Skírnir - 01.01.1892, Side 53

Bókmenntir.
53
mikli nmheimur opnast fyrir honum, þá sundlar og svimar hann fyrst.
Hann á örðugt með að samrýma allt hið nýja, sem honum ber fyrir sjón-
ir, við það, sem hann er vaxinn upp með.
Björnstjerne hefir jafnan verið íslandi vinveittur. Kringum 1870, er
verið var að undirbúa „stöðulögin11, lagði hann skörulega orð í belg oss í
vil í blaði því er hann stýrði þá („Norsk Polkeblad11), kallaði ísland stykki
úr Noregi, er skotizt hefði út í Atlanzhaf, láði Dönum meðferðina á því
og vildi láta það tengjast aptur Noregi, ef íslendingar kysu það heldur.
Björnstjernc las fornsögurnar íslenzku í æsku, og af leikritum hans
eru „Mellem Slagene“ og „Halte-Hulda“, „Sigurð Slembe“ og „Kong Sverre"
tekin eptir þeim. í leikritinu „Huld“, sem kom út 1858, ætlar Huld að
flýja Noreg með elskhuga sínum Eyólfi Fínnssyni og nema land á íslandi.
Lýsir Björnstjerne því þannig: „Á morgun vindum við segl, útfýsin dreg-
ur það við rá, óttinn ýtir á eptir, þó illviðri níðsins æði og þjóti oglemji
sigluna svo hún bogni, þá stígur vonin í báruna, klappar skipssíðunni og
hendir sér á skjótu stökki að landinu, sem bíður vor með frið. Þegar dag-
urinn er af lopti og Noregs strönd úr sýn, þá kemur friðurinn í faðmlög
vor og hjal vort, drjúpandi, þangað til hann rís úr djúpi í líki fjalls, er
skautar skýjum .... Við köllum „land“, og það land á að hýsa hamingju
vora“.
Björnstjerne segir sjálfur svo frá viðtökum þeim, er „Sunnifja“ fékk
1856: „Þegar sagan var alprentuð, vildi ég gjarnan að einhver vinur
minu skyldi lesa liana. Einn þeirra lét þá tilleiðast gegn loforði um púns-
flösku. Hann fór heim til Björnsons, lét tóbak í langa pípu, klæddi sig
af, því veður var mjög heitt, kastaði sér á rúmið og fór að lesa. Ég sat
á legubekk með öndina í hálsinum. Maðurinn reykti, las og drakk, en
hvorki heyrði til hans stun né hósta. Hann fletti viðblöðunum, en hvorki
bros né aukatekið orð leið af vörum hans. Mér var ekki um sel. Loks
var pípan, flaskan og bókin búin. Þá fór þetta miskunnarlausa dauðýfli að
klæða sig, og honum varð ekki annað af munni en: „Fari ég grábölvað-
ur, ef þetta er ekki bezta bók, sem ég hef lesið á æfi minni".
Björnstjerne býr 4 bænum Aulestad í Gausdal. Bærin liggur hátt
yfir dalnum, sem er fríður og skógi vaxinn. Allt sumarið er fjöldi af
gestum á Aulestad. Sumir koma bara snöggvast, sumir eru þar einn eða
tvo daga og sumir eru mánuðum saman. Gestrisnin er þar svo mikil, að
manni finnst cins og það sé ekki gestrisni, eða eins og maður eigi þar
heima. Maður getur verið eins og maður á að sér, eða vill helzt; maður