Morgunblaðið - 06.07.1951, Blaðsíða 2

fl
MO KGLI tS BLAÐI9
Föstudagur 6. júlí 1951 ^
Aifijóðieg samvinna kenn
um menmingarmál
ara
IKennaraskóli islands lengi vanrækiur
Samtal vfó Helga Iryggvason, kennara
FjelagiS Dannebrog FrjeÍtðbrje! Úr Holtum
io ára .tf:.
»
ifbe
Jgð
w I
iríELGI Tx-yggvason, kennari við
ílennaraskólann fór i gær utan
• íeð Gullfaxa til London til þess
xð sitja alþjóðaþing kennara, sera
fi'aldio verður á eynni IVIöltu dag-
-uoa 19.—26. júlí n.k. Áður hefur
♦xann setið slík þing í London ár-
ið 1948, Bern árið 1949 og Ottava
-i'u-ið 1950. Á þinginu í London var
THelgi kjörinn í stjóx'n Alþjóða-
.. jmbands'kennara til tveggja ái'a.
t henni?éiga; sæti 7 menn.
VIXNLR.AÐ SAMVINXU
«vENNARA UM
fÚENNINGARMÁL
, Blaðíð hitti Helga Tx-yggvasori
að máli s.l. mánudag og spurði
4 tnn tiði.nda af staríi og tilgangi
■fresssxa kennarasamtaka.
— Þessi samtök hófu starfsemi
ett eftir að styrjöldinni
tJak,’*s'egiU"Helgi Tryggvason. —
>9þeim eru nú kennarar frá um
ð bil 30 þjóðum. Aðaltilgang-
þeirvtr er að sameina kennara
<tan allan heim um áhugamál sín
treysta samvinnu þeirra um
< tenningarmál. Samtökin vilja
♦ ■afa náið samband við Samein-
«j,ðu þjóðarinnar og Unesco, sem
, -r menningar- og fræðsiustofnun
ftíirra.
— Hvaða mál verða aðallega
» ædd á þinginu á Möltu?
— Fyrst og fremst sköpun auk-
»ns þroska og skilnings meðal
4iasku hinna ýmsu landa á al-
j óðamálum og nauðsyn alþjóð-
J igrar samvinnu.
Ennfremur verður rætt þar
rn l.aunamál kennara -og ýms
<<nnur mál, svo sem uþpbyggingu
: omtaka þeirra. Um það bii 100
j uUtrúar munu sækja þingið.
VEL BÚIÐ AÐ SKÓLUNUM
VESTRA ’ K;
— Þú kýnntir þjer töluvert
í. ennslumál í Bandaríkjunum og
4-íanada þegar þú varst þar á
farðinni? Hvað vilt þú segja um
• ðaleinkenni á kennslu eða skóla-
*-rag vestra og hvað við getunt
laert þar af?
— Þar verður einna fyrst fyrir
,*ð nefna hinar mörgu ágætu bæk
af öllu tagi, fróðlegar, fjöl-
•weyttar og aðlaðandi á allan hátt
—- og þetta á einnig við um Eng-
♦ rnd — og einnig hitt, hvað
) xennslustofur eru ágætlega rúm-
#,óðar, svo að einstaklingsstarf
* ýtur siri vel. Yfixdeitt er búið
ófar vel að skólunum.
• — Virtist þjer þá ekki náms-
♦eíðí í nemendum, sem oft ,er
a-efndur hjer?
— Síður en svo. Og jeg þakka
|>að mikið þessum ágæta aðbún-
. ði. Það ér kappnóg skemmti-
Jegra verkefna, og einstaklings-
' ðlið fær að.njóta sín meir en hjá,
-*kkur, bæðj hvað hraða snertir
og sjálfstætrstarf. Bæði kennur-
-%xm og nemendum virtist mjer
♦ ða mjög vel, una samstarfinu
úgætlega og vinnugleði vera ríkj-
uridi. I þessum efnum getum við
♦ ,ert mikið af Bandarikjunum og
Ulanada. Bækur okkar ena t.d.
■* llt of fátæklegar og oft rykþurr-
— Á hvaða stöðum kynntir þú
f»jer helst skóla í fyrra?
