Morgunblaðið - 20.01.1980, Blaðsíða 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 1980
Minnst fjórð-
ungur mann-
kyns sveltur
Uppskera í heiminum á síðast-
liðnu ári var mjög léleg, sú
minnsta sem um getur frá árinu
1974. í ýmsum heimshlutum hafa
stríð bætt gráu ofan á svart.
Á suðurhluta Timor, sem er
eyja 500 mílur undan ströndum
Ástralíu norðanverðri, hefur
ástandið verið skelfilegt og starfs-
maður hjálparstofnunar, sem þar
hefur starfað, hefur tekið svo
djúpt í árinni að segja, að ástandið
væri hugsanlega eins alvarlegt og
í Kambodíu. Hafa landsmenn átt í
stríði undanfarin fjögur ár, eink-
um gegn hersveitum frá Indónesíu
og afleiðingin af því er sú, að
landbúnaður hefur að mestu leyti
stöðvazt. Talið er, að 100.000 af
650.000 íbúum hafi þegar látizt
vegna hernaðar og hungurs.
I ýmsum löndum öðrum herjar
hungurvofan í kjölfar styrjalda og
innanlandsátaka. Ber þar fyrst og
fremst að nefna Kambodíu, og
einnig er ástandið slæmt í Víet-
nam og Laos, þó að ekki sé hægt
að jafna því saman við hörmung-
arnar í Kambódíu. Af öðrum
þjáðum þjóðum má nefna íbúa
Afganistan, Chad, Eþíópíu,
Nicaragua, Sómalíu, Uganda og
Zaire.
Átök í suðurhluta Afríku hafa
torveldað lífsbaráttuna t.d. í Ród-
esíu, Zambíu, Mósambík, Angola
og Botswana og enn hefur þar
harnað á dalnum vegna mikilla
þurrka. Alvarlegur uppskeru-
brestur hefur orðiðí Bangladesh
og Nepal. Nú eru þurrkar byrjaðir
í Pakistan og á vesturhluta Ind-
lands. Jórdanía hefur einnig orðið
illa úti vegna þurrka, og hafa
verið sendar þangað miklar birgð-
ir matvæla til að hjálpa upp á
sakirnar.
Þegar öllu er á botninn hvolft,
vantar mikið upp á, að matvæla-
framleiðslan í heiminum hafi ver-
ið næg á síðasta ári, og nauðsyn-
legt er, að á næsta ári verði gengið
á birgðir, sem safnazt hafa saman
frá betri árum. Ef uppskeran á
þessu ári verður einnig léleg,
munu umframbirgðirnar varla
endast lengi, og gæti það haft í för
með sér álíka hungursneyð og
varð á árunum 1972—74, en þá er
álitið að a.m.k. tvær milljónir hafi
dáið hungurdauða í Bangladesh,
Eþíópíu, Sahel og í þremur ríkjum
Indlands.
A.m.k. fjórðungur mannkyns
fær ekki nóg að borða, enda þótt
árferði sé gott. Ástæðan er sú, að
fólkið er of fátækt til þess að
kaupa sér mat, þó að gnægð sé á
boðstólum. Samkvæmt upplýsing-
um frá Barnahjálp Sameinuðu
þjóðanna látast árlega 7.500.000
börn af völdum næringarskorts
eða vegna sjúkdóma, sem hafa
magnazt vegna næringarskorts.
- GEOFFREY LEAN
Hin árlcga fórn á altari hungurvofunnar: hálf áttunda milljón barna.
AFENGI
S'
Heilabúið
hleypur
við ofdrykkju
z
z
Það er ekki aðeins að
áfengi dragi úr greind og
gáfnafari heldur skreppur
heilinn beinlínis saman við
langvarandi drykkju. I
Bretlandi hafa farið fram
rannsóknir á fyrrverandi
drykkjumönnum og var
notuð við rannsóknirnar
heilasjá, sem er eitthvert
hið fullkomnasta tæki til
þeirra hluta sem nú þekk-
ist. Niðurstöður rannsókn-
anna voru þær, að heili
drykkjumannanna hefði
rýrnað verulega og voru þá
hafðir til samanburðar
bindindismenn og þeir sem
neyta áfengis í miklu hófi.
