Morgunblaðið - 03.05.1947, Blaðsíða 8

8
M ORGUNBl ABii)
Laugardagur 3. maí 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavfk.
Framkv.stj.: Sígfús Jónsson
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Ami Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. li,00 utanlands. ___
W f lausasðlu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Fíílslegar aðfarir
ÞAÐ ER vissulega tími til kominn fyrir verkamenn
Jandsins, að þeir í fylstu alvöru íhugi hvert stefnir í hags-
muna- og velferðarmálum þeirra, fyrir atgerðir pólitískra
æsingjaseggja kommúnista, sem illu heilli hafa náð tök-
um á verklýðsfjelögunum og fara með æðstu völdin þar.
Nú eru kommúnistar í óða önn að undirbúa kaupdeilur
og verkföll, í því skyni að knýja fram nýjar grunnkaups-
hækkanir. Er Dagsbrún, fjölmennasta verklýðsfjelagi
landsins ætlað að ríða þar á vaðið.
Kommúnistar fara ekki dult með, að ástæðan fyrir þess-
ari herferð gegn atvinnuvegunum sje hinir nýju bráða-
birgðatollar, sem Alþingi samþykti á dögunum. Þar með
játa þeir beinlínis, að hjer sje ekki um að ræða verklýðs-
mál í eiginlegum skilningi, heldur eigi að nota það vald,
sem kommúnistar hafa í verklýðsfjelögunum, til þess að
brjóta á bak aftur ákvörðun, sem Alþingi hefir tekið á full-
komlega löglegan og stjórnskipulegan hátt.
Með öðrum orðum: Hjer er í undirbúningi skipulögð
herferð gegn sjálfu þjóðskipulaginu. Þarf ekki orðum að
því að eyða, hvaða afleiðingar slíkt framferði hefði fyrir
okkar unga og óreynda lýðveldi.
★
Foringjum kommúnista er ljóst, að í stjórnmálunum
hafa þeir haldið þannig á spilunum, að þeir hafa gert flokk
sinn áhrifalausan á Alþingi og í stjórn landsins. Á liðnum
tveim árum bar flokkur þeirra gæfu til að vera þátttak-
andi í ríkisstjórn, sem afrekaði meiru til heilla og vel-
farnaðar fyrir land og þjóð en nokkur stjórn önnur. —
Þetta stjórnarsamstarf rufu kommúnistar, þegar verst
gegndi og svikust þar með undan skyldunni við hin góðu
mál, sem stjórnin barðist fyrir.
Þetta tiltæki foringja kommúnista olli að vonum mikl-
um vonbrigðum og sárri gremju meðal kjósenda flokks-
ins. En ekki reyndust foringjarrrir menn til að taka af-
ieiðingum verka sinna. í þess stað stefna þeir nú að svo
ííflslegri misbeitingu á því valdi, sem þeim er trúað fyrir
í verklýðsfjelögunum, að það nálgast brjálæði.
★
Það er ástæða til að aðvara verkamenn, sem ætlunin
er að tefla fram til þessa leiks.
Á hvaða grundvelli á nú að reisa almennar kaupkröfur?
Án efa hafa verkamenn gert sjer ljóst, hvernig ástatt er
hjá atvinnuvegunum, sem þeir og þjóðin öll eiga lífsaf-
komu sína undir. Þeir vita, að vegna hinnar geigvænlegu
dýrtíðar í landinu, sem er orsök hins mikla framleiðslu-
kostnaðar, situm við enn með óseldan állan bátafiskinn
frá vertíðinni, sem ríkið hefir tekið ábyrgð á. Verðið, sem
við þurfum að fá fyrir fiskinn er langt yfir heimsmarkaðs-
verðið. Eina von okkar er, að geta svælt út fiskinum með
því að nota síldarlýsið honum til meðgjafar. Með
þessu er hugsanlegt, að ríkið geti sloppið undan ábyrgð-
inni á fiskverðinu.
Af þessu er ljóst, að nýjar kaupkröfur og þar með ný
hækkun dýrtíðarinnar myndi leiða af sjer algera stöðvun
atvinnuveganna, og þar með baka ríkissjóði útgjalda
(vegna ábyrgðarinnar), sem hann með engu móti gæti
undir risið.
Hjer stefna kommúnistar svo fíflslega, að það er bein-
línis glæpsamlegt að ætla að nota grandvaralausan verka-
lýðinn til slíkra hermdarverka.
★
Verkamenn fylktu sjer um nýsköpunina. Þeir skyldu
hvaða þýðingu það hafði fyrir eigin afkomu, að
ný framleiðslutæki væru keypt til landsins.
Foringjar kommúnista sviku nýsköpunina þegar verst
gegndi, er þeir hlupu úr ríkisstjórninni. Og nú yilja þeir
fá verkamenn í lið með sjer, til þess að láta knje fylgja
kviði og stöðva allan atvinnurekstur í landinU. Vonandi
láta verkaíhehn ekki slíkt óhappaverk henda sig, því með
því gerðust þéir eigin böðlar.
verfi
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Lofsverð viðleitni.
