Tíminn - 09.06.1965, Blaðsíða 7

7
MIÐVIKUDAGUR 9. júní 1965
TÍMBNN
Lyndon B. Johnson Bandaríkja-
forseti hefur komizt svo að orði
um Clarence L. Johnson, flugvéla-
verkfræðing, að afrek hans á sviði j
flugvélasmíða sé í senn „óviðjafn- '
anleg og ótrúleg." Forsetinn er!
raunar aðeins einn margra, sem
verða að grípa til sterkra lýsing-
arorða, þegar rætt er um ,,Kelly“
Johnson, eins og hann er jafnan
nefndur í daglegu tali.
Það er fullkomlega réttmætt að
dá þennan mann, því að í heila
hans hafa verið upptök fullkomn-
ustu herflugvéla í heimi, og með
starfi sínu gerir hann Bandaríkj-
unum kleift að halda forustu á
sviði samgöngu- og herflugvéla.
Kelly Johnson hefur teiknað
eða hjálpað við að teikna um 40
mismunandi flugvélar, og af þeim
hafa 19 verið hugarfóstur hans
eins. Þær hafa allar orðið til á
teikniborði hans hjá Lockhead-
verksmiðjunum í Burbank í Kali-
forníu.
Með þreföldum hraða hljóðsins.
Samstarfsmenn Kellys nefna
þann hluta verksmiðjunnar, sem
honum og starfsmönnum hans er
ætlaður, „Þefdýradeildina,“ mun
nafnið upphaflega þannig til kom-
ið, að mönnum hefur verið ráð-
lagt að gera sér ekki ferð þangað
að þarflausu — frekar en til heim
kynna þefdýra. Þar er oft unnið
með mikilli leynd, t.d. þegar starf-
að var að smíði flugvélarinnar,
sem nefnd er YF-12A, en það tók
hvorki meira né minna en fimm
ár að fullgera hina fyrstu þeirra.
Hún var sýnd í fyrsta skipti í
september á s.l. ári og hlaut strax
mikið lof kunnáttumanna.
Hún getur náð meira en 3200
km. hraða í 24.000 metra hæð og
farið þúsundir kílómetra án þess
að endurnýja eldsneytisbirgðir sín
Hér er Kelly Johnson meS Lyndon
Johnson.
Mikii launung ríkir um SR-71.
En þessi ofsahraða flugvél er
þó ekki „síðasta orðið“ frá Kelly
Johnson. því að í sl. desember-
mánuði var hulunni lyft að nokkru
af flugvél, sem nefnd hefur verið
SR-71. Var þá leyft að taka ljós-
myndir af flugvél þessari, en fátt
látið uppi um kosti hennar, flug-
hraða, flugþol o.þ.h. Þó er vitað,
að hún getur flogið um allan heim
frá aðeins einni bækistöð, fer með
langt yfir 3000 km. hraða og flýg-
ur í yfir 25.000 m. hæð. Hún er
svipuð YF-12A að lögun, en miklu
þyngri og lengri.
Höfundur U-2 og Constellation. j
Það var einnig Kelly Johnson. I
er smíðaði U-2 njósnaflugvélina,1
sem á sínum tíma komst í hend-
ur Rússa, meðan Eisenhower var
forseti Bandaríkjanna, og hann
átti einnig mikinn þátt í smíði
Constellation-flugvélarinnar, full-
komnustu farþegaflugvélar heims.
áður en þoturnar komu til sög-
unnar.
í Kóreustríðinu var orrustuþot-1
an F-80, sem nefnd var Shooting
Star, mikið notuð, og var John-
son höfundur hennar. Þegar Lock-
heed-smiðjurnar voru siðan beðn-
ar að smíða enn örfleygari orr-
ustuþotu — sem næði 960 km.
hraða — var honum einnig falið
i það hlutverk. Hann brá sér til
Kóreu og spurði flugmenn þar um
reynslu þeirra af þotunni. Þegar
heim var komið, teiknaði hann
orrustuflugvél, sem síðan var
nefnd F-104 eða Starfighter. Hún
var fyrsta orrustuþotan, sem gat
farið með tvöföldum hraða hljóðs-
ins, og árið 1958 fékk Kelly John-
son Collier-verðlaunin fyrir þetta
afrek sitt, en þau eru eftirsóttustu
verðlaun í flugvélaiðnaðinum
vestra.