Hóparnir tveir, sem voru
til rannróknar, voru taldir
sambærilegir hvað erfðir
og upplag snerti, en í
greindarprófi þar sem ekki
var tekið tiliit til orðaforða
og málþroska stóðu
drykkjumennirnir til jafn-
aðar 15 greindarvísitölu-
stigum að baki samanburð-
arhópnum. Þessar niður-
stöður eiga við fólk, sem
um langt árabil, eða í 9—17
ár, hefur drukkið daglega
sem svarar til þriggja og
hálfs lítra af bjór, hálfrar
flösku af viskí eða einnar
flösku af nokkuð sterku
víni.
Vísindamennirnir telja,
að heilaskemmdirnar séu
jafnvel óafturkallanlegar
og í skýrslu til Bresku
sálfræðistofnunarinnar
segir, að verulega heila-
rýrnum hafi mælst á
drykkjumönnunum fyrr-
verandi þó að nokkur tími
hafi verið liðinn frá því að
þeir hættu drykkjunni.
Þeir líta ennfremur svo á,
að þeir hafi orðið fyrstir til
að sýna fram á hve mikið
Greindar
vísitalan
lækkar
mikil og langvarandi
drykkja skaðar annars vel
gefið fólk. Það var einkum
fólk úr miðstétt sem var
tekið fyrir í rannsókninni
og í þeim hópi voru t.d.
flugstjóri, flugumferðar-
stjóri, verkalýðsleiðtogi,
bókhaldarar, ríkisstarfs-
menn, menn með eigin
rekstur og verkamenn.
Við rannsóknirnar kom í
ljós, að í drykkjumönnun-
um voru heilahólfin yfir-
leitt hálfu stærri en eðli-
legt telst en það fylgir
jafnan ótímabærum elli-
hrumleika og jafnvel elli-
glöpum.
í gáfnaprófi þar sem
fengist var við óhlutlæg
úrlausnarefni áttu
drykkjumennirnir mjög
erfitt með að fylgja rök-
réttri hugsun. „Hvort sem
um er að ræða greind,
minni, úrlausn ákveðinna
viðfangsefna eða aðra
framkvæmd standa
drykkjumennirnir verr að
vígi,“ segir í skýrslu
vísindamannanna.
Ofdrykkjumennirnir
fyrrverandi voru bornir
saman við 50 aðra, sem
annaðhvort voru bindind-
ismenn eða drukku ekki
meira en tvo bjórpotta
tvisvar í viku. I rannsókn-.
unum var það einnig stað-
fest, að mikil drykkja virð-
ist.ekki hafa áhrif á lestr-
arkunnáttuna.
-JOHN ESARD
TILSÝNDAR er verslunin eins og
hver önnur tóbaksbúð en þar er þó
á boðstólum nokkuð sem er trú-
lega miklu ánægjulegra og hættu-
lausara heilsunni en sígaretturn-
ar: gestrisnar hollenskar eigink-
onur sem með fullu samþykki
manna sinna taka á móti „betri
borgurum" á heimili sínu þar sem
þær bjóða þeim upp á kaffisopa og
kynmök.
