Morgunblaðið - 07.04.1999, Blaðsíða 64

—«4 MIÐVIKUDAGUR 7. APRÍL 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Gissur Jónsson,
bóndi í Valadal
á Skörðum, fæddist
á Stóru-Okrum í
Blönduhlið hinn 25.
mars 1908. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Skagfirðinga 24.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans
voru Jón Aðalberg-
ur Árnason, bóndi á
Stóru-Ökrum, lát-
inn, og Dýrborg
Daníelsdóttir, látin.
Systkini Gissurar
eru Kári, látinn,
barn dó nýfætt, Hjalti, Iátinn,
Aðalbjörg, búsett í Reykjavík,
Unnur, búsett í Reykjavík,
Skafti, látinn, Hörður, látinn,
andvana fætt barn, Jónas, bú-
settur í Kópavogi.
Eiginkona Gissurar var
Ragnheiður Eiríksdóttir frá
Vatnshlíð, d. 26. september
1997. Böm þeirra era: 1) Val-
dís, f. 31.8. 1941. Sambýlismað-
ur hennar Haukur Sveinbjörn
Ingvason lést 16.3. 1998. Börn
þeirra eru fimm og eru fjögur
*** þeirra á lífi. 2) Jón, f. 5.11.
1946. Kona hans er
Hólmfríður Ingi-
björg Jónsdóttir.
Börn þeirra eru
Qögur. 3) Friðrik, f.
21.3. 1949. Kona
hans er Ester
Selma Sveinsdóttir.
Böra þeirra eru
þijú. 4) Eiríkur Kri-
stján, f. 6.6. 1953.
Fyrrverandi sam-
býliskona hans er
Anna Fjóla Gísla-
dóttir. Eiríkur Kri-
slján á sex börn. 5)
Stefán, f. 3.1. 1957.
6) andvana stúlkubarn, f. 1963.
Barnabarnabörn Gissurar eru
12 og þar af eru níu á lífi. Af-
komendur Gissurar eru samtals
36.
Gissur hafði barnaskóla-
menntun að þeirrar tíðar hætti.
Framan af ævi vann hann við
ýmis störf, svo sem vegagerð,
símalagningu og fleira, gerðist
síðan bóndi í Valadal og bjó þar
til ársins 1972.
Utför Gissurar fór fram frá
Víðimýrarkirkju í Skagafírði 3.
apríl.
GISSUR
JÓNSSON
Hvað er tíminn? Trú og æðri máttur,
tignarfagur andans klukknasláttur.
Bergmál hans í brjóstum okkar vekur
það besta sem að enginn frá oss tekur.
Þannig hefst kvæði sem Gissur
Jónsson bóndi í Valadal orti við
dánarbeð móður sinnar Dýrborgar
Daníelsdóttur, sem lést hinn 29.
janúar árið 1970.
30. A fyrri hluta þessarar aldar voru
tímamir nokkuð aðrir heldur en nú
til dags. Islenska þjóðin var smám
saman að brjótast úr örbirgð til
allsnægta. Fátækt var þá enn á
mörgum heimilum og það jafhvel
allt fram yfir heimskreppuna miklu
á fjórða áratugnum og þá ekki síst
til sveita. Rafmagn var óþekkt í
byggðum landsins, lítið um verk-
færi nema handverkfæri, húsakost-
ur ennþá slakur, ræktun skammt á
veg komin, og samgöngutækni og
vegagerð enn frumstæð, þannig
mætti lengi telja, þægindi voru því
lítil á nútíma mælikvarða.
Þannig voru aðstæðurnar í upp-
vexti Gissurar.
Hann ólst upp á Stóru-Ökrum í
Blönduhlíð til 14 ára aldurs, eða til
ársins 1922, en það ár fluttist hann
ásamt foreldrum sínum Jóni Aðal-
bergi Ámasyni og Dýrborgu Daní-
elsdóttur að Ytra-Skörðugili á
Langholti, en þar bjuggu þau í
fimm ár, eða til ársins 1927, en
keyptu þá jörðina Valadal á Skörð-
um af Stefáni Friðrikssyni bónda
þar. Gissur var þá á tuttugasta ár-
inu. Mun þeim Jóni og Dýrborgu
hafa fundist of þröngt um sig á
Skörðugili og þar sem elstu bömin
voru orðin stálpuð og því mikið
vinnuafl fyrirsjáanlegt réðust þau í
að kaupa þessa landmiklu fjallajörð
wsem Valadalur er.
