Morgunblaðið - 03.02.1979, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1979
17
Skýrsla verð-
lagsstjóra ein-
hæfir of mikið
Samtal við JónÞór Jóhannsson framkv.stj.Véladeildar Sambandsins
„Skýrsla sú sem Verðlagsstjór-
inn sendi frá sér þann 26. jan. sl.
kemur sem framhald af þeirri
skýrslu sem hann sendi frá sér um
niðurstöður úr „Samnorrænni
verðkönnun", sem hann tók þátt í
á sl. ári,“ sagði Jón Þór Jóhanns-
son framkvæmdastjóri Véladeild-
ar Sambandsins, er blaðið átti
samtal við hann um skýrslu verð-
lagsstjóra og þær niðurstöður, er
hann kemst að varðandi íslenska
innflutningsverslun.
„Mér finnst þessi skýrsla, eins
og sú fyrri, einhæfa hlutina allt of
mikið og þar eru settar fram
órökstuddar staðhæfingar sem að
mínum dómi gefa tilefni til veru-
legrar gagnrýni. Eftir því sem ég
best veit þá voru engir vöruflokk-
ar, sem Véladeild Sambandsins
verslar með, teknir til meðferðar í
áðurnefndri verðkönnun og þar
sem innflutningur bifreiða, véla og
hvers konar tækja er stór þáttur í
innflutningsverslun landsmanna,
þá eru þeir aðilar sem að slíkum
innflutningi standa, að ósekju
flokkaður undir þá sem Verðlags-
stjóri áfellist fyrir annarleg
vinnubrögð, eins og til dæmis að
flytja inn mun dýrari varning en
tíðkast hjá þeim löndum sem
könnunin tók til.
Ég geri mér grein fyrir því, að
þetta er vandasamt verk, sem
Verðlagsstjóri hefur tekið að sér,
en ekki er það síður vandasamt að
leggja sanngjarnt mat á þær
upplýsingar, sem hann aflaði sér í
þessari könnun. Mér finnst það
algjör óhæfa að draga alla inn-
flutningsverslunina í einn dilk og
þá sem við hana starfa og gefa
henni einkunn, svo sem gert var,
án þess að koma fram með gögn
fyrir þeim rökum sem voru þar á
borð borin."
Öll umboðslaun yffir-
færð í gjaldeyri
til Landsbankans
— En hvernig horfir sú ásökun
við frá þínum bæjardyrum, að
íslenskir innflytjendur láti hækka
vöruverð erlendis og færa sér
mismuninn til tekna sem umboðs-
laun, sem þeir jafnvel skili svo
ekki til réttra yfirvalda?
„Hvað varðár þær upplýsingar,
sem birtust í skýrslunni um um-
boðslaunatekjur innflutnings-
verslunarinnar, þá vil ég að það
komi skýrt fram, að Sambandið
fær engin umboðslaun af þeim
hluta verslunarinnar sem stærstur
er í Véladeildinni, og á ég þar við
bifreiðar og varahluti frá General
Motors. Sömu sögu er einnig að
segja um vélar og tæki, sem við
kaupum frá öðrum aðilum, sem við
verslum við í Bandaríkjunum. Þau
amerísku fyrirtæki, sem við skipt-
um við, hafa öll þær starfsreglur
að greiða ekki umboðslaun í einni
eða annarri mynd á þær vörur sem
fluttar eru úr landi, enda mun það
brjóta í bága við reglur um út-
flutning frá Bandaríkjunum, nema
um beina sölu til annarra fyrir-
tækja sé að ræða.
