Morgunblaðið - 07.01.1983, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 7. JANÚAR 1983
Pétur SigurAsson
Matthías Á. Mathiesen
Sverrir Hermannsson
Mánaðarfrí þingmanna við
þessar aðstæður óverjandi
— sögðu talsmenn Sjálfstæðisflokks
Tillaga ríkisstjórnarinnar um
mánaðar þinghlé hlaut snarpa and-
stöðu á Alþingi, þó samþykkt yrði.
Stjórnarandstaða taldi ekki verjandi
að þingmenn tækju sér svo langt
starfsfrí þegar jafn mörg og jafn
þýðingarmikil mál lægju óunnin og
óleyst, rekstrarstaða undirstöðuat-
vinnuvega, einkum sjávarútvegs,
lánsfjáráætlun, kjördæmamál, nýr
vísitölugrundvöllur o.m.fl. Hér verð-
ur lauslega drepið á þann þátt um-
ræðna er einkum snerti mál sjávar-
útvegs.
Hlutur útvegs og
sjómanna skertur
Pétur Sigurðsson (S) sagði m.a.,
að málefni sjávarútvegs hefðu lítt
komið til umræðu á Alþingi, þótt
ríkuleg ástæða hefði verið til.
Nauðsyn bæri til að sjávarútvegs-
ráðherra gæfi þingmönnum upp-
lýsingar um stöðu mála í þessum
undirstöðuatvinnuvegi, áður en
þinghlé kæmi til.
Pétur ræddi um fiskverðs-
ákvörðun, stöðu útvegs og vinnslu.
Okkur er sagt að fiskvinnslan
hagnist lítillega, sagði Pétur, en
þrátt fyrir það þoli hún enga fisk-
verðshækkun. Þær raddir heyrast
og, að fiskvinnsluna vanti töluvert
svo hagur hennar sé viðunandi,
þann veg að hækkun fiskverðs,
sem henni verði gert að greiða,
auki aðeins á hallann. Þá bera sjó-
menn og útvegsmenn ugg í brjósti
vegna samsetningar afians, vegna
aukins hluta smáfisks og milli-
fisks og ef ’76-árgangurinn af
þorski lætur ekki sjá sig á kom-
andi vertíð kemur hann vart við
sögu meir. Þá geta allir gert sér
hugmynd um, hvar við stöndum.
Söluhorfur ýmissa sjávarafurða
eru og í meiri óvissu nú en oft
áður. Þeir sem gerst þekkja til
freðfisksmarkaðar í Bandaríkjun-
um telja nauðsyn bera til að
hvalveiðar okkar verði lagðar
niður, svo söluhagsmunum okkar
vestra verði ekki stefnt í voða.
Enn hefur ekkert heyrzt frá ríkis-
stjórninni, hvað hún hyggst gera í
sambandi við hvalveiðar okkar.
Það heyrist, einkum í hliðarsöl-
um þings, að mikið sé óselt af
skreið. Ekki er mér kunnugt um
að ríkisstjórnin hafi neitt gert til
að efla þann markað. Hitt veit ég
að skreiðarkaupmenn frá Nígeríu,
sem reyndu að komast til landsins
í gær eða fyrradag, komust ekki og
sneru til Noregs, en þar er nóg af
skreið falboðið. Ef ekki verður
hægt að verka í skreið á komandi
vertíð verðum við í stórvandræð-
um með smáfisk.
Morgunblaðið hefur skýrt frá
því, að tap útgerðar væri hátt í 600
m.kr., en inn í það dæmi vantar
togaraflotann og um 100 vélbáta,
þar af 52 loðnubáta, sem hafa
hvað versta útkomu. Ef tekið er
mið af ráðstöfunum, sem gerðar
voru 1. september sl. til bjargar
útgerðinni, þ.e. 60 m.kr. frá sept-
ember til desember, og miðað er
við sömu aðstæður, vantar 250
m.kr. næsta ár.
Útgerðarmenn fullyrða, að
þrátt fyrir fiskverðshækkun 1.
desember sl. sé staða útgerðar lak-
ari en fyrir stöðvun flotans í byrj-
un september. Lög um 7% olíu-
gjald falla úr gildi um áramótin,
en það mái hefur ekki verið rætt á
Alþingi síðustu vikurnar. 6%
niðurgreiðsla fellur og niður um
áramót.
Það hefur heldur ekki verið rætt
hér. Það er talið af þeim sem til
þekkja að 26% hækkun fiskverðs
þurfi til að koma handa þeim
hluta flotans, sem við hefur verið
miðað, til að ná svokölluðum
núllpunkti. Það er ekki nema eðli-
legt að menn undrist þegar talað
er um þetta sem „lítilsháttar
vandamál“ og það sé sjálfsagt að
senda þingið heim þegar svo horf-
ir sem hér hefur verið greint frá.
Getur ríkisstjórn, sem ekki hefur
þingmeirihluta að baki sér, af-
greitt slík mál eða önnur hliðstæð
með bráðabirgðalögum?
Hrikaleg staða einstakra fyrir-
tækja í sjávarútvegi, sem mikil-
vægu hlutverki gegna í verðmæta-
og atvinnusköpun, hlýtur og að
vekja ugg í brjósti, en rekstrar-
staða fyrirtækja almennt hefur
verið veikt og skekkt, og þarf
skammt að líta, eða til ýmissa
rikisfyrirtækkja, s.s. áburðarverk-
smiðju, er tengjast fjárlagagerð
sem nú er að unnið.
Þá er heldur ekki hægt að horfa
framhjá því að minnkandi afli og
breytt aflasamsetning hefur rýrt
tekjur sjómanna langt umfram
aðrar stéttir, þó allir hafi fengið
sinn skammt af kaupmáttarskerð-
ingu síðustu misserin.
