Morgunblaðið - 25.09.1958, Blaðsíða 8

8
MORCIISBLAÐIB
Fiínmtudagur 25. sept. 1958
/ Norðurleit með
Sunnlendingum
Fjórar þjóðir j göngum hjá Gnúpverjum
* ' • 'vV. •• • • ‘jKV' • ■ sA'fS' • ■ ■ ■ ■ ' • •
— PILTAR! P-i-l-t-a-r! Hestarn-
ir ykkar eru að strújka!
Ég vaknaði með andfælum og
hentist á fætur, fyrir utan heyrði
ég Filippus „fóstra" minn hróþa
hástöfum á okkur. Loftur reis
upp við dogg í tjaldinu hjá mér
og spurði hvað um væri að vera.
— Filippus segir að hestarnir
séu að strjúka, segi ég.
— Já, ég held ég heyri bölvað-
ann hávaðann í honum. Það eru
auðvitað Flóabikkjurnar, sem
eru að fara, svaraði Loftur og
hallaði sér aftur.
Við heyrðum skvamp og skelli
í Datsánni. Það var greinilegt að
nokkrir hestar hoppuðu í höftum
yfir ána. Ég skreiddist úr pok-
anum, smeygði mér í stigvéiin
og skundaði út úr tjaldinu. Allir
höfðu verið í fasta svefni. en hróp
in í Filippusi komu hreyfingu á
mannskapinn. Allir þustu að kof-
anum og spurðu, hvað um væri
að vera. Ekki var greitt um gang,
því að myrkrið var svo svart, að
ekki sáust skil himins og jarðar.
Ég minnist þess ekki að hafa fyrr
verið úti í jafn-sótsvörtu myrkri
án þess að þoka væri. Menn
hnutu um tjaldstög, duttu um
hnakka og reiðinga, en höfðu sig
loks bölvandi og ragnandi að
kofanum. Filippus var með gott
vasaljós og hafði hlaupið niður
að Dalsánni og í fjarska heyrð-
um við, hvar hrossahópur hopp-
aði fram melana hinum megin
árinnar.
— Hérna eru tveir hestar, hróp
aði Filippus. utan úr myrkrinu,
og við sáum hvar hann beindi
Ijósinu að tveimur hestum, sem
hoppuðu um eyrarnar. Hérna
eru aðrir tveir, kallaði einhver
annar, sem einnig var kominn
með vasaljós niður á eyrar.
Leitað að strokuhestum
Nú var hafizt handa um að
finna beizli og reiðtygi, leggja á
hestana, sem komnir voru neðan
úr nátthaganum, og að tjaldstað.
Þrír menn bjuggu sig til ferðar
til þess að elta strokugripina og
var það þó ekki árennilegt ferða-
lag, þar sem ekki sáust handaskil.
Að skammri stundu liðinni hélt
Filippus að stað ásamt ferðafé-
lögum sinum, voru þeir allir
með vasaljós. Hurfu þeir út í
náttmyrkrið en við sem eftir
vorum fórum að svipast eftir því,
hvort fleiri hestar væru á stroki.
Fundum við tvo skammt frá, en
aðrir virtust hinir rólegustu í
haganum. Ekki vissum við hve
margir hefðu farið, en eftir hljóð-
inu að dæma í ánni gerðum við
ráð fyrir, að þeir mundu vera
4—6. Ekki höfðum við mikla von
um, að félagar okkar fyndu þá,
jafnsvart og náttmyrkrið var.
Eftir á að gizka 2 tíma eða svo,
er við heimamenn höfðum kom-
ið okkur fyrir í tjöldunum á ný,
heyrðum við hvar „fóstri" minn
kom og sagði þá hafa fundið alla
hestana. Voru þeir bundnir á
streng, en síðan gengið til náða
á ný. Rétt i þann mund, er ég
var að sofna, heyrði ég Filippus
tauta fyrir utan tjaldið:
— Ef ég hefði ekki farið að
álpast í stígvélin heldur hlaupið
út berfættur, þá hefði ég náð
klárunum, áður en þeir fóru í
ána. Allir lofuðu árvekni Filippus
ar, enda bjargaði hún málinu í
þetta sinn.
Á fund fjallkóngs
Eldsnemma um morguninn
bjuggumst við af stað og héld-
um inn í Kjálkaver. Þar biðu
I tjaldstað í Ilólaskógi. Leitarmenn á Gnúpverjaafrétti eru jafnan svo margir að hinir litlu leitar-
mannakofar rúma þá ekki. Enda eru kofarnir fyrst og fremst gerðir fyrir þá, sem fara í eftirsafn
og eftirleitir. Þá hafast gangnamennirnir við á stalli innst í kofanum, en hafa hestana framan til
í honum, enda eru þá oft komin rysjungsveður, hríðar og snjóar.
okkar lönguleitarmennirnir,
komnir innan yfir Sand. Við Loft-
ur urðurn síðbúnastir og riðum
því hratt enda er reiðvegur af-
burðagóður frá Dalsá inn að
Kisu. Þar sá ég í fyrsta sinn
hinn gamalreynda fjallkóng Jó-
hann bónda á Hamarsheiði. Hann
var að taka saman föggur sínar
ásamt félögum sínum og voru
þeir að búa upp á trússhestana,
er við komum. Það var gaman
Safnið rennur yfir Dalsá. Á góðu hausti, eins og nú, eru ár þær, sem fara þarf yfir með féð,
litlar og mjög auðveldar. En fyrir hefur komið, þegar úrkomur hafa verið miklar, að illfært eða
ófært hefur verið yfir ýmsar þverár Þjórsár. Það hefur líka komið fyrir að gangnamenn hafa
orðið að bíða við árnar á leið sinni inn á fjall til þess að komast yfir þær.
að sjá þennan aldurhnigna fjall-
skörung skipa mönnum í leitir
með hógværð sinni og stillingu.