Þó að tóbaksbúðin fyrrnefnda
láti ekki mikið yfir sér er hún
nokkurs konar forhlið vaxandi og
fullkomlega löglegs fyrirtækis,
Modern Kontakt, sem hefur á
sínum snærum 350 giftar konur
sem eru hinar ánægðustu með að
geta drýgt tekjur heimilisins með
dálitlum ástarævintýrum um eft-
irmiðdaginn. Þessar nútímaleu
gleðikonur eiga þó lítið skylt við
vændiskvenna- og klámmyndaiðn-
aðinn sem stendur með miklum
blóma í Hollandi. Modern Kontakt
sér vel siðuðum viðskiptavinum
sínum fyrir kynferðislegri af-
þreyingu í heimilislegu umhverfi
og eigandi fyrirtækisins, Peter
Ros, rekur það af miklum dugnaði
og næstum hugsjónalegri ákefð,
enda trúir hann því að þetta sé hið
mesta þjóðþrifamát.
Pieter, sem er hið mesta snyrti-
menni og sundurgerðarmaður í
klæðaburði, er í miklu uppáhaldi
hjá mörgum löndum sínum en þar
í landi er vændi lögleg iðngrein
sem fellur undir eftirlit sveitar-
stjórnanna. Pieter starfar fyrir
opnum tjöldum og enn sem komið
er hefur hann sloppið við öll
hneykslismál.
„Við erum mjög kröfuharðir og
ég hef sjálfur tal af öllum stúlkun-
um, sem ég ræð til starfa. Eg hitti
þær alltaf á heimili þeirra og
eiginmennirnir verða að vera
Kynmök
með
kaffinu
viðstaddir. Ég kæri mig ekkert um
einhver vandræði síðar meir,“
sagði Pieter. Húsfreyjurnar eru á
aldrinum 20 til 58 ára.
Ljósmyndum af konunum,
ásamt upplýsingum um æviatriði,
ýmsar tilhneigingar þeirra og
áhugamál er komið fyrir í möppu,
sem væntanlegir viðskiptavinir
skoða á lítilli skrifstofu bakatil í
tóbaksbúðinni. Viðskiptavinurinn
velur sér einhverja konuna, sem
honum list vel á, og borgar fyrir
6—19£ og fer þessi fyrsta greiðsla
eftir því hve hátt konan verðlegg-
ur sjálfa sig. Viðskiptavinurinn
greiðir svo aftur konunni sjálfri.
Pieter hjálpar líka konunum oft
við verðlagninguna. „Þetta er
mjög viðkvæmt mál,“ segir hann.
„Fyrir þær flestar er það í fyrsta
sinn sem þær þurfa að standa í
slíku." Gjaldið sem konurnar
krefjast er á bilinu 19—63£, eða
til jafnaðar um 32£ (rúmar 30 þús.
kr.). Fyrir hverja heimsókn senda
konurnar 7£ til Pieters. „Vegna
skattanna," segir hann til skýr-
ingar.
Modern Kontakt hefur verið
vaxandi fyrirtæki um níu ára
skeið og hafði 100.000 sterlings-
pund í tekjur á síðasta ári á níu
stöðum í Hollandi. Sjálfur telur
Pieter að erlendir viðskiptavinir
hans séu 10—25.000 talsins og
komi einkum frá Belgíu, V-Þýska-
landi, Englandi og jafnvel Banda-
ríkjunum.
„Flestir viðskiptavina okkar
hafa hlotið æðri menntun," segir
Pieter, „enda kynnum við okkur
vel hver maðurinn er og stundum
hittir konan mín þá. Tilgangurinn
með tóbaksbúðinni er sá að auð-
velda viðskiptavininum erindið.
Hann getur komið hér inn og litið
í kringum sig undir því yfirskini
að hann vanti sígarettur."
Pieter bregst hin versti við
þegar talið berst að kvenfrelsi og
kúgun konunnar. „Við lifum í
neysluþjóðfélagi þar sem karl-
menn geta ekki þverfótað fyrir
myndum af nöktu kvenfólki.
Karlmenn verða fyrir kynferðis-
legri örvun daginn út og daginn
inn. Rauðsokkurnar ættu að leiða
hugann að því hve það er dapur-
legt að vera einhleypur og lifa
engu kynlífi."
—Susan Heller Anderson.