Morgunblaðið - 02.11.1984, Blaðsíða 36

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1984
35
fíúmlega tvítug
að dansa hálfa
og búin
ævina
Rætt við ballettdansarana Afshin Mofid og Elisabeth
Irwin, sem nýlega voru stödd hérlendis
»T He New York City Ballet“
kannast flestir við, enda
hefur flokkurinn í gegn-
um tíðina haft i að skipa
mörgum af þekktustu
ballettdönsurum heims. Fyrir skömmu var
staddur hér é landi íranski ballettdansarinn
Afshin Mofid, 23 éra og bandaríska ballerín-
an Elisabeth Irwin, 21 érs, en þau eru basði
fastréönir dansarar hjé „New York City
Ballet“. Við hittum þau Afshin og Elisabeth
aö méli og forvitnuðumst um feröir þeirra é
fslandi.
nEg er nú búinn aö vera á leiðinni hingaö í
ein sex ár til aö heimsækja Einar Svein vin
minn og sjá landiö hans," sagöi Afshin. Hann
kynntist á sínum tíma íslenska ballettdansar-
anum Einari Sveini Þóröarsyni, þegar þeir
lögöu báöir stund á ballettnám innan veggja
„The School of American Ballet". Skólinn er
rekinn á vegum .The New York City Ballet",
en einungis örfáir af nemendum hans veljast
í flokkinn og skólinn þjálfar ballettdansara til
starfa víösvegar um heim.
.Þaö hefur alltaf eitthvaö komiö upp á og
staöiö í vegi fyrir (slandsferöinni, þar til ég
ákvaö aö fresta henni ekki lengur og drífa
mig í sumar," sagöi Afshin. .Þegar ég loksins
afréö aö fara ákvaö Eiisabeth aö slást meö í
förina. Viö veröum aö visu ekki á Islandi
álitleg á skautum, þannig aö hún lét innrita
mig í bailettskóla. Þar vaknaói áhuginn sem
óx eftir því sem ég varö eldri, uns ég ákvaö
aö leggja ballettinn fyrir mig.
Sautján ára gömul fór ég síöan frá San
Francisco, þar sem fjölskylda mín býr, til New
York í framhaldsnám. Þegar ég var búin aö
vera þar í eitt ár var ég valin í .The New York
City Ballet". Ég er sem sé búin að dansa í ein
tólf ár,“ sagöi Elisabeth.
— Hvernig gerist írani ballettdansari?
.Þaö er nú ekki svo auövelt eins og málin
standa i dag," sagöi Afshin. .Dans er bann-
aöur samkvæmt landslögum i Iran og þaö er
ein ástæöan fyrir því aö ég hef ekki komiö
þangaö i rúm sex ár. Ef ég færi þangaö núna,
þá ætti ég aö sjálfsögöu enga atvinnumögu-
leika, auk þess sem ég þyrfti aö gegna her-
skyldu. Þaö er aö segja ef mér yröi þá ekki
stungiö strax á bak vió lás og slá fyrir aö vera
atvinnudansari.
A þeim tíma sem ég byrjaöi aö læra ballett
litu málin öðru visi út í fran. Þegar ég var tiu
ára gamall fór frændi minn meö mig í ball-
ettskóla sem verið var aö opna í Teheran og
ég tók þar inntökupróf. Annars er nú dálítió
svindi aö tala um inntökupróf í þessu sam-
bandi, því aö viö skólann vantaöi sárlega
stráka í ballett og okkur tveimur sem sóttum
um var auövitaö tekiö opnum örmum.
Elisabeth •
Irwin
Ofl
Afshin
Mofed
Texti: Vilborg Einarsdóttir
Morgunbtaöiö/Arni Sæberg
nema í eina viku, þá ætlum viö aö fara tll
Hollands og heimsækja móöur mína. Foreldr-
ar mínir eru fráskilin og móöir mín hefur búiö
i Hollandi síöan hún flúöi frá fran um þaö leyti
sem Ayathollah Khomeini komst til valda í
byrjun árs 1979.
