Morgunblaðið - 07.10.1990, Blaðsíða 4

4 FRETTIR/YFIRLIT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. OKTÓBER 1990
ERLENT
INNLENT
Samkomulag
um áfanga
álsamninga
Jón Signrðsson, iðnaðarráðherra,
og fulltrúar Atlantsál-fyrirtækj-
anna undirrituðu á fimmtudag
staðfestingu á því að áfanga væri
náð í átt að byggingu nýs álvers.
Einnig var undirrituð yfirlýsing
um að álverið rísi á Keilisnesi.
Þingflokkur Alþýðubandalags og
stjórn Landsvirkjunar hafa gagn-
rýnt málsmeðferð iðnaðarráð-
herra.
Búnaðarbanki kaupir
helming hlutabréfa í
Kaupþingi
Búnaðarbankinn og Lánastofnun
sparisjóða undirrituðu á mánudag
samning um kaup á 51% hlutafj-
áreign Péturs H. Blöndal í verð-
bréfafyrirtækinu Kaupþingi. Bún-
aðarbankinn á nú helming fyrir-
tækisins en hinn helmingurinn er
í eigu Lánastofnunarinnar og níu
stærstu sparisjóða landsins. Sölu-
verð hlutafjárins var 115,6 millj-
ónir króna.
Þætti breytt að ósk Kínverja
Innngangur að þætti um Dalai
Lama sem Ríkisútvarpið sendi út
um síðustu helgi var felldur niður
þar sem í innganginum sagði að
Dalai Lama væri þjóðhöfðingi
Tíbeta. Var þetta gert eftir að
íslenskumælandi maður í
kínverska sendiráðinu hafði sam-
band við Ríkisútvarpið og gerði
athugasemd við það. Ákvað út-
varpsráð á föstudag að endur-
flytja þáttinn í upprunalegri
mynd.
Bensín hækkar
Verðlagsráð ákvað á föstudag að
hækka verð á blýlausu bensínu
um 9,2% eða úr 52 krónum í 56,8
krónur. Þá hafa olíufélögin ákveð-
ið 11,3% hækkun á súperbensíni
eða úr 56,5 krónum í 62,9 krón-
ur. Stefnt er að því að innflutning-
stollar af bensíni verði lækkaðir
til áramóta þannig að tekjur ríkis-
ins.af bensíntollum verði óbreyttar
að krónutölu.
Sovétmenn greiða vanskil
íslenskri sendinefnd sem stödd
var í Moskvu í síðustu viku var á
föstudag tilkynnt að Sovétríkin
ætla að yfirfæra um hálfan millj-
arð króna eða sem samsvarar
vanskilum á greiðslum vegna
freðfisk- og lagmetiskaupa Sovét-
manna af Islendingum.
Stjórn Flugleiða vill auka
hlutafé
Stjóm Flugleiða samþykkti á
fimmtudag að leggja til við hlut-
hafafund að auka hlutafé með
útgáfu nýrra hlutabréfa að nafn-
virði 331 milljón króna. Bóðað
hefur verið til hluthafafundar 23.
október.
ERLENT
Sameinað
Þýskaland
Þýsku ríkin tvö runnu saman í
eitt á miðnætti aðfararnótt mið-
vikudagsins 3. október og fagnaði
gífurlegur fjöldi fólks þessum
tímamótum á götum og torgum í
borgum landsins sem í bæjum og
þorpum. Með sameiningunni lauk
skiptingu Evrópu sem hlaust af
síðari heimsstyijöldinni og til varð
fjölmennasta lýðræðisríki álfunn-
ar með 79 milljónir íbúa. Helmut
Kohl, kanslari Þýskalands, sagði
þá í ávarpi til þýsku þjóðarinnar
að stórkostleg framtíð biði Þýska-
lands bæri þjóðin gæfu til að
standa saman og vinna bug á
þeim erfiðleikum sem sameining-
unni fylgdu.
Kínversk farþegaþota ferst
Sprenging varð um borð í
kínverskri farþegaþotu af gerð-
inni Boeing 737 í lendingu á flug-
vellinum í Canton í Kína á þriðju-
dagsmorgun með þeim afleiðing-
um að hún endasentist eftir flug-
brautinni og rakst á tvær kyrr-
stæðar þotur. 127 manns létu
lífið. Sprengingin varð í flug-
stjómarklefa þotunnar eftir átök
flugliða við flugræningja. Vélin
var að koma frá borginni Xiamen
með 93 farþega og tíu manna
áhöfn. Einhvéijir farþeganna
sluppu lifandi úr slysinu.
