Morgunblaðið - 17.11.1999, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 1999 41
UMRÆÐAN
Vísvitandi
misskilningur?
Er það satt að þig velgi við,
vinur íslenskunni,
og haldir lítinn herra sið
hanaaðberaímunni?
(Gunnarskáld Pálsson, 1714-1791,
Hólarektor.)
ÞAR sem það er eitt atriða í skil-
greiningu á Islendingi að hann tali
íslensku, þá er það nú svo að: „Eng-
inn getur talist Islendingur nema
sá hinn sami sé full-
fær um að tjá sig á
hinni íslensku þjóðt-
ungu.“ eins og segir í
ályktun Varðar, frá
10. nóvember, með
fyrirsögn sem vísar í
slagorð Sjálfstæðis-
flokksins, _ frá for-
mannstíð Ólafs heit-
ins Thors farsælasta
formanns ílokksins,
frá árinu 1953. Mér
sýnist sem svo að hag-
ur nýbúa sé betur
tryggður ef þeir tali
íslensku. Um hugsan-
legar sálarkvalir sem
fólk kann að líða sök-
um ónógrar færni í ís-
lensku ætla ég ekki að fullyrða en
mér er illa við þær ymtur að álykt-
unin eigi eitthvað skylt við kyn-
þáttafordóma. Mér þykir hún eiga
meira skylt við réttindabaráttu
nýbúa, því með þokkalegum tökum
á íslensku getur fólk betur leitað og
sótt rétt sinn sem og tekið þátt í
daglegu lífi hér á landi. Okkur þyk-
ir pottur brotinn þegar Islendingar
geta ekki talað íslensku og eiga í
erfiðleikum með að bjarga sér, eins
og kom fram í ríkisútvarpinu í síð-
ustu viku. íslenskan á í vök að verj-
ast. Við í Verði teljum að taka eigi
fastar á málefnum nýbúa með því
að efla þá íslenskukennslu sem
þeim er boðin, því eins og Halldór
Blöndal sagði í samtali við Dag sl.
föstudag þá „bagar það hvern
mann að tala ekki það mál sem er
við lýði í því landi sem hann býr“.
Guðrún Pétursdóttir upplýsinga-
fulltrúi hjá Miðstöð nýbúa í
Reykjavík sagði þessa ályktun vera
skandal, en markmið okkar með
henni var alls ekki að ráðast á
nýbúa, heldur að senda hinu opin-
bera tóninn um þá skoðun okkar að
það eigi að efla íslenskukennslu
nýbúa. I Stjórnmálaályktun Varð-
ar frá aðalfundi félagsins 16. októ-
ber sl. segir: Varðarmenn telja að
hlúa þurfi að menntun æsku þjóð-
arinnar, sérstaklega í íslensku. Til-
vísun okkar í grunnskólapróf sner-
ist auðvitað um málskilning og
tjáningu en ekki efnislega um próf
Nýbúar
Mér sýnist sem svo,
segir Arnljótur Bjarki
Bergsson, að hagur
nýbúa sé betur tryggð-
ur ef þeir tali íslensku.
sjálfstæðismenn leggja áherslu á
að einstaklingar, Islendingar eða
aðrir, eigi að hafa frelsi til allra lýð-
réttinda. Við erum þeirrar skoðun-
ar að frekar eigi að auka aðgang út-
lendinga sem vilja koma hingað og
setjast að en byggja múra og
hindra aðgang þeirra," sagði Sig-
urður Kári. Vil ég segja að í grund-
vallarsjónarmiðum eru sjálfstæðis-
menn sammála um að vinna að
vexti og viðgangi víðsýnnar, frjáls-
lyndrar og þjóðlegrar framfarast-
efnu og öflugri sameiningu þjóðar-
innar með hagsmuni allra stétta
fyrir augum. Varðarmenn eru ekki
að mæla fyrir einhverri einangrun-
arstefnu heldur um bættan hag
þeirra sem til landsins koma. „Ef
norðanmenn eru hræddir við að
með auknum fjölda útlendinga sem
koma hingað fari íslensk tunga
halloka þá hefði ég talið að það
hefði verið heppilegra að mælast til
þess að þessu fólki yrði frekar
hjálpað tÚ að ná betri tökum á
tungumálinu en að því væri tor-
veldaður aðgangur að landinu."
