Morgunblaðið - 08.05.1971, Blaðsíða 15

MOFtGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 8. MAl 1971
15
Alþjóðadagur
Rauða krossins
Friðrik
*
Amason
75 ára
FRIÐRIK Árnason, hreppstjóri
á Eskifirði átti 75 ára afmæli
í gær. Hann er fæddur að
Högnastöðum í Helgustaða-
hreppi og voru foreldrar hans
Guðný Sigurðardóttir, en hún
var af Sandfellsætt, og Árni
Halldórsson, sem lengi var út-
gerðarmaður á Eskifirði. Frið-
rik var um langt skeið sjómað-
ur, en lengst af þó verkamað-
ur á Eskifirði og hefur fengizt
við alla algenga vinnu. Einnig
hefur ; hahn. haft. mörg trúnaðar-
störf með höndum um dagana.
Hann hefur verið hreppstjóri í
34 ár. Hreppsnefndarmaður var
hann í 8 ár, í skattanefnd í 25
ár og sýslunefndarmaður um 12
ára skeið, og lengi hefur hann
Vérið í sóknarnefnd. Kona Frið
riks var Elínborg Þorláksdóttir
úr Húr.aþingi og áttu þau 10
börn saman. Elínborg lézt árið
1945.
Friðrik er söngelskur og létt-
lýndur maður. Fjöldamörg ár
starfaði hann í karlakór og á
miðjum aldri lærði hann að
spila á hljóðfæri, og hefur marg
ur maðurinn haft gleði af því að
koma í heimsókn til hans. Og
þegar ég var heima, þá man ég
Framhald af bls. 2
eins og hún hefði átt að gerast.
Lengra kemst enginn.“
Þetta varð kveikjan að þeirri
sögu, sem Gunnar Gunnarsson
hóf að rita sextán árum síðar.
En reyndar þarf ekki að leita
um svo langan veg skýringar á
þvi, hvers vegna honum varð
þetta dapurlega söguefni svo
hugleikið. Dýpt mannlegra þján-
inga, einstaklingurinn í viðjum
örlaga sinna, sekt hans og sam-
ábyrgð, eru efni, sem sjaldan eru
langt undan í sögum hans, og
honum er æðitamt að tefla því
öllu gegn miskunnarlausri frum-
kröfu allrar verðandi, hinni
mannlegu reisn, sjálfsvirðingu
og þolgæði. Um hitt geta menn
spurt, hvað það sé, sem öðru
fremur gæði þessa skáldsögu svo
sefjandi áhrifamagni. Er það
sjálfur söguþráðurinn, hin æsi-
lega atburðarás, eða ef til vill
hinn skuggalegi örlagavefur,
sem lesendur grunar hvarvetna
að baki hins nærstæða harm-
leiks?
Svartfugl er 225 bls. að stærð,
prentaður í Odda h.f. og bund-
inn I Sveinabókbandinu. Torfi
Jónsson sá um útlit.
ÍSLENZK
NÚTfMADIÓÐLIST
Það er oft haft á orði, að fáar
þjóðir eða engar eigi skáldlist
sinni meir upp að unna en Is-
lendingar, og má það til sanns
vegar færa. Á löngum öldum
fylgdi hún þeim trúlega frá
einni kynslóð til annarrar og
hún varð þeim ekki aðeins at-
hvarf og dægradvöl, heldur and-
leg íþrótt, sem öllum almenningi
vár tiltæk og brýndi vitsmuni
hans og anda gegn lífshættum
einangrunar og fásinnis. Þá átti
hver maður að heita mátti sitt
eftirlætisskáld, og hefur svo ver-
ið allt fram á vora daga.
Nú er það að sönnu augljóst
mál, að þjóðfélagsleg stakka-
skipti hafa í seinni tíð lagt í
aðrar hendur ýmis þau hlutverk,
sem skáldskapurinn var áður lát-
inn gegna, en þar fyrir verður
ekki með nokkru móti staðhæft,
að þjóðin í heild sé orðin ljóð-
listinni fráhverf. Hitt er engu
að siður satt, að um sinn hefur
almenningi gengið miður vel að
tileinka sér hina yngstu Ijóða-
gerð, sem einatt er borin þeim
sökum að vera bæði formlaus og
ópersónuleg. Þetta viðhorf hef-
ur stefnt hinum ungu skáldum
eftir því að óspart var lagið tek
ið og eru góðar minningar frá
þeim stundum. Hann er fádæma
hjálpfús maður og í félagsskap
er hann alltaf glaður og góður,
enda eftirsóttur, og sannur fé-
lagi, hverjum sem hann á sam-
skipti við. Dugnaður hans og
þrautseigja eru frábær, og öll
störf leysir hann vel af hendi.
