Morgunblaðið - 08.05.1971, Blaðsíða 8

8
MORGUNBL.AÐK), LAUGARDAGUR 8. MAl 1971
Hagstætt verð fyrir
síld úr Norðursjó
— ætti að fást í í»ýzkalandi í sumar
Rætt við Ludwig Janssen
umboðsmann í Bremerhaven
— Ég er hingað kominn til
þess að hitta ísl. síldarútvegs
menn, hvar sem er á landinu,
og fá þá til þess að landa
afla sínum í Þýzkalandi. Að
vísu fá þeir betra verð í Dan
mörku heldur en í Þýzka-
landi, en þegar danski mark-
aðurinn er fullur, verða þeir
að selja afla sinn annars
staðar. Það er þess vegna,
sem ég er hingað kominn til
þess að hitta að máli þá, sem
gera bátana út. Ég byrja hér
í Reykjavík, en fer síðan til
Keflavíkur, Grindavíkur og
Vestmannaeyja. Þar á eftir
fer ég til Akureyrar og það-
an sennilega til Neskaupstað-
ar, Eskifjarðar og Seyðia-
fjarðar.
Ludwig Janssen yngri,
framkvæmdastjóri samnefnds
umboðsfyrirtækis í Bremer-
haven í V-Þýzkalandi kom3t
þannig að orði í viðtali við
Morgunbl. í gær, þar sem
hann skýrði frá ýmsu, sem
nú er efst á baugi varðandi
markaðsmál á sífd og fleiri
fiskitegundum í V-Þýzka-
landi. Er fyrirtæki hans um-
boðsmaður ísl. togara og síld-
veiðibáta í Bremerhaven, en
faðir hans hefur verið ræðis-
maður íslands þar í borg frá
1930.
Janssen rakti það m.a., að
innan tíðar hyggst Efnahags-
bandalag Evrópu taka upp
nýtt fyrirkomulag í fisk-
markaðsmálum og ætti úr-
slitafundurinn um það mál
að fara fram nú í maí. Fyrir
hendi væri sérstakt lágmarks
verð á fiski innfluttum frá
löndum utan EBE svo sem á
þorski, ufsa, karfa og ýsu.
Hefði þetta lágmarksverð
verið mjög hátt í fyrstu og
hefði það komið niður á fisk
sölum íslendinga í Þýzka-
landi. Síðan hefði komið ísl.
sendinefnd til Brússel og
sagði Janssen, að hún hefði
staðið svo vel fyrir máli sínu,
að öll aðildarlönd EBE að
Frakklandi undanteknu
hefðu orðið sammála um, að
þetta lágmarksverð á fiski
frá íslandi yrði að lækka og
það yrði að halda því niðri.
Með þessu lágmarksverði
er átt við það, að ef verð á
fiski fer lægra en það er, þá
má ekki lengur flytja hann
inn, það er að segja ef verð
á fiskmarkaði fer niður fyrir
þetta lágmarksverð, þá verð-
ur að setja fiskinn í fiski-
Ludwig Janssen
mjöl. Sé þetta lágmarksverð
mjög hátt, þá er sú hætta
alltaf fyrir hendi að fiskur-
inn verði seldur í fiskimjöls-
verksmiðjur og íslendingar
hafi þá ekki af því neinn hag
að selja fisk sinn til Þýzka-
lands.
— En nú i vor, hélt Lud-
wig Janssen áfram, — verður
haldinn úrslitafundur, þar
sem þetta lágmarksverð verð
ur ákveðið. Við höldum, að
það verði látið samsvara
þýzka lágmarksverðinu nú,
þannig að engin breyting
verði á markaðsskilyrðunum.
— Þetta á við um íafisk-
inn, en þá er það síldin.
Hvað hana snertir, þá hefur
þvi verið þannig farið, að
ekki hefur verið greiddur
neinn tollur af síldarinnflutn
ingi í Vestur-Þýzkalandi og
verður ekki heldur í fram-
tíðinni. Þetta þýðir, að með
tilliti til ísl. síldarbátanna
verða skiiyTðin að þessu
leyti þau sömu og í fyrra.
