Morgunblaðið - 20.12.1949, Blaðsíða 2

M O R G U V B L A Ð í Ð
Þriðjudagur 20. des. 1949.
tfegrunarfjeBagié hefir gert mikið gagn
./-.9ALFUNDUR Fegrunarfje-
♦egs Reykjavíkur var haldinn
í Sjálfstæðishúsinu sunnudag-
i'.n 11. des., kl. 5 síðdegis. —
Vtlhjálmur Þ. Gíslason stjórn-
s íi fundinum.
Eftirfarandi skýrslu flutti
f j rmaður fjelagsins, Gunnar
Thoroddsen:
. Stjórnarfundir voru haldnir
16 að tölu. Auk þess hittust
St órnarmeðlimir oft ásamt
f rmkvæmdastjóra til ráða-
gerða, fóru um bæinn og at-
liuguðu ýmsa staði.
Stjórnin ákvað að ráða
framkvæmdastjóra og auglýsti
i»að starf. Ráðinn var Ingi Ár-
$'■■1. og hefur hann unnið
; tjjtí'ðilega í þjónustu fjelagsins.
Baðstaður og útiverusvæði
f Fossvogi
• Eitt hið fyrsta af stefnuskrár
wi ilum Fegrunarfjelagsins var
■ ,að vínna að sjóbaðstað í Foss-
vogi og útivistarsvæði þar. —
Var það byggt í meginatrið-
it . á tillögum dr. Jóns Sigurðs
fco.iar, borgarlæknis.
Seinni hluta sumars 1948
y ;r hafist handa um sjóbað-
s- ð í Nauthólsvík og því verki
haldið áfram á síðastliðnu
aymri. Víkin var hreinsuð,
fcndið lagað og tyrft, og gerð-
ír bollar og hvammar í kring.
Var þessi baðstaður mikið not-
Bsíur á síðastliðnu sumri.
Ætlunin er að halda síðan
Iftam inn með Fossvoginum.
Ein af tillögum dr. Jóns var
s.í, að leiða heitt vatn frá hita-
veitugeymunum niður í Foss-
v % og hita þar upp sjóinn á
Rokkurru svæði. Þrír menn
tónna nú að undirbúningi þessa
n'-ls, þeir borgarlæknir, hita-
veitastjóri og bæjarverkfræð-
ingur.
L sekjargötusvæðið
Fjelagið ákvað að koma upp
' si- . úðgarði á lóðunum milli
Cankastrætis og Amtmanns-
• " gs. austan Lækjargötu. —
- -Liggja fyrir uppdrættir af
þpssum garði, samþykktir af
.bflejarráði. Ætlunin var að hefj
íu-t þar handa í sumar, en
Vo.jna framkvæmdanna við
hreikkun Lækjargötu var það
e‘:ki unnt nema að litlu leyti.
Satnið var þó við Almenna
byggingarfjelagið um lóðar-
Itigun og jöfnun lands, og hef-
ur það að nokkru verið fram-
fcvæmt þegar, en verkinu hald-
ið áfram á næsta vori.
Fyrir atbeina fjelagsins hef-
u : ríkisstjórnin bætt mjög út-
Ii: húsa sinna á þessu svæði,
I :ð mála þau og laga.
•Tjörnin
Það er áhugamál fjelagsins
að fegra sem mest tjörnina, út-
lic hennar og umhverfi, þannig
hún geti orðið sú bæjar-
p.ýði, sem henn ber og flestir
bejarbúar vonast eftir. Fél.stj.
skiifaði bæjarráði 19. júlí 1949
ca fór fram á að efnt yrði til
sarakeppni um útlit og um-
fc -arfi tjarnarinnar. Á fundi
bæjarráðs 22. júlí var sam-
þykkt að fela bæjarverkfræð-
in.gi og forstjóra skipulags-
deildar undirbúning þeirrar
sa akeppni.
Arsskýrsla Iráfarandi formanns,
Gunnars Thoroddsen borgarstióra
j Fjelagsstjórnin ákvað að fá
I sex svani á tjörnina, og voru
þeir hafðir þar í sumar, :nörg-
um bæjarbúum til ánægju.