ÞAÐ ER ÞVÍ MIÐUR ekki
oft, sem hægt er að hæla Reyk
víkingum fyrir virðulega með-
ferð fánans okkar. Og þess
vegna þykir það í frásögur fær
andi, þegar það kemur fyrir.
Eins og vera bar voru fánar í
hálfa stöng á hverri flaggstöng
á miðvikudaginn, þegar minn-
ingarathöfnin um Kristján kon
ung fór fram. Og þegar minn-
ingarathöfninni var lokið var
fáninn dreginn að hún
á flestum byggingum — og
þannig á það einmitt að vera.
Vitanléga er það ekki nema
sjálfsagður hlutur, að þetta sje
gert og ætti ekki að vera orð á
því gerandi, en svona er það nú
samt að-menn verða undrandi
þegar rjett er með fánann far-
ið vegna þess að það er sjald-
gæft.
Þó er rjett að geta þess, að
þó nokkrir fánaeigendur höfðu
flaggið í hálfa stöng langt fram
á nótt. Skömm var að því.
•
Sofnað undir barnatíma.
BÖRNUNUM VAR ekki
gleymt 1. maí. Sjerstök barna-
skemtun var haldin og útvarp-
ið hafði barnatíma, þótt dag-
inn ^æri ekki upp á sunnudag
að þessu sinni. Það var fallega
gert. En fullorðna fólkið hlust-
ar misjafnlega vel á barna-
tímana, eins og eðlilegt er. Það
fór bannig fyrir mjer, að jeg
sofnaði á meðan á honum stóð
og dreymdi einn af þessum
skrítnu draumum, sem maður
botnar ekkert í.
Mier þótti jeg vera kominn
upp 1 útvarpssal og það væri
annar í jólum. Þarna var mik-
ið um dýrðir. Fult af börnum
og jólasveinn einn mikill vexti
stóð í miðjum barnahópnum.
Sýndist mjer það fyrst vera
Lárus Ingólfsson, allur úttroð-
inn innan undir fötunum, en er-
jeg gáði betur að var þetta alls
ekki hann. heldur Þorsteinn Ö.
og hann var ekki. í jólasveins-
búningi heldur í rauðri rússa-
úlpu og með rússastígvjel á
fótunum. Það var búið að raka
af honum vangaskeggið, sem
hann var með þegar hann Ijek
Brynjólf biskup og eftir var
bara Stalin-skegg á efri vör-
inni.
•
Svipmikla draumkonan.
FYRIR FRAMAN hljóðnem-
ann s.tóð kona og var að syngja
Bí bí og blaka. Hún var búin
eins og Pílar í kvikmyndinni
eftir sögu Hemmingways,
„Klukkan kallar“ og hafði
hríðskotariffil um öxl. „Ekki
er þetta hún Petrína?" spurði
jeg einhvern sem stóð við hlið
ina á mjer.
„Nei, altaf eruð þið jafn
heimskir. þessir Morgunblaðs-
menn og lítið bókmentalegt
gildi í því, sem þið talið eða
skrifið. eins og hann Kristinn
E. orðar það“, svaraði maður-
inn.
„Þessi svipmikla kona heitir
Anna Pauker og er einn af
helstu foringjum rúmenskra
kommúnista“. Og nú sá jeg
hver það var, sem svarað hafði.
Það var enginn annar en hann
Bryniólfur Bjarnason í fínu föt
unum hans Tító marskálks og
með 32 gullorður á brjóstinu
fyrir utan Suvarov-orðuna
með demantssverðum.
Það er annars meiri vitlevs-
an, sem mann getur dreymt!
•
Enn vantar smámynt.
EN SVO VIÐ snúum okkur
aftur að veruleikanum væri
ekki úr vegi að orða enn einu
sinni smámyntarskortinn. Þeir'
fá að finna fyrir honum gjald-
kerar þæjarins og afgreiðslu-
fólk í verslunum. Það hefir
brugðið svo einkennilega við,
að eftir að smáaurarnir komu
/
frá Bretlandi hafa krónu og
tveg^ja krónu peningarnir horf
ið með öllu.
Jafnvel pappírskrónkallarnir
sjást ekki lengur og ætti Gut-
enberg-prentsmiðjan þó að
geta prentað þá, svona á milli
þingtíðinda. — Einhverjir hafa
verið að hvísla um, að nú væru
menn farnir að safna smámynt
af ótta við innköllun hinna
verðhærri seðla, en varla er
sanngjarnt að láta heiðarlega
menn líða fyrir slíka söfnunar-
tilhneigingu, þótt sönn sje.
Smámyntin verður að vera í
umferð hvað sem eignakönnun
og i^-rköllun líður.
•
Falast eftir soðningu.