— Eftir að báðum kennaraþing
er-um var lokíð og jeg hafði einn-
heflsað Vestur-íslendingum í
V7innipeg og víðar og talað nokk-
Ai.ð á þeirra vegum, fór jeg að
• eimsækja Manitoba-kennara-
kólann, sem er í Winnipeg. Þeir
Uafa lagt kapp á að endurskipu-
5'iggja kennaramenntunina ný-
Jega. Þessi skóli virtist mjer
þrunginn af lífi og krafti. Þarna
Jjtarfar ,einn ágætur Íslendíngur,
■jgón Laxdal. í þessum skóla er
Íi,a, !<jgð mikil áhersla á prakt-
ka sö'gmenntun og raddþjáif-
h í hvivritna. En talþjálfxln er
ídunduð af kappi í öllum þeim
ihmmaraskólurn, sem jeg kom i.
Viltu segja.eitthvað frá öðr-
uni kennaiaskólum, sem þú
komst í?
— í Chicago 1-eist mjer, vel á
kennaraskóla, en dvaldi þar í
styttra lagi. í Washingtbn gat jeg
aftur á móti skoðað rækilegar
ágætan kennaraskóla og æfinga-'
skóla i sariibandi við liann.
„AMERÍSKI HRAÐINN ‘
— Hvað uiri New York með
allan sinn hávaða?
— Jeg kom oft í Columbia-
kennaraháskólann þar, bjó þar
nálægt. Þar eru framúrskarandi
menn. Forseti keririarasamDands-
ins okkar er rektor þess skóla.
Hann bauð mer 'áð halda fyrir-
lestur í háskólanum um hvað,
sem jeg vildi. Jeg talaði um ís-
land og hafði mjög áhugasama
áheyrendur.
ÞANN 28. júní s. 1. hjelt fjelagi.ð
Danebrog 10 ára átmæli sitt hátíð-
legt í samkomusal Tivoii. Salurinn
var faguxlega skreyttur með dönsk
ura og (slshskum fánum og blóm-.
um. Var fjölmenni í sámsætinu,
?

Helgi Tryggvason.
— Kunnir þú vel við þig vestra
og hvað segir þú um hinn „ame-
ríska hraða“?
— Hvex-gi erlendis hef jeg kunn
að betur við mig cn vestra, og i
Kanda ekki síður, í hvaða borg,
sem er. En í hávaða og flaustri
held jeg, _að við íslendingar höf-
um met. í amerískum skóluín er
miklu meiri kyrrð og ró en hjá
okkur.
KENNARASKÓLINN OKKAR
— Hvað segir þú svo um Kenn-
araskólann okkar hjer heima?
— Helst þetta, sem vísindamað
urinn sagði forðum: Sá sem eyk-
ur þekking sina, eykur kvöl sína.
Kynni mín af kennslumálum ann
arra þjóða nú á síðustu árum
valda mjer enn verri líðan út af
þvi að þurfa sem æfingakennari
að starfa við svo óhæf skilyrði,
sem okkur eru búin í hinum
lengi vanrækta skóla. En ef við
ættum að gera Kennaraskóla ís-
lands að verulegu umtalsefni í
þessu viðtali, kemst ekkert ann-
að fyrir í blaðinu. En blessaður,
gerðu það sem þú getur fyrir
kennaraskólann. Heill þeim þjóð-
um, sem skilja, að kennaraskóiar
eru undirstöðuskólar alls skóla-
kerfisins, þvi að þeir undirbúa þá
kennara, sem eiga að kenna öll-
um börnum þjóðarinnar, — öll-
um skólanemendum um nokk-
urra ára skeið. Og varðar það
ekki miklu, að undirstaða mennt-
unarinnar sje rjett lögð á barns-
árunum. Hver, sem vill einhverj-
!um skóla í landinu vel, styður
þann skóla með því að hlypna að
kennaras;kólanum, segir Helgi
Tryggvason að lokum.
__________________S. »j.
Einn enn fallinn í ónáð
STOKKHÓLMUK — Einn helsti
foringi kommúnista í Sovjet-Lett-
landá er nú fallinn í ónáð. Hann
heitir Fricis Deglavs og var helsti
efnahagssjej-fxæði.ngur í landinu.
Ástæðan ti! brottrekstuxsins cr
senn.ilega áð fitffln ára áætlunin
er nú tveimur ánim á eftir áætlun.
