Morgunblaðið - 18.02.1945, Qupperneq 2

1
MORGUNBLAÐIÐ
Surmudagur 18. febrúar 1945,
1
Skipsbrotsmannaskýli
*
Kvennadeildar S. V. 1.
i
l
i
í Reykjavík
KVENNADEILD Slysa-
vamafjelags íslands ,í Eeykja,
■vík hefir nú kotnið upp tveirn-
'tur vönduðuiíj. skipbrotsmanna
skýtum austur á söndum,
|S kaf t af e 11 ssýslaa.
j Skýlin eru vönduð að bygg-
ringu og útbúin með öllu því
>sern. nausynlegt er að sje fyrir.
Jhendi þar sem taka þarf á
lmót( hröktum mönnum, er
jsloppið liafa, og það oft nauða
flegö. úr greipum dauðans.
. Mikluni vandkvæðum er
dtundið að reisa slík hús, sem
þesí'? á eyðisöndum, fjarri
mv i. byjiðniii, og segir kunn-
ugur maður þar eystra, er
s.jálftir átti þátt í vérkinu svo
frá:
„Efni varð að flytja 3and-
ieíö r, frá Reykjavík, nálægt
800 km. vegalengd, fyrst á
'ijjt'.: i, en síðan á hestvögnum,
seni. reyndist mjög erfiður á-
fang:. Þegar bílarnir hÖfðu
skibð eíninu að Ilerjólfsstöð-
iim. i Álftaveri varð að flytja
þsð á hestvögnum, það sem
eftir var af leiðinni. Fyrst yf-
*r Kúðafljót austur að Meðal-
landi,. og síðan suður á Skarðs
f,löm, þar sem ákveðið vár að
húsið skyldi standa.
íifargar ferðir voru farnar,
og tók hver ferð ekki minna
en ÍG—18 klukkustundir.
Kjálft hú.sið er úr járnbentri
.steinsteypu og stendur á 12
stólpum, 40 em. á hvern veg,
og tveggja metra háum, sem,
að : sikkru eru grafnir ofan í
fjörana, en nokkuð stendur
ajp'þ úr, og er það gert til þess
að hvorki snjór nje sandfok
geti royndað skaf'la með hlið-
um -þess og gert húsið ónot-
befr þegar rnest á reynir,
Tnnan á veggi er sett tvöfalt
Tag’ af tjörupappa með trje-
gritid á milli, og síðan klætt
meö „masonite" og málað.
Þessu haglega gerða skýli,
er þafmig fyrirkomið að aðal-
plássið er alt í senn, svefn-
skálí, setustofa og eldhús, auk
e: gangur og geymsla
þiljuí af í austurendanum. í
svéfeiskálanum eru kojur fyr-
ir 20—80 manns, borð, bekk-
ur og eldstó. Eldiviður og
m.atarbirgðir eru í húsinu, sem
nægja rnundi til margfa daga.
Þar er einnig lyfjakassi og
b,j örgaria rtæki. ásarnt mörg-
,ura fleiri nauðsynlegum mun-
!udi"..
Myndin, sem fylgir grein
•■' t>eesa.ri sýnir húsið á Skarðs-
f.io og skal ekki farið um
þ • ’ fleiri orðum hjer.
■ Kitt húsið var bygt í sum-
ar í Skeiðarársandi. Er það
'ein le igra úr alfaraleið en
bitf,' ev sú var bót í máli, að
bægt var að fá niest alt efnið
keypt þar austur frá. Þetta
’-tiÚH er þygt úr timbri, er það
16—20 mönnum, en auk
5}>es;5 e þar pláss- fyrir hesta.
dJúsíö e- enn ekki fnllbúið að
|nn;>,iistokksmunum, en er.þó
nú þegar svo úr garði gert, að
getur boðið þeim, sem að
garðl I;ynni að bera hlýtt skjól
og sæmilegan viðurgjörning.
Skýlið á Skarðsfjöru er að
fullu greitt, en enn er eftir að
kosta talsverðu til hins síðara,
og er það meðal annars }>ess
vegna að Kvennadeild S.V.l.
hefir fjái’söfnun í dag. Það'er
deildinni áhugamál að hæði
þessi hús, ei- hún hefir reist á
ömurlegum eyði söndum geti
hoðið þeim, sem í þær raunir
rata að brjóta ski]> sín við
hættulegasta' syæði hinnar ís-
lensku strandar, þær viðtök-
ur, að þeir minnist þess æ síð-
ar, að þótt hrammar brimsins
sjeu harlar harðleiknir, liiða,
innan valdsviðs þess hlýjar
hendur, er veita nauðleita-
mönnum alla þá hjálp, seni
unt er að veita.
Áður hafa þeir menn oftast
orðið að brjótast langan veg
til bygða, áður þeim yrði sú
hjálp veitt, og þar hefir haua
aldrei skort. Þar sem strand-
mannaskýlin rísa itpp styttist
fyrsti og hættulegasti áfang-
in og líkindin til þess að kom
ast lífs af aukast margfald-
iega.
