Morgunblaðið - 09.07.1967, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. JÚLf 1907.
25
Um þjóðfélagsrannsóknir
, . _ _ . . |er spurður er koma fram. Enn-
- efrir Pctut Guojónsson stud. SOC. onthrop. fremur vil ég benda á mikilvægi
| þess að allir þeir, sem ég hef
Pétur Guðjónsson er ung-
valið af handahófi og mun leit-
ást við að hafa tölu við, verði
góðfúslega við beiðni minni.
Víðtækar þjóðfélagsrannsókn-
ir eru nýjung, ekki einungis hér,
heldur í flestum löndum 'heims,
en öll menningarríki hafa gert
sér ljóst mikilvægi þeirra. Því
ber íslandi sem menningarþjóð
að vera ekki eftirbátur á því
sviði, heldur stuðla að því að
unnt verði að skilja gildi þau og
viðhorf sem eru ríkjandi í þjóð-
félaginu svo og samsetningu
þess, en kjarninn í því er fjöl-
skyldan. Að lokum vil ég þakka
Morgunblaðinu þá velvild að
mega birta þessa grein.
ur stúdent, sem stundar nú
nám í þjóðfélagslegri mann-
fræði við Harvard háskóla í
Bandaríkjunum. Hann hefur
í sumar undirhúið svokallað-
ar þjóðfélagsrannsóknir hér
heima. Miða þær fyrst og
fremst að rannsókn á fjöl-
skyldusamsetningu og gift-
ingum. Hann hefur ritað eft-
irfarandi grein til þess að
auðvelda sér rannsóknir sín-
ar. Rannsóknirnar fram-
kvæmir hann á eigin spýtur
en nýtur til þeirra nokkurs
styrks frá Harvard háskóla.
Grein hans fer hér á eftir:
Ef þér ættuð a) ólofaða b)
lofaða dóttur mynduð þér leyfa
henni að fara einni í útilegu
með karlmanni? já. . . . nei. . ..
Hversvegna er spurt um
þetta?
Fjölskyldan er í sérhverju
þjóðfélagi hinn trausti máttaa:-
stólpi þess og sanni kjarni. Til
þess að skilja þjóðfélagið, gerð
þess og ríkjandi gildi, er nauð-
synlegt að gera sér grein fyrir
samsetningu fjölskyldunnar.
Líka til þess að skilja örar þjóð-
félagsforeytingar (eins oig á ís-
landi) verður og að gera sér
Ijóst hinar geysilegu Ibreyting-
ar á gerð fjölskyldunnar og
breytt viðhorf til hennar. Jafn-
framt verður að gera sér grein
fyrir stofnun hennar, þ. e. a. s.
stojhun búskaps, sem á íslandi
byrjar í allmörgum tilfellum
fyrir giftingu.
Það er einmitt rannsókn á
þessum þjóðfélagskjarna —- gerð
hans og gildi, sem eru honum
fylgjandi — sem veldur því að
ég rita þetta greinarkorn. Þar
sem víðtækar þjóðfélagsrann-
sóknir hafa verið fátíðar hér-
lendis gæti farið svo að fólk
yrði tortryggið í garð rannsókn-
arinnar og brygðist hið versta
við, er farið væri að spyrja um
viðkvæm málefni, svo sem gift-
ingu og fjölskyldulíf. Þess vegna
mun ég leitast við að gera hér
í stuttu máli grein fyrir rann-
sókninni, hverjir verða valdir
og að lokum hvernig unnið verði
úr niðurstöðum.
Rannsóknin nefnist „Fjöl-
skyldusamsetning og giftingar-
fyrirkomulag á íslandi, svo og
viðhorf til þess“.
Rannsóknin er í formi spurn-
ingaeyðublaðs með 190 spurn-
ingum, sem ég mun fylla út
sjálfur í sérhverju viðtali (þó
mun fó'lki gefinn kostur á því
að fylla sjálft út hluta þess
og senda mér það með pósti).
Spurningarnar má í höfuðdrátt-
um greina í 12 hluta: 1. uppeldi
þess spurða. 2. uppeldi barna
hans (eða væntanlegra barna).
3. Efnahagur hans og foreldra
hans, hlutverkaskipun innan
heimilisins. 4. Áhrif nýbygginga
á íslenzka fjölskyldu. 5. Húsa-
kostir, heimilisval, herbergja-
skipan. 6. Samband makanna. 7.
Trúlofun. 8. Óvígð sambúð. 9.
Óskilgetin, skilgetin börn. 10.
Framkvæmd stofnunnar bú-
skaps. 11. Viðhorf til skilnaðar.
12. Viðhorf til alls er viðvíkur
giftingu og fjölskyldu.
