Morgunblaðið - 11.05.2000, Side 36

Morgunblaðið - 11.05.2000, Side 36
36 FIMMTUDAGUR11. MAÍ 2000 MORGUNBLAÐIÐ LISTIR ÁTÖK ELDS OG ÍSA Eldur og ís etja kappi á málverkasýningu Þorsteins Helgasonar í Galleríi Fold. Orri Páll Ormarsson heilsaði upp á Þorstein sem starfar sem arkitekt. Morgunblaðið/Þorkell Þorsteinn Helgason hefur sett saman sinfóníu lita í Galleríi Fold. Nýjar bækur • STÆ 103 er eftir Jón Þorvarðarson. Bókin tekur á því námsefni sem kenna skal í samnefndum áfanga sam- kvæmt aðalnámskrá mennta- málai'áðuneytisins. I bókinni er nægur efniviður fyrir áfanga STÆ 102 og STÆ 122 fyrir þá skóla sem kenna þá áfanga, segir í fréttatilkynn- ingu. Ennfremur segir: „Reynt er að flétta sögu stærð- fræðinnar inn í námsefnið með eðlilegum Jón hætti. Fjallað Þorvarðarson er sérstaklega um nokkra frumkvöðla stærð- fræðinnar, s.s. Arímedes, Evklíð og Pýþagóras. Auk þess er saga tölunnar n rakin og margir af færustu stærð- fræðingum veraldarsögunnar hafa brotið heilann um þessa merkilegu tölu. Sagnfræðiþátt- ur stærðfræðikennslu hefur mjög verið vanræktur en hann á brýnt erindi til allra sem læra stærðfræði. Leitast er við að uppfylla þessa þörf að ein- hverju leyti.“ Bókina prýðir fjöldi tilvitn- ana sem tengjast stærðfræði með einum eða öðrum hætti. Markmiðið með þeim er fyrst og fremst að hvetja til um- ræðna um stærðfræðileg mál- efni og sögu stærðfræðinnar. Höfundur gefur bókina út sem er 299 bls., prentuð í Off- setfjölritun ehf. ÓVÍÐA á jarðkringlunni takast eld- ur og ís, hiti og kuldi, á með jafn af- gerandi hætti og á íslandi. Eldfjöll- in, þessar elskur, gjósa upp í opið geðið á jöklunum, eins og ekkert sé sjálfsagðara og umheimurinn starir á i forundran. Furðar sig á innbyrðis fangbrögðum sköpunarverksins. Það eru þessar andstæður sem Þorsteinn Helgason listmálari og arkitekt dregur fram á sýningu sem stendur yfir í Galleríi Fold þessa dagana. Hefur hann þar sett saman óhlutbundna sinfóníu, þar sem litirn- ir eiga allir sínar einleiksstrófur, hver með sínum hætti. Sérstaklega leikur guli liturinn laus- um hala. Er hann ekki tákn bjartsýni? Athygli vekur að verkin bera öll sömu yfirskriftina, Náttúruabstr- aktion, númeruð frá 1 til 29. „Menn hafa skammað mig fyrir þetta. Það þurfa víst allir skapaðir hlutir að heita eitthvað hér á landi. Mér finnst hins vegar ágætt að leyfa fólki að glíma sjálfu við nafngiftina. Menn geta lesið svo ótal margt út úr mál- verkum,“ segir Þorsteinn. Hann er arkitekt að mennt, braut- skráður frá Arkitektaskólanum í Kaupmannahöfn 1988, og rekur teiknistofuna Arcus í samvinnu við aðra. Unir þar hag sínum vel. Hvað er hann þá að daðra við málverkið? Hálfgerð tilviljun „Ég hef alltaf teiknað mikið, eins og raunar fleiri í ættinni. Teikningin er undirstaðan, án hennar er ekki auðvelt að mála myndir. Annars var þetta hálfgerð tilviljun. Konan mín gaf mér liti fyrir nokkrum árum og þetta hefur bara þróast í þessa átt,“ segir Þorsteinn sem hélt sína fyrstu einkasýningu