Morgunblaðið - 26.11.1980, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1980
11
Þorsteinn Eggertsson
formaður Varðbergs
AÐALFUNDUR Varðbergs, félags
ungra áhugamanna um vestræna
samvinnu, var haldinn fyrir
nukkru, eins og fram hefur komið i
fréttum. Nýkjörin stjórn hefur nú
skipt með sér verkum á þessa leið:
Formaður er Þorsteinn Eggerts-
son, 1. varaformaður Geir Haarde, 2.
varaformaður Alfreð Þorsteinsson,
ritari Björn Hermannsson, gjaldkeri
Sveinn G. Jónsson. Meðstjórnendur
eru: Ævar Guðmundsson, Bjarni P.
Magnússon, Árni Bergur Eiríksson
og Pétur Sturluson. Varastjórn
skipa: Jón Helgason, Skafti Harðar-
son, Erlendur Magnússon, Marías
Sveinsson, Inga Jóna Þórðardóttir
og Björn Björnsson. Endurskoðandi
er Björn Helgason.
Á aðalfundi, sem var fjölsóttur,
gerði fráfarandi formaður, Alfreð
Þorsteinsson, grein fyrir starfsemi
Varðbergs á sl. starfsári, en hún
hefur.verið fjölbreytt og þróttmikil.
Þrjátíu ára afmælis NATO var
minnst með ýmsum hætti, svo sem
sérstökum hátíðarfundi, þar sem dr.
Gunnar Thoroddsen var ræðumaður,
Þorsteinn Eggertsson
spurningakeppni um ísland og Atl-
antshafsbandalagið með mikilli
þátttöku, fundum á Akureyri og í
Vestmannaeyjum, kvikmyndasýn-
ingu í Reykjavík, útgáfu og dreifingu
á NATO-spjaldi, blaðamannafundi
og kynningu á ályktun félagsins
vegna afmælisins, o.fl. Ræðumenn á
fundum félagsins voru Gunnar
Thoroddsen, Einar Ágústsson, Davíð
Oddsson, Alfreð Þorsteinsson, Árni
Gunnarsson, Jón Sigurðsson, Eiður
Guðnason og Hörður Einarsson, auk
þess sem framkvæmdastjóri félags-
ins, Magnús Þórðarson, var ræðu-
maður á fundum hjá öðrum félögum.
Þá átti Varðberg aðild að ýmsum
fundum og ráðstefnum á vegum SVS
(Samtaka um vestræna samvinnu).
5. hefti tímaritsins Viðhorfs kom
út, og var því m.a. dreift meðal
skólanemenda í Reykjavík og víðar.
Félagið gekkst fyrir tveimur hóp-
ferðum til Belgíu og Noregs og einni
til Bandaríkjanna (Washington,
Norfolk, New York), auk þess sem
tveir félagsmenn fylgdust með for-
setakosningunum í Bandaríkjunum
og undirbúningi þeirra nú í haust.
Félagsmönnum Varðbergs hefur
fjölgað mjög ört að undanförnu. T.d.
voru 24 nýir félagsmenn samþykktir
á fyrsta fundi hinnar nýkjörnu
stjórnar, og eru þeir nú alls um 800.
Nokkur hluti þeirra hefur þó aðeins
aukaaðild, en sú breyting var gerð
fyrir nokkrum árum á lögum félags-
ins, að ósk félaga, sem voru að
nálgast fertugsaldur, að fertugir og
eldri fá að sækja fundi félagsins,
þótt þeir hafi ekki önnur félagsrétt-
indi. Við inngöngu skal aldurshá-
mark vera 35 ár, og full félagsrétt-
indi hafa menn að fertugsaldri.
Fyrsti almenni fundur Varðbergs í
vetur verður haldinn í Átthagasal
Hótel Sögu í hádeginu iaugardaginn
6. desember, en þá mun Geir Hall-
grímsson, formaður Utanríkismála-
nefndar Alþingis, hafa framsögu.
(Frctlalilkynninií.)
Jóhann Kúld:
Á hættusvæðinu og
Um heljarslóð
Ægisútgáfan
Reykjavík 1980
Jóhann Kúld hefur ritað all-
margt um ævina, og vil ég þegar í
upphafi þessa greinarkorns geta
þess, að hann vandar yfirleitt mál
sitt og er þar fremri ýmsum
öðrum, sem hærra hefur verið
hossað. Hann hefur lengstum haft
sjómennsku að atvinnu og mætti
ætla, að hann freistaðist til að
nota í frásögnum sínum brákuð
orð af erlendum uppruna um
sitthvað af því, sem að siglingum
og búnaði skipa lýtur, en það gerir
hann ekki, ef hann getur fundið í
staðinn íslenzkt orð, sem eru ekki
vandræðalegir nýgervingar land-
krabba, en hjálpa almennum les-
anda að átta sig á hlutum og
Jóhann Kúld.