Ástandið er þannig nú, að
við erum uppiskroppa með
síld, allar birgðir eru búnar
og síldariðnaðurin þarfnast
síldar mjög brýnt.
Hvað verðlag á sildinni
snertir, þá er allt undir
stærðinni komið. Ef hún er
smá, þá fæst náttúrulega ekki
nema lélegt verð fyrir hana,
en ef hún er stór, má gera
ráð fyrir því, að það verði
um 35 pfenning fyrir pund-
ið, eða um 70 pfenning fyrir
hvert kg. En þá verður auð-
vitað að leggja síldina í
kassa. Ég vil því segja, að
þegar ísl. bátar leggja nú af
stað til síldveiða í Norður-
sjó, þá eru horfur fyrir þá
mjög hagstæðar.
Þegar íslendingar landa
síld sinni í Danmörku, þá er
því ekki þannig farið, að
Danir hafi þorf fyrir alla þá
síld. Hún fer öll annað, ým-
ist til Svíþjóðar en þó í enn
stærra mæli til Þýzkalands.
Öll sú síld, sem ísl. bátar
landa í Skagen eða Hirtshals
er flutt með vörubílum suð-
ur yfir landamærin til Brem
erhaven eða Cuxhaven og
þetta er því aðeins krókur,
sem síldin tekur á sig — hún
fer til Þýzkalands eftir sem
áður.
Ludwig Janssen var þá
spurður að því, hvernig á
því stæði að hagkvæmara
væri að selja síld í Dan-
mörku en Þýzkalandi.
— Ég hef sjálfur spurt mig
þessarar spurningar, svaraði
Janssen þá. — Ástæðan ligg-
ur fyrst og fremst í því, að
ísl. síldarbátarnir geta farið
tveimur veiðiferðum fleiri á
mánuði með því að landa síld
inni í Hirtshals og Skagen,
sökum þess að fjarlægðin
þaðan á miðin er mjög stutt.
Ef þeir vilja fata til Bremer
haven, tekur það hálfan ann-
an dag.
Janssen var að lokum
spurður, hvað hann héldi um
gjaldeyriskreppu þá, sem nú
er komin upp í Evrópu, og
sagði þá m.a.:
— Ég býst við, að annað
hvort verði gengi vestur-
þýzka marksins hækkað —
sem þýddi, að verðið, sem
ísl. skip fengju fyrir fisk á
þýzkum mörkuðum yrði hag-
stæðara fyrir þau, þau
fengju fleiri ísl. krónur —
eða að gengi D-marksins
verði gefið frjálst og það
látið „fljóta“ upp á við smám
saman til þess að aðlaga sig
því verði, sem það ætti raun
verulega að hafa. En þýzki
útflutningsiðnaðurinn mun
kvarta, því að verð á vörum
hans erlendis mun hækka.
Ég get að sjálfsögðu ekki
sagt fyrir um, hve mikið
gengið yrði hækkað, ef tii
gengishækkunar kæmi, en
geri ráð fyrir, að það yrði
um 8% eins og við síðustu
gengishækkun.
Haukur Hjaltason:
Ný stefna í landbúnaði
ÞEGAR offramleiðsla verður á
mjólk og mjólkurafurðum er
gripið til þess ráðs að skera nið
ur hluta kúastofnsins til þess
að vinna upp offramleiðslu á
mjólk og framleiða nálægt þörf
um næsta eða næstu framleiðslu
ár. Þetta veldur aftur á móti
framleiðsluaukningu á nauta-
kjöti eitt árið, en tilfinnanleg-
um skorti næstu ár. Þetta er
bein afleiðing þeirrar stefnu að
hafa nautakjötsframleiðslu
að miklu leyti háða mjólkur-
framleiðslu.
f öðrum löndum eru þetta
tveir aðskildir stofnar. Annar
er mjólkurkúastofn, en hinn er
holdanautastofn með miklu hag
atæðara hlutfall milli beina og
kjöts. Auknum neytendafjölda,
sem kemur fram í vaxandi ferða
mannastraumi, fylgir enn meira
álag á sveltandi markaði nauta
kjöts.
