Morgunblaðið - 25.05.1993, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. MAÍ 1993
Hinu mjúka rétt-
læti til vamar
eftir Úlf Ragnarsson
Er ekki nöturlegt til þess að vita
að ein öflugasta kveikjan að ófriði
og grimmd skuli vera réttlætis-
kennd á refilstigum? Gott og frið-
samt fólk breytist í grimmar hetj-
ur, þegar blásið er til ófriðar af
rugluðum áróðurssnillingum, sem
kunna að spila á göfugar kenndir
og leiða þær afvega.
Vegið í sama knérunn
Forsætisráðherra íslands hefur
borist enn eitt bréfið frá Efraím
Zúroff, stjórnanda Wiesenthal-
stofnunar í Jerúsalem. Sá vill ekki
una því að íslendingar fari eftir
því sem þeim sjálfum þykir rétt.
Hann hefur nú 835 undirskriftir
sér til fulltingis, og virðist líta svo
á, að fyrir slíku ofurefli beri okkur
að afneita okkar eigin réttlæti og
játast undir „réttlæti“ Zúroffs.
Okkar réttlætiskennd breytist
ekki við bandarískar undirskriftir,
hversu mörgum sem saman væri
safnað. Því fleiri sem játast undir
miskunnarlaust „réttlæti", því
mikilvægara verður, að nógir verði
eftir sem hafna því. Annars verður
stutt í ofbeldi og harðstjóm.
Nauðsyn brýtur lög
Og þó skal viðurkennt, að þann-
ig getur á staðið á yfírstandandi
tíma, að réttlætanlegt sé að grípa
um stundarsakir til hins harða
„réttlætis“, svo sem til dæmis það,
að austur í Malasíu liggur dauða-
sök við dreifingu og verslun með
eiturlyf út frá því sjónarmiði að
losaraháttur í slíku efni veldur
þvílíku manntjóni, að jafnist á við
fjöldamorð. Arangurinn þar er
óumdeilanlegur. Þar getur fólk
gengið um götur að næturlagi án
þess að eiga á hættu ofbeldisárás-
ir fólks undir annarlegum áhrifum.
Hins vegar þjónar engum heiðvirð-
um tilgangi að hundelta gamlan
mann með þeim hætti, sem við
sjáum dæmi um í aðför Wiesent-
halstofnunar að Eðvaldi Hinriks-
syni. Þar er ekki verið að bjarga
mannslífum, heldur virðist þar á
ferðinni hefnigimi undir yfírskini
réttlætis.
Hvers konar réttlæti?
Manni kemur í hug það sem
sagt var um mann einn: „Illt er
að þola hans ranglæti, en verra
er hans réttlæti!" þegar Efraím
tekur til máls: „Þörfín á réttlæti
hefur í engu minnkað, þótt tími
sé liðinn frá glæpum Miksons“
segir í áskoruninni, sem trúlega
er orðuð af Efraím sjálfum, manni
sem fellir úrskurð fyrirfram án
dóms og laga, svo sem fram kem-
ur víðar í orðum hans varðandi
meintan sakamann, sem ekkert
hefur á sannast. „Réttlæti" Efra-
íms er væntanlega náinn ættingi
þess konar sýndarréttlætis, sem
þjóðir heims hafa stunið undan um
aldir, gyðingar jafnvel öðrum
fremur.
Ennfremur mælir Efraím svo:
„Ég vil bæta því við, að með hveij-
um deginum sem líður minnka lík-
urnar á því að réttlætinu verði
fullnægt, og því er brýnt að brugð-
ist verði hratt við.“ Ömurlegt er
að heyra!
Varla verður þetta öðruvísi skil-
ið en svo að Efraím, handhafi þessa
sérstaka réttlætis, óttist að tæki-
færið til að fullnægja því gangi
honum úr greipum fyrir þá slysni
að maðurinn gæti dáið og málið
félli þar með undir dómara allra
tíma. ^
Margur mundi ætla að sá dóm-
ari væri færari um að fullnægja
sönnu réttlæti en jarðneskir dóm-
stólar út frá ótrúverðum gögnum
og vitnisburðum fólks, sem á erfítt
með að gera sér rétta grein fyrir
eftir Kristján
Arnason
Þungi erlendra menningar- og
stjómmálastrauma hingað til lands
eykst sífellt, en allir eru á einu
máli um það að standa beri vörð um
menningu vora og tungu. Á sama
tíma ec bent á mikilvægi þess fyrir
íslendinga í erlendum samskiptum
að hafa gott vald á tungumálum.
Þetta hvort tveggja kallar á það að
öll málrækt og málkennsla verði efld.
Einhver gæti spurt hvort aukin
rækt við erlend tungumál hafi ekki
í för með sér hættu á því að móður-
málinu hraki. Þetta þarf alls ekki
að vera. Kennarar þekkja það vel
að góður árangur í móðurmáli og
erlendu máli fylgist að. Þeir sem
kunna móðurmál sitt vel eiga auð-
veldara með að tileinka sér erlent
mál. Þeir sem eru lélegir í íslensku
eru gjarna lélegir í erlendum tungu-
málum.