En það sem mest er um vert,
er hversu heilsteyptur hann er
í hverju máli, sem hann ann og
hefur áhuga fyrir. Þar á sjálf-
stæðisstefnan tryggan málssvara.
Ég sendi honum mínar innileg
ustu þakkir og árnaðaróskir. Ég
bið þess, að glaða brosið hans
og hið hlýja handtak nægi hon
um enn um langt skeið til að
ylja samferðarmönnunum.
Með innilegri kveðju.
til meiri einangrunar en þeim
sjálfum eða bókmenntunum er
hollt og verður naumast úr því
bætt nema með einu móti —
aukinni kynningu.
1 raun er hér komið að vanda-
máli, sem allt til þessa hefur
sætt mikilli vanrækslu. En nú
hefur Jóhann Hjálmarsson skáld
og gagnrýnandi, tekið saman all-
mikið rit, sem ætti að geta leitt
til hlutlægara mats á hinni ungu
ljóðlist og jafnframt til nánara
sambands milli hennar og les-
endanna. Nefnist bókin íslenzk
nútímaljóðlist og er hún nýlega
komin út á vegum Almenna
bókafélagsins.
1 bók þessari, íslenzk nútíma-
ljóðlist, er fjallað um þau skáld,
sem allt frá Jóhanni Sigurjóns-
syni og fram á vora daga hafa
að áliti höfundarins stuðlað
öðrum fremur að endurnýjun
ljóðsins, bæði að því er tekur
til efnis og forms, og eru mörg
um þeirra gerð veruleg skil.
Samt tekur höfundurinn mönn-
um vara fyrir því að líta á ritið
sem eiginlega sögu þessarar
bókmenntagreinar, heldur sé því
öðru fremur ætlað að eyða for-
dómum og skapa umræðugrund-
völl. Til þeirra hluta virðist bók-
in prýðilega fallin, auk þess sem
hún ætti að koma að góðum not-
um við bókmenntakennslu í skól-
um landsins. Og þó að ýmsar
ályktanir höfundarins kunni að
valda ágreiningi, skiptir það í
raun minnstu máli, ef bókinni
tekst að öðru leyti að vekja til-
ætlaðan áhuga og skilning.
fslenzk nútimaljóðlist er 241
bls. Hún er prentuð og bundin
í Prentsmiðju Hafnarfjarðar, en
Torfi Jónsson teiknaði kápu.
VlSUB JAKÐABINNAK
Þorgeir Sveinbjarnarson skáld
lézt i Reykjavík hinn 19. febrúar
sl. Hann hafði þá fyrir skemmstu
lokið við að búa undir prentun
nýja ljóðabók, sem hann nefndi
Vísur jarðarinnar, og er hún
nýlega komin út hjá Almenna
bókafélaginu.
Þorgeir Sveinbjarnarson var
Borgfirðingur að uppruna, fædd-
ur að Efstabæ í Skorradal hinn
14. ágúst 1905. Hann var íþrótta-
kennari að námi og starfaði á
annan áratug við Laugaskóla í
Suður-Þingeyjarsýslu, en síð-
ustu 25 árin gegndi hann for-
stjórastöðu við Sundhöll Reykja-
víkur.
Ekki er vitað, hvenær Þorgeir
EINU SHSINI á ári minnast
Rauða kross félög um heim all
an sameiginlegra áhugamála
sinna og minna um leið á að
starf hans kemur öllum við. Til
þessa hafa þau valið fæðingar-
dag Henri Dunant stofnanda
Rauða krossins, en hann fæddist
8. maí 1828.
í dag leggja Rauða krossfé-
lög um heim allan áherzlu á
nauðsyn þess að þau verði þess
megnug að leggja meira af mörk
um en þau gera nú og geti brugð
izt til hjálpar hvar sem er, við
hverju sem er og hvenær sem
hjálpar þeirra er þörf og sam-
ræmist tilgangi samtakanna.
Rauði krossinn er ólíkur öðr
um velferðarsamtökum þar sem
hann starfar í öllum löndum.
Hann byggist að öllu leyti á
framtaki einstaklinga, ungra og
aldinna, starfi þeirra og stuðn-
ingi. Þó starfar hann í nánum
tengslum við ríkisstjómir þær
sem staðfest hafa Genfarsam-
þykktirnar og gengizt þar með
undir ýmsar skuldbindingar
gagnvaft honum um t.d. alþjóð-
lega mannúðarlagasetningu. Hér
er átt við hinar fjórar Genfar
samþykktir sem leitast við að
tryggja lágmarksréttindi her-
manna, stríðsfanga og borgara á
ófriðartímum.
hóf að gefa sig í verulegum
mæli við ljóðagerð, en þjóð-
kunnugt skáld varð hann af
tveimur kvæðabókum sínum,
Vísum Bergþóru og Vísum um
drauminn. Kom hin fyrri út árið
1955, að höfundinum fimmtug-
um, en hin tíu árum síðar. Þóttu
kvæðin ekki sizt tíðindum sæta
fyrir nýstárlegan ljóðstil, en
ferskleiki þeirra var einkum
fólginn í því, hversu höfundur-
inn leiddi framandi augum hina
hversdagslegustu hluti, jafnvel
stundum því líkt sem væri hann
gestur úr ókunnum heimi. Sjálf-
ur hélt hann því fram, að sig
dreymdi ljóð sín, og við lestur
margra þeirra verður þvi auð-
veldlega trúað.
