Morgunblaðið - 16.10.1998, Blaðsíða 30

30 FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1998
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Signý Þóra Fríða
Sæmundsdóttir Sæmundsdóttir
Signý og
Þóra Fríða
í Selfoss-
kirkju
SIGNÝ Sæmundsdóttir söngkona
og Þóra Fríða Sæmundsdóttir pí-
anóleikari halda tónleika í Selfoss-
kirkju sunnudaginn 18. október kl.
17. A efnisskránni era sönglög og
ljóðaflokkar eftir Robert og Klöru
Schumann, glettin og smellin kaffí-
húsalög eftir Eric Satie, Francis
Poulenc og sönglög eftir Arnold
Schönberg og Hector Berlioz.
Signý stundaði tónlistarnám í
Reykjavík og Kópavogi. Fram-
haldsnám stundaði hún í Tónlistar-
háskólanum í Vín í Austurríki þar
sem hún lagði stund á ópera-,
ljóða- og óratóríusöng og lauk það-
an prófi.
Þóra Fríða er píanókennari í
Reykjavík. Hún lauk píanókenn-
araprófí frá Tónlistarskólanum í
Reykjavík vorið 1978. Hún stund-
aði framhaldsnám við Tónlistarhá-
skólann í Freiburg im Breisgau.
Þaðan lauk hún Diploma-prófi árið
1981 og var síðan við nám í Stutt-
gart, en þar valdi hún ljóðaflutning
(Liedgestaltung) sem sérgrein.
---------------------
Rannveig
Fríða og Ger-
rit í Hvera-
gerðiskirkju
Hveragerði. Morgunblaðið.
RANNVEIG Fríða Bragadóttir,
mezzosópran, og Gerrit Schuil, pí-
anóleikari, halda tónleika í Hvera-
gerðiskirkju næstkomandi fóstu-
dagskvöld, 16. október. A efnis-
skránni verða sönglög eftir
Schumann, Debussy og Brahms en
einnig flytja þau níu lög eftir Jón
Ásgeirsson við ljóð Halldórs Lax-
ness.
Rannveig Fríða og Gerrit era
landsmönnum að góðu kunn. Bæði
tóku þau til dæmis þátt í tónlistar-
hátíðinni Bjartar sumamætur sem
haldin var í Hveragerði í vor.
Rannveig stundaði nám við Tón-
listarskólann í Reykjavík en síðan
við Tónlistarháskólann í Vínar-
borg. Hún hefur starfað sem ein-
söngvari síðastliðin 10 ár bæði hér
heima og erlendis. Gerrit Schuil
stundaði nám í píanóleik við Tón-
listarháskólann í Rotterdam en síð-
an framhaldsnám bæði í London og
París. Hann hefur unnið í flestum
löndum Evrópu sem og í Banda-
ríkjunum bæði sem einleikari og
eins sem hljóinsveitarstjóri. Und-
anfarin ár hefur hann búið og
starfað hér á íslandi.
Tónleikamir verða sem fyrr seg-
ir í Hveragerðiskirkju á fóstudags-
kvöld og hefjast klukkan 20.30.
---------------------
Sýningum lýkur
MÁLVERKASÝNINGU Þor-
steins Helgasonar, arkitekts, í
Gallerí Borg, Síðumúla 34, lýkur á
sunnudaginn.
Á sýningunni era 22 olíuverk
sem unnin era á sl. tveimur áram.
Þegar hafa 11 verkanna selzt.
Gallerí Borg er opið laugardag
kl. 12-16 og sunnudag kl. 14-17.
