Morgunblaðið - 05.07.1987, Blaðsíða 60

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JÚLÍ 1987
Gríska eyjan
CASTELORIZO
Blái hellirinn.
BARtSTVl
Er leyndarmál í þögninni?
sjálfsögðu nóg áð gera. Þú verður
bara að gera það sjálfur. Það er
hægt að lesa og skrifa, kynnast
fólki og kafa undirdjúpin.
Blái hellirinn er Akróólis eyjunn-
ar. Þangað eru ferðir oft á dag, sem
er tíu mínútna sigling á hraðskreið-
um gúmbát. Blái hellirinn er hinu
megin á eyjunni. Há björg rísa hom-
strandaleg fyrir ofan þig og þú
svipast forvitin um eftir Bláa hellin-
um. Svo er slökkt á utanborðsmót-
omum og þú sérð ekki neitt. Öllum
er sagt að beygja sig niður í bátinn
og siglt er í gegnum ofurlítið gat,
sem er eins og auga á stórum risa.
Þegar inn er komið blasir dýrðin
við. Þú hefur aldrei á ævinni séð
annað eins blátt. Blátt í öllum lit-
TYRKLAND
0 20, km
brigðum. Hellirinn er gífurlega stór
og niður úr hvelfíngunni hanga
klettahrönglar, og þér fínnst að í
hinum ýmsu kimum hljóti að leyn-
ast skrímsl og fomaldardýr.
Kannski ígúnur, eins og Unnur
systir sér í Karabíska hafínu.
Hellirinn er eins og heili og þú
ert agnarsmá heilafruma. Stingur
þér til sunds í þessum óskaplega
bláa sjó og fínnst að hér sé hægt
að vera til eilífðamóns. Hér ríkir
dularfull kyrrð, full af bergmáli.
Þegar ég kom upp úr gáði ég
vandlega að því hvort ég væri ekki
orðin svolítið blá.
Þess vegna verður
þetta andartak
Uppi í þorpinu, á leið á kletta-
ströndina eða til Mandrakis, þar
sem ljóðrænasti kirkjugarður í
heimi er, þar á leiðinni er torg.
Kringum torgið eru stórhýsi þorps-
ins sem sluppu við eyðilegginguna.
Stór höll, sem hlýtur að hafa verið
ráðhús, skrautleg orþódoxkirkjan,
bamaskólinn, sem styrktur er með
súlum, sem vel mundu sóma sér á
Akrópólishæðinni í Aþenu, og
„gymnasium". Þegar gægst er inn
um gluggana þar, sést hart stein-
gólf og fomfáleg líkamsræktar-
tæki.
Þama á torginu er uppáhalds-
kaffíhúsið mitt. Það er mjög
fábrotið; lítill skúr, þar sem uppá-
helling fer fram og greinum af
pálmatijám er raðað kringum borð-
in úti fyrir. Þar er hægt að sitja
og vera einn í heiminum. Nú er ég
órafjarri ys og þys bæjarins. Stund-
um eru berfætt böm að leika sér í
rólum fyrir framan húsið, þar sem
hátíðahöld þorpsins fara fram.
Stundum stenst ég ekki mátið og
róla mér eins hátt og ég get. Konan
sem færir þér kaffíð hefur innilegt
bros íslenskrar sveitakonu. Dóttir
hennar er líka oft við söluna, mér
er sagt að hún sé eina konan á
eyjunni sem starfí i pólitík. En
móðirin er eins og stórt bam. Hún
ber fram kaffíð í rósóttum og gyllt-
um, stórum bollum.
Castelorizo orea? spyr hún mig
og heldur áfram að brosa.
Orea, segir ég og brosi.
Orea, segir hún sannfærð og sest
niður á næsta borð og fer að horfa
út í loftið.
Grikkjum er sérstaklega lagið að
horfa út í loftið. Þeir geta setið
þannig tímunum saman. Hvort þeir
em að hugsa, eða hvað þeir em að
hugsa, veit ég ekki.
Kannski era þeir að horfa á
tímann líða. Kannski er það hin
alræmda, stóíska ró.
TEXTI OG MYNDIR: ELÍSABET JÖKULSDÓTTIR
Hvað er svo hægt að gera á eyju, þar sem aldrei gerist
neitt? Eyju, sem er þrungin svona mikilli fortíð og óljósri
framtið? Hvemig er daglegu lífi háttað? Þú drekkur morg-
unkaffið þitt og þeir sem ganga framhjá, brosa til þin,
kinka kolli og bjóða góðan daginn. Ég sit með stilabókina
mina og bý til setningar í leikritið mitt. Það er gott að
vera leikritaskáld á Grikklandi, hugsa ég. Hér er hægt að
sitja í sól og kyrrð og lofa andanum að fara hamförum.
