Morgunblaðið - 17.03.1988, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. MARZ 1988
IUtrgi Útgefandi mMafrife Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, BjörnJóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, > Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 60 kr. eintakið.
Vaka
heldur velli
Vaka, félag lýðræðissinn-
aðra stúdenta, vann góðan
sigur í kosningum til Stúdenta-
ráðs og Háskólaráðs Háskóla
íslands á þriðgudag. Fékk listi
félagsins um 51% atkvæða. Að
þessu sinni tókust á Vaka og
Röskva, breiðfylking félags-
hyggjufólks, nýstofnað félag
þeirra stúdenta, sem undanfar-
in ár hafa verið í Félagi vinstri-
manna og Félagi umbótasinn-
aðra stúdenta. I stúdentakosn-
ingum í fyrra hlutu félögin tvö
sem mynduðu Röskvu samtals
1.144 atkvæði en nú 933. í
fyrra fékk Vaka 868 atkvæði
og 43,14% en nú 965 atkvæði
og 51% eins og áður sagði.
Hefur Vaka þannig verulega
treyst stöðu sína eftir samein-
ingu andstæðinga sinna. Á nú
hvor fylking um sig 15 fulltrúa
í Stúdentaráði og reynir mjög
á leikni forystumanna við
myndun nýs meirihluta í ráð-
inu.
Vaka hefur verið burðarás í
félags- og stjómmálastarfi
stúdenta í 53 ár. Félagið var
stofnað til að vinna að eflingu
og útbreiðslu lýðræðis og lýð-
ræðishugsjóna; að vinna gegn
hverskonar áhrifum af bylt-
ingasinnuðum ofbeldis- og
öfgastefnum á sviði félags-
mála; og að beita sér fyrir kosn-
ingu lýðræðissinnaðra fulltrúa
í Stúdentaráð Háskóla íslands.
Á þeim tíma, þegar Vaka hóf
göngu sína voru það nasistar
og kommúnistar, sem skiptu
háskólastúdentum í öfga-
kenndar fylkingar. Þetta voru
hin byltingarsinnuðu öfl, sem
félagið snerist gegn. Allar göt-
ur síðan hefur Vaka staðið
dyggan vörð um lýðræðislega
starfshætti. Innan vébanda fé-
lagsins hafa orðið til flestar
þær hugmyndir, sem nýst hafa
stúdentum best í félagslegri
baráttu þeirra og á vegum
Vöku hafa þeir starfað, sem
hafa hrundið þessum hug-
myndum i framkvæmd. Saga
félagsins er glæsilegur vitnis-
burður um samheldni og sam-
stöðu lýðræðissinnaðra stúd-
enta á umbrotatímum í íslensku
þjóðfélagi og á vaxtarskeiði í
sögu Háskólans.
Að jafnaði takast fleiri en
tvær fylkingar á í Háskólanum.
Þó hefiir það komið fyrir nokkr-
um sinnum á rúmlega hálfrar
aldar ferli Vöku, að félagið
hefur átt í höggi við sameinað-
an lista vinstrimanna. Þannig
sameinuðust vinstrisinnar til
að mynda í félaginu Verðandi
á árinu 1969, en 1968 vann
Vaka kosningar í stjórn Stúd-
entafélags Háskólans með 10'
atkvæða mun. 1971 náðu
vinstrfsinnar á hinn bóginn
meirihluta í Stúdentaráði og
er síðan talað um vinstri ára-
tuginn í háskólapólitíkinni frá
1971 til 1981. Vaka lagði þó
síður en svo upp laupana eins
og síðustu kosningar sýna.
