Alþýðublaðið - 24.12.1961, Side 8

a
EINN fegursti jólasálmur-
inn, sem sunginn er um
jólin er án efa sálmurinn:
Heims um ból. Texti sá,
er við syngjum við lagið,
er okkar einkaeign, en
lagið er orðið eign allra
þeirra þjóða, sem á annað
borð telja jólin þess virði
að þau séu hátíðleg hald-
>n.
Saga þessa fagra lags er
jafn fögur og hrífandi og
það sjálft og í stuttu máli
er hún eitthvað á þessa
leið:
Á aðfangadagskvöldi ár-
ið 1818 sat presturinn séra
Joseph Mohr í húsi sínu í
Hallein, sem er þorp í aust
urrisku ölpunum. Hann
sat í lesstofu sinni og las
í bilíunni.
Það var fagurt veður í
fjalladalnum þetta kvöld
og bömin voru glöð og
eftirvæntingarfull,' því að
þetta kvöld máttu þau
vaka frameftir allt þar til
miðnæturguðsþjónust-
unni var lokið. A þessarri
stundu voru þau á leið
niður mjóan snæviþakinn
stíginn til kirkjunnar
hvert með sinn litla kyndil
í hendinni. Þegar horft var
upp eftir fjallinu frá þorp
inu var eins og allur dal-
urinn væri orðinn eitt
geisistórt jólatré með
hundruðum flöktandi
ljósa ...
En presturinn ungi leit
aðeins stöku sinnum út yfir
skrautlýstan dalinn. Hann
sat með opna biblíuna við
hlið sér við skrifborðið og
samdi prédikun sína fyrir
miðnæturguðsþjónustuna.
Hann las enn einu sinni
hina ævafornu frásögn um
englana, sem opinberuðust
hirðunum á Betlehemsvöll
um og sögðu: Yður er í
dag frelsari fæddur, sem
er Kristur Drottinn í borg
Davíðs ...
Rétt í því að séra Mohr
hafði lokið við að lesa þess
ar línur var barið að dyr-
um á prestssetrinu. Fyrir
dyrum úti stóð bóndakona
með gróft ullarsjal sveip-
að um herðamar. Hún
sagði honum, að fyrr um
daginn hefði fæðst barn
hjá fátækri fjölskyldu sem
ætti heima í afskekktum
kofa hátt uppi í fjallshlíð-
inni.
Hún kvaðst hafa lofað
foreldrunum að fara til
prestsins og biðja hann að
koma og blessa barnið,
svo að því yrði lengra lífs
auðið.
Eg: verð ekki í neinum vandræðum með jólagjafjrnar
í ár.
Séra Mohr var djúpt
snortinn, þegar hann gekk
inn í daúft lýstan kofann,
sem kominn var að falli.
Móðirin unga lá í fleti sínu
og brosti þakkiátu brosi
með sofandi barn sitt í
fanginu.
Sem snöggvast datf séra
Mohr í hug önnur kona og
annað barn, sem fæðst
hafði fyrir mörgum öldum
í Betlehem en um leið
komu skyndilega í hug
hans orðin, sem hann hafði
verið að lesa í biblíunni
sinni, þegar hann var
kvaddur til þessa fátæka
fólks. HonUm fannst sem
þeim væri beint einmitt til
sín.
Þegar hann hafði kvatt
að lokum og stóð aftur úti
í myrkrinu, gat hann enn
séð fólksfjöldann,- sem
streymdi niður stiginn til
kirkjunnar með kyndla
sína, og frá þorpunum í
kring heyrði hann fyrstu
óma klukknanna sem köll
uðu menn til tíða.
Séra Mohr fann að innra
með honúm hafði gerst eitt
hvað stórkostlegt, þarna
uppi í fátæklegu hreysinu
hafði orðið jólaundur sem
hann varð að gefa öðrum
mönnum hlutdeild í.
Þegar hann var aftur
seztur í stofu sína að lok-
inni guðsþjónustu, reyndi
hann að gera sér grein fyr
ir þeim áhrifum, sem hann
hafði orð;ð aðnjótandi, og
hánn tók að skrifa. Það
kom eins og af sjálfu sér,
að orðin runnu saman í
vers, og þegar dagur rann
var hann búinn að yrkja
sálm.
A jóladag fór hann í
heimsókn til vinar síns
— kirkjuorganleikarans,
Franz Grubers, og bað
hann að semja lag við sálm
inn.