Starf það er hnigur að vörn,
gegn slysum hjer við land,
verðskuldar samúð og st.yrk;
allar alþjóðar, 1 dag leitar
ein lítildeild þeirrar starfsemr
liðsinnis Reykvíkinga og grun
ur minn er sá, að sú leit verði
ekki til einskis gerð.
Inga Lárusdóttir.
frá Súnaðarþingi
FYRIR BÚNAÐARÞING-
INU lá erindi frú Ingunnar
Pálsdóttur frá Akri um stofn
un dýraverndunarfjelaga.
ú'ar það afgreitt í dag með
eftir farandi tilllögu:
„1. Búnaðarþing beinir
þeirri áskorun til kennslumála
ráðlierra, að hann hlutist til
um, að í skólum landsins verði
v'arið nokkrum tíma í þágu
dýraverndunarinnar, með því
að vekja samuð með dýrum
og skilning á nauðsyn þess
að fara vel með þau. Enn-
fremur sje áhugi æskulýðsins
vakinn á þýðingu fjeþigs-
stai’fs, dýrunúm til verndun-
ar.
2. Búnaðarþing beinir þeirri
áskortm til búnaðarsamband-
anna að þau láti dýravend-
unarmálið til sín taka á þann
hátt er þau telja best henta“.
Tillaga frá Steingr. Stein-
þórssyni biinaðarmálastjóra,
um nýjan ráðunaut til að:
leiðbeiná í alftigla- og svína-
rækt, liefur verið samþykkt
til síðari umræðu.
Á fundinum í gær flutti
Metúsalem Stefánsson ýtar-
legt erindi iiffl athttganir sem,
liann hefúr gert á vegum
Milliþinganef nda i’ Búna ð ar
þingsins, um framleiðslu Íand
búnaðarins á mjólk, smjöri og
kjöti og þörf þjóðarinnar fyr-
ir þessar vörur.
Næsti fundur Búnaðarþings
verðtir væntanlegaiúega áj
mánudaginn.
Glæsilegt Austfirð-
firðíngamét í
Reykjavík
.11IX ÁRLEGA aðalskenit-
un Austfirðingafjelagsins í
Reykjavík — Austfirðingamót
ið — var haldið að Jiótel Borg
í gærkveldi. Var þar fjölmenni
mikið að vanda og fór hófið
hið besta fram,
Sigurðui* Baldvinsson, for-
maður Austfirðingafjeiagsins,
setti samkomuna og stjómaði
henni. Metúsalem Stefánsson,
fyrv. búnáðarmálastjóri, flutti
minni Austurlands, Árni JónS
son frá Múla minni Islands
og Valdimar Björnsson, sjó-
liðsforingi, ininni kvenna. Var
ræðumönmim tekið með mikl-
um fögnuði. Þá flutti Bene-
dikt Gíslason ft’á Ilofteigi
frumsamið kvæði, sem vakti
mikla hrifningu og Kristján
Krist.jánsson og Atijia Þórhalls
dóttir sungu eittsöng við mik-
inn fögnuð samkvæmisgesta.
Samkvæmmu barst skeyti
frá Austf ii’ð inga f jelaginu á
A'kureyri, og Edward Malquist,
isem er meðlinmr Austfirðinga
fjelagsins á Akureyri, sagði
nokkur orð. Loks minntist Sig
urðttr Baidvinsson hins ný-
stofnaða lýðveldis og forseta
Islands.
Þá var dans st.iginn fram
eftir nóttu.
Afþingi samþykkir
færeyska samning-
inn
Þingsályktunartillaga ríkis-
stjórnarinnar um leigu á fær-
eyskum skipum o. fl., var sam-
þykt með samhljóða atkvæðum
á fundi í Sþ., -aðfaranótt laug-
ardags, með svohljóðandi við-
auka:
„Enda leitist ríkisstjórnin við
að tryggja eftir föngum hags-
muni þeirra. staða, sem örðug-
ast eiga um útflutning. Ríkis-
stjórninni heimilast að greiða
úr ríkissjóði þann kostnað, sem
þessar ráðstafanir kunna að
hafa í för með sjer“.
— Japan
Framh. af 1. síðu.
og hugsa sig um, hvort þeir
vildu gefast upp með heiðarleg
um - skilyrðum. Þeir svöruðu
engu, og engir borgarar komu
út. Mun alsherjaratlaga hafa
byrjað að kastalanum í kvöld.
Hinir miklu flotar.
Hinn mikli floti Mitchers
flotaforingja er enn á sveimi
við Japan, og stóðu árásir flug-
vjelanna frá honum í samtals
sex klukkustundir. Talið er að
bráðlega verði gerð þriðja árás
in. Flugmenn segja að allmiklir
eldar hafi logað í Tokio og ná-
grenni hennar, einnig hafnar-
borginni Yokohama. — Hinn
stórflotinn heldur áfram atlög-
um á Bonineyjar. Segja Japan
ar að herflutningaskip sjeu í
flotanum og hafi þeir hrundið
4 landgöngutilraunum. —- Ekki
er staðfest að reynt hafi verið
að setja þarna lið á land.