Umhverfi Leifsstyttunnar
Fjelagið beitti áhrifum sín-
um til þess að fá umhverfi
Leifsstyttunnar fegrað. — Því
verki var lokið fyrir afmælis-
dag bæjarins, 18. ágúst. Var
svæðið hreinsað, tyrft, götur
gerðar og bekkir settir upp.
Framkvæmdarstjóra fjelags-
ins hafa borist þakkir frá
mörgum bæjarbúum fyrir að
fjelagið ýtti undir þetta mál.
Fjelagsstjórnin hvatti til
þess, að girðingin í kringum
Landakotstúnið væri tekin nið-
ur, og gangstígir gerðir um
túnið. Girðing var gerð austan
við Landakotskirkju og hellu-
lagður gangstígur.
Alþingishúsgarðurinn
í fyrravetur ritaði stjórn fje
lagsins forsetum Alþingis svo-
hljóðandi brjef:
„Stjórn Fegrunarfjelags
Reykjavíkur leyfir sjer hjer
með að fara þess á leit við
hæstvirta forseta Alþingis, að
skrúðgarðurinn fyrir sunnan
Alþingishúsið verði opnaður
fyrir almenning, og steinvegg-
ir þeir, er nú umlykja hann,
verði teknir burt, að öllu eða
einhverju leyti“.
Þessi fagri garður, með
líkneski Tryggva Gunnarsson-
ar, sem var stofnandi garðsins,
hefur verið lokaður almenn-
ingi.
Forsetarnir fjellust á að
opna garðinn fyrir almenning,
og var hann opinn í sumar eft-
ir hádegi á degi hverjum. —
Settir voru í hann bekkir, og
var garðurinn töluvert sóttur
af bæjarbúum. Gæslumann
varð að hafa meðan garðurinn
var opinn, og var kostnaður
við hann greiddur úr bæjar-
sjóði. •— Hinsvegar vildu for-
setarnir ekki fallast á, að taka
niður steinveggina við garð-
inn.
Fjelagsstjórninni hefur verið
áhugamál, að flýtt verði lag-
færingu á lóð Austurbæjar-
barnaskólans. Fjelagið hefur
þegar látið undirbúa trjábeð
meðfram Bergþórugötu og
Barónsstíg, þar sem ætlað er,
að börn úr Austurbæjarbarna-'
skólanum gróðyrsetji trjáplönt
ur undir leiðsögn.
Hefur úr fjelagssjóði verið
varið til þessa hátt á 4. þús.
krónum.
Hitaveitugeymarnir
á Öskjuhlíð
Á fjelagsfundi á s.l. vetri
var vakið máls á því að
byggja útsýnisturn, 35 metra
háan, hjá hitaveitugeymunum,
eins og fyrirhugað hafði verið
í upphafi. En þá komu harð-
orð mótmæli frá fjelagi at-
vinnuflugmanna, sem töldu
þetta ógerlegt vegna hættu
fyrir flugumferðina.
Þótt ekki gæti af þessu orð-
ið, er margt hægt að lagfæra
hjá hitaveitugeymunum. Um-
hverfi þeirra þarf að laga og
útlit þeirra sjálfra. Er fjelags-
stjórninni áhugamál, að í það
verði ráðist hið fyrsta.
Verðlaun fyrir fallega garða
Stjórnin ákvað að veita
verðlaun fyrir fegurstu garða
í bænum. Þriggja manna nefnd
tók að sjer að skoða alla garða
í bæjarlandinu, er til greina
kæmu. Áttu sæti í nefndinni
Sigurður Sveinsson, garðyrkju
ráðunautur, Einar C. E. Sæ-
mundsen, skógarvörður, og
Ingi Árdal, framkvæmdarstj.
fjelagsins. Þeir lögðu í þetta
mjög mikla vinnu.
Að dómi þeirra var fegursti
garðurinn við Flókagötu nr. 41,
og fengu eigendur hans verð-
launagrip, gerðan af Guð-
mundi Einarssyni frá Miðdal.
Voru valdir úr 16 garðar, er
hlutu viðurkenningarskjal fje-
lagsins. Fjelagsstjórnin bauð
eigendum þessara verðlauna-
garða til kaffidrykkju 18.
ágúst, og voru þar skjölin af-
hent.
