Skírnir - 01.01.1910, Side 70

70
Um loftfarir.
bera 4 milj. manna með öllum farangri! Hitt gat hann
ekki bent á, hvernig ætti að fara að því að ná í þetta loft.
Arið 1766 fann Englendingurinn Cavendish lofttegund
þá, sem menn hafa kallað vetni, og nokkrum árum síðar
er mælt að hann hafi þózt sjá, að fleyta mætti holum
hlutum í loft upp, ef þeir væru fyltir með þessu létta
efni. Hann gjörði þó engar tilraunir í þessa átt, en annar
maður, Leo Cavallo, byrjaði á því, að blása út með því
sápukúlur, og tók svo að fylla með því belgi úr ýmsum
efnum árið 1781. Honum tókst að fleyta þeim, en um-
búðirnar voru ekki nógu þéttar, og gufaði vetnið út um
þær. Bezt gáfust botnlangar úr jórturdýrum, og við þá
var hann að fást, þegar þeir menn komust fram úr hon-
um, sem alment eru taldir höfundar þessarar íþróttar,
loftsiglinganna.
Það voru bræður tveir, Joseph og Stephan Montgolfier,
synir auðugs pappírsgjörðarmanns í Annonay á Frakk-
landi. Þeir lögðu margt á gjörva hönd, og meðal annars
brutu þeir heilann um loftfarir. Þeir þektu hugmynd
Galiens um háloftið, sáu að skýin flutu í loftinu, og reyndu
því að fylla belg með vatnsgufu. Hann lyftist þá að
vísu, en gufan þéttist brátt og varð að vatni, og féll þá
belgurinn til jarðar. Þá reyndu þeir reyk, en hann guf-
aði út um pappírshylkið. Svo kyntust þeir vetninu og
reyndu það, en alt fór á sömu leið.
Þá datt þeim í hug, að það mundi vera rafmagnið,
sem héldi skýjunum uppi. Þeir æfluðu nú að reyna að
afla þess, kveyktu í hálfblautu heyi og ull, og létu gufa
upp í pappírskúpu, sem tók 20 teningsstikur. Heita loftið
lyfti nú kúpunni, og komst hún 300 stikur í loft upp.
Þarna var þá sú aðferðin að nota heitt loft til loftfara
fundin, eða endurfundin, og upp frá þessu týndu raenn
henni ekki niður aftur.
Þetta sýndu þeir bræður fyrst heima hjá sér 5. júní
1783, og barst fregnin fijótt út. Vísindamenn í París buðu
þeim þangað, til þess að endurtaka þar tilraunina. Þeir
hétu ferðinni, en Parísarbúum leiddist biðin, skutu saman