Morgunblaðið - 04.10.1953, Qupperneq 8

(
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 4. okt. 1953
.uttMðfrife
Útg.: H.f. Árvakur, ReykjavOc.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Stjórnmálaritstjéri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintaklð.
H

( Úk DAGLEGA LÍFINU 1
Kommúnistar og Stephan G.
ÞAÐ hefur verið háttur komm-
únista hér á landi allt frá því að
flokkur þeirra varð til, að halda
því fram, að flestir af mikilhæf-
ustu og ástsælustu forvígismönn-
um íslendinga í frelsisbaráttu
þeirra hafi í raun og veru verið
kommúnistar. — Mörg af beztu
skáldum þjóðárinnar hafa þeir
einnig eignað sér og talið þau
framherja kommúnismans hér á
landi. Flestir íslendingar hafa
djúpa fyrirlitningu á þessum
mannránum hins fjarstýrða
flokks. Þetta nudd hans upp við
minningu einlægra ættjarðar-
vina, sem börðust fyrir sönnu
lýðfrelsi en gegn kúgun og of-
beldi stingur svo gjörsamlega í
stúf við hina kaldrif juðu og hug-
sjónasnauðu ofbeldisstefnu og
ofsatrú, sem kommúnisminn boð-
ar.
Einn þeirra manna, sem komm
únistar hafa lagt mesta áherzlu
á að eigna sér ef® Klettafjalla-
skáldið Stephan G. Stephansson.
í allt sumar hefur „Þjóðviljinn11
rogast við að túlka ljóð hans, bréf
og ræður á þann veg, að íslend- j
ingar öðluðust þá skoðun á þeim,
að undirtónn þeirra hafi verið
kommúnisk lífsskoðun!! |
Að sjálfsögðu er hér um
stórfellda blekkingartilraun
að ræða. Stephani G. var fyrst
og fremst frelsisást í blóð
borin. Af henni loguðu ljóð
hans, ræður og rit. Hann barð-
ist gegn kúgun og misrétti
fyrir rétti þess minni máttar.
Réttur fólksins til þess að lifa
sem frjálsir einstaklingar í
réttlátu og umburðarlyndu
þjóðfélagi var honum hjart-
ans mál. Hann unni landi sínu,
sem hann ungur yfirgaf, heitt
og innilega. — En hann var
jafnframt víðsýnn og frjáls-
lyndur alþjóðasinni, sem fyr-
irleit ofstæki innantóms þjóð-
rembings.
Allt er þetta greinileg sönnun
þess, hversu órafjarlægur Step-
han G. var kommúnismanum.
En hafði Stephan G. ekki sam-
úð með kommúnistabyltingunni
í Rússlandi, munu kommúnistar
spyrja?
Jú, hann hafði það. Hann leit
á hana sem uppreisn kúgaðrar
þjóðar gegn aldagamalli harð-
stjórn. Stephan G. hataði hvers
konar harðstjórn, einræði og of-
beldi. Stjórn zarsins í Rússlandi
vera honum ímynd einræðis og
kúgunar. Þess vegna fagnaði
hann falli hennar. — Ef Kletta-
fjallaskáldið mætti nú líta upp
úr gröf sinni og sjá það bænahús
krjúpandi þræla, sem kommún-
istar hafa tildrað upp í Rúss-
landi myndi honum áreiðanlega
verða ljóst, að rússneska þjóðin
hefur ekki öðlazt það frelsi, sem
hann áleit henni búið þegar zarn-
um var velt af veldisstóli. i
Kommúnisminn hefur sagt
hugsjónum Stephans G. Step- j
hanssonar stríð á hendur. —
Klettafjallaskáldið barðist
fyrir frelsi og réttlæti, afnámi .
hvers konar ofbeldis og kúg- j
unar. Takmark hans var frjáls ;
heimur, þar sem þjóðirnar j
þekktu hver aðra og unnu
saman að eflingu friðar og
farsældar. |
Kommúnistar hafa afnumið
< allt frelsi, þar sem þeir hafa brot- j
izt til valda. Þeir hafa lokað
löndurnúm og lagt myrkur van-
þekkingar, haturs og tortryggni
yfir mikinn hluta mannkynsins.
Þeir hafa dregið merki einræðis-
ins við hún og svipt fólkið öllum
möguleikum til þess að hafa
áhrif á stjórn landa sinna og sín
eigin lífskjör.
| „— — Hugstola mannfjöldans
| vitund og vild er villt um og
stjórnað af fám“. Þannig kemst
Stephan G. m. a. að orði um
stjórnskipulag einræðisins.