Vísur jarðarinnar bera I mörgu
tilliti þetta sama svipmót. Enn
sem fyrr eiga kvæðin sér dýpst-
ar rætur I barnslegri trúartil-
finningu og ást á náttúru og
móðurmold. Samt gastir þar nú
víða nærstæðari raunveruleika
en áður, jafnframt þvi sem með-
vitundin um nálægan dauða seg-
ir greinilega til sín. Þetta eru
kvæði, sem eiga skilið að vera
lesin opnum huga, en þá eiga
þau líka tvímælalaust að geta
miðlað margri reynslu um gott
skáld og geðþekkan mann.
Vísur jarðarinnar eru 87 bls.
Bókin er prentuð í Odda h.f. og
bundin í Sveinabókbandinu, en
Tórfi Jónsson teiknaði kápu.
Ferming
Ferming í Kálfatjarnarkirkju
sunnudaginn 9. maí, kl. 2 e.h.:
Stúlkur:
Elísabet Guðlaugsdóttir,
Nýj abæ.
Hrefna Kristjánsdóttir,
Hofsgerði 5.
Sigurlaug Brynj ólfsdóttir,
Hellum.
Ásta B. Ólafsdóttir,
Álfaskeiði 78, Hafnarfirði.
Drengir:
Björgvin Hreinn Guðmunds-
son, Lyngholti.
Brynjar Klemensson,
Sólbakka 3.
Kristbjörn Þór Þorbjörnsson,
Vogagerði 11.
Sigurður Magnús Guðmunds-
son, Hlíðarenda.
Steinþór Aðalsteinsson,
Suðurkoti.
Vilhjálmur Kistinsson,'
Skipholti.
Sérstaklega er vert að minna
á síðustu Genfarsamþykktina
um vernd borgara. Lengi stóð á
að þessi samþykkt sæi dagsins
Ijós, en það þurfti ógnir síðari
heimsstyrjaldarinnar til að rikis
stjórnir he'imsins áttuðu sig á
nauðsyn slíkra reglna. Genfar-
samþykktirnar bjarga stöðugt
fjölda mannslífa um allan heirn,
við botn Miðjarðarhafsins, Suð
austur-Asíu og Afríkulöndum,
þótt víða séu þær sniðgengnar.
Nú er fjöldi ríkisstjórna að
vinna að því ásamt Alþjóða-
rauðakrossinum og einstökum
landsfélögum að búa svo um
hnútana að mannúðar sé sem
víðast gætt. Er þar við ramm-
an reip að draga þvi við lifum á
tímum ofbeldis.
En aðgerðir á ófriðartímum
eru ekki nema ein hlið starfs
Rauða krossins í heiminum.
Víða hefur honum tekizt að
koma í veg fyrir meiriháttar
vandræði og neyð vegna
náttúruhamfara, sjúkdómsfar-
aldra og hungurs-
neyðar með því að kenna þjóð
um heims að búa sig betur und
ir að mæta slíkum vanda. Hefur
samvinna við Sameinuðu þjóð-
irnar tekizt hið bezta á því
sviði. Því verður ekki neitað að
enn er langt í land með að allar
þjóðir geri sér grein fyrir mikil
vægi undirbúnings á þessu sviði.
Eru þær þjóðir ekki alltaf bezt
á vegi staddar þar sem almenn
ar framfarir eru miklar.
En svo mikill getur vandinn
verið að jafnvel þær þjóðir sem
vel hafa búið sig undir að mæta
erfiðleikum þurfa að leita hjálp
ar annarra. Þá er komið að
Rauða krossinum sem hefur
skipulagt slíka neyðarhjálp. Það
skipulag gerir honum kleift að
bregðast skjótt við með hjálpar
gögnum sínum og sérhæfðu liði.
Hana hliutverk er á fyrsta sitigi
hörmunga þar til aðrir, ríkis-
valdið og stofnanir Sameinuðu
þjóðanna koma til skjalanna.
Hér hafa verið rædd tvö höf
uðverkefni Alþjóða rauða kross
ins. Er þá margt ótalið af verk
efnum á sviði heilbrigðis- og fé
lagsmála. Neyðarhjálpin er það
sem almenningur verður oftast
var við ýmist af fréttum fjöl-
miðla eða þegar farið er fram á
fjárstuðning hans.
