Morgunblaðið - 10.08.1993, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1993
Jakob Jakobsson forstjóri Hafrannsóknarstofnunar um gagnrýni á skyndilokanir
Of stórir kvótar mið-
að við ástand stofnsins
JAKOB Jakobsson, forstjóri Hafrannsóknarstofnunar, segir að það
sé aðallega ein iokun sem sjómenn hafi gagnrýnt á þeim forsendum
að aðeins ein mæiing hafi legið til grundvallar henni. Eins og fram
hefur komið í Morgunblaðinu eru togarasjómenn afar ósáttir við
tíðar lokanir á veiðisvæðinu vestur af landinu að undanförnu og
segja afrakstur af veiðum ekki standa undir kostnaði við að stíma
á milli hólfa. Jakob segir að vandamálið sem við blasi sé það að of
miklum fiskveiðiheimildum hafi verið útdeilt miðað við ástand
þorskstofnsins.
Erlendsína Helga-
dóttir 104 ára
Vogum. Vatnsleysuströnd.
ERLENDSÍNA Helgadóttir,
elsti íbúi Vatnsleysustrandar-
hrepps, átti 104 ára afmæli á
sunnudaginn. Hún er fædd 8.
ágúst 1889. Erlendsína býr nú
á dvalarheimilinu Garðvangi.
Nokkrir ættingjar heimsóttu
Erlendsínu á Garðvang á afmælis-
daginn og drukku kaffí með henni
og vistfólkinu. Á borði hennar var
fáni og kertaljós. Starfsfólk Garð-
vangs söng afmælissönginn og
að því loknu sagði Erlendsína:
„Virðingin sem mér er sýnd.“
E.G.
Erlendsína Helgadóttir
„Það hefur oft verið lokað á
grundvelli einnar mælingar þegar
menn vilja koma í veg fyrir smá-
fiskadráp. Það er kannski nýtt í
þessu að haft var samráð við skip-
herra á varðskipi, enda hafði það
annast mælinguna. Þegar starfs-
menn Fiskistofu gera þetta eru
þeir yfirleitt um borð í togurum og
hafa samráð við togaraskipstjórana
um svæðið sem lokað er. Það má í
sjálfu sér deila um það hvort svæð-
ið hafi verið of stórt,“ sagði Jakob.
Hann sagði að togarasjómenn
hefðu einmitt hvatt Hafrannsóknar-
stofnun til nánara samstarfs við
Landhelgisgæsluna og verið
ánægðir með störf hennar. „Þarna
var tekið tillit til þess. Einnig höfum
við legið undir ámæli um að vera
of svifaseinir til að loka en nú var
bara drifið í þessu. Ég sé ekki að
þarna hafi verið staðið svo rangt
að þessu, en ég viðurkenni að það
má deila um hvort svæðið mætti
vera minna sem lokað var,“ sagði
Jakob.
Hann sagði að aðalvandamálið
væri það að miðað við ástand þorsk-
stofnsins hefði verið útdeilt alltof
stórum kvótum. „Menn eru í vand-
ræðum með að ná þeim. Það er
bara of lítill fiskur í sjónum miðað
við fiskveiðiheimildirnar og þess
vegna gengur illa,“ sagði Jakob.
Morgunblaðið/Þorkell
Bandarískir hermenn
leggja hönd á plóginn
ÞESSIR bandarísku hermenn frá Keflavíkurflugvelli eru tveir af
fjölmörgum hermönnum, sem eyða frítímum sínum í að aðstoða
við uppbyggingu í kringum vist- og meðferðarheimili Krísuvíkur-
samtakanna, en þar fer fram langtíma meðferð fyrir vímuefnaneyt-
endur. Að sögn Snorra F. Weldings, framkvæmdastjóra Krísuvíkur-
samtakanna, hafa hermennirnir leyfi yfirmanna sinna til að eyða
frítímum sínum til að hjálpa m.a. við landgræðslu, byggingu gróður-
húsa fyrir lífræna ræktun og fleira. Á myndinni eru mennirnir að
se^ja niður girðingastaura til að girða ræktunarland samtakanna af.
Spergilkál
lækkar
UPPSKERA útiræktaðs grænmet-
is er að nálgast hámark og mikið
berst á markaðinn þessa dagana.
í dag lækkar verð á nokkrum teg-
undum grænmetis hjá Sölufélagi
garðyrkjumanna um 16 til 50%.
Mesta verðlækkunin er á spergilk-
áli, heildsöluverðið lækkar úr 395 í
195 kr. kílóið eða um rúm 50%.
