Morgunblaðið - 20.09.1969, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. StEPT. 1869
11
Sveinn Valfelts:
Samhengi atvinnu-
mála og lífsafkomu
FYRIR tæpum 2 áruim var efnt
ti)l riötaræðmia á vegiuim Stúdeinta-
félags Reykjavíkur um málefnið
„Eru verkföll úrelt” eða með öðr
uim orðum, bvort ihin heÆðbundna
aðferð í kjarabaráttu verkalýðs-
samtakanna með verkfaU, sem
ógnum og aðfei'vopn, mæði hin -
um raunverulga tilgangi, að afla
baettra lífstajara til hamda við-
komandi launþegum.
Komu fram rökstuddar skoð-
anir á þeim fundi um, að draga
bæri mjög í efa, að þessi aðferð
væri nammvemuieiga leið til bætitra
lífskjara, eins og það stundum
er orðað og að hún væri sú ár-
angursríkasta og bezta til að ná
settu marki, sem sé efnislegum
Ufskjarabótum launþega al-
mien.nt.
Ernda þótt þessi hermaðiairað-
fernð hiefði á siinuim tima reynzt
hin vænlegasta til sigurs, þyrfti
elklki silíkt að gilida uim aíllliam ald-
ur. Á þoasiu sviði sem öðnum bmeyt
ist aðstaðan og það, sem eitt
sinn þótti hið ákjósanlegasta og
ómissandi verður úrelt fyrir
breyttar aðstæður og nýja og
aukna þekkingu og skilning á
málefnum. Nýtt er alltaf að taka
við af því gamla á öllum sviðum
lífsins í óendanlegri framvindu
tímans.
Athuganir á nýbirtum hag-
skýrslum firá Bandaríkjum Norð-
uir Aimeriku varpa nokknu ljósi
á þessi mál, en þar er, eins og
tauinmiuigit eir, kaupgjafldsibamátita
laiuinlþeiga, eða ventaalýðsbairáitt-
am, einis og það er stumdum niefinft,
háð með hinum hefðbundnu notk
umium verkifiaiHisimis tii að kmýja
finaim fnaimsettair kiröfiur. Jafnian
mæsit eftir áikveði'ð þóf edm-
hver ámamigiuir í moktarum
tölulieigium taauphætafoumum,
beiiruum eða óbeimum. Em sputrm-
inlgirn eir, hver hefir himm
maiuinveinutagi ábati þesisiainar bar-
ó'ttuiaðferðar vemið og gat ekki
hiniu siatnia verið niáð með oðram
ieiðum og mmmi fyrirhöfin.
Á síðast liðnum 10 árum hefir
náðst að fá fram 50prs. kaup-
hækkanir í Bandaríkjunum, eða
um 5% á ári að irueðaltaflá. En
hvað hefir svo raunverulega á-
unnizt? Það kemur í ljós að lífs-
kjörirn hiaifa ekki batniað að sarna
sikiapi og þessar tölur hljóða um.
Þrátt fyrir, að frá okkar bæjar-
djrrum séð og eftir því, sem við
enum vam.ir við, að þessar tölur
séu mjög svo hóflegar. Samt sem
áður hefir það sýnt sig, að kaup-
hækkanir þessar reyndust efna-
hagslífinu ofviða og afleiðingin
vamð verðbólga, er tók til bakia,
það sem taflið var að hefiði
áuminizt. Jafinfiramt leiddu töfliu-
legar kauphækkanir af sér, að
aðilar færðust upp í staattstiiga,
þar sem beitt er hinni kunnu að-
ferð, að láta tekjuhærri aðila
bera hærri skattabyrði, en þá
tekjulægri, án tillits til, hvort
þeir njóti meiri eða minni þjón-
ustu afi hiemdi samféfliaigsiims.
Þegar dregin hafa verið frá
þesisairi 50% kauphækkun,
verðrýrmum pemiimigainina og stig-
hækkun skattanna, kemur
því miður fram harla ólík mynd,
þeiinri, er tölunmar benda til. Hin
raunverulega hækkun kaupmátt-
ar launanna eða raunhæf lífs-
kjarabót, verður hjá lægri launa
flokkunum aðeins um 6prs. en í
hærri launaflokkunum um 3prs.
að mieðaltali. En í sumum milli-
flókkiunum ekki nein og sumum
minni en emgin.