Þeim markmiðum og þörfum sem
lýst var í upphafi verður ekki náð
nema með því að öllu málnámi verði
sýndur fullur sómi í skólastarfínU.
Leggja þarf rækt bæði við móður-
málskennslu og kennslu í erlendum
tungumálum. Þar má enginn hlekkur
bresta, ekki grunnskólar, ekki fram-
atburðum, sem gerðust fyrir hálfri
öld eða meira.
Hver veit nema birti í
hugskoti?
Efraím virðist haldinn sömu
áráttu og rak rabbínann, Saul,
áfram til grimmilegra ofsókna
gegn frumkristnum söfnuðum á
sinni tíð. Sá maður leit samt mik-
ið ljós á veginum til Damaskus
og heyrði rödd sem spurði: „Hví
ofsækir þú mig?“ Páll postuli var
hann síðar nefndur eftir að hann
áttaði sig á, að „réttlæti faríse-
anna“ greiðir engum veg til Guðs-
ríkis, ríkis þess friðar sem hjörtu
mannanna þrá.
Án innri friðar getur aldrei orð-
ið friður á jörð. Friður í hjörtum
mannanna er grunnforsenda ytri
friðar. Það hlýtur að vera hveijum
hugsandi manni ljóst.
Hver veit, nema Efraím, sem
virðist fremur geðugur maður,
þegar hann er ekki í ham, eigi
eftir að líta sama ljós og fari þá
að vinna að friði á jörð? Mætti
fara fram á að hann melti með
sjálfum sér þessi orð, af munni
haldsskólar, ekki Kennaraháskólinn,
og kannski síst Háskóli íslands.
íslendingar telja sig gjama mikla
málamenn og þykjast geta bjargað
sér víða um heiminn, eru höfðingja-
djarfír og ræða við erlenda frændur
og vini á þeirra tungum. Ekki er
neinn vafi á því að þekking á erlend-
um tungumálum er hér býsna al-
menn. En spurningin er hversu hald-
góð þessi tungumálaþekking er þeg-
ar allt kemur til alls. Þrátt fyrir all-
an gorgeirinn finna flestir til ein-
hverrar vanmáttarkenndar þegar að
því kemur að tjá sig á erlendu máli.
Við slíkar aðstæður segja menn það
sem þeir geta sagt, en ekki það sem
þeir hugsa eða vildu sagt hafa.
Menn ná ekki góðu valdi á erlendu
tungumáli með því einu að sitja fyr-
ir framan kvikmyndatjald eða sjón-
varpsskjá og fylgjast nokkurn veg-
inn með því sem gerist. Sú mála-
kunnátta sem því fylgir er óvirk.
Af sólarmerkjum að dæma er stefnt
að því að flytja inn enskt og amer-
ískt sjónvarpsefni í stórum stíl. For-
senda þessa og afleiðing er að þjóð-
in sé öll mellufær á ensku.
Augljóst er að efla þarf íslenska
tungu, þannig að hún geti þjónað
okkur í nútíma þjóðfélagi. Þetta
verður, auk eflingar skóla- og rann-
sóknastarfs, m.a. gert með því að
Úlfur Ragnarsson
„Þá mun og helst friðar
að vænta á jarðar-
kringlunni, ef mið er
af þeim orðum tekið,
sem töluð hafa verið af
dýpstri innsýn og
mestri visku og eiga
jafnt við um daglegt líf,
trúmál, stjórnmál og
hvað annað sem menn-
irnir hafast að.“
„I Háskóla íslands hef-
ur verið unnið að undir-
búningi tillagna um
nám, sem ætlað yrði
þýðendum.“
efla innlenda nýyrðasmíð og íðorða-
starf. En einnig er nauðsynlegt að
huga að þýðingum og túlkun af er-
lendum málum yfír á íslensku. Nokk-
ur reynsla hefur fengist hér á landi
af þýðingarstarfi ’ í tengslum við
samninga um Evrópskt efnahags-
svæði. Tryggja þarf að sú reynsla
sem þar hefur fengist nýtist áfram,
og tryggja þarf góða menntun þýð-
enda. I Háskóla Islands hefur verið
unnið að undirbúningi tillagna um
nám, sem ætlað yrði þýðendum, og
vonandi tekst að koma því á laggirn-
ar innan skamms.
