Morgunblaðið - 26.07.1979, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. JÚLÍ1979
Bylting í
Mývatni 1978
Frá Náttúruverndarráði er
komin allþykk skýrsla. í henni er
reynt að draga saman á einn stað
sem mestar upplýsingar um líf-
ríki Mývatns og Laxár, eins og
Arnþór Garðarsson segir í inn-
gangi. Birt er yfirlit yfir rann-
sóknir 1971 — 74, svo og stuttar
greinargerðir um rannsóknir,
sem unnið hefur verið að siðan og
ýmist nýlokið við eða í gangi.
Þar segir ennfremur: „Á árun-
um 1971—74 höfðu ýmsir sérfræð-
ingar unnið að margvíslegum
vatnafræðilegum og vatnalíf-
fræðilegum rannsóknum á Mý-
vatni og Laxá. Rannsóknir þessar
voru tilkomnar vegna Laxárdeil-
unnar og voru þær kostaðar af
iðnaðarráðuneytinu, en umsjón
með rannsóknunum hafði dr. Pét-
ur M. Jónasson. Áður en stjórn
rannsóknastöðvarinnar var skip-
uð, hafði náttúruverndarráð for-
göngu um að kalla saman til
umræðufundar hóp sérfræðinga,
sem létu sig varða iíffræðirann-
sóknir á Mývatni og Laxá, og var
þannig hægt að afla upplýsinga
um hvaða rannsóknir höfðu þá
þegar farið fram á lífríki svæðis-
ins og hvaða rannsóknir til viðbót-
ar ættu að ganga fyrir á næstu
árum. Ymislegt benti til þess að
ekki væri allt sem skyldi í Mý-
vatni og vildu sumir kenna þar um
mengun og ýmsum framkvæmd-
um. Mælingar bentu hins vegar
varla til þess að um mengunar-
áhrif væri að ræða. Ástand fugla-
stofna og silungs hélt áfram að
versna, auk þess sem ljóst var að
átuskilyrði voru með afbrigðum
léleg. Ástandið virtist ná lágmarki
1976, en upp frá því virðist sem
um nokkurn bata hafi verið að
ræða í Mývatni. Kemur þetta
einkum fram í batnandi átuskil-
yrðum, sem virtust fylgja í kjöl-
farið á hruni hornsílastofnsins í
Mývatni 1976—77. Enn varð bylt-
ing í Mývatni 1978, er leirlos
hvarf, og vatnið varð tært allt
sumarið í fyrsta skipti á síðari
áratugum. Þessi breyting kann að
stafa af mikilli aukningu dýra-
svifs, einkum vatnsflóarinnar,
sem aftur gæti stafað af litlum
fiskistofnum, einkum hornsílis.
Framangreind breyting í Mývatni
hefur haft í för með sér minnkað
lífrænt rek í Laxá og dregið
þannig mjög úr vexti bitmýslirfa,
en þær eru undirstöðufæða fugla
og silunga í ánni.“
Ritið er ætlað öllum þeim sem
láta sig Mývatn og Laxá skipta,
segir Arnþór ennfremur. Þeir eru
margir, bæði fræðimenn og leik-
menn, hérlendis og erlendis. Ritið
ber þess nokkur merki að því er
ætlað að ná til margra, en víðast
hvar er þó reynt að hafa rann-
sóknaskýrslur sem aðgengilegast-
ar öllum þorra manna. Stutt
yfirlit á ensku er með skýrslunum.
I ritinu eru 15 greinar um rann-
sóknir og kannanir af ýmsu tagi,
m.a. um vatna- og vatnslíffræði
vatnsins og Laxár, landhæðar-
breytingar, aukningu fosfórs og
köfnunarefnis í jarðvatni, mýflug-
ur, bitmý, silung í vatninu og
fugla við Mývatn.
Fyrirsætan, sem Ijósmynduð var á fótstalli Hannesar Hafstein mun
i afa átt í nokkru meiri erfiðleikum með að komast niður en upp á
stailinn. ... ,......
Ljósm. ól. K. M.

Hp§;;I í L t

it : a 2* H fí fÍF
Undirbúningur fyrir Þjóðhátíð Vestmannaeyja hefur verið á fullu sfðustu vikur og nú er unnið kvöld
eftir kvöld við að reisa söluskála, danspalla og fleira f Herjólfsdal, prýða og skreyta Dalinn þúsundum
ljósa og lita. Ljósmynd Mbl. Guðlaugur Sigurgeirsson.
Geysifjölbreytt dagskrá á
Þjóðhátíð Vestmannaeyja
Þjóðhátfð Vestmannaeyja
verður að vanda haldin fyrstu
helgi f ágúst og hefst hún
föstudaginn 3. ágúst kl. 14 f
Ilerjólfsdal. Verður sfðan sam-
felld dagskrá með tugum atriða
næstu þrjá sólarhringana og er
mjög vandað til dagskrárinnar.
Knattspyrnufélagið Týr sér um
hátfðina að þessu sinni.
Fyrir setningu hátíðarinnar
mun Lúðrasveit Vestmannaeyja
leika undir stjórn Hjálmars
Guðnasonar, þá mun Snorri
Jónsson formaður Týs setja há-
tíðina og síðan mun séra Kjart-
an Örn Sigurbjörnsson Eyja-
klerkur annast helgistund og
Kirkjukór Vestmannaeyja syng-
ur undir stjórn Guðmundar H.
