst
í raun og veru. Vitanlega snertir
það á engan hátt Rússland, að
alþingismenn hjer láta í ljós
skoðun sína á hegðun og fram-
rferði nokkurra þingbræðra sinna
í sambandi við mál, sem mjög
varða öll Norðurlöndin. Það er
algert innanríkismál okkar og
snertir á engan hátt hið volduga
stórveldi Stalins.
En hvernig stendur þá á því,
. að þingmenn kommúnista líta á
þetta sem utanríkismál? Hvern-
ig stendur á því, að þeir telja
það móðgun við Rússland, að
þingmenn kommúnista hjer fá
áminningu í sölum Alþingis? Svo
mikla móðgun í garð Rússlands
telja íslenskir kommúnistar
þetta, að þeir segja, að ísland
.hafi með þessu sagt Rússum stríð
á hendur!
Aðeins ein skýring er á þess-
ari afstöðu íslensku kommúnist-
anna. Hún er sú, að þeir telja sig
hluta af hinni rússnesku þjóð,
-en ekki Islendinga. Þess vegna
3ýsa kommúnistar því yfir á Al-
þingi, að það sje móðgun við
stórveldi Stalins, að þeim sje
lijer gefin áminning og þeir
reknir úr Þingmannasambandi
Norðurlanda.
Augljósari játning á landráða
starfsemi kommúnista var ekki
unt að fá. Kommúnistar telja sig
þegna Rússlands, en ekki ís-
ienska þegna. Þetta skýrir og
alla framkomu þeirra gagnvart
Finnlandi. Þar eru ,bræður“
Jþeirra að verki, sem hafa svik-
ið sitt föðurland og sest í valda-
stóla undir vernd rauða hers-
ins,
Nákvæmlega sama myndu ís-i
lensku kommúnistarnir gera, ef
^eins stæði á hjer og í Finnlandi.
En íslenska þjóðin mun sjá til
jþess, að stöðvuð verði landráða-
starfsemi kommúnista.
Það er þegar kominn brestur í
lið kommúnista. Hjeðinn Valdi-
anarsson hefir sagt skilið við þá.
Sömu leið munu allir fara, sem
«kki eru beinlínis gerðir út frá
Moskva. Þessu ber að fagna, því
að með því er stefnt að því, að
landráðamennirnir verði alger-
Oega einapgráðir.
Fram er komið á Alþingi
frumvarp, sem vekja
mun mikla athygli, encla
snertir það meira og; minna
afkomu fjölda fólks í land-
inu.
Frumvarpið er flutt af meiri-
hluta f járveitinganefndar og
berið fram af nefndarmönnum j um en samskonar skipum norsk-
er sæti eiga í efri deild. — Það um.
Margvíslegar og víð-
tækar ráðstafanir
vegna stríðsins
nefnist „frumvarp til laga um
3. gr. Heimilt er ríkisstjórninni,
nokkrar ráðstafanir vegna nú- meðan núverandi ófriður í Norð-
verandi styrjaldarástands o. fl.“ urálfu varir, að ákveða tölu mat
En meðal þingmanna hefir þaö
hlotið nafnbótina „höggormur-
inn“, sem er einskonar fram-
hald af ,,bandorminum“ svo-
nefnda, sem verið hefir á síð-
ustu þingum og lengist altaf.
Vegna þess, að þetta nýja
frumvarp grípur svo mjög inn á
stafsvið fjölda manns og stofn-
ana, verður það birt hjer í heilu
lagi. Frumvarpið er svohljóð-
andi:
★
1. gr. Ríkisstjórnin skal, eftir
tilnefningu þriggja stærstu þing-
flokkanna, skipa þriggja manna
bjargráðanefnd til eins árs í senn
til að hafa á liendi framkvæmdir
til framleiðslubóta og bjargráða
undir yfirstjórn ráðherra.
Nefndin gerir tillögur um og
hefir á hendi:
reiðslu- og þjónustufólks á far-
þegaskipum í millilandasiglingum.