Ttitvélin er hins vegar geymd upp á herbergi á Pensjón
Appollon.
Þegar Panormitis
kemur
Á morgnana má sjá fólk með
eitt eða tvö nýbökuð brauð undir
hendinni. Nema þeir sem eiga veit-
ingastað. Þeir aka brauðunum í
hjólbömm. Hjólbömr em eiginlega
eina farartækið hér um slóðir.
Kannski ein eða tvær vespur, nokk-
ur reiðhjól, eitt stórt töffaramótor-
hjól og þrír bílar. Enda er kominn
steinsteyptur vegur út á flugvöll,
sem stingur óneitanlega í stúf við
umhverfí sitt.
En flugferðimar skipa ekki máli.
Það em skipakomur sem skipta
^tórfjölskyldan að reyta hænur.
Blái hellirinn
Hér vantar vissulega sandströnd;
þó er klettaströndin skemmtileg.
Svo er alveg hægt að stinga sér í
sjóinn hvar sem er. Og það er að
Presturinn gengur um í
síðum kufli, sem ýmist
er hvítur eða fjólublár,
en oftast svartur. Hann
er hávaxinn og léttur á
fæti. Með sítt, svart skegg og
stundum með prestahatt. Ekki mik-
ið eldri en fertugur, giska ég á,
hann er ekki mjög hátíðlegur og í
augum hans er vottur af stríðni.
Hann drekkur líka og allt það,
segir Lazams mér, hinn bróðirinn
á Lazarakis, þegar ég spyr hvort
íiann messi í orþódoxkirkjunni og
lýsi því yfír um leið, að mér fínnist
hann ekki líklegur til þess. Svo á
hann að hafa vélað túristapíur und-
ir lögaldri, í fyrra, bætir Lazarus
við og glottir. Svo sýnir hann mér
ljósmynd af sér og prestinum að
dansa undir tré í tunglskini.
Kannski hefur presturinn svona
miklar mætur á Lazamsi nafnsins
vegna.
Presturinn er auðvitað kallaður
papa og talar varla orð í ensku.
Þannig að þegar við ræddum eitt
sinn gríska heimspeki og almennan
gang tilvemnnar, fór það fram eitt-
hvað á þessa leið:
— Kaos.
— Nús.
— Kosmos.
— Nemesis.
— Aristóteles.
— Zenon frá Elea.
— Aha. Kosmos.
— Díónýus.
— Kosmos.
— Platon.
— Kaos.
— Kosmos.
— Nús.
— Úsó.
— Orea. Yssigia.
Það eru skipakomur sem skipta máli.
máli og em viðburður í hvert sinn.
Báturinn heitir Panormitis og flytur
fólk og matvæli og póst og ávexti
og grænmeti og vatn. Þegar bátur-
inn kemur þyrpast allir á svæðið,
heilsast og kveðjast; koma til að
sjá hverjir em að fara og hverjir
em að koma.
Stuttu eftir að báturinn er kom-
inn hefst markaður. Ávextir,
grænmeti og jógúrt renna út á
tveim tímum. Svo er hvorki hægt
að fá ávexti né jógúrt fyrr en bátur-
inn kemur aftur.
Það er verið að byggja eyjuna
upp. íbúamir borga enga skatta.
Það kostar ekkert að ferðast með
bátnum og fyrir tveim ámm gaf
ríkisstjómin íbúum eyjarinnar flug-
völl. Hingað á auðvitað að reyna
að seiða ferðamenn eins og til ann-
arra staða á Grikklandi. En það er
ýmislegt sem þarf að gera áður.
Unga fólkið er að snúa heim eftir
að hafa svalað útþránni og vill búa
sér til framtíð hér. Það hefur tekið
við rekstri veitingastaða og hótela
eða starfar með foreldmm sínum.
Mizimiki er ung stúlka rétt yfír
tvítugt sem rekur krá og diskótek
á eyjunni.
Það er í pínulitlu kastalavirki,
við innsiglinguna, þar sem ég fer
alltaf í sjóinn. Ég fer í sjóinn tvisv-
ar á dag. Fyrst á morgnana til að
vakna og svo á kvöldin til að horfa
á stjömumar. Ég syndi 1 og 2 kíló-
metra á dag, fram og aftur milli
kastalavirkisins og lúxushótelsins,
sem em um 200 metrar og er spurð.
að því hvort íslendingar séu sund-
elskir.