Eftir heimsóknina til Hollands förum viö
aftur til Bandaríkjanna, til aö æfa okkur fyrir
næsta starfsár og feröir sem flokkurinn fer
þá, fyrst innan Bandaríkjanna og síðan tll
Japan. En þaö er búiö aö vera stórskemmti-
legt aö koma til fslands," sagöi Afshin og
Elisabeth kinkaöi kolli, greinilega á sama
máli.
— Hvaö eruð þiö búin aö dansa lengi?
.Viö erum búin aö dansa rúmlega hálfa
ævina," sagöi Elisabeth. .Ég byrjaöi í ballett
níu ára gömul og satt best aö segja var þaö
nú móöir mín sem sá til þess. Á sínum yngri
árum var hún listdansari á skautum og vildi
fyrir alla muni leyfa dótturinni aö kynnast
dansinum. Eitthvaö hefur henni ekkl þótt ég
f skólanum vorum viö síðan fimm strákar
allt í allt. Ég man aö okkur þótti námiö ekki
vera upp á marga fiska og beittum öllum
brögöum til aö komast burt úr tímum. Veru-
legur áhugi á ballettnum vaknaöi ekki fyrr en
fyrrnefndur frændi minn kom úr feröalagi til
Bandaríkjanna og hvatti fööur minn eindregiö
til aö senda mig þangaö i ballettnám.
Til Bandaríkjadvalarinnar fékk ég styrk frá
keysaraynjunni, Farah Diba, en keisarahjónin
voru þá viö völd í fran, og hóf námiö fyrir
alvöru sextán ára gamall. Fyrsta áriö í New
York var ég í balletttímum hér og þar, en sótti
siðan um inngöngu í .The School of Ameri-
can Ballet", sem Einar Sveinn var nemandi í,
komst inn og hélt seinna áfram í „The New
York City Ballet". Aö því ég best veit er ég
eini franinn í atvinnuballett í dag og sjálfsagt
veróa þeir ekki fleiri á meöan núverandi
stjórnvöld eru viö völd í fran."
— Hvernig var aö koma til náms í Banda-
ríkjunum?
Þessi skemmtilega
mynd, sem við feng-
um hjá Einari Sveini
Þórðarsyni, var tekin
af Afshin á sýningu
hjá „School of Amer-
ican Ballet“ þar sem
þeir voru saman viö
nám.
„Þaö var afskaplega erfitt, sérstaklega
vegna þess aö stuttu eftir að ég hóf námiö
voru gíslarnir teknir í bandaríska sendiráöinu
í Teheran. Og þá var ekki auövelt aö vera
frani í Bandaríkjunum.
Burtséö frá því ástandi sem skapaöist
þarna vegna töku gíslanna, þá hefur mér lík-
aö mjög vel aö vera í Bandarfkjunum. Þarna
býr fólk af öllu þjóöerni, sem á vissan hátt
auöveldar manni aö falla inn í samfélagiö. Þar
sem ég hef ekki komiö til fran í sex ár og faöir
minn býr núna í Bandaríkjunum þá lít ég
nokkuö jðfnum höndum á þessi tvö ólíku lönd
sem heimalöndin mín," sagöi Afshin. Faöir
hans, sem er leikritaskáld, flúöi frá fran á
ævintýralegan hátt fyrir rúmu ári fór til
Bandaríkjanna og býr nú í Los Angeles.
— Er samkeppnin hörö á meöal ungra
ballettdansara í dag?
„Já, þaö mæta allir ballettdansarar haröri
samkeppni, bæöi viö aö komast inn í skóla
og ekki síst inn í flokkana. Innan flokkanna
ríkir einnig mikil samkeppni," sagöi Elisabeth.
„Fyrir utan dansæfingar hjá flokknum, þá
sækja margir aukatíma og alls kyns þjálfun
utan hans. Meö því getur ballettdönsurum
tekist aö halda sér í toppþjálfun lengur en
annars, en meöaldansaldur karla í ballett er
fram aó þrjátiu ára aldri og meöalaldur
kvenna jafnvel allt fram aö fertugu.
En þó aö konurnar eigi möguleika á aö
vera góöir dansarar lengur en karlmenn, þá
veröur aö athuga þaö aö samkeppnin á meö-
al kvendansara er miklu meiri en á meöal
karldansara. Til dæmis eru hjá „The New
York City Ballet" um 105 fastráönir dansarar
og þar af eru konur í miklum meirihluta."