Innrás í Rwanda
Stjómarherinn í Mið-Afríkurík-
inu Rwanda á nú í hörðum bar-
dögum við uppreisnármenn sem
réðust inn í landið frá Úganda á
sunnudag. Uppreisnarmenn segj-
ast ætla.að steypa forseta lands-
ins, Juvenal Habyariman, og
„spilltri valdakh'ku hans“. íbúar í
höfuðborg landsins, Kigali, segja
að mikil ringulreið ríki meðal
stjómarhermanna. Belgísk og
frönsk stjómvöld hafa ákveðið að
senda hermenn og hergögn til
Rwanda til að vernda belgíska og
franska borgara.
Uppreisn á Filippseyjum
Uppreisnarmenn undir forystu
Alexander Noble, fyrrum ofursta
í lífvarðarliði Corazon Aguino,
forseta Filippseyja, tóku tvær
borgir á Mindanao-eyju á sitt vald
á fímmtudag og sögðust ætla að
stofna sjálfstætt ríki á eyjunni.
Stjómvöld létu gera loftárásir á
búðir skæmliða á föstudagsmorg-
un og sögðu að uppreisnin yrði
fljótlega bséld niður.
Mazowiecki í framboð
Tadeusz
Mazowiecki,
forsætisráð-
herra Póllands,
tilkynnti á
fimmtudags-
kvöld að hann
mundi bjóða sig
fram til embætt-
is forseta og
stefnir því í
kosningabaráttu milli hans og
Lech Walesa, leiðtoga Samstöðu,
sem áður hefur tilkynnt framboð
sitt. Forsetakosningarnar fara
fram 25. nóvember næstkomandi.
Mazowiecki
Sýrland:
Fjórir smygl-
arar hengdir
opinberlega
Damascus. Reuter.
FJÓRIR smyglarar voru
hengdir fyrir morð á torgi
•í miðborg Damascus í gær og
voru lík þeirra höfð þar til sýnis.
Þrír mannanna voru á þrítugs-
aldri og höfðu myrt þrjá lögreglu-
menn sem veittu þeim eftirför er
þeir smygluðu vörum inn í landið
frá Líbanon.
Fjórði smyglarinn myrti félaga
sinn þegar þeir déildu um ágóðann
af smyglinu.
Satúrnus
Hubble-sjónaukinn tók þessa mynd af reikistjörnunni Satúmusi 26.
ágúst sl. en þá var vegalengdin milli stjörnunnar og jarðar 1.376
milljónir kílómetra. Nær sjónaukinn mun skýrari myndum af Satúrn-
usi en stjörnusjónaukar á jörðu niðri og segja fulltrúar bandarísku
geimvísindastofnunarinnar (NASA), sem sendi þessa mynd frá sér í
gær, að þannig sæjum við stjömuna með berum augum væri hún
helmingi ijær jörðu en tunglið eða um 800.000 km.
Þýskaland:
Aðskílnaðurínn

setur svip á þjóðina
LEIFAR landamæra Austur- og
Vestur-Þýskalands standa enn.
Á auðu svæðinu við þau mæla
borgarar alþýðulýðveldisins
fyrrverandi sér mót áður en
þeir halda saman inn í gamla
sambandslýðveldið. Þar leggur
fólk einnig bilum sínum og fer
í göngu- eða hjólreiðaferðir á
gömlum eftirlitsvegum austur-
þýska hersins. Þarna geta
menn og virt fyrir sér gaddavír
og gryfjur sem lokuðu Austur-
Þjóðverja inni í 40 ár. Löndin
eru nú sameinuð en aðskilnað-
urinn hefur skilið eftir djúp
spor. Efnahagslíf austurhluta
landsins er í rúst en mannlífið
býr yfir hlýju og hjálpsemi sem
er fágætara í vesturhlutanum.
Ung kennslukona sagði að
skorturinn í landinu hefði ýtt
. undir þetta viðhorf. Fólk hefði
ekki komist hjá því að aðstoða
hvert annað. Hún er í hópi
■þeirra sem Lothar de Maiziere,
fv. forsætisráðherra, átti við
þegar hann sagði í ræðu á
þriðjudagskvöld að ekki myndu
allir kveðja Austur-Þýskaland
með glöðu geði. Ríkið væri hluti
af þeim sem voru þar um kyrrt
þrátt fyrir erfiðleika sem það
hafði í för með sér.