Mörg met á stuttum tíma.
Áður en ár var liðið frá því
að F-104 hafði verið tekin í notk-
un, hafði hún sett hæðarmet fyrir
landflugvélar, er hún komst í
27.373 metra hæð, og skömmu síð-
ar komst hún enn hærra eða í
31.018 metra. En hún setti fleiri
met, því að hún náði 2.246.5 km.
hraða á beinni braut, og auk þess
setti hún sjö sinnum í röð met
i örri hækkun á flugi. Kemur það
ekki á óvart, þegar þess er gætt,
að hún getur þotið beint upp eins
og um eldflaug væri að ræða.
Þessi orrustuþota er nú í notkun
í 13 löndum hins frjálsa heims.
Þeir, sem muna heimstyrjöld-
ina síðari, minnast þess vafalaust,
að oft var þá getið um orrustu-
fiugvélina Lightning, en hún var
með tvöföldu stéli. Var hún fy.vsta
orrustuflugvélin frá Lockheed-
verksmiðjunum, sem eitthvað
kvað að og reyndist mjög vel í
bardögum gegn Þjóðverjum og
Japönum. Kelly réð manna mest
ytra útliti og fyrirkomulagi þeirr-
ar flugvélar.
Prófar allar vélar sjálfur.
Kelly Johnson hefur flugmanns
réttindi og hefur flogið mörg
hundruð klukkustundir. Meðal
annars hefur hann flogið öllum
þeim flugvélum, sem hann hefur
að einhverju leyti átt þátt í að
smíða — ef rúm er í þeim fyrir
fleiri en flugmanninn.
„Ég tel sjálfsagt að reyna þær
flugvélar, sem ég teikna," sagði
hann einhverju sinni, „og þegar
sá dagur rennur upp, að ég þori
ekki lengur að fara upp í loftið,
ætla ég líka að hætta störfum sem
flugvélasmiður." Hann telur, að
þótt hann geti fengið miklar og
góðar upplýsingar um flugvélarn
ar hjá flugmönnum, sem prófa
þær, verði hann þó að athuga
sum atriði sjálfur, því að annars
komist hann ekki nákvæmlega að
því, sem hann vill fá að vita.
Kunni ekki við nafnið.
Johnson fæddist í smábænum
Ishpeming í Michigan 27. febrúar
19,10 og var skírður Clarence. Þeg-
ar hann fór að stálpast, kunni
Þessi þota, sem heitir YF-12A, hefur nýlega sett tvö ný heimsmet i
hraðaflugi. Heimsmetin voru sett á flugi yfir Kaliforníuríki; fyrsta metiS
var 3188 km á klst. á beinu flugi; seinna metið var 2716 km á klst.
í hringflugi.
hann ekki alls kostar við þetta
nafn, því að honum fannst, að það
hæfði betur stelpu en hraustum
strák. Lenti hann oft í handalög-
málum vegna þess að strákar
stríddu honum á þessu „stelpu-
lega“ nafni, og svo fór að lokum,
að leikbræður hans fundu upp á
því að kalla hann Kelly. Það var
einhver írskur keimur af því, og
allir vita, hvað írar eru miklir
áflogahanar. svo að slíkt nafn
Völundurinn Kelly Johnson
slyngasti flugvélasmiður Banda
ríkjanna.
Clarence L. (Kelly) John-
son, sem hlotið hefur fjölda
viðurkenninga fyrir afrek á
sviði flugvélasmíða, er að lík-
indum slyngasti flugvélasmið-
ur Bandaríkjanna. M.a. teikn-
aði hann flugvélarnar YF-12A,
SR-7L, U-2, F-80, F104 og
P38. f eftirfarandi grein er
sagt nokkuð frá Johnson og
ferli hans á sviði flugvéla-
smiða.
hæfði vel þessúm herskáa ungling.