Dagbækur
og handrit
streymdu inn
FJÖLMARGIR lögðu leið sína á
handritadeild Landsbókasafnsins
eða höfðu samband símleiðis og
færðu safninu dagbækur og önnur
persónuleg gögn til varðveislu á
Degi dagbókarinnar í gær. Meðal
þess sem safninu barst í gær era
dagbækur og ferðasögur Jóhannes-
ar úr Kötlum, ræður og handrit að
leikritum eftir séra Stefán Björns-
son prófast á Reyðarfirði (f. 1876),
fimm handrit að skáldsögum eftir
Rögnvald Guðmundsson (f. 1852)
frá Uppsölum í Seyðisfirði vestra og
bemskuminningar Sigurjóns Gunn-
arssonar bílstjóra í Hafnarfirði (f.
1880). Þá bárust safninu dagbækur
fjögurra kvenna frá fyrrihluta ald-
arinnar og era þetta allt ómetanleg-
ar heimildir um líf fólks í landinu
fyrr á tíð að sögn Kára Bjamasonar
handritavarðar á Landsbókasafn-
inu.
Á hátíðardagskrá í Þjóðarbók-
hlöðunni í gær veittu Einar Sig-
urðsson landsbókavörður og Ög-
mundur Helgason forstöðumaður
handritadeildar safnsins viðtöku
dagbókum, handritum og öðrum
persónulegum skjölum frá nokkrum
einstaklingum sem ákváðu af þessu
tilefni að færa þau Landsbókasafn-
inu til varðveislu.
Meðal þein-a sem fært hafa safn-
inu dagbækur, handrit og bréf er
Matthías Johannessen skáld og rit-
stjóri en handritasafn hans er mikið
að vöxtum.
Þá afhenti Friðrik Gunnarsson
safninu gögn sem faðir hans, Gunn-
ar J. Friðriksson fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bandsins, hefur varðveitt um langa
hríð. I gögnum Gunnars er að finna
dagbækur og bréf Einars Ás-
mundssonar í Nesi sem var langafi
hans. Að auki ánafnaði Gunnar
handritadeildinni mikið safn heim-
ilda sem tengjast árdögum verk-
smiðjuiðnaðar hér á landi. Svavar
Hávarðsson sagnfræðingur hefur
tekið saman skrá yfir handritasafn
Gunnars en Svavar er að hefja rit-
un sögu verksmiðjuiðnaðar hér á
landi.
Auðunn Bragi Sveinsson rithöf-
undur og kennari hefur ritað dag-
bók samfleytt í 60 ár og færði í gær
handritadeild dagbókasafn sitt til
varðveislu.
Þá afhenti Ingeborg
Einarsson dagbækur
sínar sem hún hefur
haldið í 40 ár. Ingibjörg
Benediktsdóttir afhenti
dagbækur afa sins, Páls
Árnasonar lögreglu-
þjóns í Reykjavík. Páll
hélt dagbók frá
1919-1924. Sigríður
Matthíasdóttir afhenti í
nafni fjölskyldu sinnar
dagbækur ömmu sinn-
ar, Jóhönnu Sigríðar
Arnfínnsdóttur garð-
yrkjukonu, en hún hélt
dagbók frá 1930-1966.
Kári Bjarnason sagði
það sérstakt fagnaðar-
efni að taka við dagbók-
um kvenna þar sem
þær væra einmitt sér-
stakt áhersluatriði
átaksins. Annað
áhersluatriði væru dag-
bækur barna sem sér-
staklega hefur verið
reynt að ná í.
Af öðrum dagbókum
og handritum sem Kári
nefndi að safninu hefðu
verið færð í tilefni af
átakinu eru dagbækur
Sigurðar Helgasonar
fyrrverandi forstjóra
Flugleiða sem hann
hélt í 25 ár, tónlistarhandrit Mark-
úsar Kristjánssonar píanóleikara og
tónskálds, handrit Jakobínu Sigurð-
ardóttur rithöfundar og væntanleg
Morgunblaðið/Kristinn
STEINGRÍMUR Hermannsson afhendir Einari Sigurðssyni lands-
bókaverði til varðveislu einkabréfasafn föður síns, Hermanns Jónas-
sonar fyri-vei andi forsætisráðherra.
