Morgunblaðið - 23.12.1979, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 23. DESEMBER 1979
Módir Teresa nýbúin að
taka við friðarverðlaun-
um Nóbels úr hendi Johns
Sannes, formanns
norsku Nóbelsverö-
launanefndarinnar. Á
bak viö þau er hið fræga
verk Edwards Munch,
„Sólarupprás“.
Veiting friðarverðlauna
Nóbels að þessu sinni til
móður Teresu, sem var valin
úr hópi 56 tilnefndra, þar á
meðal Carters, var að líkind-
um ein vinsælasta ráðstöfun,
sem um getur í sögu verð-
launanna.
Móðir Teresa olli nokkrum
úlfaþyt í Ósló, þegar hún lýsti
því yfir, áður en hún fór frá
Kalkútta, að hún kærði sig
ekki um hin hefðbundnu
veizluhöld. Hún myndi aðeins
þiggja te og kex. Boð til
hundrað og fimmtíu veizlu-
gesta voru dregin til baka og
samkvæmt óskum hennar
voru peningarnir, sem verja
átti til veizlunnar, lagðir til
hliðar handa fátækum og
hungruðum.
Einstaka fólki fannst hún
vera ónærgætin, en ungt fólk
Þegar móðir Teresa kom til Óslóar
„Eg vil að þið
elskið hina fátæku44
Móðir Teresa
komin til Rómar
á leiö sinni til
Noregs. í fang-
inu ber hún eitt
þeirra fimm
indversku bama
sem hún hafði
útvegað fóst-
urforeldra á
ítalíu.
í Noregi var augsýnilega
hlynnt ákvörðun hennar. Þeg-
ar hún hafði dvalið í Ósló í
sólarhring og fólk hafði
kynnst henni, voru nær allir
sammála um, að hún hefði
ekki getað breytt öðruvísi.
Hún kom til borgarinnar í
skammdegismyrkri og kulda
síðdegis laugardaginn 8. des.
s.l., berfætt í sandölum og
bómullarklæðnaði með lán-
aða yfirhöfn á herðum. Er
þessi lágvaxna, broshýra og
bogna vera steig út úr flugvél-
inni, kippti hún sér ekki upp
við leifturljós myndavélanna
né Ijóskastara sjónvarpsvél-
anna.
Stór hópur flugvallarstarfs-
manna í grænum samfesting-
um stóð nálægt móttöku-
nefndinni og hyllti hana, er
hún sté út á flugvöllinn.
Hvar sem hún fór í fjögurra
daga heimsókn sinni, lá viö
nærri, aö mannfjöldinn træði
hana undir. Dagblöðin höfðu
birt greinar um starf hennar
undanfarna daga. Fólk hafði
lesið, að regla hennar, kær-
leikstrúboöarnir, hefði á
sínum snærum 150 heimili
fyrir deyjandi og aðfram-
komna vesalinga, þar af 90
heimili í Indlandi, en hin víðs
vegar um heim.
Það hafði heyrt, að systra-
regla hennar sæi 7000 manns
fyrir fæði á degi hverjum í
Kalkútta einni og að í reglu
hennar væru fulltrúar 35
þjóða.
Nýlega kom reglan upp
líknarstofnun í Yemen, þar
sem allir þeir, er nutu umönn-
unar systranna, eru múham-
eðstrúar. Móðir Teresa hafði
samþykkt að koma á fót
heimili þar með því skilyrði að
stjórnvöld í Yemen reistu ka-
þólska kirkju, sem reyndar er
eina kristna kirkjan þar í landi.
Logandi kyndlar
Að loknum erilsömum
sunnudegi var haldin guðs-
þjónusta í lúthersku dómkirkj-
unni. Athöfnin stóð í klukku-
stund og á meöan beið mikill
mannfjöldi, sem ekki komst
fyrir innan dyra, úti í kuldan-
um til að fylgja henni meö
logandi kyndlum eftir Karli
Jóhann, aðalgötu Óslóar, til
stórs safnaðarheimilis, sem
líka var of þröngt fyrir
mannskarann. Það virtist þó
ekki koma að sök.
Þetta var tækifæri til að tjá
þá gleði, sem móðir Teresa
hafði talað um í sjónvarpsvið-
tali. Ungir, aldnir og miðaldra
veifuðu kyndlum sínum og
sungu. Hin logandi ganga
náöi að ylja kílómetra langan
veg í borginni þetta kvöld,
þegar hitastigið var nokkrum
gráðum undir frostmarki.
Táningar í ástarhug sem
föðmuöust í skúmaskotum,
slitu sig frá hvort öðru og tóku
undir sönginn og stöku fylli-
raftur varð einnig til að hylla
göngumenn. Sem betur fer
fór skrúðgangan hratt, enda
eftir PHILIP
CARAMAN
fór móðir Teresa akandi á
undan, veifandi og brosandi
til allra.
Að leiðarlokum beið bruna-
liðiö til að slökkva kyndlana.
Rödd móður Teresu barst
einhvers staðar frá dyrum
safnaöarheimilisins og óskaði
öllum viðstöddum gleðilegra
jóla.
Er inn var komið, söng
stúlknakór til að bjóða hana
velkomna og færði henni ávís-
un meö fjárhæð, sem þær
höföu safnað sín á milli. Fleiri
gjafir fylgdu með í kjölfarið,
og síöan tilkynnti dómprófast-
ur, að söfnun í dómkirkjunni
þetta kvöld hefði skilað nær
um tíu þúsund dölum, sem er
met hjá þessari annars örlátu
kirkju.