Varðarmenn voru ekki að tala um
lokun landsins, breytingu á lögum
um atvinnuréttindi útlendinga eða
röskun á fyrirkomulagi um dvalar-
leyfi þeirra á íslandi. Ályktunin
hefur að stefnumiði breytingu á
lögum um i-íkisborgararétt og að
krefja hið opinbera um ábyrgð.
Þessari ályktun er alls ekki beint
gegn nýbúum heldur átti hún að
tala máli þeirra. Er það miður að
umræðan hefur þróast í allt aðra
átt en við ætluðum í upphafi þegar
ályktunin var gerð á fundi okkar.
I gegnum tíðina hefur Vörður
fus verið óvæginn við að minna
stjórnvöld opinberlega á skyldur
sínar við íbúa þessa lands. Mun svo
verða enn um sinn. Það er alger-
lega röng túlkun á ályktun okkar
að hún sé til höfuðs nýbúum. Hana
á einmitt að túlka sem liðsstyrk við
þá sem vilja vera Islendingar með
þeim skyldum og réttindum sem
því fylgir.
Höfundur er formadur Varðar fus,
Akureyri.
r Bjarki
sson
við lok grunnskóla. Hér mætti miða
við próf yngri árganga grunnskóla
þar sem áhersla er á tungumálið
sjálft en ekki söguna á bak við það.
En hvað felst í ríkisborgararétti?
Þar má nefna kosningarétt, að til-
einka sér íslensk lög og reglur svo
og margvísleg réttindi sem Alþingi
hefur ákveðið með lögum að verði
aðeins veitt íslenskum ríkisborgur-
um. íslendingur sem ekki kann ís-
lensku getur t.d.ekki
kynnt sér kjarasamn-
inga á vinnumarkaði
eða sótt annan rétt
sinn nema þá e.t.v.
með aðstoð túlks. Okk-
ar krafa um íslensku
sem skilyrði er ekki
um kunnáttu í Gísla
sögu Súrssonar eða
ljóðum þjóðskáldanna,
heldur lágmarks
kunnátta í málinu sem
gerir fólki kleift að sjá
um sín mál án þess að
vera upp á aðra komið.
Alyktunin er ekki sett
til höfuðs útlendingum
heldur til að vekja
máls á réttindum
þeirra. Yrðu slíkar reglur settar,
sem við leggjum til, myndi felast í
þeim að okkar viti skylda ríkisins
til að styðja fólk í íslenskunámi sem
ekki hefur íslensku að móðurmáli.
Hafa skal það í huga að skilyrði rík-
isborgararéttar eru búseta hér á
landi í þrjú til sjö ár. Hafi einstakl-
ingur ekki náð lágmarksfærni í ís-
lensku á þeim tíma er ríkisvaldið að
brjóta sjálfsögð réttindi á verðandi
ríkisborgara sínum. Þannig yrði
t.d. opnuð leið fyrir óvandaða menn
að færa sér óheiðarlega í nyt þá
einangrun sem gera má ráð fyrir að
íylgi því að geta ekki talað fullum
hálsi við hvern sem er.
Um orð Bryndísar Hlöðversdótt-
ur háttvirts alþingismanns á Bylgj-
unni sl. föstudag, vegna þróunar á
íslensku máli, sem hún taldi okkur
Varðarmenn kenna nýbúum um, vil
ég benda á ályktanir Varðar fus á
Akureyri um íslenska dagskrár-
viku á sjónvarpsstöð RUV í sept-
ember 1998 og ályktun um íslenskt
dagskrárefni \ sjónvarpi frá nýl-
iðnu hausti. íslenskan á í vök að
verjast fyrir erlendum menningar-
áhrifum sem fylgja m.a. aukinni
tækni í Qölmiðlun. Ekki yrði það til
bóta ef Islendingar sjálfir gefa upp
á bátinn að ríghalda í íslenskt mál
eins og hingað til hefur verið gert.