Véladeildin vinnur fyrir ýmis
fyrirtæki í Evrópu á beinum um-
boðsskilmálum og öll þau umboðs-
laun, sem við vinnum fyrir í einni
eða annarri mynd, eru yfirfærð í
gjaldeyri til Landsbankans og gerð
grein fyrir þeim til viðkomandi
gjaldeyrisyfirvalda. í rekstri Véla-
deildarinnar er gerð grein fyrir
öllum umboðslaunum sem aflast,
sem tekjum og koma þau fram í
uppgjöri til skattayfirvalda, eins
og aðrir tekjustofnar sem fram
eru taldir. Ég vísa því algjörlega á
bug þeirri fullyrðingu að eitthvað
af þeim umboðslaunum, sem til
falla í sambandi við erlend við-
skipti Sambandsins, skili sér ekki
að fullu og öllu.“
Viðskipti beint
við fram-
leiðendur
— Telur þú þá afsökun rétt-
mæta að íslenskir innflytjendur
skapi sér og þjóðarbúinu óþarfan
kostnað með því að flytja inn í
gegnum óþarfa milliliði, t.d. í
Danmörku, ög gerir Véladeild
Sambandsins þetta?
„I skýrslunni er einnig talað um
milliliðakostnað, sem talinn er
nema verulegum fjárhæðum. Ég
vil mjög draga í efa að þarna sé
farið með rétt mál, hvað varðar
innflutning á vélum og tækjum.
Við sem vinnum að innflutningi
fyrir Véladeild Sambandsins ger-
um öll okkar viðskipti beifit við
framleiðendur og álít ég að flestir
vélainnflytjendur geri það einnig.
Við höfum að vísu aðeins byrjað
innflutning á tækjum, sem keypt
eru inn sameiginlega af samvinnu-
samtökunum á Norðurlöndum, og
vil ég fullyrða að þau viðskipti eru
ekki óhagstæð."
Fjármagns-
skortur inn-
flytjendum dýr
— Hver er skoðun þín á því, að
sérstaða íslands og smæð markað-
arins hér séu þess valdandi, að
verðlag á vörum seldum hingað sé
hærra en á vörum sem seldar eru
til annarra landa?
„Ég hef ekki orðið var við það,
að við sem gerum innkaup fyrir
Sambandið höfum orðið að sæta
verri kjörum, hvað verð áhrærir
en innflytjendur annarra landa.
Það magn sem við kaupum af
vélum og tækjum fyrir Sambandið
er það mikið að við erum í engum
vanda með að ná góðum verðum,
enda er lögð á það mikil áhersla.
En sá yfirþyrmandi fjármagns-
skortur, sem við búum við, er þess
valdandi að við getum ekki náð
eins hagstæðum kjörum og við
verðum varir við að aðrir kaup-
endur fá. Ég á þar við, að ef við
gætum staðgreitt vörurnar þá
væri í mörgum tilfellum hægt að
ná fram staðgreiðsluafslætti, sem
getur numið 2—3% í mörgum
tilvikum. En þess í stað verðum
við að semja um gjaldfresti og
þannig skuldbinda okkur með er-
lent fjármagn, sem reynst hefur
innflytjendum óheyrilega dýrt,
eins og þróun gengismála hefur
verið að undanförnu. Ég vil því
ekki gera mikið úr því atriði, að
sérstaða íslands sé slík að hún
valdi þeirri hækkun á vöruverði,
sem nemur stórum upphæðum. Að
minnsta kosti kannast ég ekki við
það úr mínu starfi."
Innflytjendum
mismunaö
— Er það rétt að álagning á
varahluti í bifreiðar, búvélar og
vinnuvélar sé mishá hjá hinum
ýmsu innflytjendum og að þessi
misháa álagning sé staðfest af
Verðlagsskrifstofunni?