Þegar börnin í þorpinu
gengu fram hjá húsi prests
ins þá um daginn heyrðu
þau, að presturinn og org-
anleikarinn sungu. Orgelið
í kirkjunni hafði skemmzt
áður, svo að þeir urðu að
láta sér nægja það, sem
þeir höfðu, raddir sínar og
gítar Grubers. “Guð heyr-
ir áreiðanlega til okkar, þó
að við höfum ekki orgel“,
sagði Gruber
Þeir vinirnir vissu ekki,
að þennan dag voru þeir
að skapa jólasálm, sem átti
eftir að verða þekktur og
elskaður um allan hinn
kristna heim, ekki vissu
þeir heldur, að fjögur lítii
börn mundu verða fyrst tiL
að kynna hann úti i hinum
stóra heimi.
enn talað hreint, en sungið
gat hún. „Þau syngja eins
og næturgalar, bömin“,
var viðkvæði fólksins.
Og rétt eins og nætur
galarnir héldu börnin fjög
ur á hverju vori í norður-
átt, alla leið til Leipzig,
þar sem var haldinn stór
markaður á hverju vori.
Foreldrar þeirra bjuggu
til hanzka og börnin voru
duglegir sölumenn á mark
aðstorginu.
Þúsundir fólks streymdu
á markaðinn í Leipzig og
börnin úr fjalladalnum
voru stundum hálfrugluð
af öllum hávaðanum og
ysnum í borginni. En þá
fundu þau huggun í því að
syngja saman eins og þau
voru vön heima hjá sér.
Og ekkert þótti þeim eins
gaman að syngja eins og
sálminn: Söngurinn frá
himnum.
inu: Söngurinn fr.
um.
Þau voru mörg börnin í
Zillertal í Tyrol, sem
sungu fallega en engin
gátu þó sungið eins vel og
systkinin Strasser; Carol-
ine, Joseph, Andreas og
Amalie litla, sem kölluð
var Mali. Hún var ennþá.
svo lítil, að hún «gát ekki
Frægur orgelsmiður frá
Zillertal hafði kennt börn-
unum sálminn. Hann hafði
eitt sinn verið kallaður til
Hallein til að gera við or-
gelið í kirkjunni. Þegar því
var lokið, settist Gruber
við það til að athuga, hvort
það væri í góðu lagi, og án
þess að vita af því lék
hann lagið, sem hann hafði
nýlega samið við sálm séra
Mohrs.
Orgelsmiðurinn var djúpt
snortinn og baðst leyfis til
að. ílytja lagið með sér til
heimbyggðar sinnar. Þar.
•jr Hann lítur út eins og Santa Klaus, en hann öskrar rétt
eins og hann afi.
Strasser systskin
þess fljótlega vör
hafði jafn mikil
stórborgarbúana oj
þöglu fjallabúa,
stanzaði fólk hjá þe
unni og hlýddi hi
á lagið og dag i
kom til þeirra fím
maður og bauð
hljómleika í návi<
kóngsins og drot
innar af Saxlandi.
Börnin urðu u
og rugluð af allr:
dýrð sem mætti
þeirra það kvöld,
listin heillaði þau,
urðu alvarlega hræ
ar fíni maðurim
hafði boðið þeim si
að loknum tónleil
sneri sér að fólki]
fyllti sali og stú
sagði: meðal áh
okkar í dag eru
böm með þær dá
ustu raddir, sem
heyrt árum samar
vill vildu þau nú t
góð að lofa okkur s
eitthvað af fallej
ólsku lögunum sír
heiðurs konungi o<
ingu Saxlands, sem
stödd.
Börnin stóðu ein<
uð, en það var Mj
sem bjargaði öllu
stundum áður. „V
lun bara loka augu
hugsa okkur, að vi
heima að syngja"
sði hún að systkir
um.
Svo hófu þau sör
fyrst af öllu sun
^öng Franz Gruber
þau höfðu lokið s
varð serrv snöggvas
leg þögn áður en f
’ætin brutust út.
Þegar þau höfð
við að syngja allt, s
kunnu, enduðu þai
söngnum ,frá himm
ar mestu fagnaf
voru hljóðnuð kon
maður frá kóngi og
að koma til hans.
Hann hrósaði
þeirra, en vildi fo
um sálminn fallega
að þau höfðu li
nurningum hans i
runa hans, bauð ha
num að koma og
24. des. 1961 — Alþýðublaðið
B5v -