Þegar þetta hefur verið athug-
að verður það augljóst, hversu
ósvífnir kommúnistar eru þegar
þeir orða Stephan G. Stephans-
son við harðstjórnarskipulag sitt.
En þessi mannrán, þessi fölsun
sögulegra staðreynda er eitt af
höfuðeinkennum baráttuaðferða
kommúnista um allan heim í dag.
íslendingar þekkja þau mjög vel.
Þess almennari, sem fyrirlitning
þeirra hefur orðið á hinum fjar-
stýrða flokki og þjónkun hans
við hina rússnesku harðstjórn,
þess áfergjulegar hafa kommún-
istar nuddað sér utan í minningu
Jóns Sigurðssonar, Stephans G.
Stephanssonar, Þorsteins Erlings
sonar og fleiri öndvegis stjórn-
málamanna og skálda okkar.
En þetta getur ekki blekkt
. neinn um hið sanna eðli
i kommúnismans. Hann hefur
afhjúpað sig sjálfur.
í hugum fslendinga mun
nafn Stephans G. Stephans-
sonar jafnan verða tengt
trúnni á frelsið og baráttunni
gegn hvers konar kúgun, mis-
rétti og þrælkun hins minni
máttar. íslenzk saga muh hins
vegar skipa kommúnistum og
skipulagi þeirra á bekk með
svartasta einræði og niður-
lægingu allra alda.
Dagur S.Í.B.S.
SAMBAND íslenzkra berkasjúkl-
inga minnist í dag 15 ára starf-
semi sinnar og leitar stuðnings
þjóðarinnar við hana. Mun því
enn sem fyrr verða vel til liðs.
Varla nokkur samtök þessarar
þjóðar hafa á svo skömmum tíma
unnið sér jafn almennt traust og
vinsældir. Ber þar einkum tvennt
til: Málefni þeirra, sjálfshjálp
fólksins sem orðið hefur fyrir
barði berklaveikinnar, er mann-
úðar- og heilbrigðismál, sem
varðar hvern einasta íslending.
Annað er það, að öll starfsemi
S.Í.B.S. hefur mótast af einstæð-
um dugnaði, hagsýni og fyrir-
hyggju. Fyrir fórnfúst starf og
baráttu þess hefur ein merkileg-
asta heilbrigðisstofnun þjóðar-
innar, Vinnuheimilið að Reykja-
lundi, risið.
Undanfarið hefur verið unnið
að því að auka húsakost og tæki
Vinnuheimilisins til þess að gera
því kleift, að skapa vistmönnum
sínum nauðsynleg vinnuskilyrði
og fullnægjandi aðbúnað.
Þetta starf og framtíðar-
framkvæmdir að Reykjalundi
verður öll þjóðin að efla.
Vinnuheimilið er þegar orðin
fyrirmyndarstofnun, sem ís-
lenzku þjóðinni er sómi að.
Það hlýtur því að vera metn-
aðarmál hennar að halda
áfram að fullkomna það og
leggja um leið fram lið sitt til
baráttunnar gegn berklaveik-
inni, sem nú er á hröðu und-
anhaldi í landinu.
Styðjum S.Í.B.S., Reykja-
lund og starfið þar. Sýnum að
framtak forráðamanna sam-
takanna njóti verðskuldaðs
skilnings og samúðar alþjóð-
ar.
I
★ EINN af auðugustu mönn-
1 um Englands, ef ekki sá auð-
ugasti — hertoginn af West-
minster, lézt í sumar, 74 ára að
aldri. Hann lét eftir sig 2800
millj. króna. Þessi risaháa upp-
hæð er fólgin í fasteignum þeim,
er hertoginn átti, fyrst og fremst
Mayfair bæjarhlutann í Lund-
únarborg — hinum glæsilega
bæjarhluta milli Piccadilly og
Oxfordstrætis, svo og Belgravia
hverfinu þar sem all flestir sendi
herrar erlendra ríkja búa. Auk
þess átti bertoginn 14 stóra bú-
garða víðsvegar um England.
★ ★
★ ÞAÐ er útþensla Lundúnar-
hún var 11 ára var hún gefin
Tómai Grosveno, einum af for-
togann af Westminster auðug-
asta mann allra Englendinga. Ár
ið 1676 stóðu tveir búgarðar (í
Chelsea og Mayfair) þar sem
borgarhverfin áðurnefndu standa
nú. Sá sem átti þessa búgarða
átti eina dóttur barna og þegar
borgar sem gert hefur her-
íeðrum hertogans. Þar með voru
landsvæði þessi komin í eign
Grosvenoættarinnar. Svo tók
Lundúnarborg að vaxa íkg borg-
in óx út yfir landareign Gros-
venos. Heppnin var auk þess með
fjölskyldunni því landareign
hennar þótti fegursti hluti
Lundúnaborgar og þar vildu all-
ir ríkustu mennirnir búa.