Þó að efni foreldra Gissurar
væm ekki mikil höfðu þau þó ávallt
nóg handa á milli til að geta séð
heimilinu farborða og með elju og
atorkusemi tókst þeim að koma
bömum sínum til manns. Eins og
þá var títt fór Gissur snemma að
rétta hjálparhönd við búskapinn og
einnig mun hann stundum hafa
hjálpað bændum í nágrenninu ef á
þurfti að halda.
Gissur sagði sjálfur frá því að
þegar hann var sautján ára gamall,
_f:n þá átti hann heima á Ytra-
nSkörðugili, var hann alloft um sum-
arið lánaður í heyskap á bæ þar í
nágrenninu, þurfti hann þá stund-
um að standa við heybinding
myrkranna á milli og varð þá bæði
að binda baggana og lyfta þeim á
klakk. Eina stúlku hafði hann sér
til aðstoðar. Mun verk þetta hafa
BBfirið talið fullerfitt hverjum meðal-
manni þó eldri væri. Ekkert kaup
sá hann fyrir vinnu þessa, en hafi
það eitthvert verið hefur það verið
greitt foreldmm hans og það því
runnið í heimilið á Skörðugili.
Sumarið 1930 fór Gissur að vinna
við vegagerð en við það var hann
allmörg sumur bæði á Öxnadals-
heiðinni og á Vatnsskarðinu, vom
þá hestakermr enn notaðar til mal-
arflutninga og allri mölinni mokað
með handafli. Gissur var þá ásamt
foreldmm sínum og systkinum ný-
lega fluttur að Valadal og rann
kaupið hans hjá vegagerðinni nær
óskipt í heimilið þar. Hann vann
einnig við lagningu símans bæði á
Vatnsskarðinu og á Öxnadalsheið-
inni.
Þegar Jón Aðalbergur Ámason
faðir Gissurar andaðist árið 1938
fór Gissur að búa í Valadal á móti
móður sinni og systkinum. Fljót-
lega upp úr því kynntist hann eig-
inkonu sinni, Ragnheiði Eiríksdótt-
ur, hún var dóttir Eiríks Sigur-
geirssonar bónda í Vatnshlíð og
konu hans Kristínar Karólínu Ver-
mundsdóttur. Fluttist Ragnheiður
síðan að Valadal og fór að búa með
Gissuri, en móðir hans Dýrborg
flutti fljótlega til Reylgavíkur og
settist þar að. Þau Gissur og Ragn-
heiður bjuggu fyrstu árin í Valadal
á móti systkinum Gissurar, en síð-
an á jörðinni allri allt til ársins
1972, en þá slitu þau samvistum,
Ragnheiður flutti þá alfarin til
Reykjavíkur, en Gissur flutti að
Víðimýrarseli til Jóns sonar síns og
konu hans Hólmfríðar Jónsdóttur,
sem það sama ár hófu þar búskap,
hjá þeim var Gissur síðan í fimmt-
án ár eða til ársins 1987, en þá fór
hann að Valagerði til Birgis
Haukssonar, dóttursonar síns og
sambýliskonu hans Fanneyjar
Friðriksdóttur, hjá þeim var hann í
fjögur ár.
Arið 1991 fór hann að Litla-Dal í
Lýtingsstaðahreppi til Valdísar
dóttur sinnar og sambýlismanns
hennar Hauks Ingvasonar, þar var
hann síðan að mestu leyti þangað
til hann fór á Dvalarheimilið á
Sauðárkróki haustið 1996.
Gissur var í lægra lagi á vöxt,
grannholda og grannleitur í andliti,
dökkhærður og bláeygur. Hann
var vel stæltur, hvatur í hreyfing-
um, léttur á fæti, skarpur til vinnu
og fylginn sér. Hann gat verið
galsafenginn og gamansamur og
brá oft á leik við böm, en var lítt
fyrir að kjamsa þau og kjassa þó
barngóður væri. Skapmaður var
hann nokkur, en tamdi skap sitt
vel. Greindur var hann og orðvar,
en lét þó hiklaust í ljós álit sitt á
mönnum og málefnum ef því var að
skipta. Þær mætu dyggðir, spar-
semi, nýtni og nægjusemi, sem
löngum hafa verið taldar gulls
ígildi voru ríkur þáttur í fari hans.