4,6 milljónir manna flýðu
Austur-Þýskaland í 41 árs sögu
þess. íbúum Sambandslýðveldis-
ins Þýskalands fyölgaði úr 62
milljónum í 78 milljónir á einni
nóttu. Nágrönnum þjóðarinnar
þykir það heldur ógnvekjandi með
tilliti til fortíðarinnar þótt þeir
segi það yfirleitt ekki opinberlega.
Leiðtogum Þýskalands er þetta
fullljóst og þeir lögðu þar aí leið-
andi mikla áherslu á friðsamlegt
framtíðarhlutverk Þýskalands í
Evrópu og heiminum öllum í hát-
íðarræðum í vikunni. Þeir ítrekuðu
að Þjóðveijar hefðu lært af sög-
unni og vildu stuðla að nánari
samvinnu allra Evrópuþjóða.
Helmut Kohl kanslari þakkaði
Bandaríkjamönnum, Frökkum og
Bretum fyrir að stuðla í áratugi
að frelsi Vestur-Berlínar og veitt-
an stuðning við
Reuter
Sameiningu þýsku ríkjanna var m.a. fagnað með flugeldasýningu
við Brandenborgarhliðið í Berlín.
var einnig þakkað fyrir að stuðla
að falli landamæra alþýðulýðveld-
isins.
Sanieining ríkjanna var óum-
flýjanleg eftir að múrinn féll en
margir telja hana hafa gengið
heldur hratt og óskipulega fyrir
sig. Sérfræðingar segja að
óstjórnin og efnahagsástandið
fyrir austan hafí krafíst skjótra
ákvarðana en andstæðingar Kohls
segja, að hann hafí komið henni
í kring með hraði til að auka líkur
á sigri flokksins í þingkosningun-
um í desember. Kohl sagði í hát-
íðarræðu sinni að sambandslýð-
markmið
Vestur-Þýska-
lands að sam-
eina þjóðina
áður en hann
þakkaði
Míkhaíl Gorbatsjov Sovétforseta
fyrir að viðurkenna rétt þjóða til
að fara eigin leiðir. Aðrir ræðu-
menn lögðu meiri áherslu á mikil-
vægi afstöðu Gorbatsjovs. Sam-
stöðu í Póllandi, frelsishreyfíngum
og síðast en ekki síst Ungveijum
BAKSVID
Anna Biamadóttir skrifar frá
Berlín
veldið væri nu
efnahagslega
betur sett en
nokkru sinni til
að takast á við
verkefnin sem
sameinmgin
hefði í för með sér. Hann spáði
því að viðskiptalífið í austur-þýsku
sambandslöndunum fimm, sem
nú tilheyra sambandslýðveldinu,
myndi blómstra innan fárra ára.
Hann sagði að dugnaður og fram-
kvæmdavilji íbúanna þar myndi
stuðla að því. Margir þeirra eru
sárir yfir að núverandi landar
þeirra í vestri hafa gefíð í skyn
að þeir kunni ekki að vinna. Þeir
segja að kerfið sem þeir bjuggu
við hafi drepið alla framtakssemi.
Walter Momper, borgarstjóri
Berlínar, sagði að samruninn
myndi hafa sömu erfiðleika í för
með sér fyrir höfuðborgina og
fyrir landið allt< Hann sagði að
borgararnir gætu ráðið við þá með
sameiginlegu og ákveðnu átaki.
Það myndi þó krefjast þess að
þeir væru virkir og sýndu frum-
kvæði.
Kommúnisminn drap framtaks-
semi fólks og nú verður unnið að
því að endurlífga það. Um leið og
það hefur tekist verður þjóðin
komin inn á rétta braut. Þá verð-
ur varla iengur unnt að greina
mun á Þjóðverjum úr austri og
vestri. Kona frá Thiiringen full-
yrti að hún myndi geta það;
Vestur-Þjóðveijar væru sjálfsör-
uggir en Austur-Þjóðveijar hlé-
drægir. „Þannig vildi kerfið hafa
okkur og þannig ól það okkur
upp,“ sagði hún.