DAGBÆKUR og önnur persónuleg gögn Er-
lendar í Unuhúsi í innsigluðum böggli sem
ekki má rjúfa fyrr en 1. janúar árið 2000.
Framan við er sýnishorn af dagbókum Sig-
hvats Grímssonar Borgílrðings sem hann
hélt frá 1863 til 1930.
munu í safnið handrit Tómasar
Guðmundssonar skálds.
Við athöfnina í gær afhenti Stein-
grímur Hermannsson fyrrverandi
og seðlabanka-
varðveislu safn
Hermanns
sins,
forsætisráðherra
stjóri safninu til
einkabréfa fóður
Jónassonar fyrrverandi forsætis-
ráðherra. Þá opnaði Einar Sigurðs-
son landsbókavörður sýningu á
merkum dagbókum og handritum
sem eru í eigu safnsins og meðal
þess helsta eru sýnishom úr dag-
bókum Þórbergs Þórðarsonar,
Jónasar Hallgrímssonar, Ólafs
Davíðssonar, Magnúsar Hj. Magn-
ússonar sem varð Halldóri Laxness
fyrirmynd að Ólafi Kárasyni ljós-
víkingi, handrit Matthíasar Johann-
essen, og einnig er sýndur innsigl-
aður böggull merktur Erlendi í
Unuhúsi og hefur að geyma dag-
bækur hans og persónuleg skjöl.
Þennan böggul má ekki opna fyrr
en 1. janúar árið 2000. Ögmundur
Helgason í handritadeild segir
menn bíða þess með óþreyju að
mejga rjúfa innsigli böggulsins.
I máli Kára Bjarnasonar kom
fram að mjög vaxandi áhugi er orð-
inn á persónulegum heimildum á
ólíkum fræðasviðum. „Varðveisla og
gerð dagbóka er þó ekki lokaáfangi
þessa átaks,“ sagði Kári. „Markmið
okkar er ekki síður að vekja athygli
á dagbókinni sem tæki til persónu-
legrar tjáningar. Allra helst vakir
þó fyrir okkur að huga að okkar eig-
in sögu, okkar eigin þátttöku í
heildarsögunni, þannig að við fáum
skilið að við erum öll gerendur á því
stóra sviði sem lífið er og fræði-
menn fjalla um.“
Rætist úr hjá
rithöfundarnefnu
KVIKMYjVPIR
Stjörnubfð
HINN EINI SANNI HOWARD
SPITZ (THE REAL HOWARD
SPITZ) ★★
Leikstjóri Jean Vadim. Handrit
Jurgen Wolff. Tónlist David A.
Hughes. Kvikmyndatökustjóri
Glen McPherson. Aðalleikendur
Kelsey Grammer, Amanda
Donohoe, Genevieve Tessier,
Joseph Rutten, Patrick
McKenna. 90 mín. Bandarísk.
Metrodome 1998.
OFTAR en ekki mistekst
kunnum sjónvarpsleikurum að
halda vinsældum og reisn á
stóra tjaldinu. Tökum Staupa-
stein sem dæmi. Sá langlífi gam-
anþáttur ól af sér fjölda leikara
sem vongóðir stefndu á frama í
Hollywood. Árangurinn er ekki
beysinn. Ted Danson er nánast
gleymdur og grafinn eftir marg-
ar tilraunir og sumar ærlegar.
Kirstie Alley er farin sömu leið-
ina og Shelley Long varð aldrei
fugl né fiskur. Kelsey Grammer
virðist stefna á hraðferð í
glatkistuna, aðeins Woody
Harrelson heldur höfði. Flest
eru þau ágætir gamanleikarar
en það dugar ekki til. Kvik-
myndastjörnur þurfa einfaldlega
að búa yfir meiri útgeislun og fá
betri línur en Danson og Co. Ein
ástæðan fyrir hröðu falli sjón-
varpsstjarna í hörðum heimi
kvikmyndanna er vafalaust
draumurinn um að verða alvöru-
stjarna á hvíta tjaldinu. Skyn-
semin verður undir í baráttunni
við framaóra. Sjónvarpsfólk
virðist stökkva á hvað sem er -
svo framarlega sem það á að
fara í bíódreifingu. Líkt og Hinn
eini og sanni Howard Spitz, sem
er ekki neitt, neitt, og gott ef
hún fór ekki beint á myndband í
Vesturheimi. Grammer stendur
sig ekki illa, leikur Spitz, and-
lausa, drykkfellda og óaðlaðandi
rithöfundarnefnu, svona and-
skotalítið. Gallinn sá að það sem
hann og aðrir segja er hreint
ekki nógu fyndið. Hamd-
ritakreppan segir ekki síður til
sín í Hollywood en hér.
