Morgunblaðið - 11.06.1999, Blaðsíða 1
129. TBL. 87. ÁRG.
FÖSTUDAGUR 11. JÚNÍ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
• •
Oryggisráð SÞ samþykkir að alþjóðlegar hersveitir tryggi frið í Kosovo
Serbar yfirgefa Kosovo
og hlé gert á loftárásum
BRYNVARÐIR bflar serbn-
esku öryggislögreglunnar aka
framhjá serbneskum hermönn-
um á palli hertrukks á leið út
úr Kosovo-héraði, skammt frá
bænum Kosovska Mitrovica, í
gær. Æðsti yfírmaður júgó-
slavneska hersins í Kosovo
sagði í gær að brottflutningn-
um yrði lokið á ellefu dögum,
eins og kveðið var á um í frið-
arsamkomulaginu sem undir-
ritað var á miðvikudag.
Belgrad, Köln, London, Moskva, Pristina, Róm, Sarajevo, Skopje, Washington. Reuters.
ÖRYGGISRAÐ Sameinuðu þjóðanna samþykkti síðdegis í gær
ályktun, sem heimilar alþjóðlegum hersveitum að fara inn í Kosovo-
hérað til að tryggja að flóttamenn geti snúið öruggir til síns heima.
Ályktunin var samþykkt eftir að NATO hafði tilkynnt að gert yrði
hlé á loftárásum á Serbíu, í kjölfar þess að bandalagið fékk staðfest
að brottflutningur serbneskra öryggissveita úr Kosovo væri hafínn.
Ályktun öryggisráðsins kveður á
um að friðargæslusveitimar hafi
heimild til að „beita öllum nauðsyn-
legum ráðum“ til að verja flótta-
menn, um ótiltekinn tíma. Lagt er til
að Sameinuðu þjóðirnar beiti sér
fyrir því að stofnuð verði nokkurs
konar héraðsstjórn fyrir Kosovo,
sem veitti íbúunum nokkurt sjálf-
ræði. Var ályktunin samþykkt með
fjórtán samhljóða atkvæðum, en
Kínverjar sátu hjá. Þeir höfðu ásamt
Rússum neitað að greiða atkvæði
fyrr en NATO gerði hlé á loftárás-
um á Serbíu.
Fyrstu friðargæslusveitirnar
væntanlegar í dag
Straumur serbneskra flutninga-
bíla með nokkur þúsund hermenn
innanborðs, auk loftvarnabyssa,
sprengjuvarpa og léttvopna, lá frá
héraðshöfuðborginni Pristina áleiðis
til serbnesku landamæranna í gær.
Haft var eftir æðsta yfirmanni
júgóslavneska hersins í Kosovo að
brottflutningnum yrði lokið á ellefu
dögum, eins og heitið hefði verið.
Fyrstu friðargæslusveitir Atlants-
hafsbandalagsins (K-FOR) eru vænt-
anlegar til Kosovo í dag, að því er Ja-
vier Solana, framkvæmdastjóri
NATO, skýrði frá í gær. Gert er ráð
fyrir að um 50 þúsund hermenn muni
starfa að friðargæslu í héraðinu.
Utanríkisráðherrar G-8-hópsins,
sjö helstu iðnríkja heims og Rúss-
lands, samþykktu á fundi sínum í
Köln í gær að veita ríkjunum á
Balkanskaga efnahagsaðstoð, sem
miðaði að því að efla þar lýðræði og
færa þau nær öðrum Evrópuríkjum.
Sérstök áhersla verður lögð á hjálp
við enduruppbyggingu í Kosovo, en
Serbar munu ekki fá aðstoð á meðan
Slobodan Milosevie er þar við völd.
Bill Clinton Bandaríkjaforseti
sagði í gær að stund vonar væri
runnin upp í Kosovo, og að nú riði á
að tryggja varanlegan frið í hérað-
inu. I sjónvarpsávarpi seint í gær-
kvöldi sagði hann að NATO hefði
tekist að afstýra tilraunum Serba til
þjóðemishreinsunar í Kosovo. Tony
Blair, forsætisráðherra Bretlands,
sagðist ekki finna fyrir sigurgleði,
aðeins vissu um að réttlætinu hefði
verið fullnægt.
