Morgunblaðið - 20.01.1980, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JANÚAR 1980
41
PP Við lifum í neysluþjóðfélagi þar sem karlmenn
geta ekki þverfótað fyrir nöktu kvenfólki M
(SJA: kynmök meö kaffinu)
Frumskógur af mæliglösum, tilraunaglösum og alls konar leiðslum...
KRABBAMEIN
Rándýrt
efni lofar
góóu
I síðasta mánuði skýrðu banda-
rískir vísindamenn frá því, að
mjög mikilvægur áfangi hefði
náðst í rannsóknum á „interfer-
on“, efnasambandi, sem myndast í
mannslíkamanum í afar litlu
magni og er því rándýrt, en virðist
lofa mjög góðu í baráttunni við
krabbameinið.
Vísindamenn víða um heim
keppast nú við það að verða fyrstir
til að ráða gátuna um það hvernig
interferon virkar og sem stendur
hefur Tæknistofnunin í Kaliforníu
forystuna í kapphlaupinu. Innan
um hálfgerðan frumskóg af mæli-
glösum, tilraunaglösum og alls
konar leiðslum í stórum kjallara í
Pasadena vinnur Caltech-hópur-
inn að því að finna hverng erfða-
fræðilegri uppbyggingu interfer-
on-sameindarinnar er háttað. Ef
það tekst, segir dr. Michael W.
Hunkapiller, mun það vafalaust
leiða til mikillar framleiðslu á
efninu, en nú kostar aðeins einn
milljónasti úr únsu 1500 dali.
Það er mjög mikilvægt krabba-
meinsrannsóknum í Bandaríkjun-
um og annars staðar að interfer-
Pieter Ros í tóbaksbúðinni: selur blíðu 350 harðgiftra kvenna.
JAFNRETTISMALIN
on-gátan verði ráðin, en í Banda-
ríkjunum einum er árlega varið til
þeirra tugmilljónum dala. Auk
þess hafa stóru lyfjaverksmiðj-
urnar mikinn áhuga á þessu máli
enda sjá þær hér hilla undir nýtt,
afar gróðavænlegt „kraftaverka-
lyf“.
Interferon er eggjahvítuefni,
líkt hormónum að gerð, sem verð-
ur til í frumum allra hryggdýra og
vinnur gegn veirusýkingu. Það
voru brezkir vísindamenn, Alick
Isaacs og Jean Lindemann, sem
uppgötvuðu efnið í Oxford árið
1957. Interferon hefur áhrif á
starfsemi líkamans þegar sýking á
sér stað. Það drepur ekki veirurn-
ar heldur er það eins konar
varðhundur sem lætur frumurnar
vita, að nú sé mál að hefjast
handa við framleiðslu mótefna.
Interferon virðist einnig draga úr
vexti illkynja fruma og koma í veg
fyrir að þær verði að æxli.
Ymsir eru vantrúaðir á ágæti
interferons en á síðustu þremur
árum hafa læknar í Stokkhólmi, í
Houston í Texas og í Kaliforníu
skýrt frá mjög góðum árangri í
tilraunum með aðeins örlítið af
efninu.
Rannsóknir á interferon hafa
lengi átt erfitt uppdráttar vegna
þess hve lítið hefur verið unnt að
fá af því. Þar til nú nýlega kom
það einkum frá Finnlandi þar sem
árlega hafa farið 32.500 blóðlítrar
til að framleiða aðeins 100 milli-
grömm af þessu eftirsóknarverða
efni. — William Scobie.
Svissneskar
konur sjá fram
á betra líf
KVENRETTINDAHREYFINGIN
hefur ekki náð að festa rætur í
Sviss. Samkvæmt lögum landsins
getur svissnesk eiginkona ekki
opnað bankareikning, nema með
samþykki eiginmanns síns, eða
undirritað samninga, tekið lán eða
ráðstafað eignum sínum.
Hún getur ekki einu sinni fengið
sér vinnu nema með leyfi eigin-
mannsins.
Nú hefur ríkisstjórnin samið
frumvarp til að ráða bót á þessu
°g tryggja jafnrétti beggja hjóna.
Samkvæmt núverandi löggjöf,
sem er frá árinu 1912, er karl-
maðurinn óumdeildur húsbóndi á
sínu heimili. Eiginkonunni er ætl-
að það hlutskipti að annast heim-
ilið og ala upp börnin. Þessi
léttvæga staða konunnar var upp-
haflega réttlætt með því.að hún
hefði ekki sjálfstæði eða reynslu
til annars.
Eiginmaðurinn hefur einnig
ótvíræðan rétt til að ákveða hvar
fjölskyldan býr, hvar hann starfar
og við hvað. Honum ber ekki að
ráðfæra sig við eiginkonuna um
slík mál.