Og síðan hefur hann alltaf verið
kallaður Kelly Johnson og ekkert
annað.
Johnson stundaði nám við há-
skólann í Michigan og lauk meist-
araprófi í flugvélaverkfræði árið
1933, en síðan hefur hinn gamli
háskóli hans gert hann að heið-
ursdoktor í sömu fræðum og það
hefur háskólinn í S-Kalifomíu
líka gert
Alla tíð starfsmaður hjá Locklieed.
Jafnskjótt og Johnson var ,aus
úr háskóla, réðst hann til starfa
hjá Lockheed-flugvélasmiðjunum,
Hér er nýjasta könnunarvél Bandaríkjamanna SR-71, hún getur floglð
þrisvar sinnum hraðar en hljóSið, og í 25.000 metra hæð. Þessa þotu
á flugherinn að fá til notkunar í ár. æ
og þar hefur hann starfað æ síð-
an við vaxandi gengi og álit.
Fyrstu^ fimm árin vann hann við
ýmis störf, en aðeins 28 ára gam-
ali eða 1938 var hann gerður yfir-
verkfræðingur þeirrar deildar
verksmiðjanna, sem átti að finna
upp, teikna, smíða og prófa nýjar
gerðir flugvéla. Má segja, að þá
hafi Kelly Johnson verið kominn
á rétta hillu í lífinu.
Árið 1952 var hann ráðinn yfir-
maður Kaliforníu-deildar Lock-
heed-félagsins, og þegar fyrirtæk-
ið gerði skipulagsbreytingu hjá
sér 1956 og setti á fót sérstaka
stöðu yfirmanns framtíðarrann-
sókna, þótti Kelly sjálfkjörinn í
það starf.
Hefur oft verið heiðraður.
Kelly Johnson leitast við að
láta sem allra minnsi a sér bera.
einkum opinberlega, en hann hef-
ur ekki komizt hjá þvi að hljóta
ýmsa sæmd um dagana fyrir afrek
sín á sviði tækninnar. Hefur hann
til dæmis hlotið flest þau verð-
laun, sem árlega eru veitt vestan
hafs fyrir ýmiskonar afrek á sviði
fluglistar og tæknilegra framfara
á því sviði. Eins og sagt er hér
að framan, fékk hann Collier-verð
launin fyrir að teikna skrokkinn
á orrustuþotunni F-104, svo að
hún getur náð því, sem kallað er
á flugtæknimáli „mach 3,“ en það
táknar þrefaldan hljóðhraða.
Tveim árum síðar hlaut John-
son verðlaun samtaka uppgjafa-
hermanna, gullverðlaun, kennd
við Henry Arnold hershöfðingja,
fyrir að teikna U-2 njósnaflugvél-
ina, sem oft hefur komið við sögu
á undanförnum árum.
Á síðasta ári hlaut Johnson þó
enn meiri sæmd en áður, því að
þá var hann meðal annars sæmd-
ur frelsisheiðursmerki forsetans
(Presidential Medal of Freedom),
en það er æðsta heiðursmerki, sem
veitt er óbreyttum borgara. Flug-
málafélag Bandaríkjanna veitti
Johnson einnig afreksverðlaun sín
og loks hlaut hann Collier-
verðlaunin í annað sinn, en þau
eru elztu verðlaun, sem veitt hafa
verið að staðaldri í Bandaríkjun-
um fyrir afrek á sviði fluglistar-
innar. Að þessu sinni fékk John-
son þessi eftirsóttu verðlaun fyrir
að teikna og smíða flugvélina YF-
12A.
Þau voru afhent við sérstaka
athöfn í Hvíta húsinu, þar sem
Johnson forseti komst svo að orði
um hann og afrek hans, að þau
væru „í senn óviðjafnanleg og
raunverulega ótrúleg . . Hann
er ágætur Bandaríkjamaður, sem
vinnur föðurlandi sínu vel og
starfar í þágu frelsisins um allan
heim.“.
slyngasti flugvéla
smiður U.S.