Næsta framlag kom jafnvel
enn meira á óvart. Frjáls
söfnun, sem fram fór um allan
Noreg til stuönings hinum
opinberu verðlaunum og enn
var ekki lokið, hafði, er hér
var komið, gefið af sér áttatíu
þúsund dali til viðbótar. Að-
eins einu sinni áður hafði
söfnun af þessu tagi farið
fram og þá var hún gerð í
mótmælaskyni við veitingu
friöarverðlaunanna til Henry
Kissingers.
Hjá konungi
Sjálf afhending Nóbels-
verðlaunanna var látlaus í
samanburði við það, sem hér
hefur verið lýst. Móðir Teresa
flutti þakkarávarp sitt í viður-
vist Ólafs konungs og fjöl-
skyldu hans. Innan tveggja
mínútna hafði hún fengið
þessa viðhafnarmestu sam-
komu ársins í Noregi með sér
í flutningi friðarbænar heilags
Frans frá Assisi.
Hún talaði án allrar tilfinn-
ingasemi um eftirlætisefni sitt,
gleðina, sem fylgir því aö veita
hjálparhönd „þeim sem hafa
verið sviptir mannlegri reisn,
sem öllum stendur á sama um
og hafa aldrei kynnst því, að
neinum þyki vænt um þá“. í
lágum rómi hennar var sem
áheyrendur heyrðu raddir
hinna hungruðu, holdsveiku
og vanræktu.
Hún sagðist hafa hjálpað
36 þúsund manns af strætum
Kalkútta til að deyja með
reisn. Hún hafði eftir gömlum
manni, sem hún fann á rusla-
haugi, morandi í ormum: „Ég
hef lifaö sem hver önnur
skepna, en nú dey ég eins og
engill."
Hún vílaði heldur ekki fyrir
sér aö slá fram staðhæfingu,
sem mun lengi í minnum höfð
í Noregi. Hún sagði viö við-
stadda ráðherra: „Fátækustu
þjóðirnar eru þær, sem lög-
leiða fóstureyðingar."
Enginn viðstaddra var í
minnsta vafa um, að hér fór
stórmerk kona, kjarkmikil og
full elsku til hinna hungruðu,
sem ekki vilja borða brauð-
skorpu af ótta við, að hungrið
steðji að þeim á ný. „Ég vil, að
þið elskið hina fátæku. Snúið
aldrei við þeim baki,“ sagði
hún við þessa háttsettu sam-
komu.
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
Þau óvæntu tíðindi hafa gerst
á Skákþingi Sovétrikjanna 1979 í
Minsk að þrítugur alþjóðameist-
ari, Viktor Kupreitschik að
nafni, hefur tekið forystu eftir
átta umferðir með 5'/2 vinning og
biðskák við Jusupov. Hinn 16 ára
gamli Garry Kasparov hefur
hlotið jafnmarga vinninga, en
hefur lokið átta skákum. Röð
annarra þátttakenda er þessi: 3.
Balashov 5 v. og biðskak. 4.
Makarichev 5 v. 5. Geller 4V4 v. 6.
Jusupov 4 v. og biðskák. 7.-8.
Lerner og Rashkovsky 4 v. 9. Tal
3'/2 v. og á tveim skákum ólokið.
10.—12. Beljavsky, Vaganjan og
Razuvajev 3% v. og biðskák hver.
13. Sveschnikov 3. 14. Romanish-
in 2»/2 v. og tveim skákum frestað.
15. Georgadze 2 v. og þremur
skákum frestað. 16. Tseshkovsky
2 v. og biðskák og lestina reka
þeir Dolmatov og Anikajev með
einn og hálfan vinning hvor og
biðskák sin á milli.
Áhorfendur í Minsk leika á als
oddi um þessar mundir því að
Kupreitschik er einmitt fulltrúi
þeirra heimamanna á mótinu.
Hann tapaði í fyrstu umferð fyrir
Makarichev, en gerði sér síðan
lítið fyrir og vann heilar fimm
skákir í röð, gegn þeim Razuvajev,
Tseshkovsky, Lerner, Vaganjan og
Anikajev. Kasparov sem vann
fyrstu þrjár skákirnar hefur verið
rólegur upp á síðkastið og fimm
síðustu skákum hans hefur lokið
með jafntefli. Moskvubúinn Juri
Balashov stendur einnig mjög vel
að vígi í þriðja sæti og þegar
biðskákum er lokið gæti hann
verið kominn í efsta sætið.
Tal hefur farið mjög rólega af
Leikfélag
Akureyrar:
Galdrakarl-
inn í Oz
og Fyrsta
öngstræti
til hægri
LEIKFÉLAG Akureyrar tekur
upp sýningar á „Fyrsta öng-
stræti til hægri“ og „Galdra-
karlinn í Oz“ um jólin.
Galdrakarlinn í Oz var fyrsta
verkefni L.A. á þessu leikári.
Leikstjóri er Gestur E. Jónasson
en með helstu hlutverkin fara
Sólveig Halldórsdóttir, Þráinn
Karlsson, Viðar Eggertsson,
Theodór Júlíusson, Svanhildur
Jóhannesdóttir, Sigurveig Jóns-
dóttir og Bjarni Steingrímsson.
Galdrakarlinn í Oz er í leik-
búningi John Harryson eftir
sögu L. Frank Baum. Hulda
Valtýsdóttir íslenskaði.
„Fyrsta öngstræti til hægri“
eftir Örn Bjarnason var frum-
’sýnt hjá L.A. 29. október s.l.
Leikritið er að mestu saga
tveggja stúlkna, Maríu, sem er
leikin af Svanhildi Jóhannesdótt-
ur, og Önnu, sem er leikin af
Sunnu Borg. Persónur leikritsins
eru 19 en leikendur 10. Leikstjóri
er Þórunn Sigurðardóttir.