Til að losna úr fjárhagskrögg-
um breytir Spitz um viðfangs-
efni, hættir reyfaraskrifum og
flytur sig yfirí barnabókmennt-
irnar. Þær eru styttri. Nýtur
fulltingis telpunnar Samöntu
(Genevieve Tessier), sem er
bæði skörp og á fallega, ein-
hleypa mömmu (Amanda
Donohoe).
Allt fyrirsjáanlegt og í mesta
lagi broslegt, þegar best lætur.
Myndin er heldur ekki leiðinleg
en geldingsleg, líkt og bækurnar
hans Spitz hljóta að vera. Það
reynir lítið á aðra leikara en
Grammer og Tessier, sem er dá-
lítið stressuð en skilar samt sínu
vel. Þeir era báðir skoplegir,
McKenna, sem tekur að sér að
leika Spitz á blaðamnannafund-
um, (þar sem skáldið er bama-
hatari), og Joseph Rutten sem
umboðsmaður Spitz.. Donohoe er
hlutlaus í átakahtlu hlutverki og
rómantíkin blossax- á milli hennar
og Grammers líkt og tveggja
gegnsósa rekaviðardrumba. Tón-
listin er undarleg blanda úr ýms-
um áttum, sjaldnast vel viðeig-
andi. Leikstjórn Jean Vadims,
sem gerði hina athyglisverðu
Gangverksmýs - Clockwork
Mice, ádeilu á félagslega kerfið á
Englandi, er að þessu sinni held-
ur litlaus.
Sæbjörn Valdimarsson
Nýjar bækur
• AMERÍKA er eftir Franz Kafka
í þýðingu Ástráðs Eysteinssonar og
Eysteins Þorvaldssonar. Þeir hafa
áður þýtt tvær bækur Kafka, í
refsinýlendunni
og aðrar sögur
og Réttarhöldin.
Ameríka var
fyrsta skáldsag-
an sem Kafka tók
til við að skrifa
og í engri þeirra
kemur jafn vel í
ljós hve gaman-
samur höfundur
hann var og hve
ímyndunarafl hans var frjótt, segir
í fréttatilkynningu.
Ennfremur segir að þetta sé sag-
an af unglingspiltinum Karli Ross-
mann, sem sendur er til Ameríku af
foreldrum sínum eftir að hafa barn-
að þjónustustúlkuna. Hann er
ákveðinn í að standa sig í nýja
heiminum en líkt og aðrar persónur
Kafka leiðir undarlegt sambland af
bláeygðu sakleysi og öfgakenndri
samviskusemi hann út í ófyrirséð
ævintýri. Eftir góðar móttökur í
fyrstu lendir hann í slagtogi við
óráðvanda menn, starfar sem lyftu-
drengur á forkostulegu hóteli, verð-
ur þjónn dömunnar Brúneldu og að
síðustu starfsmaður í „Leikhúsinu í
Oklahoma" - framtíðarríki listar-
innar.
Útgefandi er Mál og menning. Bók-
in er 251 bls., prentuð í Svíþjóð.
Kápuna gerði Robert Guillemette.
Verð: 3.680 kr. Bókin kom út í
Heimsbókmenntaklúbbi Máls og
menningar fyrr íhaust en er nú
komin á almennan markað.