Morgunblaðið - 16.10.1998, Blaðsíða 40

MORGUNBLAÐIÐ
40 FÖSTUDAGUR 16. OKTÓBER 1998
á mbl.is
Föstudaginn 23. október er
kvikmyndin The Truman Show
frumsýnd. Myndin hefur hlotið
einróma lof gagnrýnenda og
þykir Jim Carrey, sem hingað til
hefur verið í gamanhlutverkum,
sýna á sér nýja og góða hlið.
Einnig þykir handrit myndarinn-
ar líklegt til að keppa um
Óskarsverðlaunin eftirsóttu.
A............ 0__________0
Son/ KV-29X5 29 tommu sjónvarpstæki frá Japis.
í tilefni frumsýningarinnar standa Morgunblaðið
á Netinu og Laugarásbíó fyrir léttum leik þar
sem þú getur unnið miða á myndina eða
glæsilegt 29 tommu Sony sjónvarpstæki frá Japis.
Taktu þátt í leiknum á mbl.is, hlustaðu á Erlu Friðgeirsdóttur milli
klukkan 13 og 16 á Bylgjunni og hver veit, kannski vinnur þú!
JAPISS
GiiiimflP!
SKOÐUN
HEIMSRAÐ-
STEFNA UM
ORKUMÁL
ALÞJÓÐA orkuráðið
(World Energy Council
- WEC) er ein af elstu
starfandi alþjóðasam-
tökum, stofnað 1923 og
minnist því um þessar
mundir 75 ára afmælis
síns. Hlutverk ráðsins
er að vera allsherjar
upplýsinga- og umræðu-
vettvangur um orkumál.
Þetta hlutverk er rækt
með tölfræðilegri upp-
lýsingaöflun, með út-
tektum á sérstökum
viðfangsefnum á sviði
orkumála, með margvís-
legri útgáfustarfsemi og
ekki síst með því að
halda alheimsráðstefnur um ork-
umál.
17. alheimsráðstefnan var haldin
um miðjan september, en seinasta
aldarfjórðunginn hafa þessar ráð-
stefnur verið á þriggja ára fresti. Til
þess að halda utan um starfsemi sína
rekur Orkuráðið skrifstofu í London.
Aðild að ráðinu eiga landsnefndir í
hverju aðildarríki, en þau eru nú um
95 að tölu. Aðild að landsnefndunum
er með ýmsu móti. Hér á landi hafa
æðstu stjórnendur í iðnaðan-áðu-
neyti, Orkustofnun og hjá stærstu
orkufyrirtækjunum myndað lands-
nefnd auk nokkurra íræðimanna í
orkumálum. Orkumáiastjóri er for-
maður íslensku landsnefndarinnar.
Island hefur átt aðild að ráðinu síðan
á fyrri hluta 6. áratugarins.
Ráðstefna í Houston
Eins og áður segir er nýlokið 17.
alheimsráðstefnu Alþjóða orkuráðs-
ins, en hún var haldin í Houston í
Texas. Hver slík ráðstefna hefur
haft sitt kjörorð og í Texas var kjör-
orðið Orka og tækni: Burðarás fram-
fara um víða veröld fram á nýtt
árþúsund. Að hætti þarlendra var
keppt að því að þetta yrði „mesta og
besta“ orkuráðstefna allra tíma. Auk
funda- og erindahalds var viðamikil
sýning í húsakynnum ráðstefnunnar
þai- sem stærstu orkufyrirtæki
heims og fjölmörg þjónustufyrirtæki
í orkumálum kynntu sig og afrek sín.
A.m.k. fimm þúsund fulltrúar sóttu
ráðstefnuna: Stjórnendur orkufyrir-
tækja, ráðamenn og fræðimenn
hvaðanæva úr heiminum, þar á
meðal margir ráðheiTai’ orkumála.
Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og við-
skiptaráðherra, sat ráðstefnuna en
undir hann heyra orkumál. Auk hans
sóttu ráðstefnuna af Islands hálfu
nokkrir æðstu stjórnendur ráðu-
neytisins og Orkustofnunar auk yfir-
manna stærstu orkufyrirtækja
landsins.
Framlag íslendinga á ráðstefn-
unni var drjúgt. Alls voru þeir með
fjórar greinar. Ein þein-a var kort-
lagning á hlut vatnsorku og jarðhita
í orkubúskap heimsins og umfjöllun
um mögulega aukningu á þessum
hlut á næstu áratugum. Höfundarn-
ir, sem eru frá Orkustofnun og
Landsvh-kjun, telja að auka megi
hlutdeiidina úr 5-6% af heildar-
frumorkuþörf heimsins, eins og hún
er nú, í 13% árið 2020. Slík aukin
nýting endurnýjanlegra orkulinda
drægi úr koltvísýringslosun orku-
geirans um 10%. Þá var grein eftir
dr. Agúst Valfells um nýstárlega að-
ferð við förgun á kjarnorkuúrgangi.
