Morgunblaðið - 04.06.1998, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Óttast að N-Kórea
eigi kjarnavopn
Tókýó. Reuters.
Blóðgjafar
sjá leikina
FULLTRÚAR blóðbankans í
Bordeaux í Frakklandi hafa
ákveðið að koma fyrir sjón-
varpsskjám í öllum blóðgjafar-
stöðvum sínum til að tryggja
að blóðgjafar missi ekki af
neinu markverðu frá heims-
meistaramótinu í knattspymu
sem fram fer í sumar. Doktor
Frederik Meunier, fram-
kvæmdastjóri blóðgjafa í Bor-
deaux-fylki, segir að þörfin
fyrir blóð gæti orðið mikil í
júní þegar þúsundir gesta
heimsækja Frakkland til að
fylgjast með HM en Meunier
segist óttast að margir fasta-
gesta sinna láti hjá líða að gefa
blóð vegna fótboltans.
Sjúkra-
flutningar í
Afganistan
ÞORPSBÚAR í Angaryan í
Afganistan bera mann sem slas-
aðist í jarðskjálftanum á laugar-
dag til sjúkraþyrlu í gær. Þá
var beðið eftir því að fleiri þyrl-
ur bæru matvæli og bráða-
birgðaskýli til afskekktra þorpa
í norðurhluta landsins sem urðu
verst úti í skjálftanum. Þúsund-
ir manna biðu bana. I yfírlýs-
ingu frá Sameinuðu þjóðunum
sagði að ekki skorti á birgðir
heldur flutningagetu, því allar
tiltækar þyrlur væru nú notaðar
við að koma slösuðum til sjúkra-
stöðva.
VIRT dagblað í Japan skýrði frá því
í gær að japönsk varnarmálastofn-
un teldi líklegt að Norður-Kóreu-
menn ættu að minnsta kosti eina
kjamorkusprengju.
Japanskir embættismenn hafa
látið í ljós áhyggjur af því að
Pakistanar, sem sprengdu sex
kjarnorkusprengjur í tilraunaskyni
í vikunni sem leið, kynnu að hafa að-
stoðað Norður-Kóreumenn við að
þróa kjarnavopn.
Japanska dagblaðið Nihon Keizai
Shimbun sagði í gær að í skýrslu
Varnarmálastofnunar Japans kæmi
fram að kjarnorkutilraunir Indverja
og Pakistana hefðu auðveldað Norð-
ur-Kóreumönnum að þróa eigin
kjamavopn. „Hugsanlegt er að
Norður-Kóreumenn eigi að minnsta
kosti eina kjamorkusprengju," hafði
blaðið eftir skýrsluhöfundunum.
Talsmaður stofnunarinnar neitaði
að svara spurningum blaðamanna
um fréttina en sagði að stofnunin
útilokaði ekki þann möguleika að
Norður-Kóreumenn væm að þróa
kjarnavopn.
í nánum tengslum við Pakistan
Norður-Kóreumenn komu Japön-
um í opna skjöldu árið 1993 þegar
þeir skutu meðaldrægri eldflaug af
gerðinni Rodong-1 í Japanshaf í til-
raunaskyni. Rodong-1 byggist á
hönnun sovésku Scud-eldflauganna,
sem Irakar notuðu í stríðinu fyrir
botni Persaflóa.
Kínverjar og Pakistanar era nán-
Japanskir embætt-
ismenn telja að
Pakistanar hafí
aðstoðað við þró-
un þeirra
ustu bandamenn Norður-Kóreu-
manna, sem era einnig í nánum
tengslum við stjórnina í Iran.
„Við verðum að vera á varðbergi
vegna náinna tengsla Norður-
Kóreu, Pakistans, Kína og írans.
Þessi ríki hagnast öll af þessum
nánu tengslum,“ sagði Hideshi Ta-
kesada, prófessor við Japönsku her-
fræðistofnunina. „Það er mjög lík-
legt að Norður-Kóreumenn geti
eignast kjarnavopn, með hliðsjón af
hernaðarlegri samvinnu Pakistans
og Norður-Kóreu.“
Bandaríska leyniþjónustan CIA
hefur sagt að Norður-Kóreumenn
séu helstu útflytjendur eldflauga í
heiminum og japanskir embættis-
menn telja að þeir hafi selt Paki-
stönum og Irönum eldflaugar á síð-
ustu áram.
Takesada sagði hins vegar að kín-
verska stjómin hefði verið treg til
að aðstoða Norður-Kóreumenn við
smíði eldflauga þar sem hún vildi
bæta samskiptin við Bandaríkja-
stjóm.
Alþjóðakjarnorkumálastofnunin
(IAEA) segist aldrei hafa getað
staðfest að Norður-Kóreumenn eigi
kjarnavopn en telur þá eiga
kjarnakleyf efni sem hægt sé að
nota í kjarnorkusprengjur. „Það er
mjög hugsanlegt að stjómin í
Pyongyang eigi að minnsta kosti
eina kjarnorkusprengju, eins og
norður-kóreskir flóttamenn hafa
sagt,“ sagði vestrænn fréttaskýr-
andi í Seoul.