Börge Jönsson.
sem fór hið besta fram. Meðal
boðsgesta var sendiherra Dana frú
Bodil Begtrup og Ben. G. Waage,
er fluttu fjelagmu árnaðaróskir í
tilefni .afmælisins. Form. fjelags-
ins Böx-ge Jönsson, hjelt aðali-æð-
uná, fyrir minni fjelagsins, er
hafði verið mjög viðburðarríkt,
einkum á fyrstu árum fjelagsins.
Margar xæður voru fluttar, t. d.
Aksel .Tansen, varaform. fjelags-
ins, Carl Nielsen, Ernst Jensen,
Alfred Rasmusen sem hefir verið
gjaldkeri fjelagsins í 10 ár, Kay
Pind, Viggo Andersen og fleirí.
Fjelaginu bárust ýmsar gjafir
og heillaskeyti. Meðal annars gáfu
gamlir fielagsmenn málvei’k af H.
Aaberg, fyrsta formanni fjelags-
jns. Frú Fanney Benónýs gaf
fjeiaginu góðar og kæx-komnar
gjafir. Hans Ilolm gaf fjelaginu
rafmagnsklukku í hið nýja fjelags
hcimili, sem verður á Laugaveg
58. Mun þar vei-ða opnuð lesstofa
fyrír fielagsmenn í sept. n. k.
Bi-ynjólfur Jóhannesson leikari,
las upp og söng gamanvísur, við
mikirin fögnuð áheyrenda, og loks
jvar dansað. Fór skemmtun þessi
: piýðilega :"ram.
| Fjelagið Ðannebrog hefir unnið
ágætt starf fyrir Dani hjer í höfuð
staðnum, og aukið á ýmsan hátt á
góða samvinnu milli Dana og Is-
lendinga.
Nú eru í fjelaginu um 200
maniis.
Verðum að byrja
með íþróttamerkin
sem fyrsl
grundvöll með þeim hætti að finná
út hvað kostnaður er mikill við
meðalbú (cins og gevt hefur verið))
meðalbót og svo framvegis og miðat
svo við það. Bændum er t. d. reikn-*
að vex-kamannakaup fyrir sínai
vinnu, en cngin forstjóralaun,
Gagnvart ríkinu sjálfu og opirw
berum og hálfopinherum stofnun-*
um má segja það að það verð.n*
að diaga saman hið mikla skiif<
finnsku og nefndabákn ijl mikjllá
muna og lengja vinnutíma alli*
upp í 10 stunda vinnu a. m. k.
sumarmánuðina og í staðinn íyrir
hálfsmánaðar eða lengra sumar-**
frí komi ein vika, ÖHunj eftirlauna;
greiðslum til embættisnianna verði
hætt en greiddur eijiHfeyrir tit
allra samkvæmt .Uig'im um •jlml
tryggingar án tjilits til þess hvalíii
atvínna hefux- verjð þeirra 'afi-
starf. Margf fleira 'lvætti xeí'náj
þó því váfði sleppt hjer, enda trú-
legt að ýmsum þyki nóg komið aí
svo góðu, en hvað um það, ein-
hversstaðar verðúi- að byrja e£
ekki á alt atvinnulíf þjóðarini> xr*
að hrynja í rústir og vetlingatökin
dugá aldrei til lengdar ef mikilla,
aðgei'ða er þörf. '
—0—
Fyrir einum áratug eða svo vpnl
hjer um slóðir taídir tyeir stúr-
hátíðisdagar, sem hvergi var getið
í almanakinu. Það voru Landrjetta
dagúrinn og dagurinn sem hjeraðs-
mót Skai-phjeðins var háð viö
Þjói-sá. Nú eru Landrjettir úr sög-
unni, en Þjórsármótið er enn sení
fyr liátíð fyrir alt Suðurlandsund-
irlendið. Nú verður næsta hjeraðs-
mót Skarphjeðins háð á íþrótta-
v.elli sambandsins í Þjórsártúni,
n. k. sunnudag, 8. júlí, og mun
fólk fjölmenna þangað eftir venja,
—O—
Undanfarna daga hefir mikiíS
verið rætt og ritað um glæsilega
frammistöðu okkar íþróttamanna
og lief jeg þar engu við að bæta,
En í vor var íslandsglíman háð í
Reykjavík og jeg minnist þess íkki
að hafa sjeð hennar getið í blöð-
um. Hversvegna ekki? Við megum:
þó ekki gleyma þeirri íþróttinni,
sem er sjereign okkar Islendinga.