Hann gekk á milli manna, leit á
þá, eins og hann segði með sjálf-
um sér: Til hvers er nú þessi
nýtur? Síðan stútaði hann sig af
pontunni, gekk til mannsins og
sagði honum, hvert hann ætti að
fara.
Þarna við Kjálkaverskofa var
glatt á hjalla um morguninn,
menn drukku síðustu dreggjarnar
af kaffinu, áður en ketillinn var
settur ofan í skrínu og einhvervar
svo hugulsamur að skvetta ofur-
lítilli brjósthýru út í kaffikrús-
ina. Innan stundar hélt trússalest-
in af stað, en hún átti fyrir hönd-
um stutta dagleið. aðeins um
klukkutíma ferð niður að Dalsá.
Við, sem áttum að ganga, riðum
í norður frá kofanum og var
mönnum skipað í leitir vestur og
norður á ásana um Miklalækj-
ardrög og Flóamannaöldu. Ég
lenti um það bil miðsvæðis með
reyndum gangnamanni, Sigurgeir
Runólfssyni. Ég hafði beðið Jó-
hann að skipa mér í lei.t, þótt í
rauninni væri ég aukamaður.
Þennan dag var veður sæmilega
gott en skúrir voru hvarvetna
á næsta leiti. Dagleiðin er stutt og
gengu leitir ágætlega þennan
dag nema hvað hinir seinustu
Mynd þessi sýnir svonefnt Hlaup í Dalsá. Á myn dinni, þar sem féð rennur yfir ána, sést að hér
er um talsvert vatnsfall að ræða, en á þessari mynd er áin til að sjá eins og ofurlítill bæjarlækur.
Við Hlaupið verður jafnan að standa maður þegar féð kemur innan að. Annars getur svo farið,
að það freistist til að stökkva yfir. Eitt sinn fóru allmargar kindur í Hlaupið og fórust sumar þeirra,
því straumkastið er þar gífurlegt. Myndirnar tók vig.
fengu hressilega rigningardembu
skammt innan við Dalsána.
Flóamenn kveðja
Næstu nótt náttuðu allir sig
við Dalsá og bar ekkert til tíðinda
enda strokuhestar bundnir á
streng. í bíti morguninn eftir
voru Flóamenn fyrstir á fætur
og bjuggu sig til ferðar því hér
áttu þeir að skilja við okkur
og halda vestur á bóginn yfir á
Hrunamannaafrétt. Við kvöddum
þá, með virktum og þökkuðum
ánægjulega samveru, enda voru
þeir Flóamenn einkar fjörugir og
léttlyndir ferðafélagar. Einn
þeirra hafði gefið tilefni til
skemmtilegs atviks í Kjálka
veri. Hann hafði þjáðst af tann-
pínu frá því að við lögðum af
stað en einhver forsjáll gangna-
maður, sem kom innan yfir Sand,
léði töng til þess að hægt væri
að draga hina skemmdu tönn úr
sjúklingnum. Sú athöfn var mjög
hátíðleg og eins og gefur að
skilja tilefni til ýmissa athuga-
semda, þar sem rúmlega 20 manns
voru vitni að verknaðinum. En
Steindór á Haugi, svo hét hmn
sjúki, varð einkar glaður við að
losna við meinvættina úr munni
sínum enda kvaðst hann nú geta
„brúkað kjaftinn almennilega".
Þess skal getið, a& Steindór er
bæði málhress og orðfimur.
Fjórar þjóðir leita
Skömmu eftir brottför Flóa-
mannanna héldum við hinir af
stað fram yfir Fossá og skömmu
síðar mættum við nýjum gangna-
félögum, sem lagt höfðu af stað
degi síðar en við úr byggð. Meðal
þeirra var Jón Ólafsson í Geld-
ingaholti, en hann átti að færa
mér bæði hest og vistir. Auk
hans voru allmargir aðrir þeirra
á meðal 1 Spánverji, 1 Dani og
1 Færeyingur. Það voru því
fjórar þjóðir sem fjallkóngur
Gnúpverja hafði til starfa þennan
daginn. Hann skipaði í leitir í
skyndi og menn dreifðu sér á
svæðið frá Dalsá vestur um Ör-
æfi og niður að Þjórsá.
Ég lenti nokkuð miðsvæðis,
eins og daginn áður, og hafði Jón
gamla Þorkelsson mér á hægri
hönd en ungan spánskan mennta
mann til vinstri, Romero að nafni.
Veður var bjart og gott þennan
dag. Jón át.ti að leita brúnir
Lönguhlíðar og beina fénu niður
brekkurnar en ég síðan koma því
áleiðis til Spánverjans og svo
koll af kolli, þannig að megin-
hluti safnsins rynni fram með
Þjórsá. Allt gekk þetta vel utan
það að ég týndi Spánverjanum.
Hann áttaði «ig ekki í fyrstu á
því hvernig göngum er háttað og
skyldi ekki þýðingu þess að hver
gangnamaður þarf jafnan að hafa
náið samband við næstu leitar-
Frh. á bls. 18.