„Hvaö varöar samkeppni innan flokksins,
þá held ég aö málin líti töluvert ööruvísi út
núna fyrir karldansara, en á árum áöur,"
sagöi Afshin. „Vissulega eru fleiri konur i ball-
ett og samkeppnin þeirra á meöal mikil, en
nú eru mun fleiri karlmenn sem leggja ballett-
inn fyrir sig en áöur og þvi mun meira um
góöa karldansara og samkeppnin í samræmi
viö þaö. Ég held aó hún sé síst minni en á
meóal ballerína, þvi þó aö konur í ballett séu
fleiri, þá veröum viö líka aö athuga aö í ballett
eru miklu fleiri kvenhlutverk en karlhlutverk."
— Ef starfiö getur aldrei varaö lengur en
fram á miðjan aldur, mynduð þiö fara út í
kennslu þar á eftir?
„Ég veit þaö ekki og eiginlega hugsa ég
ekkert út i þaö núna," sagöi Elisabeth. „Maö-
ur hefur meira en nóg meö aó halda sér i
góöri þjálfun og reyna aö komast áfram inn-
an ballettstéttarinnar i dag þannig aö öll
skipulagning á framtíöinni veröur aö bíða.
Annars eru margir ballettdansarar sem
seinna meir gerast ballettkennarar og þjálfar-
ar, en viö veröum bara aó bíða og sjá til. Ekki
satt," sagöi hún og leit á Afshin sem jánkaöi.
— Aö lokum, þiö hafiö ekki ætlaö aö taka
sporiö á fslandi?
„Nei," svöruöu þau hlæjandi, „þegar maö-
ur er dansandi meira og minna allan ársins
hring þá leyfir maður dansinum aö víkja fyrir
ööru í sumarleyfinu," sagöi Elisabeth. Enda
kom þaö á daginn aö allar tilraunlr Ijósmynd-
arans til aö mynda eins og eitt lauflétt
dansspor uröu árangurslausar.
Hún ekur 12 tonna vörubíl
Hún heitir Hólmfríður Þóröar-
dóttir, er 34 ára gömul og hefur
það að atvinnu að aka 12 tonna
vörubíl. Viö hittum hana á ferð
okkar um Snæfellsneaiö á dög-
unum, þar sem hún var aö flytja
grjót frá námum ( Malarrifi aö
Arnarstapa. Viö tókum konuna
tali og spurðum hvernig það
hefði komiö til aö hún réðist á
þetta vígi karlmannanna?
„Hilmar Sigurgeirsson, sem á
þennan vörubíl, vantaöi ökumann
og var honum bent á mig.
Ég hef unniö víö rútubílaakstur
hjá Jóni á Sleitustööum, en ég bý á
Hofsósi. Ég tók meiraprófiö áriö
1981. Ég fór í rútubílaaksturinn
vegna þess aö ég gat ekki hugsaö
mér aö fara í fisk. Eg á þrjú börn á
aldrinum 6, 8 og 15 ára. Ég hef
hugsaö mér aö fara í auknum mæli
i aksturinn, þegar þau eru komin
vel á legg.
Maður minn er á togara og er
hann heima meöan ég stunda
þennan akstur hér á Snæfellsnesi.
„Já, ég get vel bjargaö mér þó
aö dekk springi. En ég þarf aö fá
hjálp til aö setja varadekkiö upp á
pallinn.
Ég er mjög ánægö með mína
vinnufélaga þeir eru hressir og kát-
ir.” — Vinnufélagararnir voru Itka
ánægöir meö Hólmfríöi og sögöu
hana standa sig vel.
„Erfiöast í þessu starfi er aö
festast í drullu," segir hún og enn-
þá er ég ekki búin aö ná fullum
tökum á aö aka samkvæmt spegl-
unum. En bíllinn er góöur og hann
tekur allt aö 12 tonna hlass, þann-
ig aö hann er þungur, farmurinn
minn, sagöi þessi eitilharöa kona.
Hólmfríöur Þórðardóttir (M sinum.