Morgunblaðið - 01.07.1969, Blaðsíða 11

MOR/GUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. JÚLÍ 196-9
11
Snæfellsjökull.
Aö stækka sjálfa n sig
Morgunstund oð Búðum
ÚG RUMSKAÐI við Ihljóð, sem
ég áttaði mig ðklki á strax, en
þó var það kuinnuglegt, Svo
vaknaði ég til fulls og þá kom
vitundin um hvar ég var stadd
ur o-g bar um leið kennisl á hljóðið.
Ég var eklki Iheima hjá mér í
Rey'kjavfk, heldur vestur á Búð-
um á Snæ-fellsnesi og þetta hljóð
var sjávarniður, kyrrlátur, fró-
andi niður logniölduinnaæ á eyr-
arhorninu aus-tan við Búðaós.
Ég lá noklkra stund í rúminu,
hreyfingarlaus, og lét þennan
grunntón allra tóna streyma inn
í sál mína, reyndi að opna allar
gáttir og skúmaúkot svo að hann
gæti sópað út öllum hégórna og
húsasikúmi hinnar hversdagslegu
tilveru, s/kerpt bragðlauka vit-
undarinnar og gert hana næm-
airi fyrir þeim dásemdum, sem
ég fann á mér að biðu mín úti.
Klúkkan var ekki orðin 7, ég
ýtti gluggatjöldunum til hliðar
og tilfinningin varð að vissu. úti
beið mín óviðj afnanlegur morg-
umin, nei hann beið ekki, hann var
að líða eins og allir morgnar og
ég mátti engan tíma missa.
Er ég opnaði útidyrnar á hót-
elinu stóð Jöikullinn andspænis
mér í svo upphafinni fegurð og
hreinleika, að fagnaðartilfinning
in varð næstum að líkamlegum
sársauka. Það er engin leið að
andmæla því, að þetta fjall 'ief-
ux máttuga töfra, umtfiram flest
önnur fjöll, og sá sem einu sinni
gefiur sig þeim á vald ve.ður
aldrei sami maður aftur. Þaðan
í frá á hann í huga sínum töfra-
mynd, sem veitir honum ein-
hvers konar uppljómiun, eykiur
honum gleði og um leið kjark,
geriir hann dálítið stærri. Þó að
jö-kullinn sveipi skýjahött að
höifði sér, heldur hann samt
þessu valdi óskertu, þá hljómar
hin styrlka rödd hans í huga
manns: „Þú veizt að ég er hér,
þú átt mynd mína í hiugskoti
þínu og hún á ekki að blikna þó
að ég hylji ásjónu mína. Að sjá
mig gerir daginn að hátíð, og þið
dauðlegu menn mynduð naum-
ast þola slíka kraiftbirtingu á
hverjum degi“. Ég fann það
greinilega þarna á stéttinni, að
hinn hvíti ás hafði lög að mæla.
Niðurundan Jöiklinum stóð út
vörður hans í suðri, Stapafellið,
sveipað svörtum vilkurislkriðum
frá rótum að efsta tindi, algjör
andstæða hins hvíta hjálms. —
Næst mér vaj- Búðarhraunið,
furðulega úfið og sundurtætt yf-
ir að llíta en elur þó ótrúlegt fjöl
gresi í grónum lautum og stór-
vaxinn buhknagróður í djúpum,
Skuggasælum hraunkötlum. í
miðju hrauni reis boglína eldgígs
ins Búðakletts, gott dæmi um
það, hvernig fullkomin farmteg
urð getur orðið til í tröllslegum
umbrotum elds úr iðrum jarðar.
Ofan við hraunið glitruðu slkrið-
ur Axlarhyrnu í óvenjiu skýrum
litum, kögraðar fagurgrænu
túni. Þar átti hann heima, hann
Axlar-Björn, afbrotamaðurinn,
sem þjóðsagan gæddi þeirri for
herðingu að sjá ékki til sólar. Nú
skín sólin þar glatt á 15-barma
hóp.
Austan við Hraunhafnardal,
sem þjóðvegurinn liggur um upp
á Próðárheiði, hellti Bjarnar-
foss grannri bunu fram af háu
bergi, niður á stóran skafl í
hamxakverkinni. Rödd hans barst
ðkki til mín í morgunkyrrðinni,
enda spáir hún veðri oig heyrist
því éklki nema ástæða sé til. Þar
efra stóð svo ein af furðumynd-
um íslenzkrar náttúru, Mælifell
á ljósum líparífiklæðum en al-
gjorlega gróðurvana. Þetta er
spreragigígur í ætt við Hverfjall
í Mývatnssveit, en mikið hafa
höfuðskepnurnar verið snyrti-
legar í stórræðunum, er þær
settu fjallið þarna, engu líkara
en að þær hafi rakað að því
dreifinni svo að gróðurkraginn
við rætur þess fengi að njóta sín.