4. gr. Olieimilt er að setja skorð-
ur idð tölu iðnnema í nokkurri
gréin, nema með samþykki ríkis-
stjórnarinnar, og ákveður hún þá,
hverjar þær skulu vera.
5. gr. Ákvæði 12. og 13. gr. 1.
nr. 97 3. maí 1935, um rannsóknar-
stofu í þágu atvinnuveganna við
Háskóla íslands, falla úr gildi,
þar til öðruvísi verður ákveðið.
Rannsóknarnefnd ríksins, skip-
uð til þriggja ára í senn eftir til-
nefningu 3 stærstu flokka þings-
ins, skal, á meðan svo stendur,
liafa á liendi stjórn stofnunarinn-
ar og þess hluta af rannsóknar-
stofu Háskóla Islands, sem hefir
með höndum rannsóknir í þágu
atvinnuveganna, svo og fram-
kvæmd matvælarannsóknanna. —
kenslumálaráðherra setja um það
nánari fyrirmæli í reglugerð.
16. gr. Ríkisstjórninni er heim-
ilt, að fengnum tillögum háskóla-
ráðs og mentamálaráðs, að ákveða,
hve margir nýir nemendur skuli a
ári hverju fá inntöku í Háskóla
íslands. Ákvörðun þessi slcal mið-
Ráðherra ræður starfsmenn- út- j uð við það, að árlega útskrifist svo
1. Ráðstöfun á fje því, sem veitt 'Ríkisstjórnin ræðúr starfsmenn við
er í fjárlögum til frauileiðslubóta
og bjargráða í erfiðu. árferði. Fje
þessu skal varið til at.viunuaukn-
ingar, einkum til garðræktar, hag-
nýtingar fiskúrgangs til áburðar,
þaratekju, framræslu lands, fyrir-
hleðslu, lendingarhóta, eldiviðar-
vinslu, smíði smábáta, byggingar
húsa úr innlendu efni, svo sem
vikri og torfi, vegagerðar og ann-
ara hagnýtra framkvæmda, og til
þess að stuðla að því, að atvinnu-
lausu fjölskyldufólki verði komið
fyrir á sveitaheimilum.
2. Ráðst.öfun atvinnulausra verk-
færra framfærsluþurfa, er sveitar-
stjórn hefir ekki komið í vinnu.
Heimilt er að ráðstafa slíkum
mönnum til starfs hvar sem er á
landinu, á heimili, til atvinnufvr-
irtækja og í vinnuflokka undir
opinberri stjórn eða með öðrum
hætti. Nefndin semur um starfs-
kjör þeirra, sem á þennan hátt
er ráðstafað ,og hefir fullnaðarúr-
skurðarvald um vinnuskyldu allra
þeirra, sem hún eða sveitarstjórn
ráðstafar til vinnu.
Stjórnarráðið skal annast skrif-
stofustörf fyrir nefndina. Búnað-
arfjelag íslands skal veita nefnd-
inni hjálp við að koma mönnum
fyrir í vinnu á sveitaheimilum.
Meðan ákvæði þessi eru í gildi
skal, að því er Reykjavík snert.ir,
■frestað framkvæmd laga nr. 4 9.
jan. 1935, um vinnumiðlun, og síð-
ari viðauka við þau lög.
2. gr. Heimilt er ríkisstjórninni
að skipa svo fyrir, að á íslensk-
um skipum megi vera færri skip-
framangreindar stofnanir, að
fengnum tillögum rannsóknar-
nefndar ríkisins. Laun þeirra
manna, sem starfa að þessiún rann-
sóknum, skulu ákveðin í fjárlög-
uml.
6. gr. Þar til öðruvísi verður
ákveðið skal leggja niður ferða-
skrifstofu ríkisins, og falla á með-
an niður 1.—6. gr. 1. nr. 33 1. febr.