Veitingahúsin bjóða upp á fjöl
breyttan matseðil, sem í mörg
um tilvikum er aðeins nafnið
tómt, vegna þess að ekki er
hægt að mæla með því hráefni,
sem á boðstólum er. Á þetta
aðallega við um nautakjöt og
þó ótrúlegt megi virðast, ein-
stöku sinnum um lambakjöt, sök
um offitu þess kjöts, sem sett
er í fyrsta flokk. Þetta má leið
rétta með nákvæmari flokkun
lambakjötsins og innflutningi
holdanautasæðis og réttri kyn
blöndun holdanauta og íslenzka
kúastofnsins.
Dr. Páll Pálsson, yfirdýralækn
ir, hefur tjáð mér, að með til-
komu djúpfrystingar holdanauta
sæðis sé miklum mun auðveld
ara en áður að setja á stofn hér
hoidanautarækt og tiltölulega
hættulaust með tilliti til sjúk-
dóma.
Til þess nú að útiloka mögu-
leika á smitun nautgripasjúk-
dóma, þarf að tryggja einangr-
aða tilraunastöð, þar sem kyn-
bætur færu fram undir ná-
kvæmu eftirliti vísindamanna
og dýralækna, þar sem dýrin
væru undir stöðugu eftirliti og
rannsökuð, með tilliti til sýking
arhættu.
Þessi tilraunastöð þyrfti að
hafa eigið sláturhús og það af
fullkomnustu gerð til þess að
ná hámarksgæðum kjötsins til
fullvinnslu og neyzlu.
Stefna þjóðmála næstu árin
ætti að miðast við þá stað-
reynd, að við erum of háð duttl
ungum fiskistofna og náttúru-
hamfara.
Við þurfum að koma upp
traustum landbúnaði, en til þess
höfum við nóg landrými. Við
erum ekki aðein3 fiskveiðiþjóð
heldur og landbúnaðarþjóð. —
Stefna undanfarinna áratuga
hefur verið sú að byggj a upp
sjávarútveg og fiskiðnað, sem
hefur verið mjög arðvænlegur,
en þó mjög óstöðugur. Sjávarút
vegur hefur verið látinn bera
hita og þunga uppbyggingar
landsins í atvinnulífi í áratugi.
Ég álít því, að tími sé til kom-
inn að við hvílum sjávarútveg-
inn að einhverju leyti og auk-
um þess í stað landbúnaðarfram
leiðslu með tilliti til útflutnings.
Okkar aðalsamkeppnisaðstaða
myndi felast í hámarksgæðum,
nægu landrými og lægri flutn-
ingskostnaði til stærstu mark-
aða austan hafs og vestan, og
er þá t.d. miðað við Ástralíu.
Mjólkurafurðir s.s. smjör, ostar,
þurrmjólk o.fl. ættu að verða
útflutningsvörur, sem stæðust
hvaða samkeppni sem vera skal.
Skortur á tæknimenntuðum
mönnum í landbúnaði er tilfinn
anlegur, en nóg er af fólki, sem
vill menntast. Ekki er til hér
neinn landbúnaðarhátskóli; að-
eins tveir bændaskólar, sem
kenna einföldustu undirstöðuatr
iði landbúnaðarins. f dag er
svo komið, að vélar vinna
margra manna verk, en fram-
leiðslan er ekki í samræmi við
vélakostinn. Stafar þetta af hæjj
fara samdrætti vegna takmörk-
unar á afsetningu framleiðslunn
ar. Þetta sést bezt, þegar skoð
uð eru héruð með kostajörðum,
sem ekki eru nýttar í samræmi
við það, sem þær ættu að gefa
af sér í fullri nýtingu. Til þess
að laða að fjármagn þyrfti að
stofna hlutafélög um kaup á
eyðijörðum í góðum ræktar-
sveitum og sameina jarðirnar í
ei'tt eða fleiri stærri býli. Ein-
falda yrði rekaturimn í sam-
Haukur Hjaltason.
ræmi við landkosti og nauðsyn
legt væri að hafa markmiðið
með nýtingu jarðanna ljóst fyrir
fram; tryggj a yrði öruggan mark
að og nýtingargetu jarðarinnar.