Sameiningarviðleitni vinstri-
manna byggist á ólíkum for-
sendum. Hinn 12. febrúar sl.
var félagið Röskva stofnað en
í upphafí stefnuskrár þess seg-
ir: „Samtökin byggja á félags-
hyggju- Félagshyggja er
ákveðin lífsskoðun, sem gerir
ráð fyrir jöfnum rétti fólks til
frelsis, lífsafkomu og menntun-
ar.“ í blaði Röskvu nú fyrir
kosningamar mátti sjá kveðju
til félagsins frá Alþýðuflokkn-
um, Framsóknarflokknum, Al-
þýðubandalaginu, þingflokki
Framsóknarflokksins og þing-
flokki Alþýðubandalagsins.
Verður ekki annað ráðið af
þessum kveðjum og birtingu
þeirra opinberlega en að flokk-
amir og forvígismenn Röskvu
líti þannig á, að milli félagsins
og flokkanna séu að minnsta
kosti hugsjónalegtengsl. Sé lit-
ið á árangur Vöku í þessu hefð-
bundna flokkspólitíska ljósi,
verður sigur félagsins í kosn-
ingunum síst minni.
í kosningabaráttunni lögðu
frambjóðendur Vöku áherslu á
að störf áð hagsmunamálum
stúdenta ættu að mótast af
því, hvemig þessara hagsmuna
yrði best gætt en ekki pólitísk-
um æfingum. Eða eins og seg-
ir í inngangi að stefnuyfírlýs-
ingu Vöku um störf Stúdenta-
ráðs: „Markmið Stúdentaráðs
er að standa vörð um hags-
muni stúdenta og vera deildar-
félögum til aðstoðar við að
annast félagslíf. Vaka leggur
áherslu á að Stúdentaráð sinni
einungis því er tengist beint
málefnum stúdenta, sé tæki í
hagsmunabaráttunni, en um-
ræður um landsmála- og ut-
anríkispólitík eigi ekki heima í
stúdentaráði.“ Nú reynir á
hvort þetta sjónarmið verður
ofan á við myndun meirihluta
í nýju Stúdentaráði Háskóla
íslands.
Einvígfi um Ameríku-
bikarinu á rísaskútum
við Long Beach í haust
eftirAgúst
Asgeirsson
FLEST bendir nú til þess að tvær
skútur keppi um Ameríkubikar-
inn, hin eftirsóttu siglingaverð-
laun, i San Pedro bugtinni við
Long Beach i Kaliforníu i sept-
ember. Samkvæmt dómsúrskurði
ætti fyrsta kappsiglingin af
þremur að fara fram 19. sept-
ember, en nú reynir áskorandinn
að fá veijendur bikarins til að
færa keppnina fram til að henni
verði lokið fyrir Ólympíuleikana
í Seoul, sem settir verða 17. sept-
ember. Harðar deilur hafa orðið
vegna keppninnar og málarekst-
ur, sem ekki sér fyrir endann á.
Bandaríkjamaðurinn Dennis
Conner endurheimti Ameríkubikar-
inn á skútu sinni Stars & Stripes
við Fremantle í Ástralíu í febrúar í
fyrra. Hann hafði sigrað nokkrum
sinnum og Bandaríkjamenn höfðu
haldið bikamum á aðra öld. Árið
1983 tapaði Conner hins vegar fyrir
Ástralíu II, skútu ástralska auðkýf-
ingsins Alans Bonds í úrslitakeppn-
inni við Rhode Island, þar sem
keppnin hafði jafnan verið haldin.
Sigur skútu Bonds vakti mikla at-
hygli en Conner er óumdeilanlega
mesti afreksmaður í sögu keppninn-
ar eftir að hann endurheimti verð-
launin eftirsóttu fyrir rösku ári þeg-
ar keppnin var háð undan borginni
Fremantle á vesturströnd Ástralíu.
í júlí í fyrra skoraði Michael Fay,
nýsjálenzkur auðkýfingur, á Conner
til nýrrar kappsiglingar um bikarinn.
Að venju hefði ekki átt að keppa
um Ameríkubikarinn fyrr en árið
1991, en Fay fann grein í reglum
keppninnar, sem samdar voru fyrir
einni öld, um að hægt væri að skora
á handhafa bikarsins til nýrrar
keppni innan 10 mánaða frá lokum
síðustu keppni.