Fjelagsstjórnin ákvað að
skipta bænum í nokkur hverfi,
12 að tölu, og reyna að fá á-
hugamenn innan fjelagsins 1
hverju hverfi til þess að fylgj-
ast með öllu, er gæti orðið til
fegurðarauka í hverfunum. —
Var hverfaskiptingin ákveðin,
en því miður reyndist mjög
örðugt að fá menn til starfa í
öllum hverfunum. Verður að
halda þessu verki áfram, og
er óhugsandi annað, en að bráð
lega fáist nægilega margir á-
hugamenn til þess að veita
hverju hverfi forstöðu.
Á ’vegum fjelagsins voru
birtar greinar í blöðum bæj-
arins til leiðbeiningar um hirð
ingu lóða, ræktun garða og
annað er stuðla mætti að auk-
inni fegrun utan húss. Önnuð-
ust þeir þetta starf Edwald
Malmquist, ræktunarráðunaut-
ur, og Sigurður Sveinsson,
garðy r k j uráðunautur.
Fyrsta greinin birtist 5. maí
og síðan hver af annarri í
nokkrar vikur.
Hafa margir bæjarbúar þakk
að fyrir þær upplýsingar, er
þeir fengu með þessum grein-
um.
Fjelagið ákvað að útvega
jólatrje til að koma fyrir við
Lækjargötu og Bankastræti. •—
Þegar undirbúningi var all-
langt komið, barst bæjarstjórn
tilkynning um, að Oslo og
Björgvin ætluðu að gefa bæn-
um jólatrje, og var þá horfið
frá því, að Fegrunarfjelagið
sæi um útvegun á fleiri trjám.
Eftir að fjelagið hafði ráðið
sjer framkvæmdastjóra, hafði
það opna skrifstofu í 2 tíma á
dag. Margir hafa snúið sjer
þangað með ýmis vandamál í
sambandi við fegrun utanhúss
og hreinlæti, sem framkvæmda
stjórinn hefur reynt að greiða
fyrir sem best.
Árbók
Fjelagsstjórnin ákvað þegar
í vor að gefa út árbók með
greinum og upplýsingum um
fégrunar- og þrifnaðarmál í
bænum, ásamt myndum. Þessi
árbók fyrir 1949 er nú að
mestu tilbúin og kemur vænt-
anlega út fyrir áramót. Árbók
næsta árs, 1950, er að mestu
undirbúin þegar.
Afkoma fjelagsins er í stuttu
máli sú, eftir að það hefur
starfað nú í AVz ár, að eign
þess er í peningum um 12 þús.
kr., auk um 8 þús. króna, sem
greiddar hafa verið til ríkisins
í skemmtanaskatt, en með fyr-
irvara, þar sem fjelagið telur
sig ekki skylt að greiða slíkan
skatt. Ef þær teljast með, á
því fjelagið 20 þús. krónur,
þrátt fyrir það að fjelagsgjöld
fyrir 1949 hafa ekki verið inn-
heimt (verða innheimt í sam-
bandi við afhendingu árbókar-
innar), og þrátt fyrir þær
framkvæmdir, sem að framan
getur, og sumar hafa kostað
töluvert fje.
Hjer hafa verið taldar nokkr
ar einstakar framkvæmdir og
hugmyndir, sem fjelagsstjórn-
in hefur unnið að. En tilgang-
ur fjelagsins er ekki nema að
nokkru leyti þessi. í 2. grein
fjelagslaganna segir, að til-
gangur fjelagsins sje m.a. að
vekja almenningsáhuga um út-
lit og fegrun borgarinnar, fá
menn til þess að hirða betur
hús sín og lóðir o. s. frv.
Á því er nú enginn vafi, að
stofnun Fegrunarfjel. Reykja-
víkur hefur þegar haft sín á-
hrif á almenningsálitið.
Á síðustu tveim sumrum er
það áberandi, hversu menn
hafa gert meira að því en áður
að mála hús sín eða húða að
utan, laga lóðir og girðingar
og gæta aukins hreinlætis og
þrifnaðar um allt utan húss.
Bærinn hefur einnig, undir
forystu borgarlæknis, í tvö síð
ustu sumur, látið fara fram
gagngerða bæjarhreinsun. —
Hafa þrír aðilar haldist í hend-
ur um aukna fegrun og þrifn-
að: almenningur, bæjarfjelagið
og fegrunarfjelagið, og er það
eins og vera ber.