★ ★
★ HERTOGATITILINN fékk
ættin árið 1874. Menn vita
ekki hvort hann var veittur fyrir
einhverja sérstaka þjónustu eða
hvort Mr. Hugh Lupus Grosveno
keypti hann fyrir nokkrar af
milljónunum sínum. En þó svo
cJCét ej^tir iig. 2800
L
milljónir nrona
hafi verið hefur kaupverð titils-
ins ekki markað djúpt spor í
fjárhirzlu Grosvenos — miklu
minni en þau sem skattayfir-
völdin munu marka í fjárhirzlu
erfingja hertogans nú.
Öll landsvæði hertogans í
Mayfair og Chelsea eru nú byggð
og hús hans leigð dýru verði.
Fyrir nokkrum árum leigði
Bandaríkjastjórn hluta af Gros-
venos House til 99 ára fyrir um
55 milljónir króna. — Og hver
einasti íbúi í þessum borgarhlut-
um, hvort sem það er sendiherra,
sem leigir heilt hús eða mörg
hús, eða fátækur skrifstofustjóri,
sem leigir litla kjallaraíbúð,
greiða á mánuði hverjum hertog-
anum af Westminster ákveðna
leigu.
★ ★
★ HERTOGINN af Westminster
var fjórkvæntur. Þrjú fyrstu
hjónaböndin enduðu með skiln-
aði en árið 1947, þegar hann var
67 ára, kvæntist hann 33 ára her-
foringjadóttur, sem lifir mann
sinn. Hann á enga syni, en tvær
dætur.
Um líf hans er ekki margt að
segja. Hann gætti eigna sinna,
fór á veiðar og var tvívegis her-
maður: fyrst í búastríðinu og
síðan í fyrri heimstyrjöldinni og
þá var hann sæmdur heiðurs-
merki fyrir að bjarga nokkrum
af félögum sínum úr höndum ó-
vinanna.
Fólk, sem þekkti hann sagði að
hann þjáðist af alvarlegum sjúk-
dómi, sem á síðari árum hefði
haft mikil áhrif á hann. Hann var
lífsleiður og lífsleiði hans jókst
með aldrinum.
★ ★
★ EN hann var góðhjartaður
maður. Hinu mikla fé, sem
honum áskotnaðist varði hann
til að byggja enn meira. Þegar
alþýðan fór að gera meiri kröfur
og stéttarmunurinn minnkaði
beitti hertoginn sér fyrir nútíma-
þróun og breytti fjölmörgum
óðalsbýlum í minni íbúðir, þar
sem allt var sniðið eftir nýjustu
tízku. Hann hefur marg oft gefið
stórar fjárfúlgur til mannúðar-
mála svo og verðmiklar jarðir,
| með þeim ákvæðum að þar
' skyldu byggðir verkamannabú-
| staðir. Hluta af fé sínu lagði
i hann í landbúnað. Hann hóf
I rekstur nútíma mjólkurbús og
græddi skóga.
★ ★
A EFTIR dauða hertogans af
Westminster eru aðeins 37
milljónamæringar eftir í Eng-
landi — þ. e. a. s. menn, sem eiga
svo miklar eignir að vextirnir af
þeim nema 100 þúsundum punda.
(Af því tekur ríkið 93.500 pund á
ári). Meðal þessara 37 milljóna-
mæringa eru bræðurnir John og
Ceicil Moor, sem urðu milljóna-
mæringar á knattspyrnugetraun-
um. Áður var bílakóngurinn
Nuffield í hópi milljónamæring-
anna, en síðan hann gaf 1500
milljónir kr. er hann ekki lengur
í þeirra hópi.
VeU andi óhripar:
Strætisvagnar
til klukkan 1.
STULKA, sem vinnur við fram-
reiðslu. á veitingahúsi einu
hér í bænum, skrifaði mér fyrir
nokkru og vakti athygli á því,
að full þörf væri á, að strætis-
vagnarnir gengju til kl. 1 á
kvöldin alla daga vikunnar, en
ekki aðeins um helgar, eins og
nú gerist.