Vegna orða Sigurðar Kára for-
manns SUS á fréttavef Vísis sl.
föstudag: „Kjarninn í stefnu SUS
er frelsi einstaklingsins og ungir
Arnljótur Bjarki
Bergsson
Mikið úrval af
nýjum tískuejhum
VIRKA
Mörkin 3 - Sími 568 7477.
Opið
Mánud,—föstud. kl. 10—18
Laugard. kl. 10-16
tii 20/12 m™
[S(síE(S(súnss leysir vandann
Reflectix er 8 mm þykk enduraeislandi einonarun í rúllum.
7 lög en 2 ylri alúminíum-lög endurgeisla hilann.
Breiddir: 61 og 122 mm. Rúllulengdir: 15,38 og 76m.
í húaloft, bak við ofna, í fjós, hesthús, ó rör, ú veggi,
tjaldhotna, sessur, svefnpoka o.m.fl.
Skæri. heftibyssa og límband einu verkfærín.
PÞ
&co
Þ.Þ0RGRÍMSS0N & C0
ÁRMÚLA 29 S: 553 8640 8 568 6100
Símar 557 2000 og 557 7100
Skemmuvegi 36 Bleik gata
Kópavogi
Þakrennur
og rör
úr Plastisol-
vöröu stáli.
Heildarlausn á
þakrennuvörnum
í mörgum litum.
A
SiBA
BLIKKAS hf
IMECALUX
tálhillur
Gott hillukerfi tryggir hámarks nýtingu á
plássi hvort sem er i bilskúr eða vörugeymslu.
Bjóðum allskonar lager- og hillukerfi sem
henta þinum þörfum.
Mjög gott verö!
Lyftitæki og trillur færðu einnig hjá okkur.
Lagerlausnir eru okkar sérgrein
MECALUX
- gæði fyrir gott verð
UMBOÐS- OG HEILDVERSLUN m m
Ssnaumtvr efef
SUNDABORG 1 • SlMI 568-3300
Fást í bygginga vöm verslununi um land allt
Blöndunartæki
Gamaldags blöndunartæki framleidd
bæði fyrir eldhús og baðherbergi.
Blöndunartæki fyrir handlaugar eru
framleidd með háum og lágum stút.
Yfirborðsáferðin erýmist króm, gull eða
króm/gull.
T6HGI
mii yo
Smiðjuvegi 11 • 200 Kópavogur
Sími: 564 1088 • Fax: 564 1089
MOGNUÐ NYJUNG I
BlOflex segulmeðferð hefur slegið í gegn í Danmörku og er nú
fáanleg á íslandi. Um er að ræða segulþynnur í 5 stærðum sem
festar eru á líkamann með húðvænum plástri.
létekið
Apj
1 s
SCANDiNAVIA
5S5;
Dæmi þar sem
BlOflex
segulþvnnan hefur
sýnt irabær áhrif
• Höfuðverkur
• Hnakki
• Axlir
• Tennísolnbogi
• Bakverkir
• Liðaverkir
• Þursabit
• Hné
• Æðahnútar
• Ökklar
i Kynninqar
f þessaviku
frá kl.
14-18
Ap* tekið Iðufelli
S. 577 2600
mm
Ap'tekið Mosfellsbæ
S. 566 7123
Ap'tekið Kringlunni
S. 5681600*

Þín frístund- okkar fag
VINTERSPORT
Bíldshöföa 20 • 112 Reykjavík • 510 8020 • www.intersport.is
NORTHBROOK
^SPOHTB
Northbrook Freelander sportleg dúnúlpa með ásmeiltri hettu og
mittisreim. Fleiri litir. S-XXL .