í Galleríi Borg fyrir tveimur árum. Hefur síðan tekið þátt í samsýningum, auk þess að vera einn fimm íslendinga sem áttu verk í úrslitum málverkasamkeppni Wins- or & Newton, eins kunnasta fram- leiðanda myndlistarvara í heiminum, á síðasta ári. Verkið var á sýningu fyrirtækisins í Lundúnum og Stokk- hólmi fyrr á þessu ári og heldur senn áleiðis til New York. „Það var mjög uppörvandi að fá þessa viðurkenningu. Þetta var mjög skemmtileg keppni en formaður dómnefndar og verndari var enginn annar en Karl Bretaprins." Talandi um uppörvun þá veitir blaðamaður því athygli að veggir Foldar eru útbíaðir í rauðum depl- um. Þorsteinn hefur bersýnilega selt vel. „Já, ég held að um helmingur verkanna hafi selst. Það er auðvitað góð viðurkenning. Undirtektir hafa almennt verið góðar, þar sem ég hef sýnt - kannski er málverkið að koma aftur?" Þorsteinn segir arkitektúr og list- málun að ýmsu leyti skyld fög. Margt bragðið úr byggingarlistinni nýtist honum við trönumar og öfugt. Ekki þarf til dæmis listfræðing til að greina að myndbygging málverka hans, kassar á víð og dreif, á sér ræt- ur í arkitektúmum. ,Arkitektinn býr við meiri aga, auk þess sem ferlið er yfirleitt lengi’a hjá honum. Það getur tekið nokkur ár að byggja hús. Listmálarinn er frjálsari, fær fleiri tækifæri til að sleppa fram af sér beislinu, þó svo arkitektinn geti stundum gert það líka. Báðir hafa þeir yndi af því að glíma við fallega hluti.“ Býr sér til tíma Þorsteinn sækir vinnu sína á teiknistofuna dags daglega en málar í frístundum - enn sem komið er að minnsta kosti. En er hann með trön- umar tilbúnar á teiknistofunni ef andinn kemur yfir hann? „Nei, það er ég ekki. Þótt hug- myndin sé ágæt. Ég mála meira á kvöldin og snemma á morgnana, áð- ur en ég fer til vinnu. Reyni að búa mér til tíma. Ég geri þetta yfirleitt í skorpum.“ Málverkið byrjaði sem tóm- stundagaman en hefur undið upp á sig. Meiri alvara er hlaupin í spilið. „Það verður ekki aftur snúið úr þessu,“ segir Þorsteinn og brosir. „Ætli ég haldi ekki áfram að sinna þessu tvennu jöfnum höndum í fram- tíðinni. Það á ágætlega við mig.“ Sýningin stendur til 14. maí. Morgunblaðið/Anna Bjamadóttir Jón Laxdal og Haraldur Jóhannsson á tali eftir frumsýningu í leikhúsi Jóns Laxdals í Kaiserstuhl. Ævisaga Jóns Laxdals í smíðum Zttrích. Morgunblaðið. HARALDUR Jóhannsson, formað- ur íslendingafélagsins í Vínarborg, er að skrifa ævisögu Jóns Laxdals leikara. Hann var viðstaddur frum- sýningu gamanleikritsins „Inge- borg“ eftir Curt Goetz í Kjallara- leikhúsi Jóns í Kaiserstuhl í Sviss í síðustu viku. „Ég er að leggja síð- ustu hönd á bókina,“ sagði Har- aldur. „Hún á að koma út fyrir jól. Jón sagði frá sögu sinni inn á seg- ulband og nú er ég að fylla inn í þar sem á vantar. Þetta er skemmtilegt verkefni að fást við.