Spurningum er raðað þannig
að sérhver spurning er sem sjálf-
stæð eining, en samt í samhengi
við aðrar spurningar, þannig að
eðlilegar viðræður ættu að
myndast. Ástæðan fyrir því að
hafa sérhverja spumingu sem
sjálfstæða heild, er sú, að engin
spurning á undan þeirri spurn-
ingu er spurð er í það og það
skiptið má hafa áhrif á svar
þess spurða. Ennfremur eru
margar spurningar endurteknar
með ákveðnu millibili til þess að
athuga hvort hinn spurði sé
sjálfum sér samkvæmur. Hvert
atriði, sem spurt er um, er venju
lega fjórþætt. í fyrsta lagi er
RITSTJÓRN • PRENTSMIÐJA
AFGREIOSLA'SKRIFSTOFA
5ÍIVII 10-10D
Pétur Guðjónsson.
spurt um staðreyndir og viðkom-
andi beðinn að velja einn af
mörgum möguleikum. í öðru lagi
er sama spurning endurtekin
með breyttu orðalagi og viðkom-
andi frjálst að svara hverju sem
honum hentar. í þriðja lagi er
viðhorf til þessa atriðis og við-
komandi gefinn kostur á að velja
fyrirfram möguleika, en í fjórða
lagi igetur viðkomandi svarað
svipaðri spurningu um viðhorf
til atriðisins með frjálsu orða-
vali. Þetta spumingaform ætti
þess vegna að gefa góða mynd
af fjölskyldu og giftingu eins
og viðkomandi telur hana vera
(suppositional), og eins og hann
álítur að hún ætti að vera (Nor-
mative). Ennfremur munu
spurningarnar með frjálsu orða-
vali fyrirhyggja að víðtalið verði
of þurrt og staðreyndakennt og
gefa viðtalinu kryddaða heildar-
mynd. í heild ætti viðtalið að
taka l—lVz klst. ef haldið er að
efninu.
150 manns hafa verið valdir í
Reykjavík með tilliti til aldurs,
kyns, hjúskaparstéttar, mennt-
unar og hversu lengi þeir hafa
'búið í Reykjavík. 83 eru giftir,
39 einhleypingar, 6 skildir að
lögum, 6 skildir að borði og
sæng, 6 í óvígðri sambúð.
Hafa þessir verið valdir af
kjörskrá (21 árs og eldri), þann-
ig að 40. hvert nafn hefur ver-
ið tekið, en úr þessum hóp (tæp-
lega 1200) hefur öllum einstakl-
ingum verið skipað niður í
flokka eftir framangreindum
eiginleikum, en úr þeim hafa
einstaklingar verið valdir af
handahófi.
Fyrst í stað verður gerð at-
hugun á hvort spurningaeyðu-
blaðið sé heppilegt (hvort of
margar eða of fáar spurninigar,
hvort breyta eigi orðalagi o. s.
frv.) og býst ég fastlega við að
eyðublaðið eigi eftir að taka
miklum breytingum. Þessi þátt-
ur rannsóknarinnar mun hefjast
mánudaginn ll. júlí en sjádf að-
alrannsóknin 14. júlí.
Úr rannsókninni verður svo
unnið í haust og vetur og verð-
ur tölva (rafeindaheili) notuð,
en án hennar væri þetta eilífð-
arvinna. Ennfremur vonast ég
til að njóta aðstoðar góðra
manna hið vestra, svo sem ég hef
notið nú þegar hér heima á
ómetanlegan hátt.
Ég vil taka það fram og beina
því sérstaklega til þeirra er fyr-
ir barðinu verða á þessari rann-
sókn, að hvergi mun nafn þess
Franskir karlmannasandalar
Fjölmargar gerðir, verð kr. 178,-
Skóbúð Austurbæjar
Laugavegi 100.
Stór kvenskómarkaður í Kjörgarði
Veljið sjálf skóna.
Skókaup
Kjörgarði, Laugavegi 59.
Kvenskómarkaðurinn Kjörgarði
Ódýrir kvensandalar og töfflur. Verð frá kr. 198.—
Fallegt og fjölbreytt úrval.
SKÓKAUP, Kjörgarði, Laugavegi 59.
FARO-ÞÖK -
IBYGGIIGHRIMÐ
Með því að klæða flöt, eða lítið hallandi þök með FAROSHEET-
gúmmí er hægt að fá þau örugglega vatnsþétt.
FAROSHEET er veðrunarþolið, slitsterkt, sjálfþéttandi og teygj-
anlegt.
Vatnsþéttur krossviður klæddur FAROSHEET er negldur beint
á sperrurnar.
Steypt þök er hægt að klæða FAROSHEET með eða án ein-
angrunar á milli.
FAROSHEET hentar einnig til viðgerða á lekum þökum.
Útvegum sérþjálfaða fagmenn til þess að leggja FARO-þök,
gegn föstu tilboðsverði. Ábyrgð á efni og vinnu.
Nokkur FARO-þök hafa þegar verið sett upp í Reykjavík og
nágrenni.
Allar upplýsingar gefur
GLER HF.
Brautarholti 2, Reykjavík. — Sími 19565.
INGIMUNDUR MAGNÚSSON H.F.
Sími 52430.