í þriðja lagi var sérstök stúdenta-
dagskrá þar sem íslenskur verk-
fræðinemi, Sigurður Kristinn Egils-
son, lagði fram grein um möguleika á
framleiðslu metanóls á Islandi. Að
lokum er að nefna framlag frá dr.
Ingvari Birgi Friðleifssyni, forstöðu-
manni Jarðhitaskóla Háskóla Sam-
einuðu þjóðanna á Orkustofnun, um
beina notkun á jarðhita í heiminum,
sem hann flutti á sér-
stakri málstofu gesta-
landsins, Bandaríkj-
anna.
Eins og vænta mátti
bar margt á góma á svo
umfangsmiklu þingi og
ekki tök fyrir neinn að
sækja alla atbm-ði, enda
var þingað samtímis í
mörgum fundaröðum.
Engu að síður er at-
burður sem þessi kjör-
inn vettvangur til þess
að fá heildaryfirsýn yfir
stefnur og strauma í
orkumálum heimsins.
Tilgangur þessarar frá-
sagnar er að deila með
áhugamönnum um orkumál því sem
gi-einai’höfundi þótti vera það helsta
sem fram kom á ráðstefnunni.
Forsetar og fyrirmenn
Margh- frammámenn í heiminum
ávörpuðu ráðstefuna. Til stóð að þar
færi Clinton Bandaríkjaforseti í
broddi fylkingar, en hann hafði öðr-
um hnöppum að hneppa þegar á
reyndi. I hans stað flutti Texasbúinn
Bush, fyiTv. forseti Bandaríkjanna,
17. alheimsráðstefnu
Alþjóða orkuráðsins er
nýlokið. Þorkell
Helgason sótti
ráðstefnuna og fjallar
hér um það helsta sem
fram kom þar.
athyglisverða ræðu sem fylgst vai-
með af vakandi áhuga. Varð honum
tíðrætt um batnandi heim. Þrátt fyr-
h- öll vandkvæði nútímans biði okkar
í meginatriðum bjartari framtíð, þar
sem kjarnorkuógn kalda stríðsins
vofði ekki lengur yfh’ okkur.
Þá má nefna James D. Wol-
fensohn, yfirmann Alþjóðabankans.
Hann og margir fleiri ræðumenn
minntu á þá óþægilegu staðreynd að
þriðjungur mannkyns, eða um 2
milljai-ðai' manna, hefðu ekki aðgang
að neinni orku á markaði. Þetta fólk
byggi við örbirgð sem væri í senn or-
sök og afleiðing orkuskorts þess.
Orka er forsenda allra efnahagslegra
framfara. Wolfensohn játaði að ræða
sín nú hefði orðið allt önnur hefði
hún verið flutt fyrir ári. Þá hefði
hann sagt að einkafjármagn væri
vísasti vegurinn til að orkuvæða all-
an heiminn. Nú benti hann á að fjár-
festar hefðu stórlega dregið úr
áformum sínum um orkufram-
kvæmdir í þróunan’íkjunum í kjölfar
þeirrar heimskreppu sem nú ríður
yftr. Þörfin á félagslegu fjármagni,
eins og Alþjóðabankinn veitir, væri
því brýn. En jafnframt brýndi hann
orkufyrirtækin til að axla samfélags-
lega ábyrgð og hugsa ekki aðeins um
hag hluthafa sinna.
Stóraukin orkuþörf - en samt
enginn skortur á orku
Talið er að mannkyn muni tvöfald-
ast fram á miðja næstu öld og heims-
framleiðslan vaxa enn meira, eða
þre- til fimmfaldast. Þess er vænst
að orkunýtni muni halda áfram að
aukast jafnt og þétt og er þar átt við
að orkuþörf á hverja einingu heims-
framleiðslunnar muni minnka. Af
þessum sökum þarf ekki nema
tvöföldun orkuframboðs til að mæta
fyrrgreindri aukningu heimsfram-
leiðslunnar. Orkuþörf heimsins mun
þó í vaxandi mæli endurspeglast í
efth-spurn eftir raforku eftir því sem
þróunarríkin komast á hærra efna-
hagsstig. Raforkuþörfin mun því
Þorkell Helgason