Starfsemi Fegrunarf jelags
Reykjavíkur er aðeins á byrj-
unarstigi. Það hefur margt á
prjónunum, margar hugmynd-
ir, sumt af því er komið eða að
komast í framkvæmd, en flest
af því heyrir framtíðinni til.
En óhætt er að fullyrða, að
þegar hefur nokkur árangur
orðið af starfi þess, og mjór er
mikils vísir.
Gjaldkeri fjelagsins, Sig-
urður Ólason, hæstarjettarlög-
maður, las upp reikninga fje-
lagsins og stendur hagur fje-
lagsins vel. Fjelagið á í sjóði
um 12,000,00, auk þess sem
það vantar að fá endurgreidd-
an skemmtanaskatt um 8,000,
00. —
Árbók fjelagsins er að verða
fullprentuð og birtast þar m.a.
ritgerðir eftir Sigurð Guð-
mundsson, arkitekt, Niels
Dungal, prófessor, Alexander
Jóhannesson, prófessor, Krist-
mann Guðmundsson, rithöf-
und, Jón Björnsson, rithöfund
og fleiri.
Formaður fjelagsins Gunnar
Thoroddsen, borgarstjóri, lýsti
því yfir, að hann sæi sjer ekki
fært að taka við endurkosn-
ingu í stjóm fjelagsins, þrátt
fyrir það, að lagt væri að hon-
um af fundarmönnum og með-
stjórnendum hans að gefa kost
á sjer aftur.
Stjórn var kosin þessi: Vil-
hjálmur Þ. Gíslason, Soffía
Ingvarsdóttir, Jón Sigurðsson,
Sigurður Ólason, Ragnar Jóns-
son.
Til vara: Björn Þórðarson,
Lára Árnadóttir, Axel Helga-
son.
Endui’skoðendur voru báðir
endurkosnir: Gunnar Einars-
son, Gísli Sigurbjörnsson.
Til vara: Hafliði Andrjes-
son, Sigbjörn Ármann.
_____________________ j
I fófspor hans
ÞETTA heimsfræga skáldverk
er nýkoið út og á það vel við,
að það berist til almenninga
fyrir jólin.
Hvað myndi Kristur gera? exr
viðfangsefnið til enda bókar-
innaj’.
Þetta fi-æga viðfangsefni ei*
á listrænan hátt sarnofið lífi
og baráttu fjölda manna, sem
koma fi'am á sjónarsviðið í
þessari bók.
Það byi'jar með því að síra
Henry Maxwell verður gagn-
tekinn í sambandi við einkenni-
legan atburð, sem gerist í kirkju
hans, atburð, sem gerir gjör-
byltingu í sál hans, sem prests.
Hann leggur litlu síðar fram
nýja stefnuskrá fyrir söfnuð
sinn og honuyntekst að fá fjölda
manns með sjer. Síðan er þvl
lýst á snildai’legan hátt, þeg-
ar þessi nýi kraftur gagntekug
sóknarfólkið.
Vjer sjáum í anda hina fögru,
söngkonu Rachel Windslow,
hina stórríku Vii'iníu Page, Ját-
varð Norman ritstjóra, Alex-
ander Power, foi'mann við járn-
brautarfjelag, Milton Wx'ight
stórkaupmann, Donald Marsh
skólastjóra, West lækni og
fleiri.
Þá má nefna Grays trúboða.
Játvarð biskup og síðast en ekki
síst ungfrú Kelica Sterling, sem
sýnir framúrskarandi dugnað
með fórnfýsi og staðfestu í
hverju sem að höndum ber. Allti
þetta myndarlega og merkilega
fólk, sem jeg hefi hjer minnst
á, skapar hljómgrunn bókar-
innar hvert á sínu sviði á svo
lifandi og merkilegan hátt, að
maður gelur ekki lagt frá sjer
þessa bók fyr en lestri hennap
er lokið.
Þetta er framúrskarandi góð
jólabók, vekjandi og hrífandi,
flytur öllum æðsta umhugsun-
arefni daglegs lífs, göfugan og
fagran boðskap þeim, sem hana
lesa.
Jón Thorarensen,