Guðjónssonar. Að lokinni helgi-
stund verður hlaup barna og
unglinga á hlaupabrautinni í
kring um Herjólfsdalstjörnina,
þá verður kastkeppni með blaut-
púða, söngvararnir Magnús og
Jóhann syngja á 40 mín. dagskrá
um miðjan daginn, landskunnir
íþróttamenn keppa í Dalnum og
Lúðrasveitin tekur lotu áður en
bjargsigið hefst á Fiskhellanefi,
en þar mun Óskar Svavars síga,
en Siggi minkur mun áður klífa
Fiskhellabjarg upp á brún. Þeir
eru báðir Helliseyingar. Þá hefst
barnadansleikur og skemmtun
kl. 5 og meðal skemmtikrafta
eru Halli og Laddi, Fóstbræður
og fleiri.
Kvöldvakan hefst kl. 20.30
með leik Lúðrasveitar Vest-
mannaeyja, Halli og Laddi
skemmta með nýju efni, Magnús
og Jóhann syngja, Jóhannes
Guðmundsson eftirherma verður
mættur frá Brekku á Ingjalds-
sandi við Önundarfjörð, Brimkló
kynnir Þjóðhátiðarlagið,
brekkusöngur verður, Addý og
Hólmfríður syngja og HLH
flokkurinn skemmtir. Að lokinni
kvöldvöku hefjast dansleikir á
báðum pöllum kl. 23—04, en það
eru Brimkló og Ásar sem
skemmta. Hlé verður þó að
sjálfsögðu gert kl. 24 þegar
kveikt verður í bálkestinum á
Fjósakletti af Sigurði Reimars-
syni brennukóngi.
Á iaugardeginum hefst hefð-
bundin dagskrá kl. 2 með leik
Lúðrasveitarinnar, þá verður
Höfðahlaup úr Stórhöfða, reyk-
vískir og vestfirskir svifdreka-
menn sýna drekaflug af Molda,
Sigfús Halldórsson og Guð-
mundur Guðjónsson skemmta
um miðjan daginn, fimleikasýn-
ing verður, vísna- og þjóðlaga-
söngur, lyftingamót, handbolta-
keppni og barnaball með
skemmtiatriðum kl. 5, en þar
koma m.a. fram Baldur og
Konni.
Kvöldvakan á laugardags-
kvöld hefst með því að Halli og
Laddi skemmta, Lúðrasveitin
tekur lagið, Sigfús Halldórsson
og Guðmundur Guðjónsson
syngja og leika, gamanvísur
verða fluttar, Brimkló og HLH
flokkurinn skemmta, Bragi Hlíð-
berg leikur á harmonikku og
Brekkurispa verður að sjálf-
sögðu undir stjórn Árna Johnsen
sem er kynnir hátíðarinnar.
Að lokinni kvöldvöku er dans-
að á báðum pöllum fram undir
morgun, en kl. 24 verður stór-
brotin flugeldasýning í Herjólfs-
dal.
Á sunnudeginum verða leikin
létt lög í Dalnum, pokahand-
bolti, leikir, barnadansleikur og
dans á báðum pöllum um kvöld-
ið, en þá verður einnig varðeldur
og brekkusöngur. Dagskrá lýkur
í fyrsta lagi kl. 2 aðfaranótt
mánudags.
Að finna
lióðið
MADONNA
Ljóð eftir S. jón.
Teikningar:
Ólafur Sveinn Gíslason.
Höfundur gaf út 1979.
í ljóðaflokki sem nefnist Nætur-
ljóð yrkir S.jón um það ævintýri
lífsins sem lýsir sér í því að „þá
fundum við/ sálina og ljóðið". I
sama ljóðaflokki er talað um það
sem „gæðir drauminn/ lífi hvers-
dagsins".
Næturljóð er að mínum dómi
athyglisvert ljóð ungs skálds.
S.jón yrkir um æsku sína (saman-
ber ráðleggingu Rilkes).
Hvít blóm
á þögulli á
við
við berumst
(áhyKKjuleysi apskunnar
á léttum bárum.
En þetta er aðeins hliðará
og við erum á leiðinni
út (ólgandi stórfljótið.
S.jóni er tamt að yrkja um lífið
sem grímudansleik og sjá mann-
inn í gervi trúðs. Hann veit líka að
sorgin er uppspretta ljóðs.
Madonnuheiti bókarinnar er sótt
til Munchs, en úr mynd hans les
skáldið „lostafullt bros/ full-
nægingar/ og dauða". Draumur-
inn er efni í skáldskap. Ort er um
„dularfulla dranga/ umkringda
af/ fuglum næturinnar" og: „í
fjarska líkami minn/ í pörtum/
eins og hráviði/ um þokukenndan
himininn".
En líf hversdagsins er líka
verðugt yrkisefni eins og ljóðið
Vetrarmorgunn sem er aðeins
ár línur vitnar um.
ýfallinn snjórinn
óskrifuð örk
som við gerum engla f.
Bókmenntlr
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
S.jón.
S.jón hefur áður gefið út bókina
Sýnir. í Madonnu kynnumst við
ungu skáldi sem er á þroskabraut
á leið sinni út í ólgandi stórfljót
lífsins og listarinnar. Þótt ekki
verði sagt að hér séu á ferðinni ný
tök á yrkisefnum gefur þessi bók
fyrirheit um framhald. Vinnu-
brögð eru virðingarverð og betri
en almennt gerist um fjölritaðar
bækur ungra skálda.
Á teikningar Ólafs Sveins
Gíslasonar má frekar líta sem
sjálfstæða túlkun en þær spegli
andrúmsloft ljóðanna. Engu að
síður eiga þær heima í Madonnu.