Milosevic hrósar sigri
Slobodan Milosevic Júgóslavíufor-
seti lýsti yfir sigri í sjónvarpsávarpi
í gær, þar sem Júgóslavar héldu
Kosovo-héraði áfram undir sinni
stjórn. Hvatti hann þjóð sína til ein-
ingar um uppbyggingu landsins eftir
átökin. Sagði Milosevic að 462 júgó-
slavneskir hermenn og 114 lögreglu-
menn hefðu látið lífið í loftárásum
NATO. Þessar tölur eru mun lægri
en mat NATO, en samkvæmt því
féllu yfir 5.000 serbneskir hermenn
á fyrstu 72 dögum loftárásanna.
Boris Jeltsín Rússlandsforseti
fagnaði því að NATO hefði gert hlé
á loftárásunum. Sagði hann í yfirlýs-
ingu sinni að þetta væri fyrsta
skrefið í rétta átt, en nauðsynlegt
væri að lýsa því yfir að árásum væri
algjörlega lokið. Sagði hann Rússa
hafa átt stóran þátt í að samkomu-
lag næðist.
Rússar senda sveitir
undir eigin stjórn
Strobe Talbott, aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, sagði í gær
að NATO gæti ekki fallist á að Rúss-
ar myndu hafa umsjón með sérstöku
svæði innan Kosovo, og sagði það
jafngilda uppskiptingu héraðsins.
Yfirmaður alþjóðasamvinnudeildar
rússneska vamarmálaráðuneytisins,
Leonid Ivasjov, sagðist þó enn von-
ast til að óskir Rússa þar að lútandi
yrðu samþykktar. Aðspurður
hvenær rússneskar hersveitir gætu
verið komnar til Kosovo svaraði
hann að það yrði mjög fljótlega.
Igor Sergejev varnarmálaráð-
herra hefur lýst því yfir að Rússar
gætu sent allt að tíu þúsund her-
menn til héraðsins, en hann gerði
jafnframt ljóst að þeir yrðu undir
rússneskri stjórn, en lytu ekki her-
foringjum NATO. Ljóst er að fjár-
skortur gæti sett strik í reikninginn
fyrir Rússa, en forsætisráðherrann
Sergej Stepashín sagði á ríkisstjórn-
arfundi í gær að ástand rússneska
hersins væri skelfilegt og að hann
þyrfti nauðsynlega á frekari fjár-
veitingu að halda.
Kosovo-Albanar
tortryggnir
Flóttamenn af albönsku bergi
brotnir, sem höfðust við í flótta-
mannabúðum nálægt Sarajevo,
sögðust í gær ekki treysta loforðum
Milosevic um frið og kváðust aldrei
framar vilja búa innan um Serba. Þá
em serbneskir íbúar Kosovo, sem
era um 150 þúsund, sagðir hræðast
hefndir af hálfu Kosovo-Albana og
Frelsishers Kosovo (UCK) eftir að
serbneskar öryggissveitir verða á
brott úr héraðinu. Jamie Shea, tals-
maður NATO, sagði í gær að þeir
myndu njóta verndar friðargæslu-
sveita bandalagsins.
Hashim Thaqi, leiðtogi Frelsis-
hers Kosovo, ítrekaði í gær að
skæraliðar myndu ekki ráðast að
hersveitum Serba á leið úr Kosovo,
en að hreyfingin áskildi sér rétt til
að verja sig og aðra íbúa héraðsins.
Hann kom sér hjá því að svara
spurningum um hvort UCK myndi
afvopnast eftir að friðargæslulið
kæmi til starfa, eins og hreyfingin
skuldbatt sig til að gera í Rambouil-
let-samkomulaginu sem gert var í
mars.
■ Flókið ferli/28-29
)... Lt:
Reuters
Búið að telja rúmlega 10% atkvæða
í þingkosningimum í Indúnesíu
Ottast að tafir
leiði til óeirða
Jakarta. AP.