ÞEGAR von er á sýningum,
bíða menn með þrá eftir að
sjá það nýja, sem fram kann
að koma. Þetta gildir þó eink-
um þá listamenn, sem mikils
er vænst af. Kjarval er einn
af þeim. Starf hans er orðið
öllum þorra manna vel þekt.
Hann er vanur að koma mönn-
um á óvart með einu eða öðru,
sem setur jafnvel svip sinn á
heilar sýningar. Stundum hafa
það verið litirnir, formið, stíll-
inn, eða þá ýmiskonar hug-
myndir, jafnvel í „surrealistisk-
um stíl“ eða einhverju, sem
með lagni gæti heyrt undir
það. Á þessari sýningu er það
einkum fólkið sjálft, sem vek-
ur mesta eftirtekt á sjer, með
því að kaupa upp alla sýning-
una á þrjátíu mínútum. Þetta
er að sjálfsögðu góður vottur
þess, að menn geta metið list-
ina að verðleikum.
Svipur sýningarinnar er
ekki jafn fjörlegur og menn
hafa áður átt að venjast á sýn-
ingum Kjarvals, bæði þeirri í
hitteð fyrra og þeirri. þar áð-
ur 1 Grænmetisskálanum, og
gerir það mikið til að mynd-
irnar, sem hann sýnir nú, eru
liltölulega jafn. stærri og lík—
ari hver annari í lit og með-
ferð- Jeg sakna svo mikið
þessa sterka kliðs, ef svO
mætti segja, sem svo oft er í
myndum þessa listameistara,
sem Kjarval er. Þó geng jeg
þess ekki duldur, að myndii*
eins og nr. 4, „Ileiðarhálsinn
og Skaftá“, nr. 9 „Vor I“, nr.
11 ,Hraunborgin“, nr. 24
„Tröllakirkja", nr. 38 „Við
Vatnskot“, hafa kosti, þótt af
annari tegund sje. Málarinn
hefir mettað þær náttúruhygð
kyrrlátra, afskektra staða, sem
oft búa yfir duldu seiðmagni,
sem allir náttúrudýrkendur
kannast við. Öll meðferð og
hugsun þessara verka láta
mr.nni koma i hug landslags-
málarar 19. aldar, sem ginkum
sótlust eftir slíkum lýriskum
lónbrigðum landslags og lofts.
Yfirlitssýning þessa merki-
lega manns, sem boðuð hefir.
verið, gefur betra tækifæri til
að rita ýtarlegar um starf
: hans, heldur en þessi tiltölu-
j leea einhæfa sýning gerir.
Orri.
Launamálið kemur
úr nefnd í Nd.
LAUNALÖGIN eru nú að
koma úr fjárlaganefnd Nd. Eru >
fram komnar brtt., sem nefnd-
in stendur öll að. Eru þær mjög
margar, en fáar stórvægilegar.
Eru tillögurnar aðallega til sam
ræmingar.
Annars er nefndin klofin. —
Skúli Guðmundsson flytur þrtt.
um nýjan grundvöll fyrir út-
reikningi vísitölunnar. Og hann
hefir skilað minnihluta áliti. —
Álit meirihl. er ekki komið enn-
þá og ekki heldur álit Jóns
Pálmasonar, sem hefir sjer-
stöðu.
Barnaheimili brennur.
lONDON: — Nýlega brarm
barnaheimili í Maine, Banda-.
ríkjunum, til kaldra kola. 17
bö;:n brunnu inni. Á heimili
þessu var komið fyrir ungbórn
um hjóna, sem unnu við her-
gagnaframleiðsluna.
Fundur í Færeyinga-
fjelaglitu
FÆE YING AF JEL AGIÐ |
Reykjavík hjelt nýlega fund,
þar sem rædd voru helslu á-
hugamál fjelagsins.
Tók til máls formaður þess,
Peler Wigelund og hvatti hanrl
fundarmenn til þess að standa
Þetur að málum fjelagsins, til
þess að enn betur verði náð
þeim höfuðmarkmiðum fjelags
ins, en það er aðstoða landa
sína er hingað koma og eflaj
fjelagssrmtökin.
Ymsir aðrir tóku til máls og
komu fram ýmsar tillögur.
Fundurinn var mjög fjölsótt—
ur, en fundarstjóri var Sámal
Davidsen, blaðamaður.
Þann 23. þ. m. gangast stjórn-
ir Færeyingaf jelagsins og Nord-
manslaget í Reykjavík fyrir
sameigir.legum skemmtifundi £
samkomuhúsi Norðmanna.
(Sámal).
Enskunámskeiðin í Háskóian-
um hefjast aftur á rqánudaginn,
klukkan 18.15.