Skuldir voru honum lítt að skapi og
reyndi hann jafnan að eiga fyrir
þeim hlutum sem hann þurfti að
kaupa eða að öðrum kosti að greiða
þá sem fyrst.
Hann var heimakær maður og
naut best lífsgæðanna heimavið, en
hafði þó gaman af að blanda geði
við aðra þegar svo bar undir og var
þá jafnan ræðinn og spaugsamur.
Hann var góður bóndi og hafði
gaman af skepnum og þá sérstak-
lega sauðfé. Skepnuvinur var hann
mikiH, og voru skepnur hans vænar
og vel fram gengnar og þó búið
væri aldrei stórt gaf það þokkaleg-
an arð. Gissur sagði sjálfur: „Eg
var aldrei ríkur, en hafði nóg fyrir
mig.“ Sauðfjáreignin var meirihlut-
inn af búinu, en hann var þó ávallt
með nokkrar kýr og lagði inn mjólk
í samlag. Noklon- hross hafði hann
einnig en var þó aldrei mikiU hesta-
maður. Hann átti þó aUajafna dug-
lega smalahesta og fór á hestbak
fram á níræðisaldur. Hann gat
fengið jafnmikla eða meiri ánægju
út úr því að fara á hestinum sínum
að gá að kindum og aðrir fengu út
úr löngu ferðalagi.
Gissur hafði þann farsæla sið að
ganga snemma tH náða á kvöldin
og fara síðan ofan íyrir allar aldir á
morgnana. Hafði hann því oft skil-
að drjúgu verki þegar aðrir komu á
fætur.
Hann var vanafastur reglumað-
m- og vildi hafa hlutina í lagi, gekk
hann ávallt til verka sinna á sama
tíma.
I trúmálum flíkaði hann lítt
skoðunum sínum, en innst inni var
hann þó trúaður. Hann geymdi
barnatrú sína sem gullinn sjóð í
leynum hugans og átti sér örugga
vissu fyrir því að við tækju betri og
bjartari tilverusvið að jarðvistinni
lokinni.
Gissur var lengst af heilsugóður,
utan þess hvað hann kenndi óþæg-
inda frá maga, en það lagaðist með
aldrinum. Gigt ásótti hann einnig
nokkuð síðari hluta ævinnar. Hann
var mjög andlega hraustur og hafði
stálminni. Hélt hann minni sínu
óskertu til hinsta dags. Fyrir tæp-
um tveim árum fékk hann hjartaá-
fall, en með góðri aðstoð lækna og
hjúkrunarfólks tókst honum að
komast aftur á fætur og til allgóðrar
heilsu, en núna þegar hann fékk
áfall á hjartað öðru sinni varð ekki
aftur snúið og hann lést eins og áður
segir hinn 24. mars, eftir stutta legu.
Gissur var snjall hagyrðingur og
hafði gott vald á íslenskri tungu
þrátt fyrir litla skólamenntun í
æsku. Vísur hans og ljóð eru form-
föst og vel felld í rím og stuðla og
kennir þar víða áhrifa frá rímna-
kveðskapnum gamla. Þó að Gissur
væri aUa jafna nokkuð dulur á ljóð
sín og vísur lét hann þær þó fara
við vel valin tækifæri og í góðra
vina hópi. Aldrei lét hann vísu frá
sér fara öðruvísi en vel gerða og
gat oft verið fljótur að snara þeim
fram ef svo bar undir og það jafn-
vel bráðsnjöllum hringhendum.
Gissur var maður vorsins og í
nöprum skammdegiskulda og hríð-
um orti hann um það margar fal-
legar vísur. Hann mun hafa staðið
yfir fé á köldum vetrardegi þegar
hann gerði þessa vísu:
Vetur hrindir frá mér frið,
flestan myndar trega,
mínar bind ég vonir við
vorið yndislega.