Heildsöluverð á blómkáli fer í 249
kr. sem er 16% verðlækkun, kínakál-
ið lækkar úr 139 í 98 kr., eða um
30%, og gulrófur sem hafa verið for-
ræktaðar í pottum úr 195 í 140 kr.,
eða um 28%. í dag lækkar einnig
heildsöluverð á rauðri papriku. Kílóið
kostar 429 í heildsölu og er það 22%
lækkun frá því verði sem gilt hefur
að undanfömu.
Úrskurðarnefnd samkvæmt lögum um hollustuhætti og heilbrigðiseftirlit
Sölubann heilbrigðisfulltrúa
á heimabakstur fellt úr gildi
Aðgerðir heilbrigðisyfirvalda taldar andstæðar stjórnarskrá
SÖLUBANN sem heilbrigðisfulltrúar Reykjavíkur lögðu á svo-
nefndar „Stjörnu-kleinur" er kona nokkur í Reykjavík, Aðalheið-
ur Jónsdóttir, hafði framleitt og dreift til sölu í öllum Bónus-
verslunum í Reykjavík, Kópavogi og Hafnarfirði, hefur verið
fellt úr gildi af úrskurðarnefnd sem starfar skv. lögum um
hollustuhætti og heilbrigðiseftirlit. Úrskurðarnefndin hefur
einnig ómerkt úrskurð sem stjórn Hollustuverndar ríkisins kvað
upp á síðasta ári þar sem kröfu lögmanns konunnar um að fella
bann Heilbrigðiseftirlitsins úr gildi var hafnað.
32. þing Sambands ungra sjálfstæðismanna um næstu helgi
Stærsta SUS-þing frá upphafí
ÞING Sambands ungra sjálfstæðismanna verður haldið í 32. sinn
á Selfossi og í Hveragerði dagana 13.-15. ágúst. Þingið verður
sett á Hótel Órk í Hveragerði klukkan átján á föstudaginn. Þrett-
án málefnahópar, sem starfað hafa síðastliðin tvö ár, munu kynna
drög að ályktunum fundarins í öllum stærstu málaflokkum ís-
lenskra stjórnmála. Þá fer fram kjör formanns og stjórnar SUS
á síðasta degi þingsins. Þingið verður hið stærsta frá upphafi en
463 fulltrúar hafa verið valdir til að sitja þingið.
Að sögn Amars Jónssonar
framkvæmdastjóra SUS eru öllum
velkomið að fylgjast með umræð-
um á þingi SUS, sem haldið er
annað hvert ár. Rétt til þátttöku
í málefnastarfi þingsins með mál-
frelsi og tillögurétt hafa aftur á
móti allir flokksbundnir sjálfstæð-
ismenn á aldrinum 15-35 ára og
eru í félögum ungra sjálfstæðis-
manna.
Þingfulltrúar verða 463 en þeir
hafa einir atkvæðisrétt á þinginu.
Hvert aðildarfélag SUS má senda
einn þingfulltrúa fyrir hverja tutt-
ugu félagsmenn sína en fulltrúar
félaganna 38 verða 419 að þessu
sinni. Stjórnarmenn SUS, 24 tals-
ins, eru sjálfkjömir en auk þess
eru þeim tveimur félögum ungra
sjálfstæðismanna á Selfossi og í
Hveragerði, sem halda þingið, út-
hlutað tuttugu þingsætum til við-
bótar við þau 15, sem félögin eiga
rétt á. Flestir þingfulltrúa koma
úr Heimdalli FUS í Reykjavík eða
144.
Málefnahópar
Þingið hefst á opnum stjórn-
málafundi rneð ráðherrum Sjálf-
stæðisflokksins á Hótel Örk á
föstudagskvöldið og munu ráð-
herrarnir hafa framsögu og svara
fyrirspumum. Á laugardaginn
flyst þinghald yfir á Hótel Selfoss
og þar munu þingfulltrúar starfa
í tólf hópum á málefnasviðum
ráðuneytanna auk þess sem sér-
stakur hópur mun taka á sveitar-
stjórnarmálum. Hóparnir, sem
hafa starfað hver á sínu sviði síð-
astliðin tvö ár, munu kynna drög
að ályktunum fundarins og leggja
þær undir þingfulltrúa til af-
greiðslu á sameiginlegum fundi
síðar um daginn og á sunnudags-
morgun. Boðið verður til hátíðar-
kvöldverðar á laugardagskvöldið
en hátíðargestur verður sjávarút-
vegs- og dóms- og kirkjumálaráð-
herra og jafnframt 1. þingmaður
Suðurlandskjördæmis, Þorsteinn
Pálsson.
