Morgunblaðið - 02.02.1993, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 2. FEBRUAR 1993

£r#nir:"
Með
morgunkaffinu
Þetta var innbrotsþjófur. Það
var ekkert mál að afgreiða
hann!
Ást er...
... að fara saman í bólu-
setningu
TM Rm. U.S P«t Off.—all rlflht* r—r*ó
• 1B93 Lo» Ar>9«tM Ttme* Syndlcat*
HÖQNI HREKKVISI
BREF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 681811
„Ef undirvitundin villu
Frá Þorsteini Guðjónssyni:
Hafi ég rétt skilið mannlegt
eðli, eins og það birtist vor á með-
al á vorum dögum, og þó einkum
kvenlegt eðli, má búast við því,
að aðsókn að geðlækninum Jakobi
Jónassyni eigi eftir að aukast veru-
lega á næstu vikum, eftir að hann
kom fram í „Laufskála" fyrstu
rásar Útvarpsins 14. janúar 1993.
Mátulega harður í dómum um
dulfræði og þó mátulega dularfull-
ur sjálfur, telur læknirinn að hægt
sé að „komast í samband við undir-
vitundina" í hverjum manni, ef
sjúklingurinn vill sjálfur og „ef
undirvitundin vill“. Sannar þetta
orðalag J.J., sem hann margend-
urtók, kenningu mína um ætterni
undirvitundarinnar; hún er andi
sem varð innlyksa í mannslíka-
manum eftir að „loftandar“ voru
útlægir gjörvir. Hvað sem undir-
vitundarsinnar sveija af sér í öðru
orðinu, þá tala þeir jafnan um
undirvitund sem persónugerving,
ef ekki hreint og beint persónu
með sjálfstæðan vilja og minn-
ingasafn, aðgreint frá eigin per-
sónu mannsins. Og það er einmitt
þessi dularfulli „andi“ sem Berg-
ljót í Laufskálanum spurði geð-
lækninn svo nærgöngulla spurn-
inga um, en hann vill fara að veiða
upp úr henni með dáleiðslu.
Það er svo sem auðvitað, að
fræðigrein sem stunduð hefur ver-
ið af afli nokkuð á aðra öld — og
af þörf, því að geðveiki er ekkert
barnagaman — af hinum lærðustu
mönnum, er ekki eintóm vitleysa,
og mátti heyra ýmis fróðleg dæmi
þessa í spjalli dr. Jakobs. Margar
nánar hliðstæður við endurminn-
ingadæmi hans má reyndar fínna
í þeirri grein íslenskrar heimspeki,
sem nefnist minningafræði, kennd
við Þorstein Jónsson. „Maðurinn
er ekkert annað en endurminning-
in,“ segir Þ.J. og þekki ég ekkert
dæmi úr minninga-geðfræðum
sem ekki rúmast innan skilnings-
ramma hans. Til dæmis þetta, sem
rann upp fyrir sálfræðingnum C.G.
Jung, þegar honum fannst hann
vera hrifinn upp af fljúgandi diski
og fara með geimfarshraða yfir
jörðinni (5-10 árum áður en slíkt
komst á). Þá fann C.G. Jung, að
hann var ekkert annað en minn-
ingarnar, en náttúrlega skildi hann
ekki framhaldið, sem er það, að
aflsvæði minninganna tekur á sig
efnismynd á nýjum stað, þegar
maðurinn er að fullu skilinn við á
þessari jörð.
Þykir mér það mál allt miklu
merkilegra og áhugaverðara en
að láta sálfræðing pota í endur-
minningar fólks, fornar og nýjar
með dáleiðslu, sem gera mundi
hann að stilli gagnvart því. Aldrei
Frá Birni S. Stefánssyni:
Sérlega athyglisverð voru eftir-
farandi orð Kristjáns Ragnarsson-
ar, formanns Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna (LÍÚ), í ára-
mótagrein hans („Byggjum upp
fiskstofnana") í blaðinu á gamlárs-
dag: „Það veldur miklum áhyggj-
um að nýliðun þorskstofnsins hafi
verið langt undir meðaltali undan-
farin ár og ekki er fyrir hendi vitn-
eskja um hvað valdi.“
Nú eru liðin 9 ár síðan líffræð-
ingar utan Hafrannsóknastofnun-
ar fóru að kynna þá skoðun sína,
að ekki væru líffræðileg rök til
þeirra aðgerða sem stofnunin vildi,
til að þorskstofninn gæti skilað
sem mestum afrakstri. Formaður
LÍÚ hefur iðulega lýst því, að
hann beri fyllsta traust til Haf-
rannsóknastofnunar í þessum efn-
um. Nú telur hann hins vegar, að
vitneskju vanti um það hvað valdi
rýrum þorskstofni. Ef svo er, vant-
ar stofnunina vitaskuld vitneskju
um hvað til ráða er til að bæta úr.