Ofar á fjallinu, og dálítið austar,
gnæfir mikið bergtröll, Stakk-
fell, en mænirinn myndar hnúka
röð Helgrinda. Kuldalegar eru
þær og svipmiklar og sannariega
hæfir þeiim þetta kyngimagnaða
nafn, sem Þónhallur lætur von-
andi í friði. Túnin í Böðvars-
holti eru orðin fagurgræn en
austur af þeim er Bláfellshraun,
eins og dökkur Skuggi. Fjallshlíð
in ofan við það er öll klepruð af
hrauntaumum því að uppkomu-
staður þess er gígurinm Raaið-
kúla uppi á fjallsbrúninni. Ogn-
vekjandi en ægifagur hlýtur
hann að hafa verið fossinn sá.
Svo rölti ég austur fyrir hótel-
ið, sólin stóð lágt yfir Þorgeirs -
felli en töluvert lengra til aust-
urs sáust hamraveggir Hafu.rs-
fells og Kolbeinstaðafjalls, sveip
aðir sólmóðu. En fyrir fótum
mér, neðan við hraumstallinn,
var ósinn, sólfáður og banma-
fullur; ég hafði' hitt á óskastund
ina, liggjandann eða straum-
slkiptin. Meðfram eyrinni að
austan var ennþá dálítið inn-
streymi en mín megin var út-
stireymið búið að ná yfirhönd-
inni. Innar í ósnum voru að
myndast litlar, titrandi hringið-
uir, hér titraði hið stolta haf í
jarðarfanginu eins og elskhugi
sem kvíðir óumflýjanlegri skiln
aðaristund. Það rifjuðust upp
fyrir mér nokkrar hendingar úr
hinu máttuga kvæði Einars Bene
diktssonar, Útsær:
„Báruraddir í vogavögguraum
þegja.
Ein vísa er aðeins hvísluð niður
í ósi.
Tíminn er kyrr. Hann stendur
með logandi ljósi
og litast um eftir hverju, sem
vill eklki deyja“.
Ég settist niður á vallgróna
hraunþúfu á brúninni, til að
fylgjast með þessari hljóðlátu at
höfn hafsims, sem þó stjórnaðist
af ámóta reginafli og hamifarir
elds og íss, er þær herja sem
akafast á ásjónu landsins. Út-
fallið náði smámisaman yfirhönd
drami, Ibónugijiáilfiniið á eynainodidiain-
um breytti um tón og dó svo
alveg út. Það var engu líkara en
að hafiniu slkrikaði fóbur írá
ströndinni, í ósmynniniu mynd-
aðist eins og grunn dæld, sem
síðan færðist inn eftir honum og
teygði til sín straumrastir frá
báðum hliðum. Á fáeinum mín-
útum var allur þesisi glampandi
flötur kominn á hreyfingu og
hún varð stöðugt hraðari og hrað
ari, hvítir froðutoppar sigldu
hraðbyri fram hjá mér til hafs,
eins og stásslegar skútur. Vissiu-
lega átti þetta hljóðláta sjónar-
spil sína seiðmögmuðu töfra,
engu síður en Jökullinn.
Það dró ský fyrir sólu og um
leið kom svalt morgunkul svo að
ég fór inn. Ég náði mér í rit-
föng, settist að í setustofunni og
fór að leitast við að breyta áhrif
um stundarinnar í orð en það
gekik erfiðlega, áhrifin höfðu
verið svo sterk og hugurinn var
ennþá allur í uppnámi. Ennþá
var ég einn á ferli, enda ekki bú
ið að opna hótelið fyrir gestum.
Svo birtist húsmóðirin, Lóa Krist
jámsdóttir, bauð mér glaðlega
góðan dag og leit svo brosandi
út um glerveggi setustofunnar.
„Þú varst heppinn með morgun
inn, frændi", sagði hún um leið
og hún gekk út á stéttina, til að
sækja sér dálítinn styrktarauka í
eril og önn dagsins. „Þú varst
heppinn með morguninn“ endur
tók ég með sjálifum mér. Jú, svo
sannarlega hafði ég verið hepp-
inn, en það geta fleiri verið það
en ég. Við, getum öll verið það,
hvar svo sem við erum stödd á
landinu ökkar, ef við aðeins vilj
um opna augu okkar fyrir feg-
urð þess, látum töfira þess göfga
sál okkar. Slfkt mun hverjum
og einum reynast ómetanlegur
stydkur í viðleitninni að stækka
sjálfan sig.
Gísli Gvimundsson•'
FERÐASPJALL
Anatvkea — Kópavogur
ÉG hief að uinidainföriniu verið að
leikia í leikriiti sem bygglt eir á
sönraum atíbuirðum og fijallar að
miikLu Leytf uim útrýmiinigu Rússa
á Gyðingium úr Úkraímiu. Þetta
gierðist urn og efihiir síðustu a/Lda-
mót. Þær þúsurudir álhiorfienidia,
sem séð hialfia „Fiðflarairun á þak-
intu“, hiafia mijög gtneinálegia láitiiið
í Ijós saimaið sinia rnieð þesau fólki,
sem svo grimim/dairíLega var ofsótt.
