Morgunblaðið - 05.03.1980, Blaðsíða 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1980
Ríkisstjórn Trudeaus
tekur við í Kanada
PIERRE Trudeau tók við emb-
ætti forsætisráðherra Kanada í
fjórða sinn á þriðjudag. Flokk-
ur hans, Frjálslyndi flokkur-
inn, sigraði þingkosningar i
Kanada 18. febrúar s.l. eftir að
minnihiutastjórn íhaldsflokks-
ins undir forsæti Joe Clark var
felld með vantrauststillögu i
þinginu, eftir aðeins fi'/'z mánað-
ar stjórnarsetu.
Tillaga Clarks um 18 centa
skatt á benzíngallonið varð
stjórn hans að falli. Eigin olíu-
framleiðsla svarar um 3A hluta
allrar eftirspurnar af orku í
landinu. Fólk hefur því ekki enn
fundið verulega fyrir orkuskort-
inum í heiminum og var þar af
leiðandi miður hrifið af tillögu
Clarks. Benzín í Kanada er mun
ódýrara en í Evrópu og nokkuð
ódýrara en í Bandaríkjunum.
Fólk var einnig óánægt með
frammistöðu Clarks, sem for-
sætisráðherra, en hann hafði
þegar brotið nokkur kosninga-
Ioforð, sem hann gaf í kosninga-
baráttunni í maí sl. Hann hafði
meðal annars þurft að hverfa frá
alhliða skattalækkun, sem hann
hafði lofað, til að komast hjá
verulegum halla á fjárlögum.
Hann hafði einnig þurft að
hætta við að flytja kanadíska
sendiráðið í Israel frá Tel Aviv
til Jerúsalem, eins og hann hafði
sagzt ætla að gera þegar Araba-
löndin hótuðu að bregðast við
því með viðskiptabanni við
Kanada.
Trudeau, sem er 60 ára, hafði
verið forsætisráðherra landsins í
11 ár, þegar flokkur hans tapaði
kosningunum í maí. Fyrir þrem-
ur mánuðum lýsti hann því yfir,
að hann ætlaði að draga sig í hlé
frá stjórnmálum. Það er sagt
hafa haft áhrif á ákvörðun
Clarks að leggja fram fjárlög,
sem drógu mjög úr útgjöldum
ríkisins og voru langt frá því að
vera við hæfi frjálslyndra. Hann
treysti því að flokkurinn iegði
ekki í kosningar án Trudeaus,
sem formanns flokksins. En
Trudeau brást við tilmælum
flokkssystkina sinna, þegar
stefndi að kosningum, og ákvað
að halda áfram í stjórnmálum í
2 til 3 ár til.
Frjálslyndiflokkurinn vann á í
öllum fylkjum Kanada austan
við Saskatchewan, en fékk engan
mann kjörinn vestan við Mani-
toba. Hann hefur nú 146 þing-
sæti, en hafði áður 114. íhalds-
flokkurinn fékk 103 þingsæti, en
hafði áður 136. Hann vann á í
fylkjunum vestan við Manitoba.
Flokkur sosíalista, New Demo-
kratic Party, vann á í kosning-
unum og hefur nú 32 þingsæti.
Landfræðileg skipting atkvæð-
anna getur reynst stjórn Trud-
eaus erfið, en íbúum vesturfylkj-
anna finnast þeir vera án full-
trúa í stjórn landsins.
Olíulindir landsins eru aðal-
lega í Alberta, heimafylki
Clarks, og vesturfylkin hafa not-
ið góðs af framkvæmdum í
kringum þær.
Clark lagði til í fjárlagafrum-
varpi sínu hækkun á olíuverði til
að draga úr eftirspurn og efla
orkurannsóknir. íbúum austur-
fylkjanna þótti hann hampa
eigin fylki á kostnað annarra, og
því fór sem fór fyrir stjórn hans.
Trudeau lofaði í kosningabarátt-
unni að leggja ekki nýjan skatt á
benzín, en annars sagði hann
lítið um efnahagsstefnu sína.
Hann gæti þó tekið efnahags-
málin hörðum tökum því ef
marka má orð hans ætlar hann
að hætta á miðju kjördæmabil-
inu og þarf því ekki að óttast
dóm kjósenda í næstu kosning-
um.
Trudeau mun væntanlega gera
utanríkisstefnu landsins óháðari
Bandaríkjunum en stefna Clarks
var. Clark var hlynntur áskorun
Carters Bandaríkjaforseta að
taka ekki þátt í Ólympíuleikun-
um í Moskvu í sumar vegna
innrásar Sovétmanna 1 Afgan-
istan. Trudeau er á öðru máli og
mun ekki ætla að standa í vegi
fyrir þátttöku kanadískra
íþróttamanna í leikunum. Hann
hefur aldrei lýst miklum áhuga á
Nato, og útgjöld ríkisins til
varnarmála voru ekki há í fyrri
ríkisstjórnum hans. Ekkert
bendir til þess að reyndin reyn-
ist önnur nú.