„Þetta er rétt, en til þessa liggja
ákveðnar ástæður. Alagning á
varahluti var gefin frjáls fyrir
nokkrum árum og tóku þá inn-
flytjendur sér þá álagningu, sem
þeir töldu hæfilega. Mun það hafa
verið yfirleitt á bilinu 50—80%
eftir því sem ég best veit. Stuttu
eftir að þetta var heimilað kom
lagasetning um verðstöðvun. Fest-
ust þá þessar álagningarprósentur
hjá hverjum og einum innflytj-
anda. Síðan komu gengisféllingar
og þá var hinni margfrægu 30%
reglu beitt til lækkunar á þessari
álagningu eins og annarri, þannig
að álagningin lækkaði hlutfalls-
lega jafn mikið hjá hverjum aðila,
og var þá álagningin hjá þeim sem
tóku sér 50% komin niður í 44,8%
um tíma og er hún nú aftur komin
í það far. Síðan var þetta leiðrétt
hjá Verðlagsnefndinni þannig að
hún heimilaði að þeir sem hefðu
lægstu álagninguna mættu aftur
fara upp í 50%, en þeir sem hærri
voru fengu að halda sínu. Til þess
að kóróna þessa vitleysu, þá geta
nýir aðilar sem koma inn í þessa
verslunargrein tekið sér þá álagn-
ingu sem þeir vilja. Þeim gæti
verið heimilað að nota 80% álagn-
ingu, þó að gróin fyrirtæki í
þessari verslunargrein séu þving-
uð til þess að vinna með allt að
helmingi lægri álagningu. Ég hef
aldrei getað skilið þá röksemda-
færslu sem Verðlagsskrifstofan
hefur borið á borð til að réttlæta
það að innflytjendum sé mismun-
að svona. Ég fæ ekki séð hvernig
verðlagseftirlitið getur heimilað
einum innflytjanda álagningu,
sem það neitar þeim næsta um.
Álagning á varahluti í vélar er
yfirleitt meira en helmingi hærri í
nágrannalöndum okkar, og skilja
þeir sem slíka verslun reka þar
það illa, hvernig við komumst af
með þennan rekstur með kannske
45% álagningu, með vörulager sem
að velt er kannske tvisvar sinnum,
ef vel gengur, með fjármagn sem
kostar nálægt 30% á ári.“
Óraunhæf verö-
lagsákvæði
— Hvernig kemur þetta þá út
að því er varðar varahluta- og
viðgerðaþjónustu fyrir viðskipta-
menn íslenskra vélainnflytjenda?
„Það er augljóst mál, að sú
óraunhæfa álagning, sem nú gildir
fyrir hvers konar vélaverslun og
þjónustu, leiðir til minni og minni
þjónustu við bifreiðaeigendur og
aðra vélaeigendur. Við hjá Véla-
deild Sambandsins rekum nýja og
fullkomna þjónustustöð fyrir Gen-
eral Motors bifreiðar. Þrátt fyrir
það að við erum með mjög góða
nýtingu á verkstæðinu, þá erum
við dæmdir til þess að reka það
með verulegum halla vegna óraun-
hæfra verðlagsákvæða."
— Er nokkuð sem þú vilt taka
fram að lokum?
„Þessi skýrsla hlýtur að vekja
okkur, sem höfum valið verslun og
viðskipti sem okkar ævistarf, til
umhugsunar um það hvort við
séum virkilega svona slæmir eins
og þar kemur fram. Ég vil fyrir
hönd okkar sem vinnum hjá sam-
vinnuversluninni í landinu neita
því ög vil alls ekki liggja undir
þeim áburði að við séum vísvitandi
að stuðla að óhagkvæmum við-
skiptum fyrir félagsfólk sam-
vinnuhreyfingarinnar. En ég vil
jafnframt benda á það, að verð-
lagslöggjöf sú, sem við búUm við,
er óraunhæf, og jafnvel þó að farið
væri eftir þeim lögum, sem verð-
lagsnefndinni ber að starfa eftir,
þá á að nema þessi lög úr gildi.
Óraunhæf verðlagsákvæði eru
allri verslun, sem rekin er á
félagslegum grundvelli, fjötur um
fót, þau ber að afnema svo að
kostir hennar fái að njóta sín.“
Kaffisala
systrafélagsins
Innri-Njard-
víkurkirkju
Systrafélag Innri-Njarðvíkur-
kirkju hefur kaffisölu í safnaðar-
heimili kirkjunnar sunnudaginn 4.
febrúar kl. 3 síðdegis. Ágóðinn af
kaffisölunni fer í minningarsjóð
Guðbjargar Óskarsdóttur. Sá sjóð-
ur var stofnaður 11. mars 1976. Fé
úr sjóðnum verður varið til líknar-
mála.
Stórkostleg rýmingarsala á íslenzkum
HLJOMPLÖTUM
Opið til hádegis í dag )
Rýmingarsalan stendur aöeins yfir í örfáa daga
og er í Vörumarkaönum, Ármúla.
SG-hljómplötur