Eg sem þetta rita, sonur Gissur-
ar, átti því láni að fagna að vera
föður mínum samtíða á heimili um
langan tíma, fyrst sem bam og
unglingur heima í Valadal og síðan
sem fulltíða maður, en hann var
eins og áður er getið hér á heimili
okkar hjónanna í um það bil fimmt-
án ár. Handleiðsla foður míns var
einstök og nú við leiðarmörkin
hvarflar hugurinn aftur til liðins
tíma og þá ekki síst tO bamæsk-
unnar heima í Valadal. Pabbi var
alltaf þessi trausti aðili sem hægt
var að leita til í vandræðum sínum
og leysti hann ætíð úr vandamálum
okkar systkinanna með þeim hætti
sem skynsamlegastur var hverju
sinni, hann kenndi okkur að varast
þær hættur sem á vegi okkar urðu,
og hvatti okkur til að standa á eigin
fótum. Hann kenndi okkur að vinna
og að lesa, skrifa og reikna og
einnig margt fleira. Mörg voru þau
einnig skiptin sem hann svæfði okk-
ur á kvöldin og sagði okkur þá sög-
ur eða raulaði fyrir okkur vísur eða
ljóð, en af þeim kunni hann mikið.
Pabbi minn, við Hólmfríður kona
mín þökkum þér af alhug fyrir þau
ár sem þú varst hér á Víðimýrar-
seli, og varst okkur stoð og styrkur
í búskapnum og annaðist skepnur
okkar sem þær væm þínar eigin,
og einnig þökkum við þér fyrir öll
hin árin og allt sem þú gerðir fyrir
okkur. Bömin okkar barst þú á
höndum þér, leiddir þau og vernd-
aðir og nú þegar þau kveðja þig
hinstu kveðju veit ég að þau minn-
ast samverustundanna með þér
með hlýjum hug. Eg veit að ég
mæli einnig fyrir munn systkina
minna, maka þeirra og bama og
einnig bamabarna okkar allra.
Pabbi, tengdapabbi, afi og langafí,
við þökkum þér fyrir allt.
Að lokum ætla ég að setja hér
síðasta erindið af ljóðinu faUega
sem þú ortir við dánarbeð ömmu
minnar Dýrborgar:
Við stöndum hljóð, hér dagur lífs er liðinn,
það lýsir inn í æðsta dýrðar friðinn,
við biðjum þess að fóðurhöndin hlýja
hefji þig á sviðið bjarta og nýja.
Við englasöng á fógru ljóssins landi,
lifa mun þinn kærleiksríki andi.
Við hryggjumst ei þó hold í jörðu rotni
í himninum er sálin geymd hjá drottni.
Jón Gissurarson, Víðimýrarseli.
Nú er komið að kveðjustund og
vfljum við láta frá okkur nokkur
orð um hann elsku afa okkar.
Hann tók góðan þátt í uppeldi okk-
ar systkinanna og eigum við hon-
um margt að þakka en aldrei verð-
ur fullþakkað honum afa það sem
hann gerði fyrir okkur, allar
stundimar sem hann eyddi í að
kenna okkur bókstafina og tölu-
stafina ásamt því að segja okkur
sögur og vísur og alltaf var jafn-
gaman að hlusta þó hann segði
okkur það sama aftur og aftur en
hann vildi greinilega að við lærð-
um eitthvað af honum. Oft kom
það fyrir að við vildum ekki borða
matinn okkar en þá kom afi og
mataði okkur á meðan sagði hann
frá einhverju sniðugu og fyrr en
varði vorum við búin að borða. Við
lærðum mörg handtökin í búverk-
unum og umgengni við skepnumar
hjá afa okkar en hann hafði ætíð
miklar tilfinningar í garð fer-
fætlinga.
Alltaf var jafn gott að skríða
upp í rúmið þitt, afi, og sofna þar á
kvöldin og ef við vöknuðum á nótt-
unni og okkur vantaði hlýju þá
höfðum við í öruggt og gott skjól
að venda í rúminu hjá þér. Er við
komum til þín núna síðustu árin
hafðir þú ætíð áhuga á að vita allt
um hagi okkar og varst alltaf
ánægður með það sem við tókum
okkur fyrir hendur og virtist ætíð
standa með okkur og ávallt spurðir
þú um bamabarnabörnin þín.
Við systkinin emm full þakklæt-
is fyrir að fá að alast upp með
svona góðan afa eins og þig okkur
við hlið og eigum margar góðar
æskuminningar um árin með þér,
elsku afi.