Lítil þátt-
taka í kosn-
ingum til
Evrópuþings
Amsterdam, Kaupmannahöfn,
London. Reuters.
KOSNINGAR til Evrópu-
þingsins fóra fram í Bret-
landi, Danmörku og Hollandi í
gær. Kosningaþátttaka var
dræm í öllum löndunum
þremur og áhugi almennings
virtist lítill.
í Bretlandi hafði kosninga-
baráttan að miklu leyti snúist
um aðild Breta að Mynt-
bandalagi Evrópu, EMU.
Engar fregnir höfðu borist
um úrslit í gærkvöldi. Helm-
ingur Dana mætti á kjörstað
og bentu útgönguspár til þess
að Venstre fengi fimm af 16
þingsætum, og bætti við sig
einu sæti, en að jafnaðarmenn
misstu eitt sæti og fengju þrjá
menn kjöma. I Hollandi nýttu
aðeins 30% landsmanna kosn-
ingarétt sinn, og í gærkvöldi
leit út fyrir að kristilegir
demókratar, sem eru í stjóm-
arandstöðu, fengju flest at-
kvæði.
Önnur ríki Evrópusam-
bandsins munu ganga að kjör-
borðinu í dag og um helgina
og úrslit verða Ijós á sunnu-
dag.
LÖGREGLA í Jakarta í Indónesíu
jók í gær öryggisgæslu þar sem talin
er hætta á að til óeirða komi, ef
hægagangur við talningu atkvæða úr
kosningunum á mánudag veki gran-
semdir um svindl. Talningamenn
neita því að nokkuð óeðlilegt sé á
seyði og segja að þær 113 milljónir
atkvæða, sem talið er að greiddar
hafi verið, séu að kaffæra þá.
Þingkosningarnar sl. mánudag
vora fyrstu lýðræðislegu kosningar
í Indónesíu í 44 ár. Síðdegis í gær
bárust fréttamönnum óopinberar
tölur og samkvæmt þeim var þá bú;
ið að telja rúmlega 10% atkvæða. I
tíu af 25 fylkjum höfðu innan við tvö
prósent verið talin.
Samkvæmt opinberam tölum er
stjórnarandstöðuflokkur Megawati
Sukamoputri, PDI-P, með afger-
andi forystu, eða hátt í 39% talinna
atkvæða. Þjóðvakningarflokkur
múslímaleiðtogans Abdurrahmans
Wahids er í þriðja sæti með 21% og
stjórnarflokkurinn, Golkar, í þriðja
sæti með 16 prósent.
Röðin er þó önnur samkvæmt
óopinberam tölum sem alþjóðlegir
ráðgjafai- kjörstjórnar hafa greint
frá. Segja þeir Golkar vera í öðru
sæti, með 21% atkvæða. Gangi
þetta eftir hefur Golkar gert að
engu spádóma um að hann myndi
bíða afhroð vegna tengsla fyrrver-
andi forseta, Suhartos, við flokkinn.
Fréttaskýrendur hafa jafnvel
leitt að því líkum, að Golkar kunni
að fá nægilegt fylgi til þess að geta
myndað samsteypustjórn, væntan-
lega með smáflokkum múslíma, og
haldið völdum. Formaður Þjóð-
vakningarflokksins sagði hins veg-
ar að Golkar gæti ekki sigrað nema
með því að „stýra“ talningu at-
kvæða.
Hlutabréf féllu í verði á mörkuð-
um í gærmorgun, en í fyrradag
höfðu þau lækkað um rámlega eitt
prósent. Mikil bjartsýni vegna
kosninganna hækkaði gengi bréfa á
þriðjudaginn um 12 prósent, en
fréttaskýrendur segja að mjög hafí
dregið úr þeirri bjai'tsýni.
„Menn era farnir að verða
áhyggjufullir á mörkuðunum vegna
þess að þeir vilja ekki að [Golkar]
vinni,“ sagði Laksono Widodo,
deildarstjóri hjá ING Barings-
markaðsfyrirtækinu, við Reuters.