“ Jón hefur verið búsettur erlend- is í tugi ára. Undanfarin 16 ár hef- ur hann rekið leikhús við góðan orðstír í litlum bæ við Rínarfljót og sýningar Jóns eru úvallt vel sóttar. Hann velur leikritin sjálfur, aðlagar þau oft að leikhúsinu sínu, setur sýningarnar upp, stjórnar þeim og leikur iðulega eitt aðal- hlutverkið sjálfur. Vaclav Jaros, sambýlismaður Jóns og tengdafað- ir, og Katerina, kona Jóns, starfa með honum í leikhúsinu. Katerina er geðlæknir og á hún von á barni þeirra hjóna en þau ætla að taka sér barnseignarfrí upp úr miðjum júní fram í ágúst til að sinna til- vonandi syni. Katerina á 10 ára dóttur sem er kjördóttir Jóns. Nýjasta leikritinu í leikhúsi Jóns Laxdals var mjög vel tekið á frum- sýningunni. Það verður sýnt á föstudags- og laugardagskvöldum fram í lok september, að helgunum frá 18. júní til 11. ágúst frátöldum. Pascale Jordan, nemandi úr meist- araklassa Jóns, fer með aðalhlut- verkið í „Ingeborg". Jón tekur lærða leikara og áhugafólk um leiklist í leiklistartíma. Nokkrir leikarar sem hafa stigið sín fyrstu starfsskref á sviðinu í Kjallaraleik- húsi hans hafa komist áfram í svissnesku leikhúslífi. Að spegla sig í krómfelgum BÆKUR Ljóð GRÆNA SKYGGNISHÚFAN eftir Sigurlaug Elíasson. Mál og menning, 2000. SIGURLAUGUR Elíasson hefur sent frá sér sjöundu ljóðabók sína. Þetta er efnismikil bók og er skipt efnislega í þrjá kafla. Að formi til er hér um að ræða eins konar ferðadag- bók. Höfundurinn er iðulega á ferða- lagi í jeppanum sfnum eða úti í náttúrunni, oft einn á ferð, en einnig koma son- ur hans, kona og ýmsir samferða- menn nolckuð við sögu. Greinilegt er að höfundur er náttúrubarn, það eru landslagið, fjöllin, lækimir, gróðurinn og laut- imar sem era þess virði að yrkja um. Ljóðin lýsa mörg hver glöggu auga náttúruskoðandans. Ljóðið „I Öxna- dal“ er ágætt dæmi um slíkt Ijóð: „... og sól í austri / gerði sitt / mótaði og skýrði / smáatriði / ... efldi mér of- ursýn / á gontur, þúfnastykki, steina, / melrima undir tindum, / ekki fyrr verið kynntur / fyrir lambagrasþúfu / upp undir brúnum“. í lok Ijóðsins ávarpar ljóðmælandi Jónas og segist ekki skilja hvers vegna hann nam ekki staðar til að lesa það sem skrifað var í hlíðina. Lesandinn tekur undir þetta heils- hugar því skrift Jónasar vekur strax áhuga hans. Græna skyggnishúfan er hlýleg bók og skemmtileg aflestrar. Oft er hnyttilega komist að orði eins þegar talað er um rafmagnsgirðingu til að takmarka aðgang hesta „sem leika garðsláttuvél / af kunnáttu". Ljóðið „I Ljósavatnsskarði" lýsir á skemmtilegan hátt muninum á heimi karla og kvenna. Jeppinn rennur í hlað hjá vinafólki og konumar kyss- ast og hverfa óðar til eldhússum- ræðna en síðan kemur þessi óborgan- lega lýsing á atferli karlanna: „Við karlarnir höfum / innganginn annan / speglum okkur / í krómfelgum / góða stund“. Fallega er lýst samvera- stundum feðganna úti í náttúranni, t.d. í Ijóðunum „Stilla" þar sem þeir þegja og „maula bitafisk" i blíðviðr- inu enda „Tíminn nægur / á eftir / að tala í bílnum" og „Vatnslitir" þar sem sonurinn stendur heillaður á vatns- bakkanum eftir velheppnaða bleikju- veiði. I ljóðinu „Ég hef gert það sem ég