Conner og Siglingafélag San
Diego (SDYC), sem átti sigurskút-
una, neituðu að taka áskoruninni.
Skaut Fay þá málinu til Hæstarétts
New York-ríkis, sem er einskonar
vemdari keppninnar. Gerði Fay
kröfu til þess að siglt yrði á skútum
með 90 feta, eða 30 metra, sjólínu.
Vann hann málið í nóvember síðast-
liðnum og úrskurðaði rétturinn að
keppnin skyldi fara fram í síðasta
lagi í september næstkomandi.
Conner og félagar sögðu að áskor-
un Fays og dómsúrskurðurinn væri
tilræði við keppnina, sem telzt nú
orðið til helztu íþróttaviðburða
heims, miðað við þá athygli sem fjöl-
miðlar hafa sýnt henni í tvö síðustu
skiptin, sem hún hefur farið fram.
Siglingafélög og skútustjórar víðs
vegar um heim vildu fá að taka þátt
í kappsiglingunni en forráðamenn
SDYC sögðust af illri nauðsyn ætla
að halda sig við reglumar og sigla
aðeins vegna einvígisins við Fay.
Þyrfti að ljúka einvígi við hann á
sem skemmstum tíma svo hægt yrði
að halda keppnina samkvæmt fyrra
fyrirkomulagi árið 1991. Þessu undu
ýmsir skútukarlar illa og höfðaði
brezki milljónamæringurinn og sigl-
ingagarpurinn Peter de Savary ann-
að prófmál fyrir Hæstarétti New
York. Tilgangurinn var að neyða
SDYC til að leyfa fleiri skútum að
vera með.
Conner og félagar snem blaðinu
við í febrúarlok. Sendu þeir dóm-
stólnum orðsendingu og sögðust fall-
ast á þátttöku fleiri aði’.a. Skútumar
yrðu þó að vera af sömu stærð og
skúta Fays og keppnin yrði að fara
fram í september, eins og fyrr hafði
verið ákveðið. Þar sem aðeins sex
mánuðir em til stefnu em litlar líkur
á því að önnur siglingafélög treysti
sér til keppninnar, þar sem þau þurfa
að láta smíða fyrir sig báta og undir-
búningur og æfingar em tímafrekar.
Eftir þessi sinnaskipti SDYC
beindust spjótin að Fay. Það gat
oltið á afstöðu hans hvort skútum í
keppninni fjölgaði. Hann vissi ekki
í hvom fótinn hann átti að stíga.
Hann sagðist í fyrstu reiðubúinn að
fresta keppninni til maí 1989, en
hefur undanfamar vikur verið á
kafi í samningaviðræðum við SDYC
um að færa keppnina fram, svo að
henni ljúki fyrir setningu Ólympíu-
leikanna í Seoul í haust.
I síðustu viku kom hann hins veg-
ar öllum á óvart með því að leggja
til að keppnin yrði opnuð og að und-
ankeppni hæfist í febrúar 1989 við
San Diego, en úrslitaeinvígið í maí.
Setti hann þann fyrirvara að allar
keppa. Conner og félagar vilja að
þeir sigli á einbytnu en forvígismenn
RBYC segja að sömu reglur verði
að gilda um alla keppendur. Ætli
SDYC sér að veija bikarinn á
tvíbytnu vilji þeir einnig keppa á bát
af því tagi.