Kanmiskie hiafia þessir átíbuirðlir
rifjaisrt; upp fyrir mörgiuim þeiirra,
siem ko«min/ir enu á efri ár, en
hinis vegair ofsákmaiiíbrjálæð'i Hiltl-
ers, fyrir þeám siem eru á miiiðj-
om aldri. Nú geiba „alS ajiálf-
söglðu" verið til mtenm sem fyll-
ast hrifnirngiu yfiir dLíkri va/Ld-
heitiragu á þeim siem smærtri eru,
jaifnrvel í okkar 1'ifcLa þjóðfölaigi.
Þesoir mienn vilja Lílka flá úbrás.
En ruú vilil bama svo iLla til fyrir
þá, að 1 okkiar iaindi er avo fiátt
um Gyðiniga eða niagra, *að her-
tfierð gegin þeim myradli alls ekfci
Veitía þessum miöninium tiLMýði-
lega fiuflflinæginigiu. Hviaið er þá tifl
ráða? Þa0 eru ekfci til Gyðinigiair
og það em elkki tilL raegrar, en
það enu til hundar!
Ég er KópaivogSbúi og þann
tímia sem ég hef átt þar heimia,
hef ég ekki talið ástæðu tifl aið
Líta ‘alðra samborgara miíraa tor-
tryggniisaiugum eðia gruna þá um
fasismia, hvorki yfirvald nié aðna.
En hvaið gerist? Einmitt 'um það
leyti, sem firiðelskaradi fólk rifjar
upp, mieð vilðlbjóði, útrýmiiinigar-
herferðir stíóhþjóðaninia, igeriist
þaið í þessuim litflia, íriðsæila bæ
raorður uindlir heimsskaiu/ti, alð iran
um 'bréfalúgur á hurðum þeirra
4(0—50 siálrua sam eiga hurad
(fyrst Gyðiragar em ekki fyrir
heradi), er lauimialð bréfli, þar s©m
þesisu fólki er sagt stríð á harad-
ur. — Sökin, eða glæpuriinin er
sá, aið þetta vopnfliausa og firið-
eldkaradli fiófllk, sem í fiLeistum til-
fielium eru uragfliinigar og börn,
á iítiran, fiaJHegan og góðain viin,
setm er svo óiiánssaimiur aið heitia
hundur. Ég segi vopLauis, vegraa
þass a@ hið háa yfiiinvaflid boðar
þess'a ^kilyrðislausu og másk-
uraraartlausu útrýmiimgu að baki
þedirra byssiukjiaifta, sem kallast
iög. Hifit er svo anraaið miál, alð
þessi lög gm sennálega löntgu úr-
ellt og þynftu að eniöunslkoðast á
mianinúðlagum gruinid'velli hiið
allra fynsta. — En mér ar spuirn:
Hvaða lög veita bæjiairyfirvöld-
uinium heimiild tffl að segja sáflar-
Lífi barma sitirið á heradur? Er ékk-
ert til steim heiltir miaranúlð, þegar
lög eru amraars vagar? Þaið er
miairgsömniuð sbaðireynid, aið sáflar-
Legt áfail getur haft mjög aflvar-
legar afleiðinigar fyrir líf og
fraimltííð ólhiarraað^ uraglinlgs. Leyif-
iist rniér alð banida á, að hunidar
geta verið emgu miinmli viniir
mianinsiras ©n miaðiuráinm sj állfiur,
og því hlýtur ávafllit alð vara sárt
að verða að hiorfia á vin sinin
drapinmt, ©kki sízt fynir bamn,
jafinivefl þótt viniuirimm ®é huindur.
Það ökaðair eteki alð geta þess,
í þessiu siamlbanidi, að Kópavogur
á við sín uniglimigarvandlamiál að
stríða, eins og aðrir 'kauipstaði'r.
Ég þekki það, eimis og svw maarigiir
aðrir, hvað það ©r að meyraa alð
fiomða umigflin'gum firá slæmium fé-
Laigsskap og slæmium áhirifium.
Gafðiu dóttur þinmii eða syni þím-
um hurad og sjáðu fcill, hvomt elkki
verðuir breytíimg til hiras betra.
Að ioikum vifl ég talka það
firam, alð hiumiduránin okkar hefiur
að mestiu baldið firá húsi mirau
og garði þeimri afliræmidlu fcatta-
plágu, sem harjiar Kópavags-
kiaiups'bað. En þar til huinduriran
fctom á heimiili miiltt, 'hafia kettir
Stíundað fiugla.- og ungaveiðar í
garði mfiraum, á líkan hátt ag
yfirvöldin (í slkjóiLi ilagararaa að
sjáLfsögðu) ætíla raú á baimia-
sálraa- 'Qg hu'ndaveiiðar.
En, sem sagt, herfierðim er haf-
in! Útírýmiing í Ainaitevka! —
úitirýmiirag í Kópavogi!
Þökk fyrir birtirugiuiraa
Róbert Arnfinnsson.
MYWDAMOT hf.
1
PRENTMYNDAGERÐ
AÐALSTRÆTI 6
SÍMI17152
Útvarpsvirki
Sveinn í útvarpsvirkjun óskar eftir atvinriu.
Tilboð óskast send afgr. Mbl. fyrir 5 júlí n.k. merkt: „376”.