Senn líður að lokum norræmt
sundkeppninnar, ennþá er fólk að
æfa sig af kappi og fólk iýkur*
keppninni hver eftir annan. Við þá
keppni er það kannskc stærsti sig-
urinn hvað fólkið iðkar nú sund-
ið miklu meira en áður,
—0—
I vor hafa látist me.ð skömiml
millibili þrír af elstu íbúum Holta-
hrepps, þau: Þórunn Þórðai'dótt-
ir fyi-rym Ijósmóðir, Meiri-Tungu,
Helga Sigurðardóttir, Heiðarbrún
og Vilhjálmur Þorsteinsson, Meiri-
Tungu. Allt hafði þetta fólk lok-
ið miklu og farsælu æfistarfi fyrip
sveit sína ög þjóðfjelag í heild.
Mykjunesi, 1. júlí 1951.
Magnús Guðmiindason. ;
I í FYRRA mánuði var haldið í
I Noregi nórrænt íþróttaþing, þar
sem eingöngu var fjallað um
unglingaíþróttir, en markmiðið
er að vekja sem mestan áhuga
hjá þeim yngstu, frá átta ára og
upp úr. Fulltrúar voru þarna frá
. öllúm Norðurlöndunum. — Jens
: Guðbjörnsson, sem nú kynnir
! sjer getraunastarfsemi í Noregi,
mætti fyrir Islands hönd.
i — Við þurfum sem allra fyrst
að byrja með íþxóttamerkin, seg-
ir Jens Guðbjörnsson í brjefi, en
hin Norðurlöndin hafa nú haft
þau undanfarin ár með ánægju-
legum árangri og þúsundir æsku-
Imanna hafa tekið. Þetta ér ljett
verk, þegar skriðan er komin af
stað, ef vel er unnið. Þá eru allir
með. Við ættum að fá glaðværa,
heilbrigða og hrausta æskumepn,
ekki fáa útyalda, heldur breiðar
fylkingar. Ur þeim kæmi svo af-
reksmannahópur af sjálfu sjer,
þegar tími væri til kominn, en
gæta verður þó þess að láta
ugnlingana ekki byrja að keppa
í erfiðum íþróttum pf unga.
VETUR OG VOR
Eins og oft hefir verið getið í
frjettum var veturinn siðasti mjög
fi-ostharður hjer á Suðui-landi, svo
áð segja má að fáir dagar kæmu
frostlausir frá vetx-ai'nóttum vil
sumarmála. Þetta hafði þær afleið-
ingar að klaki var mikill í jörð,
svo mikill að ýmsir telja að ekki
Iiáfi haiin meiri orðið síðustu 7.0
árin. Og nú fullar 10 vikur af
sumri, er ennþá klaki i jöx-ð, sum-
staðar allverulegui'. Vorið hefur
verið þurrviðrasanit og heldux-
kalt. Gi'óður kom seint og illa má
segja, því víða er mjijg mikjð kal i
túnum pg það er núna slðustu dag-
ana sem öll j.öið er íokkurnvegin
græn yfir a.ð líta. Almennt ?já
menn fram á alvarlegri grasbrest
eri verið hefur síðustu áratugi.
Þetta er þeim mun ískyggilegi-a
þar sem ekki er um heyfirningar
að ræða, svo teljandi sje, söþum
hins gjaffelda vetrar og hcyíöng-
um til annara lan.dshluta. Fje mun
yfirleitt hafa gengið vel fraim, það
sem heiíbrigt cr; og sauðburður
heppnast ýei, nerna á stöku stað,
þar sem lambablóðsptt l'jet á sjex-
bera. Vpx-yei-k öll drógust mjög
sökum hins roikla klaha, t. d. var
sett í garða a. ro. k. hálfuro roán-
uði síðar en vcnja er. Víða hafa
vatnsból þrotið sökum hinna lang
varandi þurka og frosta í vetur.
