Skírnir - 01.12.1915, Blaðsíða 86

422
Bismarck.
bindandi fyrir stórveldfn og Svíþjóð og Danmörku, en
ekki fyrir aðra. Þetta þótti Bismarck þá ilt, en síðar
varð hann því feginn.
Þegar Prússar deildu við konung sinn, hugðu margir
að þrótt drægi úr ríkinu. Þar á meðal voru Danir. Þess
vegna áræddi Friðrik VII. að gefa út »allrahæsta auglýs-
ing« um að Slesvík skyldi verða innlimuð Danmörku, en
Holstein halda áfram að vera sérstakt hertogadæmi. (30.
rnars 1863). En 1460 hafði hinn fyrsti konungur, sem var
þar hertogi, Kristján I, lofað því hátíðlega að hertoga-
dæmin skyldi aldei verða skilin sundur. Sambandsþingið
þýzka kom nú Holstein og Slesvík til hjálpar og stóð nú
í stímabraki nokkurn tíma. Friðrik frá Augustenburg vildi
nú komast að, en það líkaði Bismarck ekki, því að hann
vildi ná hertogadæmunum handa Prússum. Þýzka sam-
bandið var þar á öðru máli, og hafði það sent lið inn i
Holstein. Hér var nú komið sögunni þegar Austurikis-
menn leituðu sér styrks hjá Prússum sem fyrr var sagt.
Tók Bismarck því vel.
Lundúnasamþyktina höfðu Prússland og Austurriki
undirskrifað og máttu því eigi brjóta hana á Dönum, enda
skutu Danir máli sínu þangað, hlógu að þýzka samband-
inu og væntu þess að stórveldin mundu hjálpa sér. En
eitt sást Dönum yfir. Samþykt þessi skar úr deilunni við
hertogadæmin Dönurn í vil, en hún ábyrgðist hcrtoga-
dæmunum að þau skyldi halda fornum réttindum sínum
•og einkum vera ósundurgreinanleg og bannaði því inn-
limun Slesvíkur. Bismarck sást ekki yfir þetta. Hann sá
vel að Danir höfðu rofið samningana að þessu leyti. Kú
var því auðfundin leiðin. Prússland og Austurríki kærðu
þessi samningarof og urðu hin stórveldin að kannast við
að svo væri. Þau hlutu því að sitja hjá, er Prússar og
Austurríki leitaði við að kúga Dani til þess, að ganga eigi
á gjörðar sættir við hertogadæmin. Hinn 16. janúar gerðu
þessi tvö ríki samning með sér í Vín: 1. Krefja skyldi
að Danmörk breytti grundvallarlögum sínum í þessu
Slesvíkur atriði innan tveggja sólarhringa, annars mundu