get“ er skilmerkilega lýst „Hvað það getur annars / verið ótrúlega snúið / að framselja / sumar minning- ar“. Skáldið gleymir sér í fognuði í hellirigningu við að sjá lækinn breyt- ast í stærðar á með djúpum hyljum og urriðaboltum en sonurinn lætur sér fátt um finnast og er tortrygginn á fullyrðingar föður síns. Sigurlaugur Eh'asson er næmur á hið ljóðræna í hinu hversdaglega lífi. Hann setur sig ekki í skáldlegar stell- ingar og forðast allt skraut og flúr. Sum ljóðanna bera að sönnu nokkur einkenni óbundins máls og í stöku Ijóði væri gaman að sjá aðeins meiri tilþrif í beitingu tungumálsins en ein- faldleikinn er oft skáldlegur og Sig- urlaugur er fundvís á hið smáa og það leikur stundum stórt hlutverk í Ijóð- um hans, t. d. skófamabbinn í Ijóðinu „Hönd i hönd“. Sums staðar sýnir skáldið leikni sína á skemmtilegan hátt, t. d. í Ijóðabálkinum „Úr vetrar- ferð“. Sem dæmi má taka ljóðið „Leit“ þar sem vísað er til sálkönnuð- arins C. G. Jung með skemmtilegum hætti: „Jung með okkur / við stofu- borðið / - kynjaspor á sálarstígum“. Einnig má nefna í sömu andrá ljóðið ,Árvaka“ úr sama bálki en upphafið hljóðar svo: „Uppi fyrir birtingu / svartar birkikræklur / og næturfölið ghma / um smáskammta birtunnar." A heildina litið er Græna skyggnis- húfan innihaldsrík og vel gerð ljóða- bók. í henni er manneskjulegur og hlýlegur tónn, hún er lofsöngur til hins uppranalega og einfalda lífs, án þess þó að skáldið setji sig í foðurleg- ar stellingar og prediki yfir lesandan- um um firringu nútímalífs. Þrátt fyrir skort á tilþrifum á stöku stað sýnir skáldið styrk sinn og kunnáttu í mörgum vel ortum ljóðum og það leikur engin vafi á að Sigur- laugur er skáld sem á eftir að láta ennfrekar að sér kveða. Guðbjörn Sigurmundsson Burtfararprdf í Salnum ODDNÝ Sigurð- ardóttir mezzo- sópran heldur burtfarartónleika í einsöng frá Tón- listarskóla Kópa- vogs í Salnum, Tónlistarhúsi Kópavogs, á morgun, laugar- dag, kl. 17. A efnisskránni era Sígaunaljóðin - lagaflokkur eftir J. Brahms og sönglög eftir J. Haydn og F. Schubert. Þá verða fluttar þekktar íslenskar söngperlur eftir Pál ísólfsson, Sigvalda Kaldalóns, Karl O. Runólfsson, Árna Thorsteins- son og Þórarinn Guðmundsson og ar- íur eftir G.F. Hándel, A, Thomas og G. Verdi. Meðleikari á píanó er Kryst- yna Cortes. Oddný hóf söngnám við Tónlistarskóla Kópavogs haustið 1994 hjá Önnu Júhönu Sveinsdóttur söngkennara og lýkur nú VIII stigi og burtfararprófi í einsöng. Oddný hefur tekið þátt í master- class í Ijóðasöng hjá Graham Johnson píanóleikara og kammermúsík hjá Nínu Margréti Grímsdóttur píanó- leikara og Nicholas Milton fiðluleik- ara. Auk þátttöku í reglubundnum tónleikum innan skólans hefur Oddný komið fram á vegum Óperuiðju Tón- listarskóla Kópavogs og sungið ein- söngshlutverk í óperanum. Þá hefur Oddný komið fram sem einsöngvari á skemmtunum utan skólans og sungið við kirkjulegar athafnir. Oddný Sigurðarddttur

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.