Formannskjör
Arnar segir áð formanns- og
stjórnarkjör sambandsins muni
eflaust setja sterkan svip á þingið
en niðurstaða annarra þingstarfa
séu ekki síður mikilvæg. Tveir eru
í kjöri til formanns; sitjandi for-
maður sambandsins Guðlaugur
Þór Þórðarson og Jónas Friðrik
Jónsson stjórnarmaður í SUS. Ný
stjórn verður kjörin á þinginu og
nái lagabreytingartillaga fram að
ganga verða 25 kjörnir í hana í
stað 24 áður. ,
Þá telur úrskurðarnefndin að Að-
alheiði sé ekki skylt að sækja um
leyfi heilbrigðisnefndar eða heil-
brigðiseftirlits til þess að stunda
heimabakstur, þó að framleiðslan sé
ætluð til sölu í smáum stíl. Telur
Úrskurðarnefndin að aðgerðir heil-
brigðiseftirlits gegn konunni stand-
ist ekki gagnvart 69. grein stjómar-
skrárinnar um atvinnufrelsi.
Aðalheiður hefur stundað köku-,
kleinu- og skonsubakstur til sölu í
smáum stíl frá 1979 eða 1980 að
því er fram kemur í úrskurði nefnd-
arinnar. Hafði hún útbúið sér að-
stöðu til heimabakstursins í nýju
einbýlishúsi í Reykjavík og seldi
fyrst baksturinn í verslun sinni og
eiginmanns hennar, en eftir að þau
hjón hættu verslunarrekstri var var-
an seld í Bónusverslunum. Aðalheið-
ur sótti aldrei um leyfí til heima-
bakstursins þar sem hún leit svo á
að um heimilisiðnað væri að ræða,
er ekki þyrfti leyfi til að stunda.
Heilbrigðisfulltrúar komu nokkrum
sinnum á heimili hennar til eftirlits
en höfðu ekkert út á hreiniæti og
þrifnað að athuga.
Hætta á aukinni
heimilisframleiðslu
10. mars á síðasta ári lögðu heil-
brigðisfulltrúar Reykjavíkur sölu-
bann á „Stjörnu-kleinur" Aðalheiðar
og var ástæðan sú, að hún hefði
ekki aflað sér tilskilinna leyfa. Þrátt
fyrir mótmæli þeirra hjóna úrskurð-
uðu heilbrigðisnefnd, Heilbrigðiseft-
irlit Reykjavíkur og stjórn Hollustu-
verndar ríkisins að bannið stæði þar
sem óheimilt væri að hefja matvæla-
framleiðslu án leyfis og bent var á
að framleiðsla á neysluvörum á
heimilum til sölu sé óheimil nema í
sérstökum tilvikum og með leyfi
heilbrigðisnefndar.
Jón Sveinsson, lögmaður Aðal-
heiðar, kærði málið til Úrskurðar-
nefndar skv. lögum um hollustu-
hætti og heilbrigðiseftirlit í maí sl.
Benti hann m.a. á í greinargerð að
mál þetta snúist um rétt einstaklings
til þess að stunda heimilisiðnað og
hvort unnt sé með tilliti til mannrétt-
indaákvæða stjórnarskrár um frið-
helgi heimilisins og atvinnufrelsi að
banna og takmarka með óljósum
almennum lagaákvæðum rétt kon-
unnar til að starfrækja heimabakst-
ur á heimili sínu, sem hún hafi stund-
að um árabil, jafnvel þó hann sé
ætlaður til sölu.
í greinargerð Hollustuverndar
ríkisins vegna kærunnar er m.a.
bent á að úrskurður í málinu geti
verið afdrifaríkur. Ef fallist verði á
kröfur lögmanns konunnar og ef
afleiðingin verði aukin heimilisfram-
leiðsla matvæla án eftirlits, geti
heilsu neytenda verið stofnað í hættu
vegna matareitrana og matarsýk-
inga. Með slíkri aðgerð væri einnig
verið að bijóta niður mikilvægar
forsendur matvælaeftirlits.
Bönd á atvinnufrelsi
Úrskurðarnefndin kvað upp úr-
skurð sinn 28. júlí og vísaði til 69.
greinar stjórnarskrárinnar sem seg-
ir: „Engin bönd má leggja á atvinnu-
frelsi manna, nema almenningsheill
krelji, enda þarf lagaboð til.“ Taldi
Úrskurðarnefndin að með aðgerðum
heilbrigðisyfirvalda hefðu verið lögð
bönd á atvinnufrelsi Aðalheiðar. I
gildandi lögum sé ekki að finna skýr
og ótvíræð lagaboð er heimili þessar
aðgerðir gegn Aðalheiði enda nægi
ekki, gagnvart ákvæði stjórnarskrár,
að réttlæta þessa takmörkun með
visan til markmiða laganna. Laga-
stoð hafi því brostið fyrir téðum
aðgerðum heilbrigðisyfírvalda.
Fulltrúi Hollustuverndar ríkisins
vildi ekki tjá sig um úrskurðinn að
sinni, þegar Morgunblaðið leitaði til
stofnunarinnar vegna þessa máls í
gær.