ÞAÐ ER VÍST tilgangslaust
fyrir menn að falast eftir fiski
í soðið í bátunum, sem eru
að koma að. Þótt ekki fáist
uggi hjá fisksölunum. Þetta sá
jeg v góða veðrinu á miðviku-
daginn er bátarnir voru að
koma að með fullfermi af þeim
gula og öðru góðmeti. Við það,
sem einu sinni hjet Elíasar-
bryggja, lá „Þorsteinn“ og á
þilfari hans var mikið af fall-
egum, nýjum fiski. „Getið þið
selt mjer í soðið, piltar?“ sagði
maður á bryggjunni. En hann
var ekki svo mikið sem virtur
svars. „Þið ansið ekki svona
vitleysu?“ spurði jeg einn sjó-
manninn. — „Þetta er reiðar-
inn“, sagði hann í lotningartón
og beti á stórvaxinn og mynd-
arlegan mann, sem sneri baki
vio aulunum, sem voru að tefja
fyrir mönnum, sem voru að
vinna með asnalegum spurn-
ingum. — Það þarf nú aldeilis
ekki að ómaka sig við að svara
svoleiðis kónum nú á tímum.
■I» .. - - .1.- ..
I MEÐAL ANNARA ORDA
*

Robert Ley var ofdrykkjumaður
DR. FELIX KERSTEN, finsk
ur sálfræðingur, sem dvaldist
í Þýskalandi á stríðsárunum,
hefir skrifað í Sunday Express
um reynslu sína, er hann var
kallaður sem sálfræðilegur
ráðunautur, vegna veikinda
ýmis^a leiðtoga nasista. Hjer
segir hann frá því, er Himmler
skipaði honum að rannsaka
heilsufar Roberts Ley, leiðtoga
þýsku verklýðsfylkingarinnar.
— Jeg hafði heyrt ýmislegt
um Ley, sem gerði það að verk
um. að mjer var á móti skapi
að stunda hann, og fyrsta sam-
tal okkar í Tiergartenstrasse
staðfesti það, sem mjer hafði
verið sagt. Ley var ofdrykkju-
maður og vafalaust sálsjúkur.
Jeg komst að því, að hann var
sífullur.
Ofdrykkjumaður.
Hann angaði af bjór og viský
en sagði mjer þó, að það eina,
sem hann hefði drukkið þann
daginn, væri eitt glas af mjólk.
Ley var undir umsjá minni
í fjórar vikur .... Hann var
ölvaður hvern einasta dag.
Einn daginn sagði hann við
mig: „Vitið þjer, hver jeg er“.
„Þjer eruð dr, Robert Ley“,
svaraði, jeg.
... „Dat.t mjer ekki í hug!“ hróp
aði.hann. „Þjer vitið ekki,:hver
jeg í raun og verú er! Jég ér
mesti framleiðsluleiðtogi heims
ins. Jeg er heimsins mesti verk
lýðsleiðtogi .... Heimurinn
hefir aldrei átt minn jafn-
ingia“.
Hann þagnaði. andartak og
hrópaði svo: „Jeg er mesti leið
togi heimsins!“ En hvo horfði
hann flóttalega í kringum sig
og bætti við lágri röddu: „Hvað
sagði jeg? Jeg'er aðeins annar
mesti leiðtogi heimsins. Adolf
Hitler er meiri maður en jeg!“
Að þessu loknu heilsaði hann
að nasistasið og sagði: „Heil
Hitler“
• Kona Leys.
Einu sinni kynti Ley mig
fyrij; konu sinni. Hún var ákaf-
lega lagleg: há, smekklega
klædd og ljóshærð. Ley vildi
að ieg rannsakaði hana vegna
þrálátra höfuðverkja ....
A meðan á rannsókninni
stóð, bað jeg hann að fara út
úr herberginu, en hann neit-
aði.
Svo hann dvaldist áfram með
okkur, gekk fram og aftur í
herberginu og fór ókvæðisorð-
um um konu sína.
Við skiftum okkur ekkert af
bonum, og að lokum fór hann
út.
Strax og hann vár farinn,
sagði frú Ley við mig: „Margar
konur öfundá mig, végna þjóð-
fjelagsstöðu minnar. En jeg er
ó'hamingjusamasta kona Þýska
lands. Jeg gekk ekki að eiga
mann. Jeg giftist villidýri.
Framkoma hans við mig er fyr-
ir neðan allar hellur. Öll orð
hans eru lygar. Jeg hræðist
hann. Einhvern daginn m\jn
hann drepa mig.......“
Hefnigirni og hótanir.
Þe^ar jeg spurði hana, hvers
vegna hún færi ekki frá hon-
um, svaraði hún: „Það er eng-
inn hemill á hefnigirni hans.
Hann mundi drepa okkur öll.
Hann hefir oft hótað því“.
.... Skömmu eftir að jeg
hætti að stunda Ley, fór jeg til
Róm. Jeg átti eftir að mæta
Ley á ný. en konu hans sá jeg
aldrei aftur. Hinn dularfulli
dauðdagi hennar vakti geysi-
mikla athygli í Berlín. Jeg var
staddur hjá Himmler, þegar
hrinvt var og tilkynt, að frú
Ley héfoi skotið sig.
Flestir trúðu þessu. Jeg ef-
aðist um sannleiksgildi þess —
og geri það ennþá.
(í næstu grein skýrir dr.
Felix Kersten frá kynnum sín-
um af Ribbentrop).
Ef Loftur ffetur það ekki
hó hver?