Morgunblaðið - 10.08.1993, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1993
Með
morgunkaffinu
Hann er á tilboðsverði
vegna þess að hann syngur
svo vel að allir hinir kanarí-
fuglarnir verða afbrýðisam-
ir
Ég fæ ekki af mér að segja
honum að fyrirtækið er að
rúlla yfir
HÖGNI HREKKVÍSI
BRÉF TLL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Eystrasaltsríkin og við
Frá Tryggva V. Líndal:
Þegar Sovétríkin gömlu liðu und-
ir lok beindust augu íslendinga að
Eystrasaltsríkjunum litlu, Eistlandi,
Lettlandi og Litháen. Voru til þess
ýmsar ástæður: Eldra fólk man þá
tíð er þau voru sjálfstæð á árunum
milli stríða, en þá var mikill sam-
gangur milli þeirra og Norðurlanda,
sérstaklega milli Eistlands og Sví-
þjóðar.
Síðan þegar löndin voru innlimuð
í Sovétríkin í síðari heimsstyijöld,
fundu öll lýðræðisríki til með örlög-
um þessara skoðanabræðra sinna,
en þó sér í lagi hin litlu grannríki
þeirra, Norðurlöndin.
Svo fór í hönd kalda stríðið, svo-
nefnda. Þá lifði áfram þverpólitísk-
ur áhugi íslendinga á lýðræðishrær-
ingum í þessum löndum, sem liggja
í austurvegi næst á eftir Finnlandi
og koma fyrir í íslenskum fornsög-
um sem Eysýsla, Kúrland og Lit-
haugaland.
Síðan hrundu Sovétríkin og
heimsmynd kalda stríðsins með.
Eystrasaltsríkin báðu lýðræðisríkin
ásjár. Reyndist þá ekkert því til
fyrirstöðu að íslenska þjóðin sam-
einaðist öll í hlýhug til þessara
meðbræðra sinna. Var hún í farar-
broddi er kom að viðurkenningu
sjálfstæðis þeirra og kunna þau
okkur góðar þakkir fyrir.
Spurningin er nú um hver verði
eftirleikurinn. Sem ritari hins nýja
vináttufélags Lettlands og íslands
er mér hugleikið hvert stefni í sam-
starfi okkar við þessi ríki. Þar er
ýmis þróun í gangi.
íslensk stjórnvöld hafa gerst full-
trúar Litháens í alþjóðlegum banka-
stofnunum. Skipst hefur verið á
menningarheimsóknum milli land-
anna. Samstarf hefur orðið milli
Dýralæknasambanda íslands og
Litháens. Hingað hafa komið hópar
frá Eystrasaltslöndunum í boði ís-
lenskra stjórnvalda til að kynna sér
rekstur fýrirtækja. Einnig hefur
komið hingað fólk til íslenskunáms,
aðallega frá Lettlandi.
Færri íslendingar hafa farið til
Eystrasaltslanda í nám. Hins vegar
virðast kaupsýslumenn leita þangað
um samstarf og þá aðallega til Lit-
háens.
Svo virðist því sem þróun al-
þjóðatengsla sé að dafna. En
spurningin er: Eiga Eystrasalt-
slöndin sérstaka samleið með
Norðurlöndum? Og hvert er hlut-
verk vináttufélaga í því sambandi?
Hér skipta persónuleg kynni
máli; að sem flestir nái að heilsast
með handabandi. Mér sýnist að
Eistlendingar séu nú þegar búnir
að endumýja rótgróin tengsl við
Svíþjóð og Finnland og séu því í
raun komnir í fjölskylduhóp
þeirra.
Lettar, hins vegar, sem höfðu
jafnan viðskiptatengsl við Svíþjóð
og Danmörku, en einnig við aðra
nágranna, þurfa aukinnar menn-
Frá Sigríði K. Lister:
Við erum tvær stöllur í fríi og
ákváðum að drífa okkur eitthvað.
Spáin var góð og við keyptum okk-
ur far með rútu Norðurleiða norður
Kjöl. Okkur fannst upplagt að hafa
viðdvöl í Kerlingarfjöllum, þó að
ekki ætluðum við á skíði. Það reynd-
ist heillaráð, því þar fengum við
ágæta gistiaðstöðu, prýðisgott fæði
og mættum einstaklega ljúfmann-
legu viðmóti hjá öllu starfsfólki
skíðaskólans. Þarna er tilvalið að
fara til hvíldar og afslöppunar, en
einnig til að skemmta sér í góðum
hópi, því söngur og gaman ráða
ríkjum á kvöldvökunum. Nátt-
úrufegurð staðarins er sérstæð og
hægt er að fá ferð „upp í fjallið"
ingarsamvinnu okkar við. Litháar,
sem eru þeirra fjölmennastir en
fjærst Norðurlöndum og næst Mið-
Evrópu, þurfa sérstakrar ræktunar
við, þar eð gömul tengsl eru lítil
við Norðurlönd. Nema þá helst að
strandríki Eystrasalts hafa heyrt
undir yfirráð Svía og Dana öðru
hverju. En það er Iöng og margbrot-
in saga.
Almenningi má benda á að úr-
val bóka og tímarita frá þessum
löndum er nú að finna í bókasöfn-
um hér. Einnig að til eru vináttufé-
lög við Litháen og Lettland, en
ekki við Eistland. enn sem komið
er. Er starfsemi þessara félaga
fjölþætt.
Fjölmiðlum má benda á að enn
er eftir að fjalla ítarlega um þessi
lönd með fréttaflutningi og kvik-
myndum allskonar, en allt slíkt
er vænlegt til vinarþels.