Tíi að starf Alþjóða rauða
krossins verði árangursríkt um
allan heim þurfa Rauða kross fé
lögin sem bera uppi alþjóðlega
starfið að vera sem styrkust. Þau
bera ábyrgð á hjálparbeiðni,
komist lönd þeirra í vanda, þau
hafa eftirlit með skipulagi hjálp
arstarfseminnar ásamt ráðunaut
um alþjóðasamtakanna, sem um
boðsmenn gefenda. Þá skulu fé-
lögin samkvæmt Genfarsam
þykktum hafa eftirlit með því
að farið sé eftir ákvæðum þeirra
í hverju landi.
Alþjóða rauði kossinn leitar á
þessum degi til almennings allra
landa um að hann veiti Rauða
krossfélögum síns lands, sem
beztan stuðning.
Kaffisala
Kvenfélags
Grensássóknar
4 MOKGUN, sunnudaginn 9.
maí, er hin árlega kaffisala
Kvenfélags Grensássóknar í
Þórscafé, Bl'autairholti 20, og
hefst kL 3. Mér er mikil ánægja
með þessum linum að vekja at
hygli fóiks á þessari kaffisölu
og hvetja það tii þess að fjöl-
menna nú siem fyrr að þessu
veizluborði félagsins. Með því
vinnur fólk tvennt: Fær indæl-
an kaffisopa og ljúffengar kök
ur, um leið og það styrkir fé-
lagið í hinu mikilvæga starfi
þess.
Verkefni kvenfélagsins eru
margþætt. Nú er í fullum gangi
b^'gging Safnaðarheimilis Grens
ássóknar og standa vonir til
þess, að það verði tekið til notk
unar á komandi hausti. í safnað
arheimilinu er kvenfélaginu
ætluð mjög góð aðstaða tfl.
starfa. Meðal verkefna féiagsins
er að útbúa þar eldhús og afia
því nauðsynlegs búnaðar. Von-
andi geta konurnar þegar á
næsta ári boðið til kaffidrykkju
í nýja safnaðarheimilínu.
Mér verður oft hugsað til
þess, hvar við stæðum hér á ís
landi í dag í ýmsum mannúðar-
og líknarmálum, ef við nýtum
ekki ómetanlegs starfs hinna
ýmsu kvenfélaga. — Konurnar
hafa margsannað, að þær standa
okkur karlmönnunum svo langt
um framar í dugnaði við félags
störf, að við gætum mikið af
þeim lært. Og hræddur er ég
um, að við værum skemmra á
veg komnir, íslendingar, í þess
um efnuru, ef konurnar hefðu
ekki risið upp og leyst fjölda
verkefna á þessu sviði, þar sem
það vafðist oft fyrir yfirvöldum,
einatt skipuðum karlmonnum
einum, að eygja nokkra lausn.
Og sennilega á enginn aðili í
þessu landi konunum meira að
þakka en kristin kirkja. Konurn
ar hafa oftast skilið öðrum bet
ur gildi starfs hennar og þess
boðskapar, sem kirkjan flytur
frá Drottni sínum og frelsara.
Þetta er ekkert nýtt. Við sjáum
hið sama þegar í frásögnum
guðspjallanna.
Fyrir þetta langar mig til þess
að þakka. Og nú beinast þakkir
mínar sérstaklega til þeirra á-
hugasömu og duglegu kvenna,
sem ég hef kynnzt í Kvenfélagi
Grensássóknar. í Grensássókn
eru flest verkefni enn óleyst,
enda er söfnuðurinn ungur að
árum. En þeir, sem að safnaðar
málum vinna þar, eru bjartsýn
ir. Sagt hefur verið, að erfið-
leikarnir væru til, til þess að
leysa þá. Og þegar ég segi það
byggi ég orð min ekki hvað sízt
á hinu ágæta starfi kvenfélags-
ins.
Þess vegna get ég með góðri
samvizku fullvissað ykkur um,
að Kvenféiag Grensássóknar er
alls góðs maklegt. Og ég vona,
að sem allra flestir, bæði safn
aðarfóik og aðrir velunnarar
kirkju og kristni, sýni stuðning
sinn í verki við starf félagsins
með því að fjölmenna í kaffið
á morgun. Ef sú kaffisala tekst
vel, þá þokumst við mörgum
skrefum nær því marki, að safn
aðarheimilið nýja verði tekið til
notkunar á komandi hausti.
Jónas Gislason.
Árni Helgason.
— AB-bækur
(Frá R.K.Í.)
Blaðburðar- iólk óskast í eftirtalin hverfi:
Talið við afgreiðsluna í síma 10100 fHnspi Barðavog