Fleira hefur hreyfzt á þessum
9 árum. Það gerðist á þingi Al-
þýðuflokksins í júní síðastliðnum,
að svo til allur þingheimur snerist
gegn forystu flokksins í sjávarút-
vegsmálum. Það átti ekki aðeins
við fiskveiðistjórn, heldur kom líka
fram fullkomið vantraust á, að
Hafrannsóknastofnun kynni ráð
handa stjómvöldum. Þingið kaus
mundi ég leyfa slíkt og ekki einu
sinni undirvitund mín, enda engin
til.
I stað „anda“ kemur ekki undir-
vitund og ekki klofningsvitund og
ekki einu sinni „klof“, ættað frá
Vínarborg, heldur samband við
draumgjafa. Þegar sálfræðingar
hafa látið sér skiljast á þann veg,
munu þeir vissulega geta stundað
fræðigrein sína með sóma.
ÞORSTEINN GUÐJÓNSSON,
Rauðalæk 14,
Reykjavík.
8 manna nefnd, einhuga, til að
fjalla um þessi mál. Formaður
hennar, Magnús Jónsson, hefur
látið í ljós vantrú sína á rök og
ráð Hafrannsóknastofnunar við
fiskveiðistjórn.
Síðan í haust hefur verið mál-
stofa í húsum Hafrannsóknastofn-
unar um þessi mál, opin mönnum
utan hennar. Gunnar Stefánsson,
einn helzti talsmaður stofnunar-
innar, flutti erindi um viðgang
fískstofna. Eftir erindið benti Ein-
ar Arnason, líffræðikennari við
Háskóla íslands, á, að fyrirlesar-
inn hefði ekki leitað líffræðilegra
raka til skýringar á nýliðun
þorsks. Fyrirlesarinn viðurkenndi
það og bætti við: „og stendur ekki
til“.
Helztu líffræðileg athugunar-
efni varðandi viðgang fiskstofns-
ins eru annars vegar, hvort þorsk-
urinn nái að tímgast, þ.e.a.s. hvort
nógu margir einstaklingar verði
til, og hins vegar hvað ráði því
hvernig þeim vegnar fyrstu æviár-
in. Formaður LÍÚ heldur því fram,
að Hafrannsóknastofnun viti ekki
hvað því valdi, að þorskurinn skil-
ar sér illa til nytja. Málstofan hef-
ur leitt í ljós, að stofnunin leitar
ekki líffræðilegra raka, sem skýra
málið.
BJÖRN S. STEFÁNSSON,
Vesturvallagötu 5, Reykjavík.
Segir vitneslgu vanta
EFTíR HV&RJXA /nbl-TlE>!"
Víkveiji skrifar
Fréttir í útvarpi og sjónvarps-
stöðvunum um kvöldmatar-
leyti á sunnudag þess efnis, að
samningar hefðu tekizt við hjúkrun-
arfræðinga á Landspítala komu
þægilega á óvart. Hins vegar voru
frásagnir af efni samninganna
óskýrar og raunar augljóst, að öll
sagan var ekki sögð. Hveijum dett-
ur í hug að hægt sé að halda leyndu
nú á tímum um hvað var samið við
þennan fjölmenna starfshóp?!
Þetta er auðvitað hreinn barna-
skapur og leiðinlegt fyrir þá, sem
fram koma í fjölmiðum til þess eins
að segja hálfan sannleikann. Það
er ekki hægt að halda slíkum samn-
ingum leyndum til lengdar. Eini
starfshópurinn, sem stundum hefur
komizt upp með það eru flugmenn,
en þeir og Flugleiðamenn hafa
stöku sinnum farið í svipaðan felu-
leik og stjórnendur Landspítala,
hjúkrunarfræðingar og stjómvöld
reyna nú að stunda.
xxx
Fyrir nokkram mánuðum stóðu
Danir að stórfelldum björgun-
araðgerðum til þess að bjarga Sjó-
vinnubankanum í Færeyjum. Nú
um helgina bárust þær fréttir, að
bankinn væri enn kominn í alvarleg
vandræði. Þessar fréttir era til
marks um, hvað Færeyingar era
illa staddir.
Við Islendingar erum ekki eins
illa staddir. Raunar er mikill munur
á. Staðreynd er hins vegar sú, að
á síðasta ári tók við lán í útlöndum
fyrir öllum afborgunum og vöxtum,
sem við þurftum að greiða í útlönd-
um á því ári. Er það skynsamleg
fjármálapólitík?
XXX
nnars er viðhorf fólks til fjár-
hagsmála sennilega að breyt-
ast mjög. Mikil aðsókn að nám-
skeiðum, sem Verðbréfamarkaður
íslandsbanka hefur efnt til um fjár-
mál einstaklinga, svo og Neytenda-
samtökin er til marks um breytt
viðhorf. Morgunblaðið hefur á und-
anförnum árum þreifað sig áfram
með umfjöllun um þessi málefni og
nú er reglulega fjallað um heimilis-
rekstur hér í blaðinu, auk sérstakr-
ar umfjöllunar í sérútgáfum af því
tagi, sem fylgir blaðinu á sunnudag-
inn kemur. Smátt og smátt munu
þessi nýju viðhorf hafa áhrif um
þjóðfélagið allt m.a. á afstöðu al-
mennings til ráðstöfunar almann-
afjár á vegum opinberra aðila.