Hún verður aftur á móti að
sanna fyrir dómstólum að það sé
nauðsynlegt vegna velferðar fjöl-
skyldunnar að hún fái sér vinnu,
ef hún gerir það án samþykkis
eiginmannsins.
Þegar svissnesk stúlka giftir sig
Ný löggjöf
í bígerð
rennur allt sem hún á saman við
eignir eiginmannsins og hann hef-
ur rétt til þess að ráðstafa sameig-
inlegum eignum þeirra að vild.
Sá ráðherra í Sviss, sem fer með
dóms- og lögreglumál, og hefur
samið nýju frumvarpsdrögin, seg-
ir að þetta ástand skipi konum á
óæðri bekk og sé móðgun við
sjálfsvirðingu þeirra.
Hin nýja löggjöf mun veita
eiginkonunni jafnrétti á við eigin-
manninn og jafna ábyrgð.
— Norris Willatt.
UMFERÐARMAL
Níutíu og átta prósent eru andvígir nýju reglugerðinni.
Frakkar hafa nánast ein-
róma mótmælt lagabókstaf,
sem kveður á um, að lágu
ljósin skulu notuð í nætur-
akstri í borgum.
Sams konar lög hafa verið
samþykkt í 13 öðrum Evrópu-
ríkjum og eru þar álitin drjúg-
ur skerfur í átt að auknu
umferðaröryggi. Frakkar líta
hins vegar allt öðrum augum á
silfrið, og telja að hér sé um að
ræða svívirðilegt samæri. Hef-
ur þetta leitt til uppreisnar,
sem líkt hefur verið við stúd-
entaóeirðirnar 1968.
Dagblöðunum hafa borizt
lesendabréf, þar sem þessari
nýju lagasetningu er nánast
alls staðar mótmælt, (France
— Soir fékk 6.000 slík bréf á
hálfum mánuði), og skoðana-
kannanir hafa leitt í ljós, að
98% þjóðarinnar eru andvíg
þessari ráðstöfun.
Gera má ráð fyrir, að hin 2
prósentin séu íbúar Stras-
bourg, en þar hefur notkun
lágra ökuljósa verið skylda í
mörg ár til samræmis við þýzk
umferðarlög, en Strasbourg er
rétt við landamæri Þýzka-
lands. íbúar Strasbourg telja
þetta grundvallaratriði fyrir
umferðaröryggi á sama hátt
og Svisslendingar, Spánverjar,
Belgir, Hollendingar og Svíar.
í Frakklandi hefur málið vak-
ið álíka miklar deilur og Alsír-
stríðið á sínum tíma.
Breytingin var lögleidd fyrir
þremur mánuðum í samræmi
við áætlun Giscards forseta
um að fækka dauðaslysum í
umferðinni en hann fól Christ-
ian Gerondeu formanni um-
ferðaröryggisnefndar ríkis-
stjórnarinnar að taka nánari
ákvarðanir í þessu skyni. Á
síðustu 5 árum hefur dauða-
slysum í umferðinni í Frakk-
landi fækkað um 5.000 árlega
vegna nýrra hraðatakmark-
ana, tilrauna til að athuga
áfengi í andardrætti öku-
manna og skyldu til að nota
bílbelti. Áður en þessi nýmæli
komu til sögunnar, fórust að
jafnaði 17.000 manns í um-
ferðarslysum en eftir tilkomu
þeirra fækkaði þeim niður í
12.000. Á síðastliðnu ári jókst
tala látinna á ný, og varð það
til þess að Giscard forseti
fyrirskipaði Gerondeau að
gera ráðstafanir, sem komið
. gætu dauðsföllum af völdum
umferðarslysa niður í 10.000 á
árinu. Var áherzla lögð á að
bæta aðstöðu gangandi veg-
farenda, en árlega látast
margir þeirra í umferðarslys-
um í borgum, eða um 1.500.
Ástæðan er fyrst og fremst
slæm götulýsing.
Öldungadeild franska þings-
ins kolfelldi tillögu um fjár-
veitingu til herferðar fyrir
ökuljósunum. Voru 283 á móti
en aðeins tveir greiddu at-
kvæði með. Borgarstjórar í
flestum stærri borgum lands-
ins ráði ökumönnum frá því að
nota ljósin við akstur í þétt-
býli, enda þótt þeir séu með
því móti að hvetja til lögbrota,
og enda þótt bílstjórar eigi þá
á hættu að verða sóttir til
saka.
Joel le Theule umferðar-
málaráðherra hefur heitið því,
að þessi tilraun muni ekki
standa lengur en til vors,
reynist hún árangurslítil. Og
lögreglan hefur verið beðin um
að kæra ökumenn til þess að
tryggja að tilraun þessi verði
ekki alveg út í bláinn.
- PAUL WEBSTER