Ríkisstjórn Trudeaus er að
mestu setin gömlum samstarfs-
mönnum hans. Allan Joseph
Maceachen frá Nova Scotia er
fjármálaráðherra og mun byrja
á því að semja ný fjárlög. Marc
Lalonde frá Quebec er orkumála-
ráðherra. Það verður hans hlut-
skipti að efna kosningaloforð
frjálslyndaflokksins um mjög
takmarkaðar hækkanir á olíu og
gasi sem framleidd eru innan-
lands. Jean Cretien, sem er
einnig frá Quebec, er dómsmála-
ráðherra. Það verður í hans
verkahring að halda fylkjunum
saman. I Quebec sérstaklega er
sterk hreyfing fyrir sjálfstæði
fylkisins. Trudeau valdi þrjá
öldungardeildarþingmenn, sem
eru skipaðir af ríkisstjórninni,
frá vesturfylkjunum til að ann-
ast hagsmunamál British Col-
umbia, Alberta og Sascatchew-
an.
(Time — New York Times).
ab
Pierre Elliot Trudeau — á ný í forsætisráðherrastólinn i Kanada
eftir að kjósendur höfðu sýnt honum traust sitt við kjörkassana.
iJfc *einkaumboöá
eg IH ÍSLANDIfyrirdönsku p gólf teppin f rá ege

GRENSÁSVEG111 83500&83539
I>etta gerðist 5. marz
1979 — ísraelsstjórn samþykkir
bandarískar tillögur um friðar-
samning.
1977 — Jarðskjálftinn í Búkarest
og fleiri bæjum í Rúmeníu (1.000
fórust.
1975 — Landganga Araba nálægt
Tel Aviv og árás þeirra á hótel.
1973 — 60 fórust í árekstri
tveggja spænskra flugvéla yfir
Vestur-Frakklandi.
1970 — Samningurinn um bann
við útbreiðslu kjarnorkuvopna
tekur gildi eftir staðfestingu 43
ríkja.
1966 — 124 fórust með brezkri
þotu sem flaug á Fuji-fjall, Japan.
1962 — Árás evrópskra öfga-
manna á fangelsi í Óran, Alsír og
morð á serkneskum föngum.
1946 — „Járntjalds“-ræða
Churchills í Fulton, Missouri.
1933 — Kosningasigur nazista í
Þýzkalandi.
1867 — Misheppnuð uppreisn á
írlandi.
1798 — Frakkar taka Bern.
17% — Uppreisnir bældar niður í
Vendee og Bretagne.
1794 — Uppreisn hefst í Póllandi
undir forystu Kosciuzko — Fylg-
ismenn Jacques Hebert líflátnir í
Frakklandi.
1770 — „Boston-fjöldamorðin“:
átök brezkra hermanna og mann-
fjölda.
1766 — Spánverjar taka New
Orleans af Frökkum.
1684 — Hið heilaga rómverska
ríki, Pólland og Feneyjar stofna
Heilaga bandalagið í Linz gegn
Tyrkjum.
lé26 — Monzon-samningur
Frakka og Spánverja.
Kolombía
Slá í engu af
kröfum sínum
Boffota, 4. marz — AP.
MARXÍSKU skæruliðarnir, sem
halda að minnsta kosti 20 gíslum í
sendiráði Dóminikanska lýðveld-
isins í Bogota, sögðu í dag, að þeir
myndu ekkert gefa eftir í kröfum
sínum.
Fulltrúar þeirra áttu að ræða
við kolombíska embættismenn í
dag, en þeim fundi var frestað án
nokkurra skýringa.
14% — Hinrik VII af Englandi
felur John og Sebastian Cabot að
finna ný lönd.
Afmæli. Gerardus Mercator,
flæmskur kortagerðarmaður
(1512—1594) — Sir Austen Henry
Layard, brezkur fornleifafræðing-
ur (1817—1894) — Hieta Villa-
Lobos, brazilískt tónskáld (1887—
1959) — Rex Harrison, brezkur
leikari (1908— ).
Andlát. 1778 Thomas Arne, tón-
skáld — 1815 Franz Anotn Mesm-
er, eðlisfræðingur — 1827 Aless-
andro Volta greifi, eðlisfræðingur
— 1953 Jósef Stalín, stjórnmála-
leiðtogi.
Innlent. 1865 Kirkjan á Möðru-
völlum brennur — 1883 d. Oddgeir
Stephensen — 1948 Óhemju
síldveiði lýkur á Hvalfirði — 1968
Nemendamótmæli gegn námsfyr-
irkomulagi — 1969 Sex menn
kafna í „Hallveigu Fróðadóttur"
— 1969 Klukkustundar veðurofsi á
Akureyri — 1975 Loðnuskipið
„ísleifur" strandar við Ingólfs-
höfða — 1895 f. Axel Thorsteins-
son.
Orð dagsins. Við höllumst að því
að trúa þeim sem við þekkjum
ekki, því þeir hafa aldrei svikið
okkur — Samuel Johnson (1709—
1784).