Ákvörðun Conners og félaga að
keppa á tvíbytnu varð til að æra
Nýsjálendinginn Michael Fay. Hann
segist ennþá þeirrar skoðunar að hér
sé um blekkingu að ræða af hálfu
SDYC til þess að draga athyglina
frá undirbúningi Conners fyrir kapp-
siglinguna. Fay heldur því fram að
Conner muni eftir allt mæta til leiks
á einbytnu. Þessi nýja kenning hans
er til marks um að sálfræðistríð sigl-
ingaklúbbanna sé í algleymingi. Fay
segist hafa miðað áætlanir sínar við
að siglt yrði við San Diego og varð
því einnig æfur er Conner og hans
menn ákváðu að bikarvömin færi
fram í San Pedro bugtinni við Long
Frá smíði stórskútu Michaels Fays í Auckland á Nýja-Sjálandi.
milljónir Bandarikjadollara eða jafnvirði 600 milljóna íslenzkra kri
skútumar yrðu einsmastra embytn-
ur, einnig skúta sú, sem Conner
hygðist verja bikarinn á.
Nú um helgina hafnaði siglinga-
klúbburinn í San Diego þessari til-
lögu. „Við inntum hugsanlega þátt-
takendur víðs vegar að úr heiminum
álits. Sögðu þeir útilokað að þeir
yrðu tilbúnir til keppni á 90 feta
bátum í febrúar á næsta ári og
hvöttu okkur til að hafna tilboði
Fay,“ sagði talsmaður klúbbsins.
Verða þeir, sem hugsanlega vilja
vera með, því að reiða sig á Peter
de Savary og brezka siglingafélagið
hans, Royal Bumham Yacht Club
(RBYC), vinni mál sitt fyrir Hæsta-
rétti New York-ríkis. Krefst félagið
að keppnin um Ameríkubikarinn
verði opnuð fleiri aðilum og færð
aftur til þess að væntanlegir kepp-
endur fái 10 mánaða undirbúnings-
tíma. Hinar aldargömlu keppnisregl-
ur munu kveða svo á um, að þegar
skorað er á handhafa bikarsins til
einvígis með sama hætti og Fay
hefur gert, skuli aðeins tvær skútur
keppa, bátur verjanda og bátur
áskoranda. Þar sem Conner og fé-
lagar hafa sagst reiðubúnir að keppa
við fleiri skútur veltur það á túlkun
dómarans á reglunum hver niður-
staðan verður.
Þó svo að dómur gengi Bretunum
í hag þyrfti sennilega að reka nýtt
mál fyrir dómstólum til að fá úr því
skorið á hvemig bát þeir yrðu að
Beach, 200 kílómetrum norðan við
San Diego. Hótaði hann málarekstri
til þess að fá þessu breytt en fulltrú-
ar SDYC sögðu alltof mikla lygnu
við heimaborg sína til kappsiglinga
á haustin. Vindasamara er við Long
Beach og er talið að tvíbytna muni
hafa ótvíræða yfirburði yfir einbytnu
við aðstæður, sem þar em ríkjandi.
Conner virðist vera alvara í því
að keppa á fjölbytnu. Samkvæmt
franska blaðinu Liberation hefur
hann gert samning við franska
aðmírálinn Rene Marqueze, sem er
einn færasti sérfræðingur heims á
sviði fjölbotna báta. Mun Marqueze
leggja Conner og áhöfn hans til
æfingabát að verðmæti 60 milljónir
íslenzkra króna. Ymsir fæmstu fjöl-
bytnustjórar Frakka munu þjálfa
Conner og áhöfn hans í meðferð
bátsins. Einnig hefur SDYC leigt
tvær tvíbytnur til þátttöku í svoköll-
uðum Formula-40 keppnum til þess
að Conner öðlist keppnisreynslu á
bátum af þessu tagi.
Þá hefur S.D.Y.C. fyrir alllöngu
fengið fæmstu skútusmiði Banda-
ríkjanna til þess að hanna og smíða
tví- eða þríbotna skútu fyrir bikar-
vömina. Fyrir sveit þeirri fer skútu-
hönnuður að nafni John Marshall
og nýjustu fregnir úr herbúðum hans
herma að alvarlega sé til athugunar
að setja stóran og hreyfanlegan
væng á skútuna í stað hefðbundinna
segla.