hafa tekið í sína þjónustu, og er öll
áhöfnin norsk að undanskildum
tveimur Islendingum, sögumann-
inum og félaga hans, sem heitir
Hans. Nokkrar skýrar mannlýs-
ingar eru í þessari bók, en þó eru
aðeins tvær þeirra verulega eftir-
minnilegar. Onnur er af svokölluð-
um Klumbufæti, sem er fyrsti
stýrimaður á skipinu, hin af Ola
gamla, sem sitthvað hefur reynt á
langri sjómannævi og er gæddur
óvenjulegri seiglu og forsjá, sem
nálgast framsýni. Skipið leggur af
stað frá Bandaríkjunum til Is-
lands í skipalest. Hún verður fyrir
grimmilegri árás og tundurskeyti
hittir skipið og sundrar því. Sögu-
maðurinn, Svíinn og þrír Norð-'
menn bjargast á fleka, sem losnað
hefur við skipið. Einn af Norð-
mönnunum er Klumbufótur og
annar Óli gamli, sem hefur gripið
með sér poka, sem hann hefur
Með lífið að veði
athöfnum, sem tilheyra skipum og
sjómennsku.
Réttur fyrri helmingur þessarar
bókar er bein frásögn af siglingum
íslenzkra skipa til Ameríku á
ófriðarárunum miklu. Ferðin, sem
frá er skýrt, er farin á þeim tíma,
sem Bandaríkjamenn voru orðnir
þátttakendur í styjöldinni og
Þjóðverjar hafa ráðist á Rússa. Er
vel lýst viðhorfi sjómannanna við
þeirri ægilegu hættu, sem kaf-
bátahernaður Þjóðverja var skipa-
lestunum, sem sigldu milli Amer-
íku og Evrópu. Þá er og þess að
geta, að lýst er án kláms eða
annarra klúryrða athöfnum sjó-
mannanna íslenzku í hinni miklu
borg, sem höfundur kallar gjarnan
Nýju-Jórvík, og svo víðförull sem
hann hefur verið þar, má heita að
í sögunni sé allgiöggur leiðarvísir
um sum hverfi heimsborgarinnar.
Síðari hluti bókarinnar er
skáldsaga, sem að undanskildum
tveimur allrómantískum ástarlýs-
ingum, er mjög í svipuðum stíl og
hinn sanni fyrri hluti. Ferðin, sem
lýst er í skáldsögunni, er farin á
norsku skipi, sem Bandamenn
Bðkmenntlr
eftir GUÐMUND
G. HAGALÍN
verið svo forsjáll að láta í ýmsar
brýnar nauðsynjar. Eftir tíu daga
vaxandi þrengingar bjargar
rússneskt skip mönnunum. Og sú
dýrð, þegar þeir eru komnir þang-
að. Þar vantaði ekki æskilegar
veitingar eða umönnun og þar
voru myndir af Stalin og Lenin,
enda hét skipið Kalinin og sigldi
undir táknrænum fána hamars og
sigðar. Hygg ég, að höfundur hafi
ritað þessa sögu fyrir alllögnu,
sem sé á þeirri tíð, sem sumir
gerðu lítinn mun á Rússlandi og
himnaríki kristins manns. en
skipið var á leið til Nýju-Jórvíkur
til að sækja vörur handa þeim,
sem börðu á hersveitum Hitlers á
sléttunum miklu í Rússíá, vörur
sem hinn vondi heimur hafði til
allrar lukku framleitt.
■Auglýsing'
Heimsmetabók Guinness
— stórkostlega viðamikil og skemmtileg
fjölfræðibók með miklu íslensku efni
Frá því að hinir bresku
Guinness-bræður hófu út-
gáfu á Heimsmetabók
sinni árið 1955, hefur bók-
in farið einstæða sigurför
um heiminn. í enskumæl-
andi löndum hafa nú kom-
ið út 27 útgáfur hennar,
og hún hefur verið þýdd á
fjöldamörg tungumál.
Astæða þessara vinsælda
bókarinnar er í raun og
veru augljós. Hér er um
að ræða fjölfræðibók í
þess orðs fyllstu merk-
ingu, bók þar sem ótrú-
lega mikill fróðleikur er
settur fram á skýran og
afdráttarlausan hátt, og
hefur raunar oftsinnis
verið sagt að Heimsmeta-
bók Guinness svari fleiri
spurningum en nokkur
önnur einstök bók.