Þetta er þá allt, sem raunveru-
laga hefir náðst. En þetta er að-
eins önnur hlið málsins. En hvað
er svo það sem tapaðist og ekki
befiir verið taiiÖ fmam tifl. frádnátt
ar, er áramigur bamáttummiair vair
tíundaður.
Á síðastliðnu ári voru bapaðk
vinnudagar vegna vinnudeilna í
Bandaríkjunum 49 milljónir
vinnudaga. Til samanburðar má
geta, að í hinu erfiðleikum
hrjáða Bretlandi töpuðust á
saima tkna, þó eiktai nema
4.692.000 vininudaigar. Em í Vest-
ur-Þýzkalandi var myndin æði
ólík. Tapaðir vinnudagar vegna
vinnudeilna voru á siðastliðnu ári
aðeins 25.249.
Við leatur þessana taflma væri
ekki úr vegi að athuga ástandið
á voru eigin heimili. Á fyrri
helmimgi þessa áirs, serni reyndaæ
er eiinm af þeiin hæstu í töpuðuan
vinnudögum um undanfarin ár,
töpuðust á íslandi frá 1. jan. til
30. júflí, hivorki mek né minma en
147.059, eða nærfiellt 6 sknniuim
fleirii em í Vestur - Þý zkalandi
öRu.
Nú er íbúatala fslands 1.000
sinnum minni en í Bndaríkjun-
um, en um 250 sinnum minni en
í Vestur-Þýzkalandi og svipað í
Bretlamdi. Hvertnig hljóða þá
þssar tölur okkar saman borið
við ofangneind lömd, er teflrið er
með í reikninginn mismunisr
fólksfjölda landanna. Samkvæmt
slíkum útreikningi töpuðu fs-
lendingar' í sínum vinnudeilum.
6 sinmuim ffleiri vimmudögiuzn em
Bandaríkin, 15 sinnum fleki
en Bretland, 2940 sinnum fleiri
en Vestur-Þýzikaliamd.
En hverj'ar eru sivo ýmsar aðr-
ar afleiðingar þessa ástands.
Hvaða áhrif hefk þetta á verð-
gildi og styrkleika gjaldmiðils
þessara landa. Launahækkank í
Bamdarítajumiuim haifa fraimk'al'lað
verðhækikiamir, sem gert hafia
Bandaríkin ósamkeppnishæf við
önnur lönd og sem leitt hefk til
stórs samdráttar í útflutningi
Bandríkjanna og þar af leiðandi
dregið úr atvinnumöguleikum í
landinu. Til viðhótar og sem af-
leiðing þessa ástands, hefir svo
inmiffluitniinigUT exfliendis varmimgs
stóraiukizt, sem að sj'álfisiöigðu
dregur að sama skapi úr hinni
innlendu framleiðslu og atvinnu
möguleikum.
Ein afleiðing þessa ástands er,
að verzlunar- og greiðslujöfnuð-
ur Bandaríkjanna er orðinn bað
óhaiglstæður, að Banidiarí'kiin eru
orðim veruitega uggiamidi uim gemigi
myntar sinnar og heyja harða
baráttu fyrir, að dollarinn falli
ekki á alþjóðagjaldeyrismörkuð-
um. Frankinn er nýfallinn og all-
k þeikkja ástamd starflimgspumds-
ins. Um hinn þyrnum stráða veg
Isiisnzkis gjalthnáðills er bezt að
tala sem minnst.
En enfiðfleikai' þýzka gjaildmið-
ilsins eru í því fólgnir,' að það
þarf að neimbast við að hailda
gildi hans niðri, sem sé hindra
að miairflrið stígi í verði á aflþjöðia
g j aldey risimarkaði.
Tafliar þetta óistand ekflri sínu
máli. Er þetta ekki spegilmynd
þeimax stefmu og þeas ásitands,
sem ríkir í kaupgjalds og efna-
hagsmálum viðkomandi landa.
Héæ að firaimiam hafia veirið
dregnar fram nokkrar efnahags-
legiar hliðiar þessa máfls, er sflril-
greindar verða með tölum. En
það eru fleiri hliðar á þessu
máli. Þegar verðgildisundirstöð-
ur efnahagslífsins raskast svo
mjög, sem raun hefk á orðið hjá
oss, ruglast allt heilbrigt mat og
dómigreind manna á efnahagsleg-
uim efimuim og raiumveruiegt tap
gefiur komið firam, sem töktlegur
gsróði. Sflíkt áistand gietur leifit tii
þess að rmemm dnaga namgar
áflyktamk af römgum fbrgemd-
um, sem getur hasfit ómælt
tjón í för imeð sér. Það hef-
k enmlfiiemur isýmt ság að
siíkit ástamd brýtur a‘ð lokium
niður alla efnahagslega ábyrgð-
artilfinningu þjóðanna og slíkt
ástand getur valdið miklu meka
tjóni, en allar tölur fá skýrt.