Þar sem skilyrði fyrir holda-
nautarækt eru fyrir hendi
þyrfti að rækta holdanaut.
f grennd við mjólkuriðnaðar-
stöðvar þyrftu að vera stór
mjólkurbýli. Þar sem skilyrði
eru bezt til sauðfjárræktar,
þyrfti að vera sauðfjárrækt, slát
urhús, sútunarstöðvar, ullar-
verksmiðjur, leðuriðjur o. fl. —
Þannig mætti lengi telja t.d.
kartöflurækt, alifuglarækt, loð
dýrarækt, hrossarækt, laxarækt
og fiskeldisstöðvar. Það er ekki
nóg að senda til náms í t.d.
danskan landbúnaðarháskóla
nokkra menn, sem áhuga hafa
á landbúnaðarmálum og ætla
þeim að byggja upp íslenzkan
iandbúnað. Til þess eru Danir
of einhæfir. Við þurfum að
senda okkar verðandi sérfræð-
inga til þeirra landa, sem lengst
eru komin, hvert á sínu sviði.
f Danmörku og Noregi gætum
við menntað upp sér-
hæfða menn í ræktun svína-
kjöts og jafnvel niðursuðu og
loðdýrarækt. — Nautgriparækt
væri æskilegast að nema í
Bandarikjunum, frlandi eða S-
Ameriku. Saúðfjárrækt lærist
bezt á Nýja Sjálandi eða Ástra-
líu s.s. slátrun og meðferð hrá
efnis; alifuglarækt í Bandaríkj
unum, hrossarækt t.d. í Þýzká-
landi, kartöflurækt í Hollandi
o.s.frv.
Væntanleglir leiðbeinendur £
landbúnaði ættu að vera ein-
göngu þeir, sem eru komnir
lengst, hver á sínu sviði. Við
eigum að senda menn með
brennandi áhuga á hinum ýmsU
sviðum landbúnaðarins. Jafn-
framt þarf að móta hér nýfja
stétt menntaðra og harðsnúinna
sölumanna, sem gætu vegna
þekkingar á þeirri vöru, sem
þeir kynna, náð góðum árangri
í sölu og kynningu landbúnaðar
afurða okkar erlendis. Mögu-
leiki er á stórlækkuðum fram-
leiðslukostnaði með tilkomu hag
ræðingur, þar sem hver jarðar-
skiki er nýttur til þess, sem
hann hentar bezt, og með auk-
inni markaðsöflun, þar sem ósk
ir neytenda ráða framleiðslunni
að mestu leyti. íslendingar eru
í dag í hópi fremstu þjóða hvað
snertir hreinlæti og anyrti-
mennsku; búa flestir á fallegum
og hreinlegum heimilum, en
hreinlætiskröfum er mjög ábóta
vant, þar sem matvæli eru unn
in, hvort sem um er að ræða
fisk eða kjöt. Mjólkurvinnsla
getur þó talizt tiltölulega fram
arlega hvað snertir hreinlætL
Úr þessu þarf að bæta jafnframt
annarri uppbyggingu og sjá
verður um, að vinnslustöðvar
standist fullkomlega þær alþjóða
kröfur, sem gera þarf til slíkra
fyrirtækja. Við erum I dag van
þróaðir í landbúnaðarmálum,
en með mikilli vinnu, góðu skipu
lagi og einhverju fjármagni
ætti að vera hægt að koma hér
á nýsköpun, sem hefði að aðal
markmiði útflutningsverzkin,
sem framleiddi eftir kröfum
neytenda hinna ýmsu viðakipta
landa.
Sölubörn
Komið og seljið maeðrablómið á morgun, sunnudag, kl, 9.30.
Blómin verða afgreidd á eftirtöldum stöðum:
Barnaskóium borgarinnar,
isaksskóla,
Menntaskólanum við Tjörnina (Miðbæjarskóla),
og skrifstofu Mæðrastyrksnefndar, Njálsgötu 3.
GÓÐ SÖLULAUN.
Mæðra styrksnefnd.