Baldvin Kristján,
Ragnheiður Osk, Jón Árni
og Gissur Már Jónsbörn.
Húmar hér að kveldi,
hm'gur ævisólin.
Alheims æðraveldi
örugg býður skjólin.
Menning mætra lista
mun í slíku ranni,
þar er gott að gista
göngulúnum manni.
Meðan stofninn sterki,
stóðíValadalnum
varst þú æ að verki
vítt í fjallasalnum.
Eyddir ævidögum
ávalt sinnisglaður.
Hafðir fé í högum
hygginn búandmaður.
Berist kveðjan kæra,
klökk frá okkar hjarta.
Megi fógnuð færa
friðar ljósið bjarta.
Áfram Iíf þig leiði
laustviðamaogtrega.
Vel þinn veginn greiði
vorið yndislega.
Fjölskyldan Víðimýrarseli.
SIGURÐUR
SNORRASON
+ Sigurður Snorrason fæddist
í Stóru-Gröf á Langholti í
Skagafirði 6. apríl 1919. Hann
lést í Sjúkrahúsinu á Sauðár-
króki 20. febrúar síðastliðinn
og fór útför hans fram frá
Sauðárkrókskirkju 28. febrúar.
Elsku afi, okkur langaði til þess
að senda þér afmæliskveðju á 80
ára afmælisdaginn, 6. aprfl, enda
þótt við getum ekki fagnað honum
saman. Við viljum þakka þér fyrir
öll árin sem að við áttum saman.
Við eigum svo margar góðar minn-
ingar, sérstaklega frá Stóru-Gröf.
Það var svo gaman að keyra með
þér og ömmu út í sveit eftir vinnu á
fóstudögum og fá ristað brauð og
rauða teið, sem við drukkum nú
reyndar aldrei! Og alltaf fómaðir
þú þínum helming rúmsins svo að
grislingarnir fengju að kúra hjá
ömmu sinni. Á sumrin var enda-
laust hægt að leika sér í stóra fal-
lega garðinum ykkar ömmu - sér-
staklega þegar við fengum að setja
indjánatjaldið upp. Það var örugg-
lega engin lognmolla hjá ykkur
þegar við bamabörnin mættum á
staðinn.
Þegar árin færðust yfir fluttust
þið amma í Drekahlíðina. Kannski
urðu heimsóknimar til ykkar
styttri en síst færri. Kannski héldu
sumir að þú fylgdist ekki alltaf með
hlutunum en það var nú öðru nær,
þú lést ekkert fram hjá þér fara,
sérstaklega þegar bamabörnin
áttu hlut að máli. Þú vissir ná-
kvæmlega hvað hvert og eitt okkar
var að gera og varst ekki vanur að
liggja á skoðunum þínum hvað
okkur varðaði. En við vitum að þótt
við væmm ekki alltaf sammála þá
vora hlutirnir sagðir af væntum-
þykju því þú vildir okkur alltaf allt
hið besta.
Haustið 1997 lögðum við
frænkumar land undir fót, gran-
lausar um að það yrði í síðasta sinn
sem við sæjumst. Við hefðum svo
innilega viljað geta kvatt þig áður
en þú fórst en hlutimir era víst
ekki alltaf eins og maður vill hafa
þá. Því er þetta okkar hinsta
kveðja til þín, þótt seint komi.
Tfl hamingju með afmælið, elsku
afi. Megi Guð geyma þig þangað til
við hittumst næst.
Þínar
Tinna og Kristín.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu
vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvusett.
Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disk-
lingur fylgi útprentuninni. Auðveldust er
móttaka svokallaðra ASCII-skráa, öðru
nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslukerfin
Word og Wordperfect eru einnig auðveld í
úrvinnslu. Senda má greinar til blaðsins í
bréfasíma 569 1115, eða á netfang þess
(minning@mbl.is) — vinsamlegast sendið
greinina inni í bréfinu, ekki sem viðhengi.
Nánari upplýsingar má lesa á heimasíðum.
Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina
fari ekki yfir eina örk A-4 miðað við meðal-
línubil og hæfilega línulengd - eða 2.200
slög. Höfundar eru beðnir að hafa skírnar-
nöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.