TRYGGVI V. LÍNDAL,
þjóðfélagsfræðingur.
þar sem víðsýni er mjög mikið og
leiðsögn um gönguleiðir í Hverada-
lina — einstakt náttúruundur — auk
fjölda annarra gönguleiða.
Líklega er mörgum farið eins og
mér, að halda að öll aðstaða skíða-
skólans væri eingöngu ætluð iðk-
endum skíðaíþróttarinnar. Svo er
ekki, allir eru velkomnir og því lang-
aði mig að vekja athygli á þessum
skemmtilega möguleika.
Að lokum vil ég færa starfsfólk-
inu okkar innilegustu þakkir og
góðar óskir, en gaman hefði verið
að hafa yfir meiri tíma að ráða til
að gera dvölina hjá ykkur lengri.
SIGRÍÐUR K. LISTER,
Sólheimum 23,
Reykjavfk.
Kerlingarfjöll
Víkveiji skrifar
að var athyglisvert að hlusta á
viðtöl ljósvakamiðlanna við
forráðamenn útihátiðahalda um
verzlunarmannahelgina og raunar
einnig að lesa ummæli þeirra hér í
Morgunblaðinu um gang mála á
þessum hátíðum. Allir lögðu þeir
mikla áherzlu á að skýra frá því,
hvað hátíðahöldin gengu vel, hvað
lítið væri um óhöpp, áfengisdrykkja
væri ekki meiri en almennt gerðist
og þá ekki sízt, að mikið væri um
fjölskyldufólk á viðkomandi hátið.
Raunveruleikinn var annar skv.
þeim upplýsingum, sem Víkverji
hefur aflað sér. Víða var drykkju-
skapur svo mikill, að til vandræða
horfði og umgengni og samskipti
fólks í samræmi við það. Er óþarfi
að hafa mörg orð um enda vita flest-
ir landsmenn hvernig útihátíðir af
þessu tagi ganga fyrir sig. En hvað
veldur því, að talsmenn þessara
hátíðahalda reyna að gefa aðra
mynd af þeim en raunveruleikinn
segir til um? Einn gekk meira að
segja svo langt að segja, að það
hefði komið ein smá hnífsstunga,
það hefðu verið saumuð nokkur
spor og þar með hefði það verið
búið!
Ástæðan fyrir því, að mótshald-
arar segja ekki nema hálfan sann-
leikann er auðvitað sú, að miklir
fjárhagslegir hagsmunir eru tengdir
þessum hátíðahöldum. Ef mótshöld-
urum tekst að sannfæra fólk um,
að mikil og góð þátttaka sé, fram-
koma gesta sé til fyrirmyndar o.sv.
frv. er hugsanlegt að þeim takist
að beina straumnum til sín. Þetta
er sama fyrirbærið og ef bókaútgef-
endur eru spurðir um bóksölu fyrir
jól gengur hún alltaf vel vegna þess,
að þeir virðast trúa því, að segi
þeir annað muni það draga úr bóka-
sölu.
xxx
að verður nú stöðugt algeng-
ara, að verzlanir séu opnar á
sunnudögum. Ikea auglýsti hér í
blaðinu í fyrradag, að opið yrði á
sunnudögum í ágústmánuði. Sumar
verzlanir Hagkaups eru opnar á
sunnudögum. Hið sama á við a.m.k.
sumar verzlanir Nóatúns. Verzlun-
arhús verzlunarinnar Sautján við
Laugaveg auglýsti í sunnudagsblaði
Morgunblaðsins að útsala hæfíst
þann dag.
Þetta minnti Víkverja á frásögn
af bandarískum fatakaupmanni,
sem vinnu sjö daga vikunnar vegna
þess, að verzlun hans er opin alla
daga. Hann fer á fætur alla daga
kl. 5.30 og kemur heim til sín kl.
20.00 á kvöldin. Hann tekur sér
helzt ekki frí vegna þess, að hann
telur nauðsynlegt að fylgjast með
verzlun sinni hvern dag. Þessi kaup-
maður er ekkert einsdæmi í Banda-
ríkjunum. Þeir, sem hafa einhver
umsvif eða bera ábyrgð á rekstri
fyrirtækja vinna mjög langan
vinnudag og taka sér lítil frí enda
eru sumarfrí í Bandaríkjunum
margfallt styttri en hér.
Það skyldi þó aldrei vera, að hér
sé komin skýring á því, að ein-
hveiju Ieyti, hve efnuð bandaríska
þjóðin er? Hún vinnur einfaldlega
meira en t.d. við íslendingar, sem
tökum okkur 4-6 vikna frí á ári,
vinnum helzt ekki laugardaga og
sunnudaga nema tilneyddir og tök-
um okkur lengri frí um stórhátíðir
en nokkurs staðar þekkist um víða
veröld.
Vel má vera, að sú staðreynd,
að fleiri og fleiri verzlanir eru opn-
ar á laugardögum og sunnudögum,
þegar fólk hefur betri tíma til að
stunda viðskipti sé til marks um,
að breyting sé að verða í þessum
efnum. Ef svo er ber að fagna því.
xxx
alldór Blöndal hefur hafið
harða gagnsókn fyrir hönd
landbúnaðarins vegna skýrslu
þeirrar um landbúnaðarmál, sem
Sighvatur Björgvinsson kynnti á
dögunum og unnin var af Hag-
fræðistofnun Háskólans. Hvað sem
öðru líður er ljóst, að með þessu
framtaki styrkir hann stöðugt póli-
tíska stöðu sína, sem forystumaður
landsbyggðararms Sjálfstæðis-
flokksins.