Þetta neymdu Þjóðverjar eftir
fyrri heimsstyrjöldina og haga
sér nú eftk sinni dýrt keyptu
reynslu fyrri ára.
Fram komnar staðreyndk og
fengin reynsla er til þess að not-
færa sér rétt, draga ályktanir af
þeim og haga sér eftir þeim.
Þatrta er uindiristaiða alflma fnam-
fara og endurbóta, en ekki hitt
að berja höfðinu við steininn. Er
ekki tími til kominn, að við hætt-
uim að barja höfðimiu við stiedm-
inn og reynum að finna nýjar og
bet-ri ieiðir í efin'aluaigisirmálum vor-
uim, er ieitt geti tdl betri áramig-
uirs, em þær, sem við fnam að
þessu höifium stefimuilíitið namigllað
efitk.
Eins og að framan hefir verið
nefnt, hafa Þjóðverjar mikflar á-
hyggjur af, að hækkun marks-
ins geti haft í för með sér rösk-
uin á efiniahaigslegu jafimvægi
þeflmra og þek leitast við
að fiimma ákjósömfliaga leið tifl a@
hindra, að markið hækki í verði
og deila þar mjög um leiðir nú
fyrir væntanlegar kosningar.
Glöggur maður hefk bent á
leið, er vkðist vera nokkuð ör-
uigg og eintföld. Þar er að lóma
Þjióðverjum uim motakuæt skeið
forustumenn í kaupgjaldsmálum
og eifimalhaigsmiáfliuim íslandis. Það
værd efltki víst að þak þyrfitu að
vera þar lengi til að árangur af
dvöl þekra næðist. Þeir hafa
reynslu í þessum hlutum.
Kammislki vflldu Þjóðverjar gjialdia
oss með að lána okkur sinn aldr-
aða Dr. Erhardt. Það væri ekki
víst að við töpuðum mifldu á
skiptunum.
Sendisveinn óskasf
Blóðbankinn óskar eftir að ráða sendisvein nú þegar.
Yinnutími 2 klukkustundir á.dag.
Upplýsingar í Blóðbankanum, sími 21511.
Skrifstofa ríkisspítalanna.
Óinnréttuð rishæð um 200 ferm. á góðum stað í Austurbæn-
um til sölu. Hentug fyrir léttan iðnað, félagsheimili eða annað
slíkt. Útborgun samkvæmt samkomulagi. — Upplýsingar
HRAFN HARALDSSON,
löggiltur endurskoðandi
Smáragötu 6 sími 19930.
Húsbyggjendur
Húsbyggjendur
ERUM FLUTTIR AD ÁRMÚLA 7
Við bjóðum ykkur eftirtaldar byggingavörur
HANNO
PLAST-ÞAKRENNUR
VINYL GÓLFDÚKAR
— GÓLFFLÍSAR
— VEGGFLÍSAR
1 — GÓLFLISTAR
<8 ANDERSON
ÞAKPAPPA 10 gerðir
LOFTVFNTLA 3 gerðir
ÞAKNIÐURFÖLL 2%” 3” 4”
SVALANIÐURFÖLL 2»4” 3” 4”
KANTPRÓFÍLAR
ÞAKPAPPI
ASFALT
ASFALTGRUNNUR
PERTEX ÞÉTTIEFNI
Xpumav/Í
fOAM GLASS'
FRAUDGLERS
EINANGRUN
lass
mited
EINANGRUNARMOTTUR
2” með ÁL-pappír
2” með kraftpappír
T. HANNESSON & CO. HF.
ÁRMÚLA 7 SÍMI 15935
□mu.i»
Ceramic
Floor
Tiles
T
CERAMIC GÓLF-
OG VEGGFLÍSAR
1
Við höfum sérhæft okkur í frá
gangi þaka og höfum í okkar
þjónustu sérhæfða starfskrafta
á þessu sviði.
— Gerum tilboð í verkin.
— Veitum ábyrgð á efni og
vinnu.
n
■