FRAMKVÆMDIR
Nokkuð er uro framkvæmdir
jbæði í bygginga og ræktunarmál-
j um. Eingöngu eru það útihús sem
I byggð eru, f jós, heyhlöður og vot-
í heysgryf jur. Annars veiður að
j seg.ja það, að sökum hins háa verð-
lags á byggingarefni, er það ekk-
ert áhlaupaverk að standa í stór-
ibyggingum og þarf mikið fjár-
|magn til. T. d. mun nú fetið af
' þakjárninu kosta um 12 krónur,
en kostaði fyrir tveimur árum
4—5 krónur.
Um ræktunarmáljn er það að
,segja, að stærð nýræktar mun
, vera svipuð og síðustu árin víðast
hvar, enda verða þær framkvæmd-
ir að halda áfram til þess að því
takmarki verði náð að heyfengur
j allur verði tekinn á ræktuðu landi,
miðað við viðunandi bústærð. Ann-
ars má segja að ýmsar jarðir hjer
hafi umskapast síðustu árin, eða
eftir að Ræktunarsambandið var
. stofnað árið 1946. Sambandið "nær
I yfir þrjá hreppa, Ása-, Holta- og
Landhreppa. Það á nú tvær beltis-
dváttarvjelar DT 9, með jarðyrkju
verkfærum, síðustu árin hefur
einnig starfað hjer skurðgrafa
frá Vjelasjóði, en cr nú farin í
Fljótshlíðina til að vinna þar að-
kallandi verkefni. Eins og jeg gat
um áður hafa öll þessi verkfæri
unnið stórvirki bæði hvað snertir
ræktun og ekki síður vegagerð.
Stjórn Ræktunarsambandsins hafa
þessir menn skipað frá upphafi:
Sigurður J. Sigurðsson, Skamm-
heinsstöðum, formaðui-, Ólafur H.
Guðmundsson, Hellnatúni og Vig-
fús Gestsson, Hjallanesi.
Nýlega hafa nokkrir bæir í
Holta- og Ásahreppum verið
tengdir við raforkukerfið á Suð-
urlandi og myndu margir óska að
framkvæmdir á því sviði gengu
hraðar, en það verður sjálfsagt
hvað eina að bíða síns tíma.
|
Á VÍÐ OG DREIF
! Eins og jeg gat um áður, er nú
mjög dýrt, eða næstum ókleift
að bygg.ja, sökum hins háa verð-
lags á byggingarefni og sökum Hólum í Hjaltadal og gist þar. —•
þess að hlutfallið á miili afurða- Komið var við á Blönduósi, ert
verðs og innfluttrar vöru og að- þar borðaði hópurinn mi'ódegís-
keyptrar vinnu hefur raskast svo verð í boði Búnaðarsambandg
bændum í óhag að ekki er annað Austur-Húnvetninga. Voru þai'
sjáanlegt en miklir erfiðleikar sjeu mættir nokkrir bændur úr Húna«
fyrir dyrum. Það er ekki nóg að þingi. Staldrað var við á Arnar-
þ.jóðin í heild fái bæði gjafir og stapa á Vatnsskarði og horft yfii*
lán til vörukaupa erlendis ef ein- Skagafjörð í ágætu skyggni. Til
staklingarnir geta ekki keypt þá Hóla vor komið um 8 að kvöid
sömu vöru. Þessi meinscmd verður og voru ferðamennirnir þar gest-
ekld læknuð með kauphækkunum, ir Búnaðarsambands Skagfirð-
þvert á móti bendjr a!t ti! þess inga. Sýndu skólastjórahjónirj
að með þeirri aðferð sjeum við gestunum kirkju um kvöldið, en
óðfluga að fjarlæg.iast það tak- næsta morgun var gengið urn tún
mark að íáða bót á þessurn vanda. | og peningshús bændaskólans.
Fyrsta skrefið í þessum málum erj Annan daginn var haldið frá’
að mínu viti það, að koma at- i Hólum kl. 9 — til Akureyrar,
vinnuyegum þjóðarinnar á fastan I Framh. á bl3. 7,
Bændafúr Snæfeil- i
inga norður í land
BÚNAÐARFJELAG IVIiklaholts-
hrepps í Snæfellsnessýslu hefur á
þessú ári starfað i 60 ár sem sjálf-
stætt fjelag. Til þess að minnast
þess tóku meðlimir fjelagsins sig
upp og fóru í 3 daga skemmtiferð
norður í land. Voru alls 33 í för-
inni, þar af 14 konur.
Fyrsta daginn var haldið að