Morgunblaðið - 04.12.1982, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 1982
Við
erum farnir
að hugsa
til jólanna
ALI-GÆSIR
ALI-ENDUR,
HREINDÝRA-
STEIKUR,
RJÚPUR,
GRÁGÆSIR
í MIKLU ÚRVALI
Auk þess bendum
við sérstaklepa á í dag:
NYSLÁTRAÐ
FOLALDAKJÖT í ÚRVALI
NÝJAR SVÍNASTEIKUR
NÝSLÁTRAÐ
HROSSAKJÖT í ÚRVALI
NAUTASTEIKUR
FERSKAR OG FROSNAR
LAMBAKJÖT ÚRBEINAÐ
NIÐURSAGAÐ OG
í HEILUM SKROKKUM
Kynníng á
Electrolux-
örbylgjuofnum
kl. 1—3
Matreiöslumeistarar kynna kjötvörur
OPIÐ TIL KL. 4 í DAG
Vörumarkaðurinn hf.
sími 86111
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir SIGURÐ SVERRISSON
Sú tillaga Ronald Reagans, Bandaríkjaforseta, að staðsetja 100
langdrægar MX-kjarnaeldflaugar í jörðu niðri í Wyoming-ríki í
því augnamiði að styrkja varnir Bandaríkjamanna og skapa frek-
ara jafnvægi í kjarnorkuvígbúnaðarkapphlaupinu við Sovétmenn,
hefur hrundið að stað nýrri umræðu í Bandarikjunum um það
ógrynni fjár, sem varið er til varna landsins og ekki eru allir á
eitt sáttir í þeim efnum.
Almenningi
finnst nóg um
útgjöld til
varnarmála í
Bandaríkjunum
Andstæðingar forsetans og
jafnvel stuðningsmenn
hans hafa látið í það skína, að
róðurinn hjá honum verði þung-
ur á Bandaríkjaþingi er hann
falast eftir samþykki fyrir til-
lögunni. Án samþykkis Banda-
ríkjaþings verður ekkert úr
framkvæmdum. Andstæð-
ingarnir hafa margir hverjir
sagt, að tillagan verði aldrei
samþykkt og stuðningsmenn
forsetans hafa sumir stutt þá
skoðun.
Einn helsti andstæðingur
Reagans á þessu sviði er Ernest
F. Hollings, þingmaður demó-
krata í Suður-Karólínu. Ekki
einungis hefur hann lýst and-
stöðu sinni við svo kostnaðar-
sama áætlun heldur hefur hann
sagt, að það skipulag á niður-
röðun flauganna sem Reagan
hefur lagt til, allar í beinni röð
með 5-600 metra millibili, sé
eins ákjósanlegt skotmark og
hugsast getur. Þarna séu öll
eggin sett í sömu körfuna.
Henry Jackson, annar þingmað-
ur demókrata, hefur lýst því yf-
ir, að hann muni styðja upp-
setningu MX-flauganna, en
hann segist ekki sáttur við
hvernig koma eigi þeim fyrir.
Tillagan um staðsetningu
flauganna í Wyoming er ein
rúmlega 30 tillagna, sem fram
hafa komið á þeim 9 árum, sem
umræða um MX-kjarnaflaug-
arnar hafa staðið yfir. Sú til-
laga Reagans, að koma flaugun-
Hitnar í umræðum
um MX-flaugarnar
um 100 fyrir í Wyoming, tekur
við af þeirri tillögu Carters, að
koma 200 MX-flaugum fyrir í
byrgjum í Utah og Nevada.
Hugmynd Carters var að koma
flaugunum fyrir í 4.600 byrgjum
og færa þær sífellt úr stað til
þess að gera Sovétmönnum erf-
iðara um vik við að granda
þeim.
Samþykki Bandarikjaþing
staðsetningu flauganna, er hér
um að ræða 30 milljarða Banda-
ríkjadala fjárfestingu. Flaug-
arnar verða þá dýrasta verkefni
á sviði hermála, sem Banda-
ríkjamenn hafa nokkru sinni
ráðist í á friðartímum. Talið er
að útgjöld Bandaríkjamanna til
hermála á næstu fimm árum
muni nema sextán hundruð
milljörðum Bandaríkjadala, eða
fimmtíu földum kostnaði við
staðsetningu MX-flauganna.
Rétt eins og Lyndon B. John-
son, forseti Bandaríkjanna á
sjöunda áratugnum, beitti sér
fyrir síauknu fjármagni til al-
mannabóta, hefur Reagan hægt
og rólega aukið útgjöld til her-
mála og hefur búið þjóðina und-
ir að þau eigi enn eftir að
hækka á næstu fimm árum. Að
sögn bandaríska stórblaðsins
Washington Post, hefur stefna
Reagans í varnarmálum notið
það mikils stuðnings til þessa,
að erfitt kann að reynast að
hægja ferðina, hvað þá heldur
að stöðva hana eða snúa við
héðan af.
Caspar Weinberger, varn-
armálaráðherra Bandaríkj-
anna, er eins og gefur að skilja
helsti stuðningsmaður tillögu
Reagans. Hins vegar hefur
reynst erfitt að sannfæra þjóð-
ina um ágæti hennar. Bæði er,
að mikill áhugi ríkir á meðaí
almennings um stöðvun vígbún-
aðarkapphlaupsins, og svo hitt,
að efasemdir ríkja hjá banda-
rískum kjósendum um gildis-
mátt Salt-II samkomulagsins,
sem undirritað var af Carter og
Brezhnev.
Weinberger hefur ennfremur
sagt, að ekki sé alls kostar rétt
að ásaka Reagan um stóraukin
útgjöld til hermála. Þegar betur
sé að gáð, hafi hann fengið í arf
frá Jimmy Carter, fyrrum for-
seta, kostnaðaráætlun til varn-
armála, sem hafi verið mun
hærri en stór hluti almennings
sætti sig fyllilega við. Hins veg-
ar hafi kjósendur skellt allri
skuldinni á Reagan í kjölfar yf-
irlýstrar varnarmálastefnu
hans.
Hann bendir ennfremur á þá
staðreynd, að fast að helmingur
útgjalda til hermála fari ekki til
þess að endurnýja vopnakost
hersins heldur í launagreiðslur.
í kjölfar Víetnam-stríðsins varð
umtalsverð hugarfarsbreyting
hjá bandarísku þjóðinni. Fólk
var ekki eins fúst að bjóða sig
fram í hernaðarstörf og því
varð að hækka greiðslur til að
laða fólk í herinn. Á tveimur
árum hafa Carter og Reagan í
sameiningu stuðlað að 25%
hækkun launa hjá hermönnum,
langt umfram verðhækkanir í
Bandaríkjunum á þessu tíma-
bili.
Ljóst þykir að almenningur
fær Iiltu ráðið, hver svo sem
niðurstaðan í umræðunni um
MX-flaugarnar kann að verða.
Bandaríkjaþing er ákvörðun-
arvaldið í þessu máli. Fallist
þingið á tillögur forsetans hefur
því verið spáð, að samþykktinni
verði harðlega mótmælt af
kjósendum. Hvort þau mótmæli
breyta nokkru varðandi vígbún-
aðarkapphlaupið er svo önnur
saga.
(Byggt á AP.)