1936, um ferðaskrifstofu ríkisins,
en gjald það, sem innheimt er
samkvæmt 7. gr.. skal renna í rík-
issjóð, enda sje úr honum A-arið
svipaðri upphæð, að fengnum til-
lögum fjárveitinganefndar, til að
bæta aðbúð á gististöðum og auka
lireinlæti á ferðamannaleiðum.
7. gr.i Hreinar tekjur ríkisstofn-
ana, ennara en síldarverksmiðja,
skulu mánaðarlega greiddar til
ríkisfjehirðis, en þó skulu laun
fastra starfsmanna þeirra öll vera
greidd af ríkisfjehirði með þeim
hætti, að hver stofnun fái mánað-
arlega í einu lagi greidd laun
starfsmanna hennar, og sjái hún
síðan um greiðslu til hvers ein-
staks manns.
8. gr. Þar til öðruvísi verður
ákveðið skulu eftirfarandi ákvæði
koma í stað 3. gr. 1. nr. 68 28.
des. 1934, um ríkisútvarp:
Kenslumálaráðherra skipar út-
varpsstjóra. Skal honum falið að
annast daglega stjórn og fjárreið-
Ur útvarpsins, ef.tir nánari fyrir-
mælum í reglugerð, er ráðherra
setur.
Ráðherra er heimilt að gera
frjettastofu útvarpsins að sjer-
stjórnarmenn og vjelamenn en stakri deild, undir stjórn útvarps-
skylt er samkvæmt 1. nr. 104 23. ráðs. Ennfremur er ráðlierra heim-
júní 1936, um atvinnu við sigling- il-t* að semja við blöð lýðræðisflokk
ar. á íslenskum sltipum, og síðari
breytingum á þeim lögum. Ekki
mega þó færri slíkir menn vera
á íslenskum siglinga- og fiskiskip-
anna um þátttöku í starfrækslu
frjettastofunnar, eftir nánari fýr-
irmælum í reglugerð, er ráðherra
setur.
varpsins, að fengnum tillögum iit-
varpsstjóra og útvarpsráðs. Laun
starfsfólks útvarpsins skulu, þar
til launalög eru sett, ákveðin í
fjárlögum.
9. gr. Oheimilt skal forráða-
mönnum ríkisstofnana, þar með
taldir banltar, að ráða fasta starfs-
menn, nema að undangengnu sam-
kepnisprófi, og hafi auglýstur um-
sóknarfrestur eigi verið skemri en
einn mánuðum, þar sem úr því var
slrorið, hver hæfastur væri til
starfsins af umsækjendum. Ríkis-
stjórnin setur í reglugerð nánari
fjuirmæli um þessi próf.
10. gr. Oheimilt er forstjórum
j ríkisstofnana að ráða nokkurn til
starfs við þær til annars en venju-
legrar daglaunavinnu, nema með
samþykki ráðherra. Svo skal þeim
og óheimilt að greiða nokkrum
starfsmanni aukaþóknun, hvort
sem um er að ræða hreina launa-
viðbót eða greiðslu fyrir auka-
vinnu, nje á artnau .hátt breyta
launakjörum án samþykkis ráð-
herra.
11. gr. Fresta skal að prenta
umræðupart þingtíðindanna fyrir
árið 1940.
12. gr. Aukatekjur, aðrar en rík-
issjóðs'tekjur, er tilfalla þeim em-
bættismönnum, og starfsmönnum
þeirra, er fá goldinn skrifstofú-
kostnað eftir reikningi óg þeir fá
greiddar vegna embættis síns eða
stöðu, skulu teljast skrifstofum
þeirra til tekna.
13. gr. í skrifstofum ríkisins og
í ríkisfyrirtækjum skal daglegur
vinnutími vera a. m. k. frá kl. 9
árdegis til kl. 6 síðdegis, að frá-
dreguum 1% klukkutíma. Þó get-
ur forstjóri látið vinna á öðrum
tíma dags, þar sem vaktaskifti eru
höfð við vinnuna. Á tímabilinu frá
15. júní til 15. sept. skal vinnu-
tími á laugardögum a. m. k. vera
4 stundir.