Einnig þarf að treysta þá þekk-
ingu sem í landinu er á erlendum
tungumálum. Sérþjálfa þarf þýðend-
ur og túlka og e.t.v. ekki síður við-
skiptafróða, lögfróða og verkfróða
sendimenn okkar sem sinna viðskipt-
um við útlönd. Þetta á ekki bara við
um ensku, heldur ekki síður önnur
íslenskt mál og erlent
Betrtt hdr og
sterkari neglur
Torfi Geirmundsson Nýju hárstofunni, Laugavegi 45 segir:
„Ég hef selt og sjálfur notað Prof. Kervran's Original Silica töflur í mörg ár og fengið
maigstaðfest áhrif þess á hár og neglur. Ef þú ert með húðvandamál, brothættar
neglur, ffngert og þurrt hár, er líklegt að það sé af skorti á Silica.
Þá hafa rannsóknir sýnt að menn, sem verða sköllóttir hafa lítið magn af Silica í
húðinni. (Silica leysir samt ekki skailavandamái, heldur getur það hjálpað).
Vísindamenn hafa bent á, að Silica byggir upp slagæðakerfið
og að þeir, sem eiga ekki við nein hjartavandamál að stríða,
hafi allt að því 14 sinnum meira af Silica í slagæðum a'S/V
heldur en þeir, sem eru hjartveikir. f |1
Ég mæli eindregið með Prof. Kervrans Silica. I I L«|
Það eykur ekki aðeins vöxt hárs og nagla' !■■■■■■■I |
heldur bætir það útlit húðarinnar og heilsu mannsins." Kringlunni sími 689266 Skólavörðustíg sími 22966
Fœst á hárgreiðslusto/um,
í apótekum og heilsuhúðum
leilsuhúsið
hans sem krossfestur var í nafni
þesskonar sýndarréttlætis sem við
Islendingar viljum vísa á bug?
„Ekki þurfa heilbrigðir læknis við,
heldur þeir sem sjúkir eru. En
farið þér og lærið hvað þetta þýð-
ir: Miskunnsemi þrái ég en ekki
fórn. Því að ég er ekki til þess
kominn að kalla réttláta heldur
syndara."
Sjónarhóll greinarhöfundar
Einhverjum kann að þykja
klerklega til orða tekið af lækni,
sem reynt hefur að kafa í sálar-
djúp í leit að svörum. En því er
til að svara, að trúarbrögð heims
sækja viskuna og þróttinn í djúpa
brunna hins lifandi vatns.
Þá mun og helst friðar að vænta
á jarðarkringlunni, ef mið er af
þeim orðum tekið, sem töluð hafa
verið af dýpstri innsýn og mestri
visku og eiga jafnt við um daglegt
líf, trúmál, stjórnmál og hvað ann-
að sem mennirnir hafast að.
Hornsteinar heilbrigðs
samfélags
Heilbrigt þjóðfélag byggist á
fólki í öllum stéttum, sem kann
að hlusta með hljóðum huga, eigin-
leika, sem sumir nefna þögli. Þessi
eiginleiki er í rauninni innsti kjarni
þeirrar bænar, sem lykill er að
Drottins náð að áliti Hallgríms
Péturssonar.
Áherslu verður að leggja á þess
konar varúð, sem birtist sem að-
gát í nærveru sálar. Ekki hvað
síst þarf að varast að láta ekki
leiðast til svika við sjálfan sig.
Kristján Árnason
heimsmál, eins og þýsku og frönsku,
rússnesku eða japönsku.
Þá kemur hin óhjákvæmilega
spurning hvort þetta sé ekki allt of
dýrt. Sérstaklega þegar þorskurinn
er tregur? Þessari spurningu má eins
snúa við. Hvað myndi það kosta ef
þetta yrði ekki gert? Situr hér þá
þjóð sem „bjargar sér“ á íslensku
og ensku, reytir upp þá þorska og
hvali sem henni er úthlutað í kvóta
og horfir á gervihnattasjónvarp í
landlegunum? Að sjálfsögðu er hér
dregin upp dökk mynd, en til þess
eru vítin að varast þau.
Ef leita ætti tekjulinda til að fjár-
magna þá rækt sem leggja þarf við
þessi mál má m.a. benda á gjaldtöku
af innflutningi á erlendu gervi-
hnattaefni eða fyrir afnot af ljósvak-
anum, sem hlýtur að teljast almenn-
ingseign.
Höfundur er prófessor í íslcnskri
málfræði vjð Háskóla íslands og
formaður íslenskrar málnefndar.
------------------
■ Slysarannsóknadeild lögregl-
unnar í Reykjavík lýsir eftir vitnum
að árekstri sem varð á mótum Mi-
klubrautar, Skeiðarvogs og Réttar-
holtsvegar um klukkan 20.50 að
kvöldi 16. apríl sl. Þar rákust sam-
an Toyota fólksbíll, sem ekið var
suður Skeiðarvog áleiðis yfir gatna-
mótin og áfram inn á Réttarholts-
veg, og VW Polo á leið austur
Miklubraut. Ökumenn greinir á um
stöðu umferðarljósanna á gatna-
mótunum.
►
i
i
l
i

i
I
i
i
i
\
I