Takesada sagði að ólíklegt væri að
Norður-Kóreumenn myndu hefja
kjamorkutilraunir og lýsa því yfir að
þeir hefðu eignast kjamavopn þar
sem þeir væra háðir aðstoð Vestur-
landa vegna matvælaskortsins í
landinu. „Það þarf þó ekki endilega
að þýða að þeir eignist ekki kjarna-
vopn. Þeir gætu gert það á laun.“
Kínverjar hafna
kjarnorkutilraunum
Óttast hefur verið að kjarnorku-
sprengingar Indverja og Pakistana
verði til þess að Kínverjar hefji
kjamorkutilraunir að nýju. Jiang
Zemin, forseti Kína, sagði hins veg-
ar í gær að Kínverjar hefðu ekki í
hyggju að sprengja kjarnórku-
sprengjur í tih-aunaskyni.
Kínverjar hafa undirritað alþjóð-
legan samning um bann við kjarn-
orkusprengingum í tilraunaskyni en
talsmaður kínverska utanríkisráðu-
neytisins hefur bent á ákvæði í
samningnum, sem heimilar ríkjum
að hefja kjamorkutilraunir telji þau
öryggi sínu ógnað.
Reuters
Að ganga
berfættur í mjúkum sandi
eða mosa veitir eðlilegt álag
á fætuma. Þar sem það
býðst ekki daglega er nauð-
synlegt að velja skófatnað
sem dreifir álagi á fæturna á
eðlilegan hátt.
Fótbeðið í Birkenstock
skófatnaði er létt og
sveigjan-
legt og er
mótað úr hreinum náttúru-
efnum, korki og leðri.
Fæturnir hreyfast eðlilega,
blóðrásin er hindrunarlaus
og allir hlutar fótarins bera
sinn hluta þungans.
Bakverkir, spenna í hálsi
og herðum, sem og verkir í
! fótum orsakast oft af
slæmum skófatnaði. Birken-
stock er því kjörinn skó-
fatnaður fyrir þá sem þurfa
mikið að ganga eða standa.
Markmið Birkenstock er að
ffamleiða þægilegan og
heilsusamlegan skófatnað og
stuðla þannig að ánægju og
vellíðan.
BIRKENSTOCK VERSLUNIN, LAUGAVEGI 41, SÍMI 551 7440
Ný bandarísk skýrsla um afdrif nazistagulls
Hlutlaus ríki
voru nazist-
um mikilvæg
Washington. Reuters.
FJÖGUR lönd sem voru yfirlýst
hlutlaus ríki í síðari heimsstyrjöld-
inni - Portúgal, Spánn, Svíþjóð og
Tyrkland - vora ekkert síður mik-
ilvæg en Sviss til að auðvelda þýzk-
um nazistum stríðsreksturinn.
Þetta kemur fram í niðurstöðum
opinberrar bandarískrar skýrslu
sem birt var í vikunni, en hún var
gerð til að rannsaka hvað varð um
gull og aðrar eigur fólks sem varð
fómarlömb helfararinnar gegn
gyðingum.
Sviss hefur hingað til mátt þola
hörðustu gagnrýnina fyrir að hafa
auðveldað nazistum stríðsrekstur-
inn með því að taka við stolnu gulli
af þeim og greiða fyrir með sviss-
neskum frönkum - einum af fáum
alþjóðlega skiptanlegu gjaldmiðl-
unum á stríðsáranum.
En Stuart Eizenstat, aðstoð-
arutanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, tjáði fréttamönnum í Was-
hington að Portúgal, Spánn, Sví-
þjóð og Tyrkland hafi ekki átt síðri
þátt í að halda stríðsvél nazista
gangandi, þar sem þau hefðu látið
Þjóðverjum í té nauðsynleg hráefni
til vopna- og hergagnagerðar.
„Það er augljóst, að hefði gullinu
[frá nazistum] ekki verið breytt í
svissneska franka, þá hefðu þeir
ekki haft skiptanlegan gjaldmiðil.
Hefðu hin [hlutlausu löndin] ekki
selt hráefnin hefði gullið ekki verið
ýkja gagnlegt," sagði Eizenstat,
sem hefur haft yfirumsjón með
rannsókn bandarískra yfirvalda á
því hvað hafi orðið um hið svokall-
aða „nazistagull".
Svisslendingum hælt
Fyrri skýrsla sérfræðingahóps
Eizenstats um þetta mál var birt í
maí í fyrra, en í henni voru sviss-
neskir bankar og þarlend stjóm-
völd stríðsáranna gagnrýnd fyrir
að hafa keypt gull af þýzku nazista-
stjórninni. Þessi skýrsla olli mikilli
reiði í Sviss, en þarlendum þótti
hún ósanngjörn. I nýju skýrslunni,
sem birt var í gær, er lýst meiri
skilningi á stöðu Sviss í síðari
heimsstyrjöld, sem þá var um-
kringt þýzkum hersveitum á allar
hliðar. Ennfremur er Svisslending-
um hælt fyrir að ganga fremst
hlautlausu þjóðanna í að reyna að
koma til móts við skaðabótakröfur
fólks sem lifði helförina af.
Svíar brugðust við niðurstöðum
skýrslunnar með því að tilkynna að
þeir myndu gera þær að þætti í
víðtækri rannsókn á sænskri kaup-
sýslu í síðari heimsstyrjöld. Full-
trúi sænska utanríkisráðuneytisins
sagði að niðurstöðunum væri ekki
hafnað þar í landi, þvert á móti
vildu menn taka þeim opnum huga.
„En það era ekki margar nýjar
staðreyndir í þessari skýrslu. Ég
held að Bandaríkjamenn muni
einnig kannast við það,“ sagði full-
trúinn. Sænski seðlabankinn hefur
viðurkennt að hafa tekið við stolnu
gulli frá nazistum gegnum Holland
og Belgíu.