14. gr. Meðan núverandi ófrið-
ur í Norðurálfu varir, skal kenslu-
málaráðherra heimilt:
a. Að stytta hinn árlega kenslu-
tíma í barnaskólum landsins og
draga þannig úr útgjöldum við
skólahaldið.
b. Að sameina fámenn fræðslu-
hjeruni um einn og sama kennara,
þar sem því verður við komið.
Ennfremur er ráðherra lieimilt að
ákveða, að fjölga skuli kenslu-
stundum í íslensku, tekin upp og
aukin vinnu- og íþróttakensla, en
minka að sama, skapi kenslu í öðr
um bóklegum fræðigreinum.
15. gr. í mentaskólana í Reykja
vík og á Akureyri skal ekki veita
inngöngu yngri nemendum en 15
ára að aldri.
Við inntökupróf í 1. bekk menta
skólanna skal leggja megináherslu
á kunnáttu nemendanna í íslensku
og íslenskum bókmentum, og skal
margir sjerfróðir menn í þeim
fræðigreinum, sem þar eru kend-
aar, að fullnægt sje þörfum þjóð-
arinnar.
Nú sækja fleiri um inngöngu í
háskólann en hæfilegt þykir sam-
kvæmt því, sem að framan greinir,
og skal þá ráðherra kveða á í
reglugerð, að fengnum tillögum
háskólaráðs, um skilyrði fyrir inn-
göngu.
17. gr. Lækka skal afnotagjald
þeirra útvarpsnotenda, sem ekki
hafa straumtæki, niður í 20 krón-
ur.
18. gr. Skylt skal öllum ríkis-
stofnunum, fyrirtækjum, sem erp
stofnsett með sjerstökum lögum
til almannaþarfa, bæjar- og sveit-
arfjelögum og fyrirtækjum og
stofnunum, sem styrks njóta úr
ríkissjóði, eða liafa í stjórn full-
trúa, sem ríkisstjórnin skipar, að
senda Alþingi fyrir lok janúarmán
aðar ár hvert ýtarlega skýrslu um
tilkostnað við starfsmannahald og
starfrækslu á undangengnu ári.
Skal í þessari skýrslu tilgreina
nöfn allra starfsmanna hjá hverri
stofnun og fyrirtæki, annara en
daglaunamanna, tilgreina föst laun
þeirra af almannafje, aukalaun,
eftirvinnu, uppbætur, hverskonar
hlunningi, ágóðahlut og ferða-
kostnað. Auk þess skal tilgreina
sundurliðuð útgjöld við húsnæði,
ljós og hita hverrar stofnunar.
Fjárveitinganefnd getur falið end-
urskoðendum ríkisreikninganna
eða endurskoðanda fjármálaráðu-
neytisins að fullgera skýrsluna
með athugun á bókhaldi hlutað-
eigandi fyrirtækis.
19. gr. Lög þessi öðlast, þegar
gildi.
Fundur Norðuilanda-
ráðherranna í Oslo
t ð afloknum fuudi utanríkis-
\ málaráðherra Norðurlanda f
Osló í gær var gefin út tilkynn-
ing, þar sem segir, að Norðurlönd
muni gera alt, sem í þeirra valdi
stendur, til þess að koma því til
leiðar, fyrir milligöngu Þjóða-
bandalagsins, að deilan miDi
Finna og Rússa verði leyst frið-
samlega.
í tilkynningu um fundinn er
þess m. ,a. getið, að Norðurlanda-
ráðherrarnir liafi sent forsætisráð-
herra íslands og utanríkismálaráð
herra Finnlands kveðjur sínar.
Guðspekif j elagið. Reyk j a v íkur-
stúkan heldur fund í kvöld kl.
8.30. Formaður flytur erindi: Það
sem augun ekki sjá. Skygnilýsing-
ar með skuggamyndum. Fjelags-
menn mega taka með sjer gesti.