Þótt uppbygging Heimsmeta-
bókar Guinness hafi frá önd-
verðu verið svipuð, hefur efni
bókarinnar verið síbreytilegt,
enda alltaf verið að setja met,
eða bæta met á einu eða öðru
sviði. Því er heldur ekki að neita
að stundum hafa menn gripið til
ýmissa skrítilegra tiltækja til
þess eins að komast í Heims-
metabók Guinness, en nú á
síðari árum hafa ritstjórar bók-
arinnar sett strangar reglur um
slikt, til þess að koma í veg fyrir
ýmsa vitleysu og jafnvel að
menn færu sér að voða í heims-
metaviðleitni sinni.
í annað sinn
á íslensku
Heimsmetbókin kom fyrst út á
íslensku árið 1977, og fékk þá
gífurlega góðar viðtökur. Seldist
bókin upp hjá fornbókasölum.
Nú er nýkomin á markaðinn
önnur útgáfa bókarinnar, en eins
og gefur að skilja er þar nánast
um nýja bók að ræða. Ekki
aðeins að hin fjölmörgu erlendu
heimsmet sem getið var um í
gömlu bókinni hafi skipt um
eigendur, heldur er nú bókin til
muna stærri og ítarlegri en áður
auk þess sem myndefni hennar
er algjörlega nýtt, og það hefur
einnig verið aukið verulega.
mtcNf trni n*n *u.r cnounnvmð ’«» atoucru UtoAtu
ICtCNSKT CTNI CTÖNAUKIO
MANOC KONAN VtTNCSKJA UM l ANO Oð NJðO
T*. AtMCNNS TNOOLJftKS OO TH. CAMANOUNOAN VN> NCMCMCTW
STT1NSÓTT ASTA Oð MCST SCLOA SAMTIMAVCNK VSNAtOAN
STDRAUKIO ÍSUNSKT EFNI
Forsíða Heimsmetabókar
Guinness
íslensk met á
öllum sviðum
Það sem öðru fremur setur þó
svip á íslensku útgáfuna að
þessu sinni er það að íslenskt
efni hefur nú verið stóraukið, og
er það nú það mikið að það hefði
sennilega fyllt meðalstóra bók.
Getið er hliðstæðna við erlendu
metin bæði í mannlífinu sem og
á öðrum sviðum, og má nefna
sem dæmi, að þegar fjallað er
um afkastamesta erlenda rithöf-
undinn, er þess íslenska getið í
leiðinni. Lengsta orð í íslensku
er getið í samanburði við lengsta
orð í heimi, mest selda íslenska
hljómplatan er nefnd þar sem
fjallað er um söluhæstu hljóm-
plötur í heimi. Gefur því auga leið
að í bókinni er að finna gífurlegt
magn upplýsinga um land og
þjóð.
Hæsti maður í heimi
Á vegum bókaútgáfunnar Örn og
örlygur hf. sem gefur Heims-
metabók Guinness út, var fengin
vaxmynd af hæsta manni i heimi
til íslands sl. sumar og hún
höfð á sýningunni „Heimilið 80“
í Laugardalshöllinni. Að vonum
vakti hún þar gífurlega mikla
athygli, en upplýsingar um
hæsta mann í heimi, lágvaxn-
asta mann í heimi og þyngsta
mann í heimi er auðvitað að
finna í Heimsmetabók Guinness.
Skiptist í 12 kafla
, Einhverra hluta vegna virðast
sumir álíta að í Heimsmetabók
Vaxmynd af Robert Wadlow. stærsta manni i heimi. i sýningarbás
Arnar og örlygs hf. á sýningunni „Ileimilið 80“ i Laugardalshöll-
inni.
Guinness sé fyrst og fremst að
finna upplýsingar um einkenni-
leg uppátæki, svo sem hamborg-
araát, bjórdrykkju, handstöðu á
annari hendi og svo framvegis.
Þetta er líka allt að finna í
bókinni, en áhersla skal lögð á
það, að svið bókarinnar er miklu
víðfeðmara. Hér er um sanna
fjölfræðibók að ræða. Gefa
kaflaheitin raunar það vel til
kynna, en bókin skiptist í tólf
kafla, sem bera eftirtalin heiti:
1) Maðurinn, 2. Lífheimurinn, 3)
Jörðin, 4) Heimur og geimur, 5)
Heimur vísindanna, 6) Listir og
dægradvöl, 7) Mannvirki, 8)
Tækniheimurinn, 9) Heimur vís-
indanna, 10) Mannheimur, 11)
Afreksverk manna, 12) íþróttir
leikir og tómstundaiðkanir.
Jafnframt er svo að finna ná-
kvæma orðaskrá í bókinni, sem
auðveldar þeim sem hana nota
sem uppsláttarrit að finna það
sem þeir leita að.