„Við stúlkurnar — segir hún
— sem vinnum við afgreiðslu
þangað til veitinga- og kaffihús-
um bæjarins er lokað á kvöldin
missum æfinlega af síðasta stræt
isvagninum, kl. 12, og þá er ekki
um annað að gera en að kaupa
sér bíl, fyrir þær, sem eiga heima
í úthverfum bæjarins og slíkt
dregur sig fljótlega saman í
drjúgan skilding. Nógu dýrt er
nú að lifa samt, þó að þetta bæt-
ist ekki við“.
Hagsmunamál
margra.
FRAMREIÐ8LUSTÚLKAN hef
ir mikið tiLsíns máls. . Þeif
værú margir, sem fögnúðu þeifri
nýbreytni áð strætisvagnarnir
gengju til kl. 1 á nóttinni alla
daga vikunnar, ekki aðeins næt-
urslæpingjarnir, sem virðisl
drolltilhneigingin ásköpuð —
mér finnst engin ástæða til að
bera þá fyrir brjóstinu í þessu
tilliti — heldur fjöldi vinnandi
fólks, sem atvinnu sinnar vegna (
hlýtur að verða síðbúið heim að
vinnudegi loknum.
Má þar nefna, eins og stúlkan
benti á, alla þá, sem vinna að
veitinga- og kaffihúsarekstri og
ýmsa fleiri, sem vinna vakta-
vinnu — að ógleymdum blaða-
mönnunum, sem af óbugandi
elju strita nótt með degi að því
að fræða og upplýsa samborgara
í úthverfin.
ÞESSA uppástungu ætti að taka
til athugunar — og fram-
kvæma hana sem fyrst. Ástæðu-
laust væri að fara fram á, að öll
strætisvagnaumferðin héldi á-
fram allt fram til kl. 1. Slíkt
væri alger óþarfi. Nokkrir stræt-
isvagnar á all löngum fresti út í
úthverfi bæjarins væri strax
mikil bót. Þeim, sem stutt eiga
heim er vorkunnarlaust að
labba.
o—□—o
EG óska þér blessunar, hlýlega
hönd
þó héðan ég rétt geti neina.
En hvar, sem ég ferðast um
firnindi og lönd,
ég flyt með þá von mína eina,
að hvað, sem þú, föðurland,
fréttir um mig,
sé frægð þinni hugnun. —
Ég elskaði þig.
(Stephan G. Stephansson).
Það er fernt,
sem ; ,a 1 d r e i
k e m u r ,:<-i t i 1
baka: T ö 1 u íi
orð,: skotin ör,
liðin ævi og
ónotað tækír
færi.
1 - X - 2
ÚRSLIT leikjanna á síðasta get-
raunaseðli urðu þessi:
Arsenal 3 — Preston 2 1
Blackpool 2 — Manch. City 0 1
Bolton 2 — Tottenham 0 1
Chelsea 2 — Sunderland 2 x
Huddersfild 4 — Astoa Villa 0 1
Liverpool 2 — Sheff. Wedn. 2 x
Manch. Utd. 1 — Burnley 2 2
Newcastle 0 — Charlton 2 2
Portsmouth 1 — Cardiff 1 x
Sheff. Utd. 3 — Wilves 3 x
Birmingham 3 — Leeds 3 x
Nottm. Forest 4 — West Ham 0 1
Aðrir leikir fóru þannig:
WBA 2 — Middlesbro 1
Blackburn 4 — Bury 2
Brentford 1 — Everton 0
Bristol R 4 — Hull 2
Derby 3 — Oldham 1
Doncaster 1 — Rotherham 2
Lincoln 3 — Notts County 0
Luton 1 — Fulham 2
Plymouth 1 — Stoke 1
Swansea 0 — Leicester 0
Góð aðsókn að
Hafnarfjarðar
HAFNARFIRÐI, 3. október: —
Tónlistarskóli Hafnarfjarðar tók
til starfa 1. okt. — Aðsókn að
skólanum er góð og eykst stöð-
ugt.
Eins og í fyrra verður starfað
í þremur deildum: Hljóðfæra-
deild, en í henni er venjulegt
hljóðfæranám — Barnadeild
(hljómlistarþjálfun fyrir börn)
og listdansdeild. Hún tekur til
starfa einhvern næstu daga. —
Kennt er í Flensborgarskólanum
og fer kennslan fram síðdegis. —
Skólastjóri er Páll Kr. Pálsson.
.' iuVmrno)! rni-mi>.:nic, •• — G.
Njósnahringur nnu.
RÓM;t i 3,i; nriptii i i-r- ítalska land-
vamánáðuneytið tilkýiinti í dag,
að' kqmizt hafi úp.p um víðtækan
rijósnáhring í norður hluta ítalrú.
— Heuter.