Mánaðar orlof þingmanna
Matthías Á. Mathiesen (S) sagði
ekki við hæfi að Alþingi sam-
þykkti mánaðar orlof til handa
þingmönnum, þegar jafn mörg
óleyst vandamál biðu úrlausnar og
nú væri, eins og ríkisstjórnin
stefndi þó að. Að samþykkja mán-
aðar frí undir slíkum kringum-
stæðum, sem Pétur Sigurðsson
lýsti hér áðan, er óverjandi.
Sú samþykkt um lengingu
orlofs, sem Alþingi hefur nú sam-
þykkt, hefur ekki verið tekin inn í
Björgin sótt í greipar ægis.
það dæmi um rekstrarstöðu at-
vinnugreina, er hér er um fjallað.
Það hefur heldur ekki verið gert
ráð fyrir þeim vaxtagreiðslum og
þeim fjármagnskostnaði sem leið-
ir af lausaskuldum og ekki má
gleyma hækkun afurðalánavaxta.
Matthías fór síðan nokkrum
orðum um stöðu fiskvinnslunnar,
óselda skreið, og spurði, hvort Al-
þingi eigi að taka sér langt frí,
þegar horfði eins og nú gerði um
samkeppnisstöðu helztu útflutn-
ingsatvinnuvega okkar á sölu-
mörkuðum, og láta eins og ekkert
bjáti á.
Ég held að það sé skynsamleg-
ast í þessari stöðu að tillaga ríkis-
stjórnar um mánaðar frí Alþingis
verði tekin til baka og þingi aðeins
frestað fram í fyrstu viku janúar á
nýju ári — og þingmenn gangi til
starfa sinna í fyrstu vinnuviku
hins nýja árs eins og aðrir lands-
menn.
Vita ekki sitt rjúkandi ráö
Sverrir Hermannsson (S) sagði
forsætisráðherra hafa farið fram
á að Alþingi verði sent í mánaðar
leyfi, þegar þann veg væri um
hnúta búið i þjóðarbúskapnum, að
ástandið væri alvarlegra en
nokkru sinni fyrr, hvað snerti
undirstöðu atvinnuvega okkar,
veiðar og vinnslu.
Þegar vakin er athygii á þessu
og spurt, hver áform séu uppi hjá
stjórnarliðum næstu daga og vik-
ur, þá fást engin svör. Þessi þögn
verður ekki túlkuð á annan veg en
þann, að þeir, sem tekið hafa að
sér forystu í þjóðmálum, viti ekki
sitt rjúkandi ráð, hafi engin
bjargráð kortlögð.
Sú þögn, sem einkennir ríkis-
stjórnina, þegar spurt er um
viðbrögð í vanda, verður ekki
skýrð með öðrum hætti. Það á að
láta reka undan veðri og vindum.
„Ég þarf engu við þetta að bæta,“
sagði Sverrir, „þögn þessarar
stjórnar, sem raunar er glymjandi
þögn, skýrir sig bezt sjálf."
Dalvlk:
Fyrstu refirnir
til Dalalæðu hf.
Dalvík, 2. janúar
DAGINN fyrir gamlársdag komu
fyrstu refirnir í nýtt refabú Dala-
læðu hf. i Svarfaðardal. Voru þetta
90 blárefir, læður og högnar, sem
keyptir voru frá Grenivík.
Dalalæða hf. er nýstofnað
hlutafélag um loðdýrarækt. Nokk-
urn tíma tók að fá land undir
starfsemina. Leitaði félagið fyrir
sér í landi Dalvíkurbæjar en var
synjað en að endingu fékkst jarð-
næði í Svarfaðardal í landi Sökku.
Eigendur félagsins eru bændur úr
Svarfaðardal ásamt Skarphéðni
Péturssyni á Dalvík sem jafn-
framt er frumkvöðull að stofnun
félagsins og verður hann bústjóri.
Nú í sumar var unnið að því að
reisa hús fyrir refina og var reist
um 1300 fm stálgrindarhús sem
Víkursmiðjan á Dalvík sá um
smíði á. Er þetta húsnæði töluvert
umfram þær þarfir sem þessir 90
refir hafa en forstöðumenn félags-
ins gera sér vonir um að heimild
fáist til að fjölga refunum á næstu
árum.
í vetur komu refir í tvö önnur
bú í Svarfaðardal, í Ytra-
Garðshorni og að Þverá í Skíða-
dal. Á báðum þessum stöðum er
refarækt sem hliðarbúgrein og eru
um 40 refir í hvoru búi. Eitt
stærsta loðdýrabú landsins er á
Dalvík, að Böggvisstöðum. Þar eru
nú rúmlega 3.000 minkar og um
550 refir, karl- og kvendýr. Þar
starfa jafnaðarlega 7—10 manns
en á háannatímum starfa þar
milli 15 og 20 manns. Við búið að
Böggvisstöðum er starfrækt stór
og mikil fóðurstöð og munu búin
öll fá keypt fóður þaðan. Þá munu
áhugamenn um loðdýrarækt víðar
að við Eyjafjörðinn hafa sýnt
áhuga á að fá keypt fóður frá
Böggvisstöðum en fullvíst er að
stöðin muni geta sinnt fleiri
búum.
Þrátt fyrir nokkra verðlækkun á
refaskinnum nú um þessar mund-
ir gera menn sér góðar vonir um
þessa nýju búgrein hér á landi.
Verð á skinnum er nokkuð háð
tískunni hverju sinni og því oft
miklar sveiflur í verði. Telja menn
þó að hér á landi séu góð skilyrði
fyrir loðdýrarækt og að sú búgrein